• Sonuç bulunamadı

HEMATOPOETİK KÖK HÜCRE NAKLİ

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "HEMATOPOETİK KÖK HÜCRE NAKLİ"

Copied!
43
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

HEMATOPOETİK KÖK HÜCRE NAKLİ

Önder Arslan

(2)

TANIM

Hastanın kendisinden veya başkasından alınan kan yapıcı öncü hücrelerinin hastaya nakledilmesi

işlemidir.

(3)

2004 İlk Başarılı Organ Naklinin 50. Yılı

2008 İlk Başarılı Allo Kİ Naklinin 40. Yılı

(4)
(5)

Temel Prensip-1

Hematopoetik hücre (HH) infüzyonu öncesi verilen kemo ve/veya radyoterapi- hazırlık rejimi

Amaç: Hastalığı eradike etmek ve nakledilen HH yamanabilmesi (engraftman) için kemik iliğinde yeterli yer açmaktır.

Hematopoetik yapılanma için yeterli kök

hücrenin infüzyonu.

(6)

Temel Prensip-2

Yüksek doz tedavi ile malin hastalığın eradikasyonu

Normal hücrelerin hastalıklı olanın yerine yerleşmesi

Hematopoetik sistem (ciddi hematolojik hastalığı düzeltmek)

İmmun sistemi düzeltmek

Metabolik/enzimatik kapasite (kısmi veya tamamen

metabolik bozuklukları düzeltmek)

(7)

Karar verme ve zamanlama,

Verici (donör) seçimi ve değerlendirilmesi

Hematopoetik hücre toplanması (harvest-harmanlama)

Hazırlık rejimi

a) Yüksek doz veya indirgenmiş yoğunlukta b) Kemoterapi, radyoterapi, immunsupresyon

Kök hücre infüzyonu

Nakil öncesi ve sonrası immunsupresyon

Erken dönem nakil sonrası takip

Uzun dönem nakil sonrası takip

Kimerizm takibi

(8)

Karar Verme

Otolog = Kendinden

Allojeneik = Başka birinden

HLA uygun (doku uyumlu) kardeş

Kardeş dışı akrabadan

HLA uygun

HLA uygun olmayan-haploidentik dahil (HLA yarı uyumlu anne-baba)

Akraba dışı

HLA uyumlu

HLA uyumsuz

Göbek bağından (kord kanı)

(9)

Karar Verme ve Zamanlama

Hangi Hastalıkta Nakil?

Lösemi ve lenfomalar

AML/ALL

KML

KLL

JMML

HL/HDL

MDS

MPH: KMML, IMF

MM vd plazma h hast.

Kemik iliği yetmezlikleri

AAA, FA, PNH, SEDA

Hemaglobinopatiler

Beta talasemi major

Orak hücre anemi

Ciddi immun yetmezlik, Wiskott-Aldirich sendromu

Hurler S vd kalıtsal metabolik bozukluklar

Adrenolökodistrofi

Metakromatik lökodistrofi

Ailevi lökoeritrositik lenfohistiositozis

www.asbmt.org

(10)
(11)

Verici Değerlendirilmesi-1

Hikaye-fizik inceleme

Hematolojik-Tam kan, koagulasyon profili

Biyokimya: Glukoz, böbrek ve karaciğer fonksiyon testleri

Kan grubu ve antikor titreleri

Tiroid fonksiyon testleri

Viral durum: CMV, EBV, HSV, VZV, Kızamık, Kabakulak, Hepatit-A,B ve C, HIV

Diğer seroloji: Sifiliz, toksoplazma

İdrar analizi

Kardiyopulmoner: Gögüs X-ray, EKG

İmmunglobinler, gerekirse IgG alt grupları

(12)

Verici Değerlendirilmesi-2

Akraba dışı vericiler donör değerlendirme merkezlerinde değerlendirilir.

Kordon kanında viral (HBV ve HCV, HIV, CMV) ve sifiliz testleri kordun toplanması esnasında annede bakılır.

Testlerin doğrulanması 6 ay sonra yapılır. Beraberinde

bebeğin sağlık değerlendirmesi yapılır.

