ED‹TÖRYEL TARTIfiMA

ST Segment Elevasyonu Bulunan Akut ‹nferior Miyokard

‹nfarktüslü Hastalarda ‹nfarktüsten Sorumlu Arterin Tayini

Akut miyokard infarktüsünde özellikle ST seg-ment elevasyonu ve depresyonu gibi erken elektro-kardiyografik (EKG) de¤ifliklikler birkaç dekatt›r yo-¤un olarak incelenmektedir. Hem sa¤ koroner (RCA) hem de sol sirkumfleks arter (LCx) oklüzyonlar› infe-rior derivasyonlarda ST elevasyonlar›na neden olan transmural iskemiye yol açabilirler. Bu yüzden ST seg-ment elevasyonu gösteren inferior miyokard infark-tüslü hastalarda infarktüsten sorumlu arterin (‹SA) EKG ile ayr›m› kardiyologlar aras›nda klinik merak uyand›rm›flt›r.

Bu amaçla Bairey ve ark. (1) inferior derivasyon-larda ST segment elevasyonu ile müracaat eden in-farktüslü hastalarda 12 derivasyonlu EKG’deki bulgu-lar›n ‹SA tayininde yol gösterici olup olmad›¤›n› arafl-t›rm›fllard›r. Çal›flmaya al›nan 41 hastan›n 12’sinde LCx, 29 hastada ise RCA’i ‹SA olarak bulmufllard›r. DI, V5 ve V6 derivasyonlar›nda ST segment elevasyo-nunun ≥1mm olmas› halinde ‹SA’in % 83 duyarl›l›k ve % 96 özgüllükle LCx arter oldu¤unu; ayr›ca DI ve/veya aVL’de ST depresyonlar›n›n ≥1mm olmas› veya ilave olarak sa¤ ventrikül infarktüsünün bulun-mas› durumlar›nda ise ‹SA’in RCA olma ihtimalinin çok yükseldi¤ini bildirmiflledir. Bu çal›flmada prekordi-yal derivasyonlardaki de¤ifliklikler ise ‹SA tayininde anlaml› bulunmam›flt›r.

Sirkumfleks arter oklüzyonuna ba¤l› inferior mi-yokard infarktüsünde sorumlu lezyonun obtus margi-nal (OM) dal proksimalinde olmas›na bak›lmaks›z›n 12 derivasyonlu EKG’de belirgin ST segment de¤iflik-li¤i gözlenirken OM dal›n tutulmas› durumunda late-ral derivasyonlarda özellikle de aVL’de ST segment elevasyonu izlenmektedir. Hasegawa (2) proksimal LCx arter oklüzyonun aVL’de ST elevasyonu, buna karfl›l›k distal LCx lezyonlar›n›n ise inferior derivasyon-larda ST elevasyonu ile iliflkili oldu¤unu bildirmifltir.

Hasdai ve ark. (3) Hasegawa’n›n bulgular›na ilave olarak, aVL’de (daha az s›kl›kta DI’de) 1mm ve

üzerinde ST segment depresyonu bulunmamas› duru-munda % 86 duyarl›l›k ve % 100 özgüllükle ‹SA’in proksimal LCx arter oldu¤unu belirtmifllerdir. V5 ve V6 derivasyonlar›ndaki ST segment depresyonlar›n›n ‹SA tayininde anlaml› olmad›¤› görülmüfltür ki bu tes-pit sürpriz de¤ildir. Çünkü V5-V6 derivasyonlar› kalbin apekse yak›n alt lateral bölümünü görür ve inferior duvar›n tam bir resiproku de¤ildir ve hem LCx, hem-de RCA’in yol açt›¤› inferoapikal iskemiyi gösterebil-mektedir. Hasdai’in çal›flmas› klinik olarak önemli ol-makla birlikte çal›flma popülasyonunun az olmas› ve çal›flmaya sa¤ prekordiyal derivasyonlar›n (V1-V4R) analiz edilmemesi bu çal›flman›n k›s›tl› yönleridir. Ben-zer olarak Huey ve ark. (4) aVL’deki ST depresyonla-r›n› RCA ile ilgili inferior miyokard infarktüsünde LCx arter lezyonlar›na göre daha s›k bulmufllard›r.

