ÇOKLU ZEKA KURAMI

VAROLUŞSAL ZEKA

ÇOKLU ZEKA KURAMI

VAROLUŞSAL ZEKÂ NEDİR?

Varoluşsal zekâ, birçok kez mantık yürütmenin zor olduğu ve duyulup

hissedilemeyen konularda etkin yorum yapabilme becerisiyle ilgilidir.

Varoluşsal zekâsını iyi kullanan kişiler, inanması güç olup öte yandan ihtiyaç derecesinde olan kavramların

anlamlandırılması ve insan zekâsına uygun bir şekilde sunulması konusunda

yeteneklidirler.

Ortalamanın Üstünde Varoluşsal Zekaya Sahip Olduğunuzu Gösteren 10 İşaret:

1) Saatlerce düşünceler içinde kayboluyor, insan varoluşunun farklı yönlerini derin iç tartışmalarla ele alıyorsanız.

2) Bir soru sorulduğunda cevabınızı gereksiz detaylara takılarak değil, her zaman büyük resmi görerek vermeyi tercih ediyorsanız.

3) Bir karar vermeniz gerektiğinde, olası her sonucu hesaba katıyor ve bu sonuçların sizi ve başkalarını nasıl etkileyeceğini düşünüyorsanız.

4) Felsefi ve dini tartışmalara büyük ilgi duyuyorsanız.

5) Toplumsal ahlak ve değerlere ilgi duyuyorsanız.

6) Biriyle tanıştığınızda, o kişinin sizinle aynı değerleri ve ahlakı taşıması onunla arkadaş olmanız için çok önemli.

7) Sıklıkla bilincin doğasını düşünüyorsanız.

8) Sıklıkla ölümden sonra insanlara ne olacağını ve doğmadan önce nerede olduğumuzu merak ediyorsanız.

9) Başkaları sizin sessiz ve derin biri olduğunuzu düşünüyorsanız.

10) Düşüncelerinizden kopmak ve önemsiz aktivite ve eğlencelerden zevk almak sizin için çok zor.

Varoluşsal Zekaya Sahip Olmanın Avantajları Neler?

Varoluşsal zekanızı artırmak büyük resmi görmenize ve başka insanları daha iyi anlamanızı sağlar. Bu özellikle iş dünyasında ve ilişkilerde oldukça

önemlidir.

Yüksek varoluşsal zekaya sahip insanlar sezgisel, anlayışlı ve düşüncelidir.

Diğer insanlara, hayvanlara, bitkilere ve tüm dünyaya karşı sevgi dolu ve şefkatlidirler.

Varoluşsal düşünceleri kavrayabilmek daha anlamlı bir hayat sürmenin anahtarı olabilir.

Varoluşsal Zekanızı Nasıl Geliştirebilirsiniz?

Dikkatinizi Çeken Felsefi veya Dini Ekolleri İnceleyin:

Eğer Aristoteles, Sokrates ilginizi çekiyor ve merakınızı cezbediyorsa, kitaplarını ve öğretilerini okuyarak, hayat hikayelerini ve öğütlerini öğrenerek kendinizi varoluşsal anlamda geliştirmek için ilk adımı atabilirsiniz.

Karar Vermek: Bir karar vermeniz gereken her an, bu kararın bütün olası sonuçlarını ve etkilerini hesaba katarak ayrıntılı düşünün. Acele etmeyin.

Düşünebilmek İçin Sürekli Meşgul Olmayın ve Ekran Sürenizi Azaltın: Sürekli ekrana bakarak veya iş dışında yaratıcı hiçbir faaliyetle ilgilenmeyerek bu aşamaya gelmeniz çok zor olur.

Başka İnsanlara Yardım Etmek İçin Gönüllü Olun:

Kafanızı ve düşüncelerinizi

temizlemenin, net bir bakış açısına sahip olmanın en iyi yolu başkalarına yardım etmektir.

Varoluşsal zeka türünün uygun kariyer ve meslekler nelerdir?

Şamanlar Rahipler

Matematikçiler Fizikçiler

Bilim Adamları Evren Bilimciler Filozoflar

Damla yalnız kalmaktan hiç hoşlanmaz. Mert sosyal yardım kuruluşlarında aktiftir.

