• Sonuç bulunamadı

13 numaralı (H.1314/ M. 1896 ) Çorum şer`iyye sicilinin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "13 numaralı (H.1314/ M. 1896 ) Çorum şer`iyye sicilinin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi"

Copied!
298
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

13 NUMARALI ( H. 1314/ M. 1896 ) ÇORUM ŞER’İYYE SİCİLİ’NİN

TRANSKRİPSİYONU VE DEĞERLENDİRİLMESİ

Tezi Hazırlayan Esra DOĞAN

Tezi Yöneten

Prof. Dr. Sebahattin SAMUR

İslam Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi

Nisan- 2009

KAYSERİ

(2)

13 NUMARALI ( H. 1314/ M. 1896 ) ÇORUM ŞER’İYYE SİCİLİ’NİN

TRANSKRİPSİYONU VE DEĞERLENDİRİLMESİ

Tezi Hazırlayan Esra DOĞAN

Tezi Yöneten

Prof. Dr. Sebahattin SAMUR

İslam Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi

Nisan-2009

KAYSERİ

(3)
(4)

ÖNSÖZ

Osmanlı Devleti İslam Hukukunu hukuk sistemi olarak kabul etmiş bir Türk devletidir. Bu hukuk sisteminin yargı organı ise şer’i mahkemelerdir. Her ne kadar Osmanlı Devletinin yıkılmasıyla birlikte Şer’i Mahkemeler tarihe karışmışsa da devletin muhtelif devirlerdeki askeri, idari, sosyal ve hukuki müesseseleri hakkında bize çok değerli tarihi belgeler bırakmıştır. Bu belgeler şer’iyye sicilleridir.

Şüphesiz bir yıllık bir zaman dilimini içerisine alan bir sicille sonuca gitmek mümkün değildir. Ancak bir yıllık olayları ihtiva etse de ele aldığımız şehrin idari, iktisadi sosyal ve kültürel yapısıyla ilgili çeşitli ipuçlarına ulaşabiliriz. Bununla da kalmayıp tespitlerimizi genelleştirerek incelediğimiz dönemde Osmanlı Devletinin şehir ve kaza yönetimi, iktisadi ve kültürel yapısını da ortaya koymuş oluruz.

Tanzimat’tan sonra ülke yönetiminde yapılan değişiklik sonucu kadıların idari yetkileri ellerinden alınmış, kadılık hukuki konulara bakan bir makam haline getirilmiştir. Bundan dolayı Tanzimat sonrasında tutulan Şer’iyye Sicilleri çok çeşitli belgeleri ihtiva etmemektedir. Tez konumuz olan sicil de Tanzimat’tan sonraki devre ait olduğu için belge çeşidi açısından biraz fakirdir. Özellikle idari yapı ile ilgili ayrıntılı bilgilere ulaşamadık.

Biz de tarihimize ışık tutan ve bizlere kaydedildikleri zaman ve muhteva yönünden bilgiler veren bu belgeler üzerinde araştırma yaparak Türk tarih ve kültürüne katkıda bulunmak istedik.

Yapmış olduğum çalışmanın hazırlanmasında katkıları bulunan değerli hocam Prof.

Dr. Sebahattin Samur’a, hiçbir zaman yardımını esirgemeyen M.İhsan Erdin’e ve maddi-manevi desteğinden dolayı değerli eşim Ahmet Doğan’a teşekkürlerimi sunuyorum.

Gayret bizden, tevfik Allah’tan…

Esra DOĞAN Kayseri 2009

(5)

13 NUMARALI (H.1314/ M.1896) ÇORUM ŞER’İYYE SİCİLİNİN TRANSKRİPSİYONU VE DEĞERLENDİRİLMESİ

ESRA DOĞAN ÖZET

Tezimizin konusu 13 Numaralı Çorum Şer’iyye Sicilinin Transkripsiyon ve Değerlendirmesidir. İncelediğimiz bölüm H.1314 (M.1896) yılına ait kayıtları ihtiva etmektedir. Bu bölüm 70 sayfadan ibaret olup içerisinde 132 belge bulunmaktadır. Bu sicil Çorum’a ait diğer Şer’iyye Sicilleriyle birlikte Ankara Milli Kütüphanesinde muhafaza edilmektedir.

