NİCEL VE NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ

NİCEL VE NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ

2 TC

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ ÇAY MESLEK YÜKSEKOKULU İŞLETME YÖNETİMİ PROGRAMI YÖNETİM VE ORGANİZASYON BÖLÜMÜ BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ DERSİ NİCEL VE NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ

122.348.002 Gül Nur AKMAN

Danışman Öğretim Görevlisi

Onur KAFADAR

AFYONKARAHİSAR 2014

3

İçindekiler

Bilimsel Araştırma ... 4 Araştırma ... 5-8 Nicel ve Nicel Araştırma Giriş ... 9 Nicel Araştırma ... 10-13 Nitel Araştırma ... 14-17 Nicel ve Nitel Araştırma Karşılaştırması ... 18-19

4 BİLİMSEL ARAŞTIRMA

Problemlere güvenilir çözümler aramak amacıyla;

 Planlı ve sistemli olarak,

 Verilerin toplanması,

 Analizi,

 Yorumlanarak değerlendirilmesi

 Ve rapor edilmesi sürecidir.

BİLİMSEL ARAŞTIRMA SÜRECİ,

5

 Araştırma Konusunun Belirlenmesi

 Araştırmanın Amacı ve Problemler, hipotez- varsayımlar

 Araştırma Yönteminin Belirlenmesi

 Literatür Taraması

 Araştırmanın Evreni ve Örneklemi

 Araştırmanın Verilerinin Toplanması

 Araştırmanın Verilerinin Analiz Edilmesi

 Araştırma Raporunun Yazılması

6 ARAŞTIRMA NEDİR?

Doğayı tanıma, bilinmeyen olayı ortaya çıkarma, Tanımlama ve bu olayı etkileyen faktörleri belirleme,

Olayları aydınlatma, ayrıntıları belirleme, sorun, sorulara çözümler üretme,

Olay ile etkileyen faktörler arasındaki neden-sonuç ilişkilerini, bağıntıları ortaya koyma,

Topluma / Hedef topluma ilişkin genellenebilir, geçerli ve güvenilir, tutarlı kavramlar, teoriler ve yasalar üretmek amacıyla yapılan planlı ve sistemli bilimsel çalışmadır.

ARAŞTIRMANIN SAHİP OLMASI GEREKEN ÖZELLİKLER

Objektiflik

Geçerlilik ve Güvenilirlik Sistematik Süreç

Güncellik

Uygun Zamanlama Uygunluk

Açık ve Net Amaçlar

7 ARAŞTIRMA AŞAMALARI,

Konu (sorun), Amaç Seçimi

Uygun yer-zaman-birim Seçimi

Araştırma Yöntem Değişken ve Modellerin Seçimi Hipotezlerin Formülasyonu

Veri Toplama

Veri Özetleme ve Veri Analizi Yorumlama ve Yayın

ARAŞTIRMA NASIL OLMALIDIR?

Orijinal Olmalıdır.

Güncel Olmalıdır.

Yapılabilir Olmalıdır.

Bilime, Uygulamaya Katkısı Olmalıdır.

Genel Olarak ve Bilimsel Etik Kurallarına Uygun Olmalıdır.

Bilgi Birikimimizle Yapılabilir Olmalıdır.

Teknik Donanımımız ile Yapılabilir Olmalıdır.

8 ARAŞTIRMA KONULARI

Neyi Merak Ediyorum?

Araştırma her alanda ve her konuda yapılabilir.

Araştırma, güncel problem niteliğinde çözüm gerektiren faydalı, ilginç ve yapılabilir bir konuda olmalıdır.

Araştırma ile konu/problem tanımlanır, aydınlatılır ve çözüm yolları ortaya konur.

Her alan ve Konuda yapılabilecek araştırmalar temel araştırma prensiplerine uygun olarak yapılır.

Bilinen, sorun özelliği taşımayan, ilgi çekmeyen çok tekrarlanan klasikleşmiş konularda araştırma yapmak değerli değildir.

Araştırma Tipleri,

Nicel Araştırma (Analitik) Quantitative Researchs Nitel Araştırma (Tanıtsal) Qualitative Researchs

9

NİCEL VE NİTEL ARAŞTIRMA GİRİŞ

Araştırma Yöntemleri Nicel ve Nitel Olmak üzere iki grupta incelenir. Nicel araştırma olaylar arasındaki ilişkileri tanımlamak için sayısal veriler kullanır. Nitel araştırma insan davranışlarını veya deneyimlerini tanımlamak için sözcükleri veri olarak kullanır. Nicel araştırmanın bir araştırma problemi, Nitel araştırmanın ise bir araştırma sorusu vardır. Sayısal araştırma düzenekleri bir rakam kökenlidir ve genellikle istatistik analizlerle değerlendirilebilecek olan çok miktardaki sayıların toplanmasını gerektirmektedir.

