Gözlem ve Görüşme

(1)

Gözlem ve Görüşme

Yrd. Doç. Dr. Ömer KUTLU

(2)

Gözlem

Bir şeyi iyi anlamak için onun kendi kendine meydana çıkan bütün belirtilerini gözden geçirmektir.

Gözlem tekniğinin en önemli özelliği, gözlenenlerin kendi doğal ortamları içinde bulunmasıdır. Bir çok davranış bu şekilde objektif olarak belirlenebilir.

Gözlemde gözlemci ve gözlenen olmak üzere iki taraf vardır.

(Karasar, 2012)

(3)

Gözlem yönteminin avantajları;

• Sözel olmayan davranışların da gözlemlenmesi,

• Doğal ortamda gözlemlenmesi, yapaylık unsurlarının diğer yöntemlere göre daha az olması

• Zaman sınırının olmaması gibi avantajlarından söz edilebilir.

Gözlem yönteminin dezavantajları;

• Gözlemcinin etkisinin diğer yöntemlere göre daha fazla olması,

• Zaman kaybının yaşanması,

• Gözlemin kontrol edilmesinin güç olması,

• Gözleme ilişkin verilerin sayısallaştırılması ve

• Örneklemin sınırlı sayıda olması ifade edilebilir.

(Büyüköztürk vd., 2013)

(4)

Gözlemin sınıflandırılması

A. Yapılandırılma Durumuna Göre 1. Yapılandırılmamış gözlem 2. Yapılandırılmış gözlem B. Katılımcı Durumuna Göre 1. Katılımcı gözlem:

2. Katılımcı olunmayan gözlem 3. Katılımcı olarak gözlemci (Büyüköztürk vd., 2013)

(5)

Görüşme

• Sözlü iletişim yoluyla veri toplama tekniğidir. Görüşme yüzyüze yapılabildiği gibi, telefon gibi iletişim araçlarıyla da yapılabilir.

• Görüşmede iletişimi sağlamak, sürdürmek ve veri toplayabilmek kolay değildir.

• Görüşmede söylenenlerin yüzeysel anlamları yanında gerçek ve derinliğine anlamlar da çıkartılabilir.

• Kolay görünmekle birlikte görüşmecilerin seçimi ve eğitimi özel çaba ve duyarlık gerektirir.

(Karasar, 2012)

(6)

Veri Toplama Teknikleri (Büyüköztürk vd., 2013)

Görüşme tekniğinin avantajları;

• Zengin bilgiye sahip katılımcıların ilk açıklamasını koruması,

• Görüşmelerin araştırma sürecinin herhangi bir aşamasında kullanılabilmesi,

• Görüşmecinin hazır olacağından katılımcıların sorularını anında cevaplandırabilmesi ve karmaşık yönergelerin görüşmeci tarafından anlaşılır kılınması,

• Görüşmelerin, görüşmeci ile katılımcılar arasındaki işbirliğinde en etkili yol olması

• Görüşmeci ile katılımcılar arasında güven ve dostluk kurulması ile karmaşık ve hassas konuların ifade edilebilmesi

(7)

Görüşme tekniğinin dezavantajları;

• Görüşmecinin eğitilmesinin ve hazırlanmasının zaman alması,

• Tanışmanın, dostça ilişki kurabilmenin ve analizlerdeki veri yoğunluğunun zaman alması,

• Görüşmecinin görünüşü, konuşması, beklentileri, görüşme tipi/çeşidi,

• Görüşmecinin görüşülen kişi ile ayak uydurmak durumunda kalması,

• Görüşmecinin sosyal kabul edilebilme, onaylama ve itiraz etmeme etkisi gibi durumlara karşı yanlı davranabilmesi

(8)

Veri Toplama Teknikleri (Büyüköztürk vd., 2013)

Görüşmenin Sınıflandırılması;

1. Yapılandırılmış görüşme

2. Yapılandırılmamış görüşme 3. Yarı yapılandırılmış görüşme 4. Etnografik görüşme

5. Odak grup görüşmesi

(Büyüköztürk vd., 2013)

(9)

Kaynakça

Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. ve Kılıç, E. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi

Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (24. baskı). Ankara: Nobel Yayınevi