‹nferior miyokard infarktüsünde DI ve aVL deri-vasyonlar›ndaki ST depresyonlar› tamamen resipro-kal de¤iflikliklerdir ve infarktüsün posterior, apiresipro-kal ve-ya sa¤ ventriküle ve-yay›lmas›yla ilgili de¤ildir (5, 6). Bu-na karfl›l›k prekordiyal derivasyonlar posterior duva-r›n resiproklar›d›r ve ancak inferior miyokard infarktü-sü posterolateral bölgeye yay›ld›¤›nda bu derivasyon-lar etkilenmektedir (6). Birnbaum ve ark. (5) inferior derivasyonlarda ST elevasyonu silik ve olmayan vaka-larda bile erken dönemde aVL’deki ST depresyonlar›-n›n inferior infarktüs tan›s› koymada güvenli bir belir-teç oldu¤unu bildirmifllerdir. Assali ve ark. (7) inferi-or miyokard infarktüslü hastalarda aVL derivasyo-nundaki ST segment depresyonu ve S/R dalga oran›-n›n de¤erlendirilmesinin ‹SA tayininde yol gösterici olabilece¤ini bildirmifllerdir. EKG de aVL de ST dep-resyonu <1 mm ve S/R oran› <1/3 olan hastalarda ‹SA’in LCx olabilece¤ini; bunun yan›nda aVL de ST depresyonu >1 mm ve S/R oran› >1/3 olan hastalar-da ise RCA’in ‹SA olma ihtimalinin hastalar-daha fazla olabile-ce¤ini belirtmifllerdir.

‹nferior miyokard infarktüsünde prekordiyal ST depresyonlar›n›n sol ön inen arter (LAD) veya üç da-mar hastal›¤› ile ilgili oldu¤unu söyleyen karfl›t görüfl-lere ra¤men (8-11); hakim görüfl prekordiyal ST

seg-Yaz›flma Adresi: Uzm.Dr. Ahmet Kaya Bilge, Prof.Dr.Ercü-ment Y›lmaz - ‹stanbul Üniversitesi, ‹stanbul T›p Fakülte-si, Kardiyoloji Anabilimdal›, ‹stanbul

ED‹TÖRYEL TARTIfiMA

154

ment depresyonlar›n›n infarkt ile ilgili arterin lokali-zasyonunda yol gösterici olmad›¤›, buna karfl›n pos-terolateral bölgede risk alt›ndaki miyokard miktar›n› gösterebilece¤i yönündedir (12). Edmunds ve ark. (13) akut inferior miyokard infarktüsünde erken dö-nemde Tc 99m Sestamibi kullanarak yapt›klar› çal›fl-mada, EKG’lerinde anterior ST depresyonu olan has-talar›n miyokard perfüzyon sintigrafilerinde perfüz-yon defektlerinin laterale yay›lma e¤ilimlerinin daha çok ve risk alt›ndaki miyokard dokusunun daha fazla oldu¤unu saptam›fllard›r. Bu çal›flmada anterior ST depresyonu olan hastalarda anterior iskemiye rast-lanmam›fl ve bu ST depresyonlar›n›n ilave LAD lezyo-nu veya üç damar hastal›¤› ile iliflkisi gösterilememifl-tir. ‹nferior miyokard infarktüsünde anterior ST seg-ment depresyonu varl›¤› klinikte reperfüzyon tedavi-lerine karar vermede önemlidir. Willems ve ark. (14) anterior ST segment depresyonu varl›¤›n›n daha faz-la risk alt›nda miyokard dokusu oldu¤unu ve dofaz-lay›- dolay›-s›yla reperfüzyon sonras› daha fazla fayda beklenebi-lece¤ini bildirmifllerdir.

Kontos ve ark. (15) 109 inferior miyokard infarktüs-lü hastada ilk baflvuru an›ndaki EKG’leri de¤erlendir-mifller; V1 veya V2 derivasyonunda ST segment dep-resyonu bulunanlarda LCx arterin ‹SA olmas›n› göster-mede yüksek bir duyarl›l›¤›n›n oldu¤unu buna karfl›n V1 veya V2 de ST segment depresyonu bulunmamas›-n›n LCx arterin ‹SA olmad›¤›n› bildirmede yüksek nega-tif prediknega-tif de¤eri oldu¤unu ileri sürmüfllerdir.

