Erken Çocukluk Döneminde
Fen Ve Matematik
Sağlık Bilimleri Fakültesi
Çocuk Gelişimi Bölümü
Erken Çocukluk Döneminde Fen Ve Matematik Etkinlik
Örnekleri Hazırlama Ve Örnekleri Tartışma
Etkinlik Adı: Suyun Kaldırma Kuvveti
Etkinlik Türü: FEN VE MATEMATİK ETKİNLİĞİ Bilişsel Alan
Kazanım 2:Nesne/durum/olayla ilgili tahminde bulunur.
Göstergeleri:
Nesne/durum/olayın ipuçlarını söyler.
İpuçlarını birleştirerek tahminini söyler.
Kazanım 1: Nesne/durum/olaya dikkatini verir.
Göstergeleri:
Dikkat edilmesi gereken nesne/durum/olaya odaklanır.
Dikkatini çeken nesne/durum/olaya yönelik sorular sorar.
Dikkatini çeken nesne/durum/olayı ayrıntılarıyla açıklar.
Materyaller: Üç adet aynı büyüklükte plastik şişe ve kapakları, bir adet çay bardağı, 12 adet boncuk, oldukça derin bir kap ve su
Öğrenme Süreci:
Deneye geçmeden önce öğretmen çocuklarla beraber su hakkında sohbet eder. Öğretmen çocuklara “insanlar için su hayatın vazgeçilmez bir parçasıdır. Suyu içeriz, yemek pişiririz meyve sebzeleri yıkarız, dişlerimiz ellerimizi yüzümüzü vücudumuzu temizlemekte kullanırız. İnsanlar olduğu kadar hayvanlar içi önemlidir.
Hayvanların hepsinin suya ihtiyacı vardır. Ayrıca balık, ıstakoz, ahtapot, istiridye gibi bazı hayvanlarda suda yaşar” diyerek su hakkında kısa bir bilgi verir. Ayrıca çocuklara suyu başka nerelerde kullandıkları ve suda yaşayan diğer hayvanların neler olduğunu sorabilir.
Daha sonra öğretmen çay bardağının içine bir tane boncuk atar ve sonra çay bardağının içini suyla doldurur.
Çay bardağının içindeki suyu şişeye koyar. Da-ha sonra bu olayı tekrarlayarak şişenin bir tanesini tamamen doldurur diğerini yarısına kadar doldurur. Üçüncü şişeyi ise boş bırakır. Bu arada şişeleri doldururken çocuklarla beraber şişeye kaç bardak su koyduğu sayılır. Şişeleri doldurduktan sonra içindeki boncuklar sayılarak hangi şişeye kaç tane boncuk olduğu sayılır. Boncuk sayısına göre hangi şişede daha az su olduğu da karşılaştırılır.
Daha sonra derin bir kabın içine su doldurulur ve şişelerin üçü de bu suyun içi-ne atılır. Şişelerin hangilerinin battığı hangilerinin yüzdüğü incelenir. Şişelerin su dolu kabın içindeki konumları konuşulur.
Tamamen suyla dolu olan şişenin battığı yarısına kadar su olan şişenin ve boş olan şişenin yüzdüğü ve boş olan şişenin diğerlerine göre en üstte olduğu gözlenir.
Son olarak şişeler sudan çıkarılır ve çocuklardan şişeleri suyun içine konumları-na göre sıralamaları istenir (dibe en yakın şişeden en uzak şişeye doğru).
ETKİNLİK ADI: Sonbaharda Ağaçlar
ETKİNLİK TÜRÜ: FEN, MATEMATİK ETKİNLİĞİ Dil Alanı:
Kazanım 1: Sesleri ayırt eder.
Göstergeleri:
Sesin kaynağının ne olduğunu söyler.
Sesin özelliğini söyler.
Sesler arasındaki benzerlik ve farklılıkları söyler.
Bilişsel Alan
Kazanım 6: Nesne ya da varlıkları özelliklerine göre eşleştirir.
Göstergeleri:
Nesne/varlıkları rengine göre ayırt eder, eşleştirir.