Ali felsefe ekolleri hakkında araştırmalar yapmayı

çok sever. Psikolog Merve Hanım Kişsel Gelişim

hakkında öğrencilere konferans verdi.

Ahmet Mevla’ nın Mesnevi kitabını herkese

tavsiye eder. Kübra başarılı bir halkla ilişkiler müdürüdür.

MATEMATİKSEL/MANTIK

SAL ZEKA

Matematiksel Zekâ, Matematiksel zekâ türü bilimsel olarak düşünebilmeyi, objektif bir şekilde gözlem yapabilmeyi, elde edilmiş olan verilerden sonuç çıkarabilmeyi, bir yargıya varabilmeyi, hipotez

kurabilmeyi ve bunun gibi yetenekleri içermektedir.

Bu zekâ türüne sahip bir kimse kavramları rahatlıkla tanıyabilmekte, sayı ve geometrik şekiller ve benzeri soyut semboller ile çalışabilmekte bilgiler ile

parçaları arsındaki ilişkiyi kurabilmekte veya değişik bağlantıları fark edebilmektedir.

Matematik zekâsı diğer zekâ türlerine göre daha ağır basan insanlar, matematik ve bilim ile ilgili konulardan hoşlanmakta ve birbirine

benzeyen şeyleri eşleştirebilmekte, karışık halde bulunan şekillerden resim çıkarabilme, problemleri ve bulmacaları rahatlıkla

çözebilmektedir.

Matematiği kullanmaya gelişimimiz içinde çok erken zamanlarda başlarız

Mantıksal zekanın ilk gelişim aşaması çevremizdeki gerçek fiziksel dünyada bulunan somut nesneleri kullanmamız ve onlarla oynamamızdır

Mantıksal zeka geliştikçe daha da soyutlaşır

Mantıksal – Matematiksel Zekası

Kuvvetli Bir Öğrenci ;

Olayların oluşumu ve işleyişi hakkında çok

soru sorar.

Soyut ve kavramsal

düşünebilir. Bilgiler arasında bağlantılar kurar.

Matematiksel

problemleri kafasında kolayca ve çabucak

çözer.

Matematik dersini sever Matematiksel hesaplama oyunlarını

ilginç bulur.

Mantıksal bulmacaları çözmeyi ve satranç veya

dama gibi stratejik oyunları oynamayı

sever.

Olayları ve nesneleri kategorilere ayırmayı veya onları hiyerarşik olarak düzenlemeyi

sever.

Yüksek düzeyde bilişsel düşünme becerisi

içeren deneylere katılmayı sever.

Yaşıtlarına kıyasla soyut düşünebilme ve sebep-

sonuç ilişkisi kurabilme kabiliyetleri çok iyi

gelişmiştir.

Hipotezler kurar ve savunur

Bulmaca ve zeka oyunlarını sever ve

başarılıdır

Miktar-ölçü-uzunluk tahminlerinde bulunur

Grafik veya şekil olarak verilen bilgileri

yorumlayabilir

Günlük işleri sıraya koyar ve ona göre

hareket eder

Hangi Meslek Gruplarını

Oluştururlar?

Bilim adamı

Eczacı

Araştırmacı

Biyolog

Kimyager

Mühendis

Tamirci

Ekonomist

Matematikçi

Vergi uzmanı

Mimar

İstatikçi

Öğretmenlik

Bilgisayar uzmanı

KİNESTETİK ZEKA

 Bedensel ya da devimduyumsal zeka olarak da bilinen kinestetik zeka, duyguları ve

düşünceleri beden diliyle etkili bir şekilde ifade edebilme yeteneğidir.

 Bu zeka alanı gelişmiş kişiler yaparak yaşayarak öğrenme açısından diğer bireylerden ayrılırlar.

 Bisiklete binmek veya yüzmek gibi

bedensel aktiviteler herkes tarafından yaparak yaşayarak öğrenebilir ancak kinestetik zekaya sahip kişiler bu

aktivitelere yeni boyutlar kazandırabilir yeni ürünler ortaya koyabilirler.

Bedensel faaliyetleri

duygularını aktarma aracı olarak kullanabildikleri için bunu sanatsal boyutlara taşıyabilirler.