Global Utilization of Streptokinase and TPA for Occluded arteries (GUSTO-I) çal›flmas›n›n anjiyografik alt grup analizinde inferior miyokard infarktüsü geçir-mifl 1155 hastan›n prekordiyal ST depresyonlar›n›n çe-flitli flekilleri ile prognoz aras›ndaki iliflki araflt›r›lm›flt›r (16). Bu çal›flmada V4-V6 derivasyonlar›nda maksimum ST depresyonu olan hastalar›n prekordiyal ST depres-yonu bulunmayan veya V1-V3 derizasyonlar›nda ST depresyonu bulunan inferior miyokard infarktüslü has-talara göre üç damar hastal›¤›n›n anlaml› olarak daha s›k bulundu¤u (s›ras› ile % 26, % 13.5 ve % 15.7; p=0.002) ve ayr›ca bu hastalar›n daha düflük ejeksiyon fraksiyonlar›na sahip olduklar› (s›ras› ile % 54, % 60 ve % 55; p<0.001) bildirilmifltir. Araflt›r›c›lar ‹SA’in proksi-mal RCA olmas› oran›n›n V1-V3 derivasyonlar›nda ST depresyonu bulunanlarda; prekordiyal ST depresyonu bulunmayan hastalardan ve V4-V6 da ST depresyonu olan hastalardan daha az s›kl›kta oldu¤unu saptam›fl-lard›r (s›ras› ile % 23.9, % 35.2 ve % 40; p=0.001).

Kabakç› ve ark. (17) Temmuz 2001 de yay›nlad›k-lar› inferior miyokard infarktüslü 149 hastay›

kapsa-yan çal›flmalar›nda ‹SA ve sa¤ ventrikül infarktüsü ta-yininde yeni kriterler araflt›rm›fllard›r. Bu çal›flmada DIII derivasyonundaki ST elevasyonun DII’den ve DI’deki ST depresyonunun aVL’den büyük olmas› du-rumunda ‹SA % 64 duyarl›l›k ve % 100 özgüllükle RCA olarak bulunmufltur. Bu iki bulgunun RCA’in proksimal ve orta lezyonlar›nda % 99 duyarl›l›k ve % 96 özgüllük gösterdi¤i; bu iki bulgunun olmad›¤› has-talarda ise ‹SA’in % 50 duyarl›l›k ve % 97 özgüllük ile LCx oldu¤unu belirtmifllerdir. Bu çal›flmada Q dalgas›-n›n DIII’de DII’ye göre daha derin olmas›dalgas›-n›n tan›sal bir anlam› yok iken, Q dalgas›n›n geniflli¤inin DIII’de DII’ye göre daha büyük olmas› durumunda % 60 du-yarl›l›k ve % 61 özgüllükle ‹SA’n›n RCA olabilece¤i bil-dirilmifltir.

155

Bilge ve ark. ‹nfarktüsten Sorumlu Arterin Tayini Ana Kar Der

2001;1:153-155

Sonuç olarak flimdiye kadar yap›lm›fl olan ve göre-celi k›s›tl› vaka serileri olan çal›flmalarda, inferior mi-yokard infarktüslü hastalarda 12 derivasyonlu EKG’deki resiprokal de¤ifliklikler kullan›larak, ‹SA’in RCA’mi yoksa proksimal LCx arter mi oldu¤u yüksek olas›l›kla tahmin edilebilmektedir. Ancak hala RCA oklüzyonlar› ile distal LCx lezyonlar›n›n yüzey EKG’yi kullanarak ayr›m› tart›flmal›d›r. Gelecekte inferior mi-yokard infarktüslü hastalarda, sadece sorumlu koro-ner arterin tayinine de¤il, ayn› zamanda oklüzyonun yerini göstermeye de yard›m edecek, yeni EKG kriter-leri içeren ve daha genifl vaka serili çal›flmalara ihtiyaç bulunmaktad›r.

Dr. Ahmet Kaya B‹LGE

Dr. Ercüment YILMAZ

‹stanbul Üniversitesi, ‹stanbul T›p

Fakültesi, Kardiyoloji A.D.

Kaynaklar

1. Bairey CN, Shah PK, Lew AS, Hulse S. Electrocardiog-raphic differentiation of occlusion the left circumflex versus the right coronary artery as a cause of inferior acute myocardial infarction. Am J Cardiol 1987; 60: 456-9.