(13)

Hastanın değerlendirmesi (Nakil öncesi)

Hikaye-fizik inceleme

Hematolojik-Tam kan, koagulasyon profili

Biyokimya: Glukoz, böbrek ve karaciğer fonksiyon testleri, LDH

Kan grubu ve antikor titreleri

Tiroid fonksiyon testleri, FSH, LH, E2, Progesteron, Testesteron

Viral durum: CMV, EBV, HSV, VZV, Kızamık, Kabakulak, Hepatit-A,B ve C, HIV

Diğer seroloji: Sifiliz, toksoplazma

İdrar analizi

Kardiyopulmoner: Gögüs X-ray, EKG, SFO, Diffuzyon kapasitesi, PPD

İmmunglobinler, gerekirse IgG alt grupları

Dental değerlendirme

Hastalık durumunun değerlendirilmesi

Feritilite durumunun değerlendirilmesi

(14)

Nakilde kullanılan hematopoetik hücre kaynakları

Kemik İliği

Çevre Kanı - G-CSF ile kemik iliğinden hematopetik hücrelerin mobilizasyonu

Göbek bağı (kordon kanı)

(15)

Kök Hücre Kaynaklarına Göre

Hematopoetik Hücre Özellikleri-1

Kemik iliği:

Genel anestezi altında ameliyathanede steril koşullarda toplanır.

Sınırlı sayıda HH içerir.

Ortanca çekirdekli h:

2x10

8

/kg

Ortanca CD34+ h:

2,8x10

6

/kg

Ortanca T h: 2,2x10

7

/kg

Çevre kanı

G-CSF ile HH lerin kemik iliğinden dolaşıma

mobilizasyonu

Toplama işlemi kolay

G-CSF ilişli yan etkiler

Yüksek hücre sayısı

Ortanca çekirdekli h:

9x10

8

/kg

Ortanca CD34+ h: 7x10

6

/kg

Ortanca T hücre: 27x10

7

/kg

(16)

Kök Hücre Kaynaklarına Göre

Hematopoetik Hücre Özellikleri-2

Kordon kanı

Yalnızca allojeneik nakilde kullanılır.

Toplaması kolay ve zararsız

Kriyopreserve edildiği için kord kanına ulaşım kolay

Hastalık riski düşük

Kısmi HLA uyumluluk kabul edilebilmekte (4-6/6)

Hücre sayısı sınırlı

Ortanca çekirdekli h: 0,3x10

8

/kg

Ortanca CD34+ h: 0,2x10

6

/kg

Ortanca T h: 0,4x10

7

/kg

(17)

Kordon Kanı

Kordon kanın toplanması esas olarak iki farklı yontemle yapılmaktadır: enjektor ile doğrudan ven’den ve yercekimi yardımıyla torbada toplama yontemi.

(18)

TRANSPLANTASYONUN SEYRİ

Kateter

Kemoterapi ve/veya Radyoterapi

Remisyonda hasta

Hazırlık rejimi

Kök hücre infüzyonu

-10 / -1 0

Günler

Vericiden kök hücre toplanması (Kİ veya PK)

Engraftman

+15

(19)
(20)

Allojeneik Hematopoetik Hücre Nakli Seyri

TABURCU TABURCU

100.gün 100.gün

0. 0.

Kök hücre infüzyonu Kök hücre infüzyonu

güngün

Kemo ve/veya Radyoterapi Kemo ve/veya Radyoterapi

-10 ve -1.gün -10 ve -1.gün

KARAR VERME KARAR VERME

? ?

Bu-Cy Cy-TBI

Fludarabin tabanlı ---

Bu-Cy Cy-TBI

Fludarabin tabanlı ---

Yamanma (Engraftman)

Yamanma (Engraftman)

20-30.gün 20-30.gün

180.gün 180.gün

2 yıl 5 yıl 2 yıl 5 yıl

HLA

tiplendirme HLA

tiplendirme

(21)

Karar Verme ve Zamanlama

Kime Otolog Nakil?

Lenfoma

Multiple miyeloma

Akut lösemiler

Nüks testiküler karsinoma

Yararı kesin Yararı Olası

Yararı Muhtemel

Kronik miyeloid Lösemi

Yaygın akciğer kanseri

Diğer solid tümörler

Ciddi otoimmun yetmezlik

(22)

Otolog Hematopoetik Hücre Nakli Seyri

TABURCU TABURCU

30.gün 90.gün 30.gün 90.gün

0. 0.

Kök hücre infüzyonu Kök hücre infüzyonu

güngün

Kemo ve/veya Radyoterapi Kemo ve/veya Radyoterapi

-6 ve -1.gün -6 ve -1.gün

KARAR VERME KARAR VERME

? ?

BEAM ICE CVB Mel --- BEAM ICE CVB Mel ---

Yamanma (Engraftman)

Yamanma (Engraftman)

15-20.gün 15-20.gün

Kök hücre toplanması ve

dondurulması Kök hücre toplanması ve

dondurulması

Dondurulmuş hücrelerin eritilmesi Dondurulmuş hücrelerin eritilmesi

(23)

Kemik İliği Çevre Kanı

(24)
(25)
(26)
(27)

Erken Komplikasyonlar

İlk 100 günde görülen komplikasyonlardır,

allojeneik nakillerde %15-20 ölüm ile sonlanır.

