ÇOKLU ZEKA KURAMI ÇOKLU ZEKA KURAMI

(1)

ÇOKLU ZEKA KURAMI ÇOKLU ZEKA KURAMI

Howard Gardner’ın 1983 yılında Howard Gardner’ın 1983 yılında

““Çok Boyutlu Zeka Kuramı” ile Çok Boyutlu Zeka Kuramı” ile

toplumlarda sadece dil ve matematik toplumlarda sadece dil ve matematik zekasını hesaba katan klasik zeka testi zekasını hesaba katan klasik zeka testi

ve tanımlaması tarihe karışmıştır.

Gardner, zekanın sadece matematik ve Gardner, zekanın sadece matematik ve

dil de başarılı olanlar değil, müzikte, dil de başarılı olanlar değil, müzikte, sporda, dansta, iletişimde, doğada, sporda, dansta, iletişimde, doğada,

resimde, kendini gösterenlerin ve resimde, kendini gösterenlerin ve kendini tanıyanların da zeki olduğunu kendini tanıyanların da zeki olduğunu

ortaya çıkartmıştır.

(2)

Bu güne kadar zeka ile ilgili bir çok Bu güne kadar zeka ile ilgili bir çok

tanımlar yapılmıştır, bunlar;

• İbni Sina’ya göre zeka; hem öğrenme sürecinden hem de dış dünyadan gelen algıların insana

verdiği bilgiyle ortaya çıkması,

• Galton’a göre zeka bireysel farklılıklar, duygusal yeteneklerdeki farklılıklardan kaynaklandığı,

• Binet zekayı kavrama hüküm verme , akıl yürütme gibi karmaşık üst düzey işlemlerde kendini gösterdiği,

• Piaget ise geleneksel zeka anlayışına karşı çıkarak zekanın zeka testinden alınan puan

olmadığını ve zekayı zihnin değişme ve kendini yenileme gücü olarak tarif etmiş

(3)

Çok boyutlu zeka kuramının Çok boyutlu zeka kuramının amacı; eğitimde bireylerin

amacı; eğitimde bireylerin neler neler yapabildiğinden

yapabildiğinden çok çok neler neler yapabileceğinin

yapabileceğinin düşünülmesidir. düşünülmesidir.

(4)

Zekanın Özellikleri Zekanın Özellikleri

• Her insanın kendi zekasını arttırma ve geliştirme yeteneği vardır.

• Zeka değişmekle kalmaz anı zamanda başkalarına da öğretilir.

• Zeka çok yönlü olmasına rağmen bir bütündür.

• Her insan çeşitli zeka alanlarına sahiptir.

• Çeşitli zeka alanları genellikle bir arada

belli bir uyum içinde çalışır.

(5)

Çoklu zeka kuramına göre öğretmenin sınıftaki her Çoklu zeka kuramına göre öğretmenin sınıftaki her

öğrencinin bireysel farklılıklarını çok ciddi olarak öğrencinin bireysel farklılıklarını çok ciddi olarak

ele alması gerekmektedir. Bu kuramın öğretim ele alması gerekmektedir. Bu kuramın öğretim alanına sağladığı en büyük katkı, öğretmenlerin alanına sağladığı en büyük katkı, öğretmenlerin sahip oldukları öğretim yöntemleri repertuarlarının sahip oldukları öğretim yöntemleri repertuarlarının

sözel-dil ve mantıksal-matematiksel zeka sözel-dil ve mantıksal-matematiksel zeka

alanlarının dışına çıkarak daha da genişletmeleri alanlarının dışına çıkarak daha da genişletmeleri

gerektiğini vurgulamaktadır.Bu yönüyle gerektiğini vurgulamaktadır.Bu yönüyle

öğrencilerin tümüne ulaşabilmek için öğretimde öğrencilerin tümüne ulaşabilmek için öğretimde

yöntem zenginliğine gitmeleri gerektiği yöntem zenginliğine gitmeleri gerektiği

vurgulanmaktadır.

(6)

Çoklu zeka kuramının okullarda Çoklu zeka kuramının okullarda

kullanımının amaçları;

• Arzu edilen yeteneklerin geliştirilmesi.