 Örneğin dansçıların bedensel hareketlerle

ortaya çıkardıkları eserler gibi.

Aktörler orijinal mimik hareketleriyle milyonları kendilerine hayran bırakabilirler.

Bunların yanı sıra ellerini kullanmayı iyi bilen sanatçıların bedensel zekası da yüksek seviyededir.

 Ameliyat yapan doktorların da bedensel zekasının yüksek olduğu söylenebilir.

Çocuklar yetişkinlere göre daha hareketli bir gün geçirdikleri için çocuklar bedensel zekalarını

yetişkinlere göre çok daha iyi kullanır.

Bedensel zekası yüksek olan

çocuklar, vücudu daha çok ortaya koyması gereken işlerde, açık hava oyun ve faaliyetlerinde, küçük el işlerinde çok daha başarılı olur

Kendisini ifade etmesi gereken durumlarda el ve kol hareketlerini çok iyi kullanabilir.

Bedensel (Kinestetik) Zekaya

Sahip İnsanların Özellikleri:

Zihin ile vücudunun koordinasyonlarını rahat bir biçimde kullanabilir.

Konu sağlık olduğu zaman vücuduna özen gösterir.

Fiziksel faaliyetlerde denge, zarafet, marifet ve dakiklik ortaya koyar.

Çevresini ve çevresinde bulunan nesneleri dokunarak ve hareket ederek incelemeyi tercihe eder.

Fiziksel olarak marifet gerektiren alanlarda yenilikler keşfederek ortaya farklılıklar koyar.

Aktif katılımlarla daha iyi öğrenir. Söylenenleri değil yapılanları hatırlar.

Model, maket yapma gibi el işlerinden zevk alır.

Organizasyon oluşturma özellikleri daha çok gelişmiştir.

Bulundukları çevreye ve olaylara karşı duyarlı davranır, sorumluluk hisseder.

Kinestetik Zeka

Meslekleri

Atlet Dansçı

Balerin/Balet Aktör

Pandomimci Cerrahlık Heykeltıraş

Beden Öğretmeni

Görsel -Uzamsal Zeka

Görsel -Uzamsal Zeka Nedir?

Uzamsal zekâ, görsellikle ilgili olan ve aslında görsel-

uzamsal olarak adlandırılan bir zekâ türüdür. Buradaki görsellik, hem görmeyle, hem de zihin gözü denilen zihinde

canlandırmayla ilgilidir.

 Zihinsel anlamda ilk gelişim alanlarından biridir çünkü insan doğduğu andan itibaren görmektedir.

Görülenleri hafızaya alma, anlatılanları ise zihinde

canlandırma, boyutlandırma ve görsel tasarımlar temel düzeyde olan görsel zekâ, sanatsal alanlarda kendini kanıtlamış kişilerde

daha belirgin gözlemlenebilmektedir.

Uzamsal Zekanın Önemi Ve Kullanımı

uzamsal zekamızı, (özellikle bilmediğimiz/ tanımadığımız yerlere giderken) araba kullanmak ve park etmek, bir model oluşturmak, kendimizi yönlendirmek, başka bir açıdan bakan bir

insana talimatlar vermek ve araç gereç kullanmak gibi işlerde ölçebiliriz.

Uzamsal zeka ayrıca, malzemelerden bir şeyler yaratmak ya da bir bina planı oluşturmak gibi daha az yaygın olan aktivitelerle de çok ilgilidir. Bu

bağlamda, hem mimarlar hem de heykeltraşlar bu tür zekaya sahiptir.

Uzamsal Zekayı Nasıl Geliştirebiliriz?

İnsanlar, genel olarak zekayı geliştirebildikleri gibi uzamsal zekayı da geliştirebilir. Bu bağlamda, uzamsal zekayı ölçmek için

kullanılan becerileri geliştirmeye çalışmanın faydalı olduğu görülmüştür.

Bu yüzden, bu egzersizler uzamsal döndürme, aynı yerdeki ya da benzer pozisyondaki ki objeyi karşılaştırma ve çeşitli

uyarıcılara karşı uzamsal dikkat göstermeyi içerir.