Nesne/varlıkları şekline göre ayırt eder, eşleştirir.
Nesne/varlıkları büyüklüğüne göre ayırt eder, eşleştirir.
Eş nesne/varlıkları gösterir.
Bilişsel Alan
Kazanım 8: Nesne ya da varlıkların özelliklerini karşılaştırır.
Göstergeleri:
Nesne/varlıkların rengini ayırt eder, karşılaştırır.
Nesne/varlıkların şeklini ayırt eder, karşılaştırır.
Nesne/varlıkların büyüklüğünü ayırt eder, karşılaştırır.
Materyaller: Dört mevsim müziği, iki poşet, yapraklar, strafor ağaç, sınıf mevcudu-nun yarısı kadar sarı, diğer yarısı için yeşil fon kartondan kesilip hazırlanan yaprak kolyeler
ÖĞRENME SÜRECİ
Bütün çocuklar okula geldikten sonra okulun arka bahçesine çıkılır.
Bahçede ağaçlara, çiçeklere dikkatleri çekilir. Kuru yaprakların üzerine basarak sesini dinlerler. Islak yaprakların üstüne basarlar. Kuru yapraklar ile ıslak yaprakların çıkardığı ses arasındaki farkı kıyaslarlar.
Ellerine verilen poşetlerin içine farklı yapıda yapraklar toplayıp doldurmaları istenir.
Sınıfa girilir. Yapraklar büyükçe bir sepetin içine dökülür. Bu sepetten yaprakları alıp benzerlik-farklılıklarına göre gruplandırırlar.
Mevsim panosunun önüne strafordan yapılan ağaç yerleştirilir. Yere ve ağacın üzerine yapraklar iğneleyerek sonbahar mevsimi oluşturmalarına rehberlik edilir.
Burası bizim bahçemiz. Nasıl bir bahçemiz olsun?, Bahçemiz için neler gerekiyor?, Ne bahçesi, hangi meyveler var? Gözlem yapmaları ve proje üzerinde düşünmeleri sağlanır.
‘Ağacımızda kaç tane yaprak var? ‘, sayarlar. Saydıkları her yaprak için yazı tahtasına bir çentik atarlar. Doğru sayıp saymadıklarını yine kendileri kontrol ederler
ETKİNLİK ADI: Rakam Kadar Boncuk Bul
ETKİNLİK TÜRÜ: MATEMATİK ETKİNLİĞİ Bilişsel Alan
Kazanım 4: Nesneleri sayar.
Göstergeleri:
Belirtilen sayı kadar nesneyi gösterir.
Kazanım 6: Nesne veya varlıkları özelliklerine göre eşleştirir.
Göstergeleri:
Nesne veya varlıkları özelliklerine göre ayırt eder, eşleştirir.
Materyaller: Rakam kartları, ayakkabı kutuları, boncuklar, torba
ÖĞRENME SÜRECİ:
Öğretmen 10 tane ayakkabı kutusunun içine 1’den 10’a kadar farklı sayılarda boncuklar yerleştirir. Torbanın içine 1’den 10’a kadar olan rakam kartlarını koyar. Çocuklar sırayla torbadan rakam kartlarını çeker. Her çocuk, çektiği rakam kadar boncuğun yer aldığı kutuyu bulmaya çalışır.
ETKİNLİK ADI: Kestane Toplayalım
ETKİNLİK TÜRÜ: FEN / MATEMATİK ETKİNLİĞİ Motor Alan
Kazanım 4: Küçük kas kullanımı gerektiren hareketleri yapar.
Göstergeleri:
Nesneleri toplar.
Nesneleri kaptan kaba boşaltır.
Kalemi doğru tutar.
Kalem kontrolünü sağlar.
Çizgileri istenilen nitelikte çizer.
Kazanım 7: Dinledikleri/izlediklerinin anlamını kavrar.
Göstergeleri:
Sözel yönergeleri yerine getirir.
Dinledikleri/izlediklerini açıklar.
Dinledikleri/izledikleri hakkında yorum yapar.