• Belli bir içeriğe, konuya da da derse çok çeşitli şekillerde yaklaşılması.

• Eğitimin kişiselleştirilmesidir.

• Yani farklı zeka türlerine sahip olan

öğrencileri dikkate almak ve zeka türlerine uygun stratejileri ve teknikleri eğitim

programlarımıza almamız gerekmektedir.

(7)

Zeka nedir?

• Zeka bir kişinin;

• Kendi kültüründe değer bulan bir ürün ortaya koyabilme kapasitesidir.

• Gerçek hayatta karşılaştığı problemlere etkili ve verimli çözümler üretebilme

becerisidir.

• Çözüme kavuşturulması gereken yeni

problemleri keşfetme yeteneğidir.

(8)

Zeka alanları nelerdir?

• Mantıksal-Matematiksel zeka

• Görsel-Uzaysal zeka

• Bedensel-Kinestetik zeka

• Sosyal zeka

• İçsel zeka

• Sözel-Dil zekası

• Müziksel-Ritmik zeka

• Doğacı zeka

(9)

Sözel-dil zekası Sözel-dil zekası

• Bireyin kendi diline ait kavramları, bir masalcı

gibi sözlü olarak ya da, konuşmacı, yazar, editör veya gazeteci gibi yazılı olarak etkili olarak etkili bir şekilde kullanabilme kapasitesidir.

• Sözel dil zekası kuvvetli olan bir öğrenci diğer öğrencilerinden daha iyi yazar, uzun hikayeler, fıkralar anlatır, isim,yer, tarih konusunda iyi bir hafızaya sahiptir. Yaşına göre iyi bir kelime

haznesine sahiptir. Karşısındaki ile yüksek

düzeyde sözel iletişime girer. Kitap okumayı severler. Dinleyerek öğrenmeyi severler.

(10)

Mantıksal-Matematiksel Zeka Mantıksal-Matematiksel Zeka

• Bir bireyin bir matematikçi, bir vergi memuru, bir istatistikçi gibi sayıları etkili bir şekilde

kullanması, bir bilim adamı gibi sebep sonuç ilişkisi kurarak olayların oluşumu ve işleyişi hakkında etkili bir mantık yürütebilme

kapasitesidir.

• Mantıksal-Matematiksel zekası yüksek olan bir öğrenci olayların işleyişi hakkında soru

sorar.matematik dersini çok sever,mantıksal bulmacaları çözmeyi ve satranç gibi stratejik oyunları oynamayı sever. Bilgisayar oyunlarını ilginç bulur. Yaşıtlarına göre soyut düşünür.

(11)

Görsel-uzaysal zeka Görsel-uzaysal zeka

• Bir insanın bir avcı, izci ya da bir rehber gibi görsel ve uzaysal olarak dünyayı doğru bir

şekilde algılaması veya bir dekoratör, mimar ya da bir ressam gibi dış dünyadan edindiği

izlenimler üzerine değişik şekiller uygulama kapasitesidir. Bu zekaya sahip insanlar; yer, zaman, renk, çizgi, şekil, biçim, desen gibi

olayları ve olguları ve olgular arasındaki ilişkilere karşı hassas ve duyarlıdır. Görsel zekası güçlü olan bireyler, olayları görselleştirerek ya da

resimlerle, çizgilerle ve renklerle çalışarak iyi öğrenirler.

(12)

Müziksel-Ritmik zeka Müziksel-Ritmik zeka

• Bir bireyin bir besteci, müzisyen ya da bir şarkıcı gibi müzik formlarını algılaması, ayırt etmesi, ve ifade etmesi

kabiliyetidir.Müziksel ritmik zekası yüksek olan bireyler, sadece müziksel eserleri

hatırlamazlar, olayların oluşumunu ve işleyişini müziksel bir dille düşünmeye,

anlamaya ve yorumlamaya ifade etmeye

çalışırlar

(13)

Müziksel- ritmik zekası yüksek olan Müziksel- ritmik zekası yüksek olan

bireyler;

• Şarkı melodilerini iyi hatırlarlar

• Bir müzik aletini çalar ya da çalmayı ister

• Müzik dersini çok sever

• Ders çalışırken farkında olmadan masya vurarak ritim tutarlar

• Çevresindeki seslere karşı aşırı duyarlıdırlar

• Ders çalışırken veya bir şey öğrenirken müzik yada ritimden hoşlanırlar.