Kısacası Uzlamsal Zeka;

3 boyutlu düşünebilen, zihinlerindeki bilgiyi imge ve resimlere aktarabilen kişilerdir.

Daha önce zihinlerine aktardıkları bu imge ve resimleri, ihtiyaç duyduklarında tekrar kullanabilirler.

Geometriyi anlama ve uzayda nesnelerin birbirleriyle ilişkilerini anlama yetenekleri vardır.

Görsel sanatlarda, mimarlık ve fotoğrafçılıkta başarılıdırlar. Labirent oyunlarından, yapbozlardan, resim çizmekten ve legolarla oynamaktan hoşlanırlar.

Uzlamsal Zekayla Uyumlu Meslekler:

Fotoğrafçı

Grafik tasarımcısı Reklamcı

Mimar

Moda tasarımcısı Film editörü

Yönetmen Denizci Tur rehberi Pilot

Terzi

Şehir planlamacısı

MÜZİKSEL – RİTMİK ZEKA

Müziksel Zeka Nedir?

⮚

Kişinin kendisini müzik ve ritimle ifade etme

yeteneğidir. Bu tip insanlar, müzik ve ritimlere karşı diğer insanlardan daha duyarlıdırlar.

⮚

Müzik kulakları gelişmiş olduğundan; bir şarkının ritmi, melodisi, notası ya da iniş çıkışlarını çok net ayırt edebilirler.

⮚ Ayrıca şarkıların içinde, normalde birçok insanın duyamadığı

enstrümanların seslerini fark etme konusunda oldukça başarılıdırlar.

Müziksel ritmik zekaya sahip insanların en iyi öğrenme biçimi; müzikle

öğrenmedir.

⮚

Müziksel ritmik zeka, Çoklu Zeka Kuramı içerisinde yer alan diğer zeka türleri ile

birlikte geliştirildiğinde daha kalıcı bir öğrenme ve zeka gelişimi sağlanabilir.

⮚

Bu konuda şanslı olan bireyler, ders

çalışmaları esnasında müzikle iç içe olmayı severler. Müzik, onlara motivasyon ve

konsantrasyon sağlar.

⮚

Nörolojik bakış açısından müzik zekası

(ritmik zeka), zeka türlerimizin ilk önce gelişenidir.

Anne karnındayken bile çevremizi saran ses. ritim ve titreşim dünyasını bir an düşünün.

⮚

Bazılarına göre bu zeka sadece müzik ve ritimden ibaret olmadığından aslında “işitsel/titreşimsel zeka’

olarak adlandırılmalıdır.

⮚ Ses ve titreşimler, ister doğal olsun isterse insanların yarattığı

ortamlardan gelenler, makineler, enstrümanlar ya da korolar olsun bu zeka tüm ses ve titreşim

dünyasıyla ilgilidir.

⮚

Aynı zamanda müziğin, ritmin, sesin ve titreşimin

“bilinci etkileme” efektleri de diğer zeka türlerinin hepsinden daha güçlüdür.

⮚

Müzik, ses, ritim ve titreşimin ruh halimizi değiştirme, dinsel duyguları coşturma, ulusal sevinçleri uyandırma, başka birine sevgi, derin üzüntüyü ifade edebilme gücünü düşünün.

⮚

Müziksel ve Ritmik Zeka Özellikleri:

❖

Enstrüman çalmak konusunda, yaşıtlarından daha iyidirler.

❖

Müzik kulakları çok gelişmiştir ve bu sayede bir çok farklı sesi aynı anda ayırt edebilirler.

❖

Eğitilirlerse iyi birer besteci olabiliriler.

❖

Sık sık ritim tutma ihtiyacı duyarlar.

❖

Yeni duyup beğendikleri şarkıları ezberleyebilirler.

⮚

Müziksel Ritmik Zeka Özellikleri:

❖

Arkadaş grubu ile birlikte bir şarkı yazılabilir.

❖

Sesleri ayırt etmesi için uygun ortam sağlanabilir.

❖

Kendi ülkesi dışında farklı ülkelerin ve milletlerin müzikleri dinletilerek ufkunu genişletmesi sağlanabilir.

❖

Duygularını melodiler ya da ritimlerle anlatması istenebilir.

❖

Matematik işlemleri yaparken ritim tutması istenebilir.