2. Hasegawa K. A study on electrocardiographic ST-seg-ment deviations of acute stage in myocardial infarction caused by right coronary or left circumflex artery obst-ruction. J Jap Coll Cardiol 1986; 26: 1308.

3. Hasdai D, Birnbaum Y, Herz I, Sclarovsky S, Mazur A, Solodky A. ST segment depression in lateral limb leads in inferior wall acute myocardial infarction. Implicati-ons regarding the culprit artery and the site of obstruc-tion. Eur Heart J 1995; 16: 1549-53.

4. Huey BL, Beller GA, Kaiser DL, Gibson RS. A comprehen-sive analysis of myocardial infarction due to left circumf-lex artery occlusion: comparison with infarction due to right coronary artery and left anterior descending artery occlusion. J Am Coll Cardiol 1988; 12:1156-66. 5. Birnbaum Y, Sclarovsky S, Mager A, Strasberg B,

Rec-havia E. ST segment depression in aVL: a sensitive mar-ker for acute inferior myocardial infarction. Eur Heart J 1993; 14: 4-7.

6. Cooksey JD, Dunn M, Massie E. Inferoposterior myo-cardial infarction. In: Cooksey JD, Dunn M, Massie E, eds. Clinical vectorcardiography and electrocardiog-raphy, 2ed. Chicago: Year Book Medical Publishers, 1977:391-427.

7. Assali AR, Herz I, Vaturi M et al. Electrocardiographic cri-teria for predicting the culprit artery in inferior wall acu-te myocardial infarction. Am J Cardiol 1999; 84: 87-9. 8. Roubin GS, Shen WF, Nicholson M, Dunn RF, Kelly DT,

Harris PJ. Anterolateral ST segment depression in acu-te inferior myocardial infarction: angiographic and cli-nical implications. Am Heart J 1984; 107: 1177-82. 9. Haraphongse M, Jugdutt BI, Rossall RE. Significance of

precordial ST-segment depression in acute transmural inferior infarction: coronary angiographic findings. Cat-het Cardiovasc Diagn 1983; 9: 143-51.

10. Salcedo JR, Baird MG, Chambers RJ, Beanlands DS. Sig-nificance of reciprocal ST segment depression in ante-rior precordial leads in acute infeante-rior myocardial infarc-tion: concomitant left anterior descending coronary ar-tery disease? Am J Cardiol 1981; 48:1003-8.

11. Billadello JJ, Smith JL, Ludbrook PA et al. Implications of “reciprocal” ST segment depression associated with acute myocardial infarction identified by positron to-mography. J Am Coll Cardiol 1983;2: 616-24. 12. Wong CK, Freedman SB. Precordial ST change and

si-te of the infarct-relasi-ted lesion in right coronary arsi-tery- artery-related inferior wall acute myocardial infarction. Am J Cardiol 1995; 75: 942-3.

13. Edmunds JJ, Gibbons RJ, Bresnahan JF, Clements IP. Sig-nificance of anterior ST depression in inferior wall acute myocardial infarction. Am J Cardiol 1994; 73: 143-8. 14. Willems JL, Willems RJ, Willems GM, Arnold AE, Van

de Werf F, Verstraete M. Significance of initial ST seg-ment elevation and depression for the manageseg-ment of thrombolytic therapy in acute myocardial infarction. Circulation 1990; 82: 1147-58.

15. Kontos MC, Desai PV, Jesse RL, Ornato JP. Usefulness of the admission electrocardiogram for identifying the infarct-related artery in inferior wall acute myocardial infarction. Am J Cardiol 1997; 79:182-4.

16. Birnbaum Y, Wagner GS, Barbash GI et al. Correlation of angiographic findings and right (V1 to V3) versus left (V4 toV6) precordial ST-segment depression in in-ferior wall acute myocardial infarction. Am J Cardiol 1999; 83: 143-8.

17. Kabakç› G, Y›ld›r›r A, Y›ld›ran L et al. The diagnostic va-lue of 12-lead electrocardiogram in predicting infarct-related artery and right ventricular involvement in acu-te inferior myocardial infarction. Ann. Noninvasive Electrocardiol 2001; 6: 229-35.