BİY 402 Bitki Embriyolojisi
Doç. Dr. H. Nurhan BÜYÜKKARTAL
Yardımcı kaynaklar
•Embryology of Angiosperm, B.M. Johri, Springer-Verlag, Berlin, Heidelberg, New York, Tokyo, 1984.
•The Angiosperm Pollen: Structure and Function, K.R Shivanna, B.M Johri, Wiley Eastern Limited, New Delhi, 1985.
•Bhojwani SS. Woong-Young Soh Current Trends in the Embryology of Angiosperms (Hardcover) Springer; 1 edition 544 pp, 2001.
•Nels R, Lersten Flowering Plant Embryology (Hardcover). Wiley-Blackwell; 1 edition 224 pp, 2004.
•TB Batygina Embryology of Flowering Plants: Terminology and Concepts: The Seed Volume 2 (Hardcover). Science Publishers, 786 pp, 2005.
•ALGAN G., BAKAR H.N. Light and electron microscopic examination of the embryo and endosperm development in the natural tetraploid Trifolium pratense L. Israel Journal of Plant Sciences 44 (3), 273-288, 1996.
•ALGAN G., BAKAR H.N. The ultrastructure of the mature embryo sac in the natural tetraploid of red clover ( Trifolium pratense L.) that has a very low rate of seed formation. Acta Socıetatıs Botanıcorum Polonıae 66 (1), 13-20, 1997.
•ALGAN, G. and BAKAR BÜYÜKKARTAL H.N. Ultrastructure of seed coat development in the natural tetraploid Trifolium pratense L. J. Agronomy and Crop Sci. 184: 205-213, 1999.
•H. Nurhan Bakar Buyukkartal. Causes of low seed set in the natural tetraploid Trifolium pratense L. (Fabaceae).
African Journal of Biotechnology Vol. 7 (9), pp. 1240-1249. 2008.
•H. Nurhan BAKAR BUYUKKARTAL. Ultrastructural changes of the egg apparatus associated with fertilisation of natural tetraploid Trifolium pratense L. (Fabaceae). Bıologial Research 42: 25-30 2009.
Giriş
Bitki embriyosunun gelişimini inceleyen bitki embriyolojisi bitki sistematiği, genetik ve fizyoloji ile birlikte biyoloji biliminin
temelini oluşturmaktadır.
Embriyonun gelişimini incelemek için önce embriyo oluşumuna
katılan dişi ve erkek eşey hücrelerinin nerede ve hangi olaylar ile meydana geldiğinin incelenmesi gerekir.
Giriş
Bitki embriyolojistleri son yıllarda geçirimli ve taramalı elektron
mikroskobu, histokimya, radyootografi gibi bir çok tekniği kullanarak büyük ilerlemeler kaydetmişler ve çiçekli bitkilerin hayat
devrelerindeki bir çok olayı aydınlatmışlardır.
Bitki Embriyolojisi birçok bitkinin, özellikle problemli bitkilerin sistemdeki yerlerinin tayininde bitki sistematikçilerine yardımcı olmuştur.
Son yıllarda embriyoloji bilimi deneysel alanda da önemli ilerlemeler kaydetmiş ve bu yöndeki çalışmaları ile genetikçi ve fizyologlara yeni ufuklar açmıştır
Tarihçe
Bitkilerde ayrı eşeyliliğin ve eşeyli üremenin keşfi uzun bir seyir gösterir.
Eşey tayininin tarihçesi bizi Aristo’ya kadar götürür.
Aristo, bitkilerin kendi gayretleri ile ürediğine , meyve ve tohumun bitkinin fazla beslenmesinin ürünü olduğuna inanmıştır.
Asurlar ve Babilliler zamanının önemli bitkisi olan hurma ağaçlarını iki farklı eşey grubuna ayırmışlardır.
Asurlular erkek ağaçların çoğunu kesip yerden ekonomi yapmışlar ve birkaçından topladıkları polenleri özel törenlerle dişiler üzerine serpmişlerdir yani yapay tozlaşma yapmışlardır. Sonuçta bol ürün alınmasına rağmen bu bilgi hurmadan başka bitkilere
uygulanmamıştır. Bundan sonra bitkilerin eşey problemi yüzlerce sene unutulmuştur.
Tarihçe
Leeuwenhoek’un (1632-1723) ışık mikroskobu ile yaptığı gözlemler Robert Hooke (1635-1703) tarafından geliştirilmiştir.