❖

Ders çalıştığı esnada müzik dinlemesi sağlanabilir.

⮚

^ÖNEMLİ: Müziksel ritmik zekayı

geliştirmek, sadece müzikle değil; doğa ve canlı seslerini öğrenmekle de

desteklenmelidir. Doğadaki sesleri öğrenen çocukların, müziğe ve ritme bağlı zeka

becerilerinin de geliştirilmesi mümkündür.

⮚

Müziksel Ritmik Zeka Nasıl Geliştirilir:

❖

Ezber yaparken ritim kullanarak ezberlemesini sağlayabilirsiniz.

❖

Bir filmi ya da kitabı sesler ya da şarkılarla anlatmasını isteyin. Bunu haftada en az 1 kere yapabilirsiniz.

❖

Müzik aletlerini bozup yeniden yapmasını isteyin. Böylece seslerin değişiminin ve ses uyumunun farkına varacaktır.

❖

Enstrümantal bir müzik çalarken tempo tutmasını isteyebilirsiniz.

⮚ Müziksel Ritmik Zeka Meslekleri:

❖

^Şarkıcı

❖

Orkestra üyesi

❖

Orkestra şefi

❖

^Besteci

❖

Oyuncu (tiyatro-sinema)

❖

^Dansçı

❖

Müzik öğretmeni

❖

Müzik terapisi uzmanı

❖

Müzik eleştirmeni

❖

Ses mühendisi

❖

^Aranjör

❖

Şarkı sözü yazarı

Çoklu Zekâ Kuramının Eğitimde Kullanımı

⮚

Çoklu zekâ kuramı öğrenme ve eğitimle doğrudan ilişkili bir kuram değildir.

⮚

Ancak kuram eğitim alnında çok ilgi görmüş, hatta eğitim programlarının

geliştirilmesinde bir felsefi yaklaşım olarak ele alınmıştır.

⮚ Geleneksel olarak kabul edilen zekâ anlayışına paralel olarak, eğitim

sistemimizde de öğrencilerin genellikle özel- dilsel ve mantıksal-matematiksel

becerilerini geliştirmeye ve bu becerileri

ölçmeye yönelik bir anlayış hâkimdir.

⮚ Bu anlayışta, bu zekâ alanları yeterince gelişmemiş olan öğrenciler, anlatılan

konuları öğrenmekte zorluk çekmekte ve çoğu zaman, tembel veya başarısız

olarak kabul edilmektedir

⮚

Bu nedenle, insanların çok farklı zeka yapılarına sahip oldukları ve her insanın kendine özgü bir zekâ yapısını var olduğu gerçeği kabul edildiğinde, insanlarda baskın olan zeka bölümlerini veya başka bir

ifadeyle, her insanın kendine özgü kolay öğrendiği öğrenme yolunu kullanarak o insana öğrenmede zorlandığı pek çok şeyi öğretebiliriz.

⮚

Çoklu zekâ teorisi, sınıf ortamlarında bulunan faklı zekâ yapısına ve farklı

öğrenme biçimine sahip öğrencilere hitap edebilecek öğretim etkinliklerinin

geliştirilmesi yönünde eğitme önemli katkılar yapmaktadır.

⮚

Eğitimciler bu teoriyi temel alarak ve her bir zekânın öğretim yöntemlerinden

faydalanarak teoriyi öğrenme ortamlarına taşıyabilirler.

⮚ Çoklu zekâ teorisine yönelik olarak dünyada özellikle ilköğretim ve orta öğretim öğrencileri üzerinde yapılan birçok araştırma bu teorinin başarılı

sonuçlar verdiğini ortaya koymaktadır.

⮚

Bu durum, bir taraftan öğretim ortamlarında farklı zekâ türlerine yönelik olarak

geliştirilecek etkinliklerle farklı zekâ türündeki öğrencilere ulaşma kolaylığı sağlarken bir

taraftan da öğrencilerin zekâ profillerinin çıkarılması yoluyla Milli Eğitim Temel

Kanunu’nun ilkelerinden birisi de olan seçme ve yöneltme işlevinin ilköğretim kademesinden başlatılabilmesine olanak sağlar.