Tedavi ilişkili yan etkiler:

Bulantı-kusma, diare, mukozit, fırsatçı

İnfeksiyonlar, karaciğer sinosoidal obstruksiyon sendromu, hemorajik sistit

Engraftman yetmezliği (birincil-ikincil)

İnfeksiyonlar

Allojeneik nakillerde akut graft versus host

hastalığı

(28)

Geç Komplikasyonlar

Kronik graft versus host hastalığı

İnfeksiyonlar

Akciğer komplikasyonları

Katarakt

Tiroid fonksiyon bozuklukları

Gonadal fonksiyon bozukluğu (menapoz, infertilite)

İkincil maligniteler

(29)
(30)
(31)
(32)
(33)
(34)
(35)
(36)
(37)

Kimerizm

Verici hücre miktarının belirlenmesidir. Genellikle yüzde olarak ifade edilir.

Çevre kanı veya kemik iliği,

Yöntem:

Fluoresan insitu hibridizasyon yöntemi ile XY/XX tayini,

Moleküler yöntem

Hücreye özgü kimerizm (T, B, NK, miyeloid)

ilk 3 ay her ay, sonrasında birinci yıla kadar her 3

ayda

(38)

•27 Mayıs 1988: İlk oto-KİN (Hodgkin Lenfoma)

•17 Haziran 1988: İlk allo-KİN (Akut Lenfoblastik Lösemi)

•21 Mayıs 1991: İlk donor lenfosit infüzyonu (graft yetmezlikli bir hastada)

•05 Temmuz1992: İlk oto-periferik HHN (Hodgkin Dışı Lenfoma- Lenfoblastik Lenfoma)

•12 Temmuz 1993: İlk Allo-periferik HHN (allo-KİN sonrası graft yetmezliği olan aplastik anemili bir hastada)

Ankara Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Yetişkin

Hematoloji Kök Hücre Nakli Ünitesi

(39)

•02 Ekim 1995: Talasemi majorlu pediatrik bir olguda HLA uygun kardeşinden kordon kanı nakli

•30 Nisan 1998: İndirgenmiş yoğunlukta hazırlık rejimi ile allo-PHHN (KML li bir olguda)

•02 Temmuz 2002: HLA uygun akraba dışı (ZKRD, Germany) vericiden allo-PHHN (ALL)

•11 Kasım 2006: İlk akraba dışı kordon kanı nakli (USA-gift of life) (ALL)

Ankara Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Yetişkin

Hematoloji Kök Hücre Nakli Ünitesi

(40)
(41)

Genel Transplant Aktivitesi

TTR

(42)

Ankara Universitesi, Tıp Fakültesi,

Kök Hücre Nakli Ünitesi, Genel Nakil

Aktivitesi

(43)

Referanslar

Benzer Belgeler

Bilişim-Biyoinformatik başlı- ğıyla üç, Doku Mühendisliği başlığıyla bir, Hematolo- ji-Onkoloji başlığıyla üç, Hüc- resel Tedavi ve Rejeneratif Tıp başlığıyla on

deri kök hücreleri deriyi oluşturan de ğ i ş ik deri hücrelerine dönüşebilirler.. Elde Edildikleri Yere Göre.. 1) Embriyonel Kök Hücre Blastosist adı verilen

Ancak hastaların taburculuk sonrası ilk 3 hafta içindeki PUKİ toplam ve alt boyut puanlarının değerlendirilmesinde; sübjektif uyku kalitesi, uyku latensi ve uyku

(5) ’nın Çin’de yapmış olduğu çalışmada allojenik kök hücre nakli yapılan 140 hasta retrospektif olarak incelenmiş; ikisi inters- tisyel pnömoni olmak üzere toplam

9.Hafta o Sitokinler 10.Hafta o Kordon Kanı 11.Hafta o Mikroenjeksiyon 12.Hafta. o Epigenetik, Otoimmun Hastalıklar Ve Kök Hücre Tedavisi,

dünya savaşı sonuçlarına (Hiroşima ve Nagazaki) bağlı olarak Reckers ve arkadaşları tarafından hematopoietik kök hücre ile ilgili çalışmalar radyasyondan

Aksiyal mezoderm hücreleri, hücre ayrışması bir dış epidermal tabaka, merkezi olarak konumlanmış bir nöral doku ve her ikisinin arasında bir mezodermal doku ile

Genellikle, belirli organların dokularını yenileyen ve onaran bu kök hücreler sadece sınırlı hücre tipini oluşturabilme yeteneğine sahiptirler.... •