Hooke, polen tanelerini gözlemlemiş fakat bu konuda daha anlamlı bulgular Grew (1641-1712) tarafından elde edilmiştir.
Stamenlerin erkek organ, pistillerin dişi organ olduğunu ve polen tanelerinin meyve oluşumu için ovaryumu etkilediğini belirtmiştir.
Tarihçe
Camerarius (1665-1721) meyve ve tohumun polensiz oluşmadığına ve yakınında erkek ağaç yetişmeyen dişi bir dut ağacının sadece gelişmemiş tohumlar verdiğine dikkat çekmiştir.
Corolus Linnaeus (1707-1778) bitkileri sınıflandırma sisteminde esas olarak stamen ve pistillerin sayı ve durumlarını göz önüne almıştır.
Kölreuter (1761) tohum elde edilmesinde tozlaşmanın önemi ve tozlaşmada böceklerin rolünü tanımlamıştır.
Tarihçe
Giovanni Battista Amici (1784-1806) çimlenme ve polen tüpünün büyümesini gözleyen ilk araştırıcıdır.
Schwan (1938) ile birlikte hücre teorisinin kurucusu olan
Schleiden (1837) tohum taslaklarının gelişimi ve kökeni üzerinde ayrıntılı deneyler yapmış ve 40’dan fazla türde polen tüplerinin ovaryuma girişini hatta embriyo gelişiminin ilk evrelerini
gözlemişlerdir.
Wilhelm Hofmeister (1949) embriyo kesesinin birkaç nukleus içerdiğini ve bunlardan birinin, polen tüpünden boşalan bir sıvı
madde ile embriyo halinde gelişmesi için teşvik edildiğini çok açık ve net olarak ortaya koymuştur.
Tarihçe
Strasburger (1979) Polygonum tipi embriyo kesesi gelişimi ve
içindeki hücrelerin yerleşimi üzerinde gözlemler yapmış ve kutup nukleuslarının birleşerek sekonder nukleusu oluşturduğunu
belirtmiştir.
Navashin (1898) Bir erkek gametin yumurta ile birleştiğini
(singami) diğer erkek gametin ise önemli bir görevi olduğunu ve polar nukleuslarla birleştiğini (üçlü birleşme) gözlemiştir.
Coulter ve Chamberlain (1903) erkek ve dişli gametofitin gelişmesi hakkında bilgi vermişlerdir.
Tarihçe
Karl Shnarf (1929)’ın “Angiospermlerin Embriyolojisi” konulu yayınladığı iki kitap bugün bile başvurulan önemli kaynaklardır.
Hintli araştırıcı P. Maheshwari 1950’de “Angiospermlerin Embriyolojisine Giriş” ve 1963’de “Angiospermlerin
Embriyolojisinde Son Gelişmeler” adlı kitaplar bugün bile kaynak kabul edilen temel kitaplardır.
Davis (1966) “Angiospermlerin Sistematik Embriyolojisi”
Bhojwani ve Bhatnagar (1974, 1976 ve 1979) yıllarında 3. defa (1974, 1976 ve 1979) yıllarında 3. defa basımı yapılan “Angiospermlerin Embriyolojisi” kitabı özellikle basımı yapılan “Angiospermlerin Embriyolojisi” kitabı özellikle
öğrenciler için faydalı bir kitaptır.
öğrenciler için faydalı bir kitaptır.
Tarihçe
Johri (1984) “Angiospermlerin Embriyolojisi” kitabı son yıllardaki (1984) “Angiospermlerin Embriyolojisi” kitabı son yıllardaki gelişmeleri de kapsamaktadır.
gelişmeleri de kapsamaktadır.
Johri ve arkadaşları (1992) “Angiospermlerin Karşılaştırmalı (1992) “Angiospermlerin Karşılaştırmalı
Embriyolojisi” familyaların embriyolojik özellikleri karşılaştırmalı Embriyolojisi” familyaların embriyolojik özellikleri karşılaştırmalı
olarak incelenmektedir.
olarak incelenmektedir.
Embriyolojik sistemler deneysel çalışmalara ve özellikle doku kültürüne uygulanarak embriyoloji bilimi genetik, biyoteknoloji ve fizyoloji ile çok yakın ilişkilere girmiştir.
Ovaryum, tohum taslağı ve embriyo kültürleri, tohum, meyve ve embriyo gelişiminin fizyolojisine ışık tutmuştur.