Çoklu Zekâ Kuramında Ölçme ve Değerlendirme

⮚

Çoklu zekâ kuramının öğretim sürecinin geleneksel öğretim anlayışından farklı

olarak farklı zekâ türlerine yönelik

zenginleştirilmesi gerektiği şeklindeki

anlayışı, öğrencilerin değerlendirilmesini de doğrudan etkilemektedir.

⮚

Geleneksel ölçme ve değerlendirme

yaklaşımı öğrencilerin genellikle dilsel ve mantıksal-matematiksel becerilerini

ölçerken, öğretim hedeflerine sekiz farklı zekâ türüne yönelik yapılan uygulamalarla ulaşmaya çalışan öğrencilerin sadece bu iki zekâ türünü ölçmeye yönelik olan yazılı

sınavlarla veya testlerle ölçülmesi güvenilir yaklaşım olmamaktadır.

⮚

Çünkü öğretim sekiz farklı yolla

yapılabiliyorsa, değerlendirme de sekiz farklı yolla yapılabilmelidir. Bu nedenle, çoklu zekâ kuramındaki değerlendirme anlayışı geleneksel anlayıştan farklılıklar içermektedir.

⮚

Çoklu zekâya uygun değerlendirme

faaliyetleri sırasında öğrenci etkinlikleri, süreç gözlemleri ve değerlendirme

anketlerinden yararlanılmaktadır.

⮚

Bu anlayışta değerlendirme, klasik testler ve ölçme yaklaşımı yerine öğrencinin

yeteneklerini ve potansiyelini ortaya koymayı amaçlayan bireysel gelişim dosyaları (port folyo), gözlemler ve görüşmeler kullanılmaktadır.

⮚

Bu değerlendirme sonucunda bireyler zeki ve az zeki şeklinde değil, sahip oldukları potansiyele göre sınıflanmaktadır.

⮚

Değerlendirme faaliyetleri öğretmenin hem öğrencilerdeki gelişimi ve yetersizlikleri

belirlemesine, hem de kendi uygulamalarını gözden geçirmesine olanak sağlar.

⮚ Böylece öğretim sürecinde hem öğrencilerin, hem de öğretmenin

uygulamaları gözden geçirilmiş olur.

Çoklu zeka temelli ders planları hazırlamada, önemli olan öğretim hedeflerine uygun etkinlikler

seçilebilmesidir.

⮚ Çünkü öğretim sürecinden temel

beklenti hedeflere ulaştırmasıdır.

kaynakça

https://www.zeka.gen.tr/matematiksel-zeka.html

http://zenginserkan.blogspot.com/2016/03/zeka-cesitleri.html

https://www.matematikciler.com/mantiksal-matematiksel-zeka-nedir/

https://bilgibirikimi.net/2012/10/10/kinestetik-zeka-nedir-kinestetik- zeka-ile-ilgili-bilgiler/

https://www.zeka.gen.tr/bedensel-zeka.html

https://www.mentalup.net/blog/sozel-zeka-nedir-nasil-gelistirilir https://www.mentalup.net/blog/coklu-zeka-kurami-ve-zeka-turleri https://zekatesti.com.tr/Sozel-Dilsel-Zeka-Nedir-Nasil-Gelistirilir-m-331 https://www.bilim-teknoloji.com/zeka-tipi-ve-ozellikleri/

https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/186004

https://www.bilim-teknoloji.com/zeka-tipine-gore-meslek-secimi-coklu- zeka-kurami/

http://www.antalyaozelegitim.com/blog/ogrenme-problemleri/coklu- zeka-kurami-ve-egitimde-uygulanisi.html

https://www.bilgikilavuzu.com/coklu-zeka-kurami-nedir/

https://www.egitimpedia.com/coklu-zeka-kuramini-sinifta-kullanmanin- 12-yolu/

https://www.mentalup.net/blog/icsel-zeka-nedir-nasil-gelistirilir-uygun- meslekler

https://www.mentalup.net/blog/coklu-zeka-kurami-ve-zeka-turleri https://cocukvezeka.wordpress.com/coklu-zeka-multiple-intelligences- mi/doga-zekasi/

https://motivasyonruhu.net/kisisel-gelisim/icsel-zeka-nedir/