Sayısal araştırmalar belli bir boyut içinde çeşitli grupların benzerliklerinin, oranlarının veya farklılıklarının belirlenmelerini sağlamaktadır. Niteliksel araştırma düzenekleri ise daha çok soyut kaynaklıdır. Nitel yaklaşımlar kişinin yazdıklarını, söylediklerini veya gözlenen davranışlarını temel veri kaynağı olarak ele alır.

Nitel araştırma, “ilişkilerin anlamını ve türünü keşfetmek için gözlemlerin sayısal olmayan bir biçimde incelenmesi ve yorumlanmasıdır.”

10

A. NİCEL ARAŞTIRMA

Olgu ve olayları nesnelleştirerek gözlemlenebilir, ölçülebilir ve sayısal olarak ifade edilebilir bir şekilde ortaya koyan bir araştırma türüdür.

Biyoloji, kimya, fizik, mühendislik gibi doğa bilimleri alanlarında araştırmalar gözlem ve ölçmeye dayanır. Gözlem ve Ölçmelerin tekrarlanabildiği ve objektif yapıldığı araştırmaya niceliksel (sayısal) “Quantitative” araştırma denir.

Niceliksel araştırma yönteminde, araştırılan konuya ilişkin, evreni temsil edecek örneklemden sayısal sonuçlar elde edilmektedir. Nicel araştırma yönteminde, araştırma evreninin araştırma konusu hakkındaki fikrinin yönü sorgulanmaktadır.

Yani, konu hakkında yoğun bir analiz değil aksine, daha yüzeysel daha çok sayısal verilere saptanmaktadır. Nicel araştırmalarda sayısal temsili yet söz konusu olduğundan araştırma evrenini temsil edecek örneklemin hatasız tespit edilmesi ve bu örnekleme doğru soruların sorulması önemlidir.

Nicel araştırma yöntemlerinin üstün bir tarafı objektif olmalarıdır. Bu yöntemlerin uygulamalarında belgeler bir araştırmacı grubu tarafından incelenebilmektedir.

Nicel Araştırmada Amaç Nedir?

Bireylerin toplumsal davranışlarını gözlem, deney ve test yoluyla nesnel bir şekilde ölçmek ve sayısal verilerle açıklamaktır.

11 Nicel Araştırma ile Ne kadar?

Ne miktarda?

Ne kadar sık?

Ne kadar yaygın? Vb. sorulara cevap arar.

Niceliksel Araştırma Modelleri:

 Deneysel Model

 Betimsel Model

 Bağıntısal Model

 Nedensel-Karşılaştırma Modeli

 Tarihsel Yöntem

12 1. Deneysel Model:

İki ya da daha fazla grup üzerinde yapılan uygulamaların, belli değişkenler açısından etkilerinin farklılaşma boyutu incelenir. İstatistiksel teknikler yardımıyla gruplar arası karşılaştırmalar yaparak sonuca ulaşılır.

2. Bağıntısal Model:

İki ya da daha fazla değişken arasında ilişki olup olmadığını incelemek amacıyla kullanılır.

3. Nedensel-Karşılaştırma Modeli:

Belli bir değişken açısından farklılaşan grupları birbiriyle karşılaştırmak amaçlanır.

4. Tarihsel Model:

Geçmişteki bir olayın durumu ve bu olayın mevcut durumu üzerindeki etkilerinin incelenmesidir.

Nicel Araştırmanın Avantajları:

 Genelleştirilebilir sonuçlar üretilir.

 Farklı gruplar arasında farklılaştırma yapabilir.

 Kuramların doğruluk derecesi tespit edilir.

 Belirli bir yapı içindeki ilişkilerin incelenmesine yarar.

Sınırlılıkları:

 Mükemmel örneklem almak güçtür.

 Yeteri sayıda veri toplamak güçtür.

 Mükemmel ölçüm şartları her zaman sağlanamaz.

 Ölçme aracı önyargı da yansıtır.

 Model dışındaki veriler ile ilgilenmez.

13

NİCEL ARAŞTIRMA SÜRECİNİN AŞAMALARI

14

B.NİTEL ARAŞTIRMA

Nitel araştırma, Gözlem, Görüşme ve Doküman analizi gibi nitel veri toplama yöntemlerinin kullanıldığı, algılandığı ve olayların doğal ortamda gerçekçi ve bütüncül bir biçimde ortaya konmasına yönelik bir sürecin izlendiği araştırma türüdür.

Psikoloji, sosyoloji, antropoloji, eğitim gibi sosyal bilim alanlarında insan ve toplum davranışları incelenmektedir. Genellemenin öncelikli amaç olmadığı nitel ölçme yöntemlerinin (gözlem, görüşme) kullanıldığı kavram ve kuram oluşturmaya yönelik modellerdir. Bu davranışları sayılarla açıklamak zordur, ölçümler bize kaç kişinin nasıl davrandığını gösterir; ama “Niçin?” sorusuna cevap veremez. İnsan ve grup davranışlarının “Niçin” ’ini anlamaya yönelik araştırmalara niteliksel

”Qualitative” araştırma denir.