Bilişsel Alan
Kazanım 13: Günlük yaşamda kullanılan sembolleri tanır.
Göstergeleri:
Verilen açıklamaya uygun sembolü gösterir.
Bilişsel Alan
Kazanım 16: Nesneleri kullanarak basit toplama ve çıkarma işlemlerini yapar.
Göstergeleri:
Nesne grubuna belirtilen sayı kadar nesne ekler.
MATERYALLER: Poşet, atkestanesi ya da bahçeden bulunabilecek saymaya yar-dımcı nesneler, sayı kartları, alıştırma kâğıtları, kuru boyalar ya da keçeli kalemler
ÖĞRENME SÜRECİ
Çocuklarla atkestanesi ağacının altına gidilir. Ağacın yapraklarına, boyuna, bu ağacın kaç yaşında olabileceğine dikkatleri çekilir. Yere bakmaları istenir. Yere dökülmüş üstünde dikeni olan atkestanelerine dikkatleri çekilir. Biri dikenli kapsülün içinde kaç tane kestane olduğunu inceleyip sayarlar.
Ellerine torbalar verilir. Bu torbalardan birine kestaneleri, diğerine dikenli kapsülleri koymaları istenir.
Kestane ve kapsül toplama işleminden sonra sınıfa girilir.
Kestaneler sınıfın ortasına bir çocuğun yardımı ile dökülür.
Her çocuğun bu kestanelerden onar tane alması istenir.
Öğretmen plastik rakamları eline alır. 1 sayısını yere koyar.
Çocuklardan birinin gözlerinin içine bakıp yanına çağırır ve elindeki kestanelerden kaç tanesini bu sayının yanına koyması gerektiğini sorar. Çocuktan yanıt aldıktan sonra
yönergeyi uygulamasını ister. İşlem, başka çocukların öğretmen tarafından çağırılıp sorularla uygulamanın yapılması ile tamamlanır.
ETKİNLİK ADI: Grafik Hazırlayalım
ETKİNLİK TÜRÜ: FEN MATEMATİK ETKİNLİĞİ Motor Alan
Kazanım 1: El ve göz koordinasyonu gerektiren belirli hareketleri yapabilir.
Göstergeleri:
El becerilerini gerektiren bazı araçları kullanır.
Malzemeleri istenilen nitelikte yapıştırır.
Sosyal Duygusal Alan
Kazanım 1: Kendini tanıyabilir.
Göstergeleri:
Fiziksel özelliklerini söyler.
Kazanım 2: Kendi kendini güdüleyebilir.
Göstergeleri:
Kendiliğinden bir işe başlar.
Başladığı işi bitirme çabası gösterir.
Kazanım 3: Farklılıklara saygı gösterebilir.
Göstergeleri:
Kendisinin farklı özelliklerini kabul eder.
Başkalarının farklı özelliklerini kabul eder.
Dil Alanı
Kazanım 1: Türkçeyi doğru kullanabilir.
Göstergeleri:
Konuşmalarında söz dizimi kurallarını doğru olarak kullanır.
Konuşmalarında temel dil bilgisi kurallarına uygun konuşur.
Kazanım 2: Dinlediklerini çeşitli yollarla ifade edebilir.
Göstergeleri:
Dinlediklerine ilişkin sorular sorar.
Dinlediklerine ilişkin sorulara cevap verir.
Kazanım 3: Sözcük dağarcığını geliştirebilir.
Göstergeleri:
Dinlediklerinde yeni olan sözcükleri fark eder.
Yeni sözcüklerin anlamlarını sorar.
Verilen sözcüğün anlamını açıklar.
Yeni öğrendiği sözcükleri anlamlarına uygun olarak kullanır.
Kazanım 4: Görsel materyalleri okuyabilir.
Göstergeleri:
Görsel materyalleri inceler.
Görsel materyallerle ilgili sorular sorar.
Görsel materyallerle ilgili sorulara cevap verir.
Görsel materyalleri açıklar.
Görsel materyalleri özenle kullanır.
