AMERİKAN HEMŞİRELER BİRLİĞİ ETİK KODLARI. İSTANBUL GELİŞİM ÜNİVERSİTESİ HEMŞİRELİKTE ETİK DERSİ Dr. Öğr. Üyesi Funda KARAMAN

AMERİKAN HEMŞİRELER BİRLİĞİ

ETİK KODLARI

İSTANBUL GELİŞİM ÜNİVERSİTESİ HEMŞİRELİKTE ETİK DERSİ Dr. Öğr. Üyesi Funda KARAMAN

1

HEMŞİRELİKTE ETİK

 Hemşirelik bakımı, bir başkasının korunması ve geliştirilmesine özen gösterilen özel bir ilişki,

hasta için iyi olana ulaşma çabası içinde, etik

değerlerle yüklenmiş ahlaki bir uygulama olarak kabul edilmektedir

 Hemşirelikte etik kurallara olan gereksinim, ilk defa 1897 tarihinde Amerikan Hemşireler Birliği tarafından gündeme getirilmiştir.

 Hemşirelikte etik kuralların hazırlanması, 1926 tarihinde gerçekleşebilmiş ve hazırlanan kurallar yıllarca düzeltmelerden geçirilmiştir.

 1976 tarihinde Amerikan Hemşireler Birliğinin Etik Kuralları son şekliyle yayımlanmıştır

 Öte yandan Uluslar arası Hemşireler Konseyi ilk defa 1953 yılında, daha sonra 1965 ve 1973

yılında son değişiklerle Hemşirelik Etik Kurallarını yayımlamıştır.

 Hemşirelikte diğer etik kurallar ise, 1983 yılında Kanada’da yayımlanmıştır

 Etik kurallar, kişinin ve kişilerin oluşturduğu toplumların düzeni için düşüncelerden doğmuş ve davranışlara yansımıştır

 Etik kurallar, mesleğin üyelerinin genel olarak kabul ettiği etik ilkeler dizisidir. Bu kurallar, meslek üyesinin mesleğine, mesleksel örgütüne, meslektaşlarına, hizmet verdiği, işbirliği yaptığı bireylere ve kendine karşı sorumluluklarını

öngörür

 Meslek üyelerinin karşılaşabilecekleri etik

sorunlar karşısında mantıklı, nesnel ve doğru karar verebilmeleri için rehberlik eder. Meslek içinde bütünlük ve dayanışmayı gerçekleştirir

H

M

İ

E

K

G

 Her meslekte olduğu gibi hemşirelik mesleğinde de roller gereği görev, sorumluluk ve etik

davranışlardan söz edilmektedir.

 Hemşirelik mesleğinde etik kodlar ve etik davranışlar büyük önem taşımaktadır.

 Hemşireliğin temel işlevi sağlıklı/hasta bireye yardım etmek, amacı ise sağlıklı/hasta bireyin gereksinimlerinin karşılanması için ona

gereksindiği yardımı sağlamaktır.

 Hemşirelerin bu görevleri etkin bir şekilde yerine getirebilmeleri için etik kararları ve etik

sorumlulukları bilme sorumluluğu vardır.

 Tarihsel gelişim süreci içerisinde, bilimsel bilgi içeriği gittikçe zenginleşen hemşirelik, çalıştığı alanlara özgü mesleki ve etik problemleri

çözümlemek durumunda kalmaktadır.

 Teknolojinin ilerlemesi, kaynakların paylaşımı, birey hakları ve hemşirenin değişen rolü; çalışma ortamında uygulayıcı pozisyondaki hemşirelerin yüz yüze kalabileceği etik sorunlara yol

açabilmektedir

 Mesleğin ilk etik kodları olarak kabul edilen Florence Nightingale Andı, hemşireler için önemli rehber kuralları içermektedir.

 Mesleğin amacına ve işlevlerine yönelik

hazırlanmış olan hemşirelik andı, o dönemde hemşireliğin yeni meslek değerlerini ortaya

koymuş ve hemşirelik, dinin katı kurallarından çıkartılarak, kendine özgü değerleri ve ilkeleri olan bir meslek olarak kabul edilmeye

başlanmıştır.