Tez; önsöz, kısaltmalar, giriş, üç bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Tezimizin sonuna kaynakça ve ekler kısmı ilave edilmiştir.

Giriş kısmında kadılık müessesesi ve şer’i mahkemelere değinilmiştir.

Ayrıca Osmanlı Şer’iyye Sicillerinin tarihi önemi, Çorum Şer’iyye Sicilleri ve incelenen sicil hakkında bilgi verilmiştir.

I. Bölümde belgeler konularına ve türlerine göre tasnif edilerek belge özetleri verilmiştir.

II. Bölümde 13 numaralı H.1314 (M.1896) Çorum Şer’iyye Sicilinin Transkripsiyonu yapılmıştır.

III. Bölümde Şer’iyye Sicilindeki kayıtların değerlendirilmesi yapılmıştır. Burada idari yapı; Çorum’a bağlı kaza ve nahiyeler, köyler, mahalleler, sosyal durum; aile, evlilik, şahıs isimleri, lakap ve ünvanlar ve Çorum’un iktisadi yapısı incelenmiştir.

Tezimizin sonunda kısa bir değerlendirme ile sonuç, kaynakça ve belgelerden örnekler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Osmanlı, Şeriyye Sicili, Çorum, Kadı

(6)

TRANSCRIPTION AND THE EVALUATION OF THE 13th NUMBERED

(H.1314/M.1896) ÇORUM CANONICAL RECORDS ESRA DOĞAN

ABSTRACT

Object of the thesis is the transcription and the evaluation of the 13th numbered Çorum canonical records. Studied section contains the records belong to the year of H.1314 (1896A.D). This section consists of 70 pages and contains 132 documents. This record, with other canonical records belong to Çorum, conserved in National Library, in Ankara.

Thesis is formed of preface, abbreviations, introduction, four chapter and conclusion.

Bibliography and appendix added to the end of the thesis.

In the introduction chapter, canonical courts and profession of Cadı are mentioned.

In first chapter, historical importance of the Ottoman canonical records, Çorum canonical records and examined record are being informed.

In second chapter, documents, sorted according to their subjects and types, are summarized.

In chapter three, transcription of the 13th numbered Çorum canonical record is transcript.

In chapter four, canonical records are evaluated. In this chapter governmental situation, districts, subdistricts, town, quarters of Çorum, and social status, family, conjugality, personal names and nicknames and economical situation of Çorum are studied.

At the end of the thesis with a short evaluation, conclusion, bibliography and documents are exemplified.

Key Words: Otooman, Şeriyye Regıster, Corum, Kadi

(7)

İÇİNDEKİLER

Sayfa ONAY ... I ÖNSÖZ... II ÖZET ... III ABSTRACT ... VI İÇİNDEKİLER... V KISALTMALAR ... VIII

GİRİŞ

A.KADILIK MÜESSESESİ VE ŞER’İ MAHKEMELER... 1

a-Kadı kelimesinin anlamı ... 1

b-Kadılarda aranan nitelikler... 1

c-Kadıların görev ve yetkileri ... 2

d-Kadıların denetim ve sorumlulukları ... 2

B-HZ. PEYGAMBERDEN BEYLİKLERE KADAR KADILIK MÜESSESESİ... 3

C-ANADOLU BEYLİKLERİNDE KADILIK MÜESSESESİ... 3

D-OSMANLI DEVLETİNDE KADILIK MÜESSESESİ ... 4

a-Şer’iyye mahkemelerinin yapısı ve işleyişi ... 4

b-Kadıların görevleri ... 6

1-Yargı görevleri ... 6

2-Diğer görevleri... 6

c-Kadıların yardımcıları ... 6

d- Kadıların derece ve tayinleri………7

E-OSMANLI ŞER’İYYE SİCİLLERİ ... 9

1-Tarihi gelişimi ve önemi... 9

(8)