Bilişsel Alan
Kazanım 1: Kendisi ve ailesi ile ilgili bilgileri kavrayabilir.
Göstergeleri:
Kendisi ile ilgili bilgileri açıklar.
Kazanım 2: Olay ya da varlıkların çeşitli özelliklerini gözlemleyebilir.
Göstergeleri:
Olay ya da varlıkların özelliklerini söyler.
Olay ya da varlıkların özelliklerini karşılaştırır.
Kazanım 3: Dikkatini toplayabilir.
Göstergeleri:
Dikkat edilmesi gereken nesneyi / durumu / olayı fark eder.
Dikkatini nesne /durum / olay üzerinde yoğunlaştırır.
Dikkat edilmesi gereken nesneyi / durumu / olayı söyler.
4. Nesneyi / durumu / olayı ayrıntılarıyla açıklar.
Kazanım 4: Algıladıklarını hatırlayabilir.
Göstergeleri:
Varlıkların sayısını söyler.
Kazanım 5: Nesneleri sayabilir.
Göstergeleri:
Gösterilen belli sayıdaki nesneyi doğru olarak sayar.
Karar verdiği çözüm yolunun gerekçelerini açıklar.
Kazanım 7: Nesne grafiği hazırlayabilir.
Kazanım 6: Problem çözebilir.
Göstergeleri:
Problemi söyler.
Probleme çeşitli çözüm yolları önerir.
Çözüm yolları içinden en uygun olanlarını seçer.
Seçilen çözüm yollarını dener.
En uygun çözüm yoluna karar verir.
Kazanım 7: Nesne grafiği hazırlayabilir.
Göstergeleri:
Nesneleri kullanarak grafik oluşturur.
Nesneleri sembollerle gösterir.
Hazırlanmış nesne grafiği çerçevesine sembolleri yerleştirir.
Grafikte yer alan nesneleri sayar.
Grafiği inceleyerek sonuçları söyler.
ÖĞRENME SÜRECİ:
Öğretmen boş bir grafik hazırlar.
Grafikte kız ve erkekleri, açık ve koyu renk saçlıları, açık ve koyu renk gözlü çocukları, gözlüklüleri kart yapıştıracakları satırlar bulunur.
Bunların karşısına çocukların yapıştıracağı kartlar hazırlar.
Çocuklar grafiğin karşısına alınarak grafikte neler gördükleri üzerinde konuşulur.
Grafik, çocuklarla birlikte hazırlanan kartlarla doldurulur.
Hazırlanan kartlar özelliklere göre sınıflandırılarak ve kartlar grafiklere yapıştırılarak grafik tamamlanır.
Etkinliğin bitiminde öğretmen çocuklara şöyle sorular sorar.
Sınıfımızda kaç tane kız çocuk var?
Sınıfımızda kaç tane erkek çocuk var?
Sınıfımızda kaç tane çocuk gözlük takıyor?
Sınıfımızda kaç tane çocuk açık renk saçlı? Sınıfımızda kaç tane çocuk koyu renk saçlı?
Sınıfımızda kaç tane çocuğun açık renk gözü var?
Sınıfımızda kaç tane çocuğun koyu renk gözü var?
Sınıfta bulunan çocukların özelliklerine göre grafikte yer alacak özellikler çoğaltılabilir.
Kaynakça
Aktaş Arnas ,Y., Bilaloğlu Günay, R. ve Aslan D. 2007. Okul Öncesi Dönemde Fen Eğitimi, Kök Yayıncılık, Ankara Aktaş Arnas,Y. 2005. Fen ve Matematik Öğreniyorum. Morpa Yayınevi, İstanbul
Aktaş Arnas,Y. 2006. Okulöncesi Dönemde Matematik Öğretimi. Adana Nobel Tıp Kitabevi, Genişletilmiş 3. Baskı, Adana.
Güven, Y.1999. Okulöncesinde Matematik. Ya-Pa Yayınları, İstanbul.
Metin, N. 1992. Okulöncesi Dönemdeki Çocuklarda Matematik Kavramların Gelişimi. Ya-Pa Yayınları, İstanbul.