 Bir süre sonra değişen hemşirelik anlayışı; bu etik kodların tekrar gözden geçirilmesini, hatta değiştirilmesini zorunlu hale getirmiştir.

 Bu bağlamda hemşireler için etik kurallar 20.

yüzyılın başlarında çeşitli meslek dernekleri tarafından kabul edilmiştir.

 Sırasıyla 1950 yılında Amerikan Hemşireler Birliği, 1953 yılında Uluslar arası Hemşireler

Birliği ve 1985 yılında Kanada Hemşireler Birliği tarafından varolan kodlar tekrar gözden

geçirilerek çağa uygun yeni etik kodlarını yayınlamışlardır.

E

K

 Etik, hemşireliğin temelinde yer alan bütünleyici bir parçadır.

 Etik kodlar ise mesleğin birincil hedeflerini,

değerlerini ve yükümlülüklerini açık hale getirir

 Meslek üyelerinin uygulamalarına ve

davranışlarına yön vermek üzere kurallar ve etik kodlar oluşturulmuştur.

Etik kodların işlevleri;

• Hizmet alanlarını korumak,

• Hem meslek üyelerini hem de toplumu bilgilendirmek,

• Olası etik sorunlarda meslek üyelerine yol göstermek,

• Mesleki kimlik oluşturmak,

• Mesleki statüyü korumak,

• Toplumsal prestijin yükseltilmesini sağlamaktır.

Etik kodların amaçları ise;

 Hemşirelik mesleğinde giren her bireyin ahlaki yükümlülük ve görevlerini özlü bir şekilde ifade eder.

 Mesleğin tartışılamaz nitelikteki etik standartlarıdır.

 Hemşirenin topluma bağlılık anlayışının bir ifadesidir.

A

(A

N

A

(ANA))’

İ

K

E

E

K

 1-Hemşire, bireyin sosyal ve ekonomik durumuna, kişilik özelliklerine ve sağlık sorunlarına

bakılmaksızın, insan onuruna ve bireyselliğine saygı duyarak hizmet verir.

 2-Hemşire, bireye ait özel bilgi ve sırları, kişisel mahremiyet hakkı olarak iteler ve korur.

 3-Hemşire, bireyin ve toplumun sağlık bakımı ve

güvenliği açısından, yetersiz, yasaya ve deontolojiye uymayan bir kişinin girişimini önleyecek şekilde

davranır.

 4-Hemşire, bireysel hemşirelik karar ve faaliyetlerinin sorumluluk ve yükümlülüğünü üstlenir.

 5-Hemşire yüksek nitelikte bakımı sağlar.

 6-Hemşire bakım işlevlerini ve sorumluluklarını paylaşacağı kişinin seçiminde, uzmanlık,

yeterlilik ölçütlerini kullanarak karar verir.

 7-Hemşire meslek bilgi birikimine katkıda bulunacak çalışma ve faaliyetlere katılır.

 8-Hemşire mesleki uygulamalarını ve

standartlarını yükselten çalışmalara katılır.

 9-Hemşire mesleki kuruluşlar aracılığıyla yüksek nitelikte hemşirelik bakımını sağlayacak

koşulları yerleştirme ve sürdürme çalışmalarına katılır.

 10-Hemşire toplumu yanlış bilgilendirme ve yanlış anlaşılmadan korumak ve hemşirelik bütünlüğünü sağlamak için mesleki kuruluşların çalışmalarına katılır.

 11-Hemşire toplumun sağlık gereksinimlerini karşılamak, toplumsal ve ulusal çalışmaları geliştirmek için diğer sağlık disiplin üyeleri ve diğer sektörlerle işbirliği yapar.

KAYNAKLAR

 Internatioanl Council of Nurses (2012). The ICN code of ethichs for nurses. Erişim adres:

https://www.icn.ch Erişim tarihi: 20.03.2020

 Burkhardt AM.&Nathaniel A.K. (2013). Çağdaş Hemşirelikte Etik. (Çev.Şule Ecevit Alpar, Nefise Bahçecik,Ükke Karabacak), İstanbul Medikal

Yayıncılık, İstanbul.

1,2,3,4,5,6,7,8,9