F-ÇORUM ŞER’İYYE SİCİLLERİ VE 13 NUMARALI H.1314

(M.1896) ÇORUM ŞER’İYYE SİCİL... 9

G- METİN TARANSKRİPSİYONUNDA TAKİP EDİLEN METOD ... 10

I. BÖLÜM A-BELGELERİN TÜRLERİNE GÖRE TASNİFİ ... 11

B-BELGELERİN KONULARINA GÖRE TASNİFİ ... 11

C-BELGE ÖZETLERİ ... 13

D-BELGELERİN FİHRİSTİ ... 39

II.BÖLÜM A-METİN TRANSKRİPSİYONU ... 49

III. BÖLÜM A-ŞEHRİN MÜLKİ VE İDARİ YAPISI ... 214

a.İdari Yapı... 214

b.Askerlikle ilgili Kayıtlar ... 215

c.Devlet Görevlileri ile ilgili Kayıtlar ... 216

d. Çorum’a Bağlı Yerleşim Yerleri ... 220

1.Kazalar ... 220

2.Nahiyeler ... 220

3.Köyler ... 220

4.Mahalleler ... 223

B- ŞEHRİN SOSYAL YAPISI... 224

a.Aile Yapısı... 224

(9)

c.Nüfus Durumu... 226

d.Vesâyet ve Miras Durumu ... 226

d.Şahıs İsimleri, Lakaplar ve Ünvanlar ... 228

1.Erkek İsimleri... 229

2.Kadın İsimleri ... 229

3.Lakaplar ... 229

4.Ünvanlar... 229

a. Sosyal Yapılar ve Müesseseler ... 229

1.Camiler... 229

2.Vakıflar... 230

3.Medreseler... 231

C- ŞEHRİN İKTİSADİ YAPISI ... 231

a.Genel Ekonomik yapı... 231

b. Mal Varlıkları ... 232

SONUÇ ... 233

İNDEX………..234

BİBLİYOGRAFYA... 238

EKLER………..240 ÖZGEÇMİŞ

(10)

KISALTMALAR c. : Cilt

DİB : Diyanet İşleri Başkanlığı H : Hicri

M : Miladi

OSAV : Osmanlı Araştırma Vakfı s : Sayfa

TDV : Türkiye Diyanet Vakfı

TDAV : Türk Dünyası Araştırma Vakfı TTK : Türk Tarih Kurumu

Üni : Üniversite Yay : Yayın yy. :Yüzyıl

(11)

GİRİŞ

A- KADILIK MÜESSESESİ ve ŞER’İ MAHKEMELER a-Kadı Kelimesinin Anlamı

Arapçada kaza (kada) kökünden ism-i fail olan kadı, fıkıh terimi olarak insanlar arasında meydana gelen çekişme ve davaları şer’i hükümlere göre çözümlemek için yetkili makamca tayin edilen kişiyi ifade eder. Kadıların tayin, terfi ve azilleriyle uğraşan kimseye kadılkudat, kadı tarafından görevlendirilen kişiye ise naib veya vekîl denir.

Kuranda kadı kelimesi taha suresinde ‘hükmünü-sözünü geçiren’ manasında kullanılmıştır. Hadislerde hem hâkim hem de kadı kelimesi zikredilmiş ve birçok yerde insanlar arasında meydana gelen davaları karara bağlayan kimse anlamında kullanılmıştır.

İslam hukukunda yargı görevi hilafet makamının veya devlet başkanınındır. Halife veya devlet başkanı kaza fonksiyonunu ya bizzat kendisi yapar ya da yetkili kıldığı kadılar yapardı.1 Kadı kamu adına görev yapan ve alanlarıyla ilgili konularda hüküm verme ve uygulama gücüne sahip olan üst yöneticilerdir. İslam ülkelerinde divan-ı mezalim, hisbe ve şurta kurumları yargılama yetkisini kullansalar bile bunların hiçbirinin yöneticisine kadı unvanı verilmemiştir.

b-Kadılarda Aranan Nitelikler

Kadı olacak kişinin öncelikle işin ehli olması gerekir. Yani derin bir hukuk bilgisine sahip olması lazımdır. Hukuk bilgisine sahip olmayan bir kişi doğru karar vermeyi dolayısıyla doğru yargılamayı başaramaz. Peygamber Efendimiz de bu konuda çok hassas davranmış özellikle kadı olacak kişinin ehliyetli olmasını tavsiye etmiştir.