Nitel Araştırmada Amaç;

İnsanların kendi toplumsal dünyalarını nasıl kurmakta, oluşturmakta olduğunu anlamak ve içinde yaşadıkları toplumsal dünyayı nasıl algıladıklarını yorumlamaya çalışmaktadır.

Nitel Araştırma ile

 Niçin?

 Nasıl?

 Ne şekilde? Sorularına cevap aranır.

15 Nitel Araştırmada Sorular;

 İnsan niçin böyle davranır?

 Yargılar ve davranışlar nasıl oluşur?

 İnsanlar çevrelerinde olup bitenden nasıl etkilenir?

 Kültürler niçin ve nasıl gelişir?

 Sosyal gruplar arasındaki farklar nelerdir?

Vb.

Nitel Araştırma Yöntemleri:

 Fenomenoloji

 Et nografi

 Gömülü Teori

 Örnek Olay

16

1. Fenomenoloji: Olaylar, durumlar, deneyimler veya kavramlar olabilir.

Örneğin; İşletme yönetimi programı öğrencisinin Makro dersine karşı olumsuz tutumlarının sebeplerinin belirlenmesi.

2. Et nografi: Bir halkın, bir kültürün grubunun gelenekleri, inançları birbiriyle bağlantıları vs. betimlenmesidir.

Örneğin; İşletme yönetimi programı öğrencisinin Makro dersine katılım düzeylerinin belirlenmesi.

3. Gömülü Teori: Araştırmacı veri toplarken veya yorumlarken verilerin içine gömülü olan teoriyi ortaya çıkartır ve araştırma boyunca yeni kavram ve teorilere ulaşabilir.

Örneğin; Öğrencilerin kesirlerde bölme işlemi yaparken kullandıkları yöntem ve modellerin incelenerek kesirlerle bölme işleminde kullanılabilecek bir yöntemin belirlenmesi.

4. Örnek Olay: Özel bir durumun derinlemesine incelenmesi.

Örneğin; Bir öğrencinin kitap okumakta yaşadığı sorunların belirlenmesi.

17 Nitel Araştırmanın Avantajları:

 Özel durumun “gerçekliğini” yansıtır.

 Sonuçlarla kuram üretilmesi kolaydır.

 Farklı faktörlerin anlaşılmasını sağlar.

 Araştırma sonuçlarının uygulanabilirliği daha yüksektir.

Sınırlılıkları:

 Deneklerin yaşadıkları deneyimleri olduğu şekliyle ifade etmeleri zordur.

 Verilerin analizinde bireylerin sahip oldukları, önyargı da yer alır.

18

NİTEL ARAŞTIRMA SÜRECİNİN AŞAMALARI

19

NİCEL VE NİTELARAŞTIRMANIN KARŞILAŞTIRMASI

NİCEL ARAŞTIRMA NİTEL ARAŞTIRMA

Gerçeklik Nesneldir.

Gerçeklik Oluşturulur.

Asıl olan yöntemdir. Asıl olan çalışılan durumdur.

Değişkenler kesin sınırlarla belirlenir, bu değişkenler arasındaki ilişkiler ölçülebilir.

Değişkenler karmaşık ve iç-içe geçmiştir, bunlar arasındaki ilişkileri ölçmek zordur.

Araştırmacı olay ve olgulara dışarıdan bakar, nesnel bir tavır geliştirir.

Araştırmacı olayları yakından izler, katılımcı bir tavır geliştirir.

Genelleme yapılır. Derinlemesine betimleme

yapılır.

Sonuçlara ilişkin tahmin kullanılır.

Sonuçlarda yorumlama

yapılmaz.

Nedensellik İlişkisini açıklama. Aktörlerin perspektiflerini

20 anlama.

Kuram ve Denence ile başlar Sonunda kuram ve teori oluşturur.

Deney, manipülasyon ve kontrol vardır.

Kendi bütünlüğü içinde ve doğal gelişir.

Standardize edilmiş veri toplama araçları kullanılır.

Araştırmacının kendisine ait veri toplama aracı kullanılır.

Parçaların analizi esastır. Örüntülerin ortaya çıkarılması önemlidir.

Uzlaşma ve Norm anlayışı vardır.

Çokluluk ve farklılık arayışı vardır.

Veriler sayısal göstergelere indirgenir.

Veriler derinlemesine betimlenir.

Olay ve Olguların dışında yansız ve nesnellik gerekli ve mümkündür.

Olayla ve olgulara dahil, öznel perspektif ve empati kurulur.