(14)

Bedensel- Kinestik zeka Bedensel- Kinestik zeka

• Bir kişinin bir aktör, atlet yada dansçı gibi düşünce ve duygularını anlatmak için

vücudunu kullanmadaki ustalığını veya bir heykeltıraş , tamirci, cerrah gibi ellerini

elleriyle yeni bir şeyler üretme

kabiliyetidir.Bu tür zekası yüksek olan

kişiler; koordinasyon, güç, denge, esneklik ve hız gibi bazı özel fiziksel becerileri

yüksektir.

(15)

Bedensel-kinestik zekası yüksek Bedensel-kinestik zekası yüksek

olan bir öğrenci;

• Birden fazla sportif faaliyetlerde başarılıdır.

• Bir yerde uzun süre kaldığında hareket etmeye, kımıldamaya ve ritim tutmaya başlar.

• Başkalarının jest, mimik, ve ifadelerini taklit kolaylıkla ederler.

• El becerileri gereken etkinliklerde başarılıdırlar.

• Bir şeyi yaparak yaşayarak öğrenirler.

(16)

Sosyal zeka Sosyal zeka

• Bir insanın bir öğretmen, bir terapist ya da bir pazarlamacı gibi çevresindeki

insanların duygularını ilgilerini, istek ve ihtiyaçlarını anlama, ayırt etme

kapasitesidir. Sosyal zekası güçlü olan

kişiler, sözlü ve sözsüz iletişim kurma ,

işbirliği yapma, onlarla uyum içerisinde

çalışma gibi yetenekleri yüksektir.

(17)

Sosyal zekası kuvvetli olan kişiler;

• Arkadaşları ile sosyalleşmeyi sever

• Grup içerisinde doğal bir Lider görünümündedir.

• Başkalarıyla birlikte çalışmayı sever

• Başkaları daima onunla birlikte olmayı sever.

• Başkalarını önemser.

• Empati yeteneği güçlüdür.

• Başkaları ile işbirliği ve paylaşım içerisindedir.

(18)

İçsel zeka İçsel zeka

• Bir kişinin kendisini tanıması ve kendisi hakkında sahip olduğu bu bilgi ve anlayış ile çevresinde

uyumlu davranışlar sergilemesi kabiliyetidir. Bu zeka türü ile kişinin kendisini objektif olarak

başkalarının gözüyle görebilme kabiliyetidir.

İçsel zeka kişinin kendisinin zayıf ya da güçlü olduğu yönlerini anlaması, kim olduğunu ve ne yapmak istediğini ya da ne yapmak istemediğini veya çeşitli durumlarda nasıl davranması, nelere yönelmesi ya da uzak durması gerektiğini

bilmesi ve doğru kararlar almasıdır.

(19)

İçsel zekası yüksek olan bir İçsel zekası yüksek olan bir

öğrencinin;

• Bağımsız olma eğilimindedir.

• Kendisinin zayıf ve güçlü yönlerini bilir

• En az bir ilgi ya da hobisi vardır

• Hayattaki amacının ne olduğuna dair anlayışa sahiptir.

• Duygu,his ve düşüncelerini açıklıkla dile getirir.

• Başarı ve başarısızlıklardan ders almasını bilir.

• Kendine güveni yüksektir.

(20)

Doğacı Zeka Doğacı Zeka

• Bir kişinin biyolog gibi hayvanlar ve bitkiler gibi yaşayan canlıları tanıma, sınıflandırma,ve

diğerlerinden ayırt etme, bir jeolog gibi dünya doğasının bulutlar, kayalar ve depremler gibi çeşitli karakterlerine ilgili ve duyarlı

kastedilmektedir.

• Doğa olaylarına karşı çok hassastırlar, toprakla uğraşmayı severler, hayvan beslemeyi ve

bitkilerle uğraşmayı çok severler.

(21)