1 Said ÖZTÜRK, Askeri Kassama Ait XVII.Asır Tereke Defterleri,OSAV yay., İstanbul 1995, s.95

(12)

Adaletle hükmetme, adil davranma dinimizce çok önemli olduğundan kadılık mesleği kutsal sayılmıştır. Hadislerde kadılık görevini üstlenmenin ‘bıçaksız boğazlanma’,

‘ateşten gömlek giyme’ olduğuna işaret edildiği için bu görevin manevi sorumluluğu da çok ağır olarak algılanmıştır.

Kadıların derin hukuk bilgisi yanında, vücut bütünlüğüne, sosyal ilişkilerin gereklerine, halkın ihtiyaçlarını, örf ve adetlerini kavramaya elverişli kültüre, dış etkilere karşı koyacak derecede, ahlak, karakter ve seciyeye sahip olmaları ve dini emirleri çiğnememeleri gerekmektedir. Tüm bu şartların yanında Osmanlı Devletinde de kadıların Hanefi mezhebinden olmalarına özen gösterilmiştir.2

d-Kadıların Görev ve Yetkileri

Kadıların esas görevleri insanların arasında meydana gelen hukuki ihtilafları çözüme bağlamak, adaletli bir şekilde hüküm vermektir. Bunun yanında kadılara İslam tarihinde dini, mali, idari, eğitim-öğretim gibi kazai olmayan görevler de yüklenmiştir.

e-Kadıların Denetim ve Sorumlulukları

Kadıları devlet başkanları ve kadılkudatlar denetlerdi. Kadı görevini yerine getirirken herhangi bir kasıt olmadan suçsuz kişiyi zarara uğratırsa bu mal beytül maldan ödenir kadı sorumlu tutulmazdı. Ama bilerek ve kasıtlı olarak bunu yaparsa malı kadı kendi malından öderdi. Kadılarda bir suç işlediklerinde diğer insanlar gibi cezalandırılırlardı.3

B-HZ.PEYGAMBERDEN ANADOLU BEYLİKLERİNE KADAR KADILIK MÜESSESESİ

Kuranda peygamberlerin de doğrudan veya dolaylı olarak yargı işleriyle görevlendirildikleri bildiriliyor. Hz. Peygamber de islamda ilk kadı olarak yargı görevine bakmıştır. Hz. Ömer zamanında ülke toprakları genişlediği ve adli meseleler

2 Ahmet AKGÜNDÜZ, Şer’iyye Sicilleri, TDAV yay, İstanbul 1988, s.70

(13)

farklılaşıp çoğaldığı için şehirlere farklı kadılar tayin edilmiştir.4 Bu dönemde kadıların faaliyeti bir yönüyle fetvaya benzediği için kadılara müftü adı da verilmiştir.

Hz. Ömer zamanındaki uygulama Hz. Osman ve Hz. Ali zamanında da devam etmiştir.5 Bu devrelerde kadılar davalara evlerinde bakarken sonraları mescitlerde bakmaya başlamışlardır.

Emeviler devletinde Muaviye yargı yetkisini, tayin ettiği kadıya devretmiştir. Bu zamana kadar yargı yetkisi devlet başkanlarındaydı. Bu dönemde kadılara idari, mali ve eğitimle ilgili görevler de vermişlerdir.6 Emevilerden halife Abdulmelik haftada bir gününü bu işe ayırmış ve baş kadısından da faydalanarak bizzat kendisi önemli davalara bakmıştır.

Abbasiler devrinde yerleşim alanları çoğalınca Harun Reşit, Ebu Yusuf’u kadılkudat olarak tayin edip kadıların tayini, terfisi ve azliyle ilgili görevleri ona yüklemiştir.

Yine bu dönemde kadılara naib veya vekîl seçme yetkiside verilmiştir. Abbasilerin 1.devrinde ictihad ruhu zayıflamış, mezhepler oluşmuş ve kadılar hükümlerini bu mezheplere göre vermeye mecbur kılınmışlardır. Mahkemeye kadının mezhebinin dışında birisi başvurursa kadı o mezhepten bir âlimi naib kılabilirdi. Yine bu dönemde siyaset yargıya karışmış ve bazı yöneticiler yaptıklarına meşruiyet kazandırabilmek için kadıları kullanmak istemişlerdir. Abbasilerin 2. devrinde kadılık makamında oturabilmek için belirli miktar para ödemek gerekmiştir.7 Abbasiler devrinde kadıların görev ve salahiyetleri de genişlemiştir.

C-ANADOLU BEYLİKLERİNDE KADILIK MÜESSESESİ

Vilayetlerde adli işlere bakmak üzere kadılar bulunurdu. Devlet merkezinde de bütün kadıların bağlı olduğu büyük kadı bulunurdu. Ayrıca Karaman Beyliğinde de bütün arazi işlerine bakan kazaskerler vardı.8

4 H.KARAMAN, İslam Hukuk Tarihi, İz yay, İstanbul-2001, s.98

5 ATAR, s.68

6 ATAR, s.69

7 KARAMAN, s.245

8 KARAMAN, s.258-260

(14)

D-OSMANLI DEVLETİNDE KADILIK MÜESSESESİ

Osmanlı Devletinin hukuk sistemini İslam Hukuku oluşturmuştur. Bundan dolayı Osman Gazi’nin ilk tayin ettiği iki memurdan birisi kadı olmuştur. O dönemde kadıları yetiştirecek bir kurum olmadığı için ilk Osmanlı kadıları İran, Suriye, Mısır gibi yerlerden getirilmiştir.9 Sultan Orhan zamanında kadıların eğitimi için ilk medrese kurulmuştur. Kadılar ilmiye sınıfına mensuptular. En büyük ilmiye makamı Bursa kadılığıydı. İkinci ve üçüncü derecedeki kadılar yeni fethedilen yerlere tayin edilirlerdi. Tedris, kaza ve ifta mesleklerinin ayrımı ve derecelenmesi Fatih zamanında olmuştur.10 Önceleri kadılar fetva işleriyle uğraşırkan Yavus Selim zamanında Şeyhülislamlık ihdas edilmiş ve bu makam zamanla sadrazamlık mertebesiyle bir tutulmuştur. Şeyhülislam ilmiyenin reisi ve şer’i mahkemelerin nazırıdır.11

Osmanlı Devleti idari taksimatı eyaletler, livalar, kazalar, nahiyeler ve köyler olarak ayrılıyordu. Nahiye ve köyler dışındaki her idari merkez aynı zamanda birer yargı merkeziydi. Her merkezde de bir kadı bulunuyordu. Osmanlı kadısı mahkeme yargıcı olduğu gibi aynı zamanda bir noter, şehirdeki vakıfların müfettişi ve belediye reisiydi.

Şehrin asayişini sağlamakta görevli zabitleri, subaşıları denetler ve onların amiridir.12 Osmanlı devletindeki kadılık sistemini iyi anlayabilmek için öncelikle şer’iye mahkemelerini inceleyeceğiz.

a-Şer’iye Mahkemelerinin Yapısı ve İşleyişi

Osmanlı adliye teşkilatı, Emevi, Abbasi, Selçuklu ve Memlüklü devletlerindeki adli yapının gelişmiş halidir. Her ne kadar bu devletlerle benzerlik gösterse de birebir aynısı değildir. Osmanlının kendine has bir adliye teşkilatı vardır. I. Murattan sonra her fethedilen idare merkezine bir kadı tayin edilmiş ve adli teşkilat ortaya çıkmıştır.

Tek kadının görev yaptığı bu usule şer’iyye mahkemeleri denir.13 Osmanlı şer’iye mahkemelerinde bir kadı ve yerine göre yardımcıları görev yapmaktadır.

Mahkemelerde kadı dışında başkâtip, kâtipler, muhzırbaşı, muhzır ve mukayyedler

9 ÖZTÜRK, s.47

10 İlber ORTAYLI, “kadı maddesi”, İslam Ansiklopedisi, c.24, TDV yay. İstanbul 2002, s.70-71

11 KARAMAN, s.260

12 İlber ORTAYLI, Osmanlıyı Yeniden Keşfetmek, Timaş yay, İstanbul 2007, s.127

13 Ahmet AKGÜNDÜZ, Osmanlı Kanunnameleri ve Hukuki Tahlilleri, c.1, Timaş yay. İstanbul 1990,

(15)

bulunuyordu. Ancak tek hâkimli mahkemeler de vardı. Tek hâkimli mahkemelere şuhud, şuhudul hal ve müftü adlı görevliler de kendine has bir zenginlik katıyorlardı.

Şeriat mahkemelerinde bütün davalara bakılırdı. Nikâh, miras taksimi, yetim malının korunması, vakıfların hükümlerine uyulması gibi konular mahkemelerde görülen davalara örnektir. Bütün davaların mahkemelerde görülmesi şart değildi. Gerektiğinde başka yerlerde de mahkeme kurulabilirdi. Özellikle yerinde görülüp çözülmesi gereken bir dava olduğunda olay yerine gidilerek mahkeme kurulurdu.14 Kadıların yargı işlerini yürütebilecekleri ve tarafların kendilerini her an bulabilecekleri belirli bir yerleri olurdu. Bu kadının evi, mescit, cami veya medreselerin belirli odaları olabilirdi. Kadılar Bayram ve Cuma günleri dışında yargı görevlerini ifa ederlerdi.15 Osmanlı devletinde kadılar ilk kuruluş yılları hariç belirli sürelerle tayin edilmişlerdir.

3 yıl olan görev süreleri 16.yy.da 2 yıla indirilmiş, 17.yy.da da 1 yıla indirilmiştir.

Görevleri 1 yılla sınırlandırılan kadılıklar mevleviyet denilen büyük kadılıklardır.

Küçük kadılıkların süreleri ise 2 yıldan 20 aya indirilmiştir. Bir kadının uzun süreli kadılık yapması İslam hukukçuları tarafından uygun görülmemiştir. Hem ilim öğrenmesine, eğitim-öğretim faaliyetlerine engel olacağı hem de aynı yerde uzun süre çalıştığı zaman oranın halkıyla içli-dışlı olup objektif karar veremeyeceği düşünülmüştür. Bunun yanında görev süreleri bitip başka yere tayin olmak isteyen kadılar, tayin yerleri boşalıncaya kadar İstanbul’da beklemek zorunda kalıyorlardı.

Bu bekleme süreleri uzadıkça bazı kadılar görevlerini suistimal etme yoluna gidiyor ya da görev yaparken bu olumsuz durum için tedbir almak istiyorlardı.16

Bir müctehid hukukçu ve baş kadı konumunda olan halife, yargı işini zaman zaman yapmış olsa da bu durum İslam hukuk tarihinde yargı ile yönetimin bir arada olduğunu göstermez. Genelde İslam hukuk tarihinde yargı ile yönetim ayrı olarak işlemiştir. Baş kadı tarafından tayin edilen kadılar bölgelerindeki yöneticilerinden bağımsız olarak görevlerini yürütmüşlerdir. Yöneticiler kadılara yardımcı olsalar bile kararlarına karışmamışlardır.

14 Musa ÇADIRCI, Tanzimat Döneminde Anadolu Kentlerinin sosyal ve Ekonomik Yapıları, TTK yay.

Ankara 1991, s.88

15 AKGÜNDÜZ, Osmanlı Kanunnameleri ve Hukuki Tahlilleri, s.45

16 E.İHSANOĞLU, Osmanlı Devleti Tarihi, c.2, Feza gazetecilik yay. İstanbul 1999, s.392

(16)

b- Kadıların Görevleri

Osmanlı devletinde kadılar sadece yargı göreviyle uğraşmadıkları için kadıların görevleri iki bölümde incelenecektir.

1-Yargı Görevleri

Osmanlıda kadılar hem şer’i hem de örfi davalara bakmakla yükümlüdürler. Kadıların görev süreleri hudutları dışında verdikleri kararlar geçerli değildir. Kadıların yetki ve sorumlulukları hukuk ve ceza davalarını içine almaktadır. Askeri devlet memurlarının davalarına kazasker bakardı. Öte yandan mirasla ilgili bazı davalara da divan-ı hümayun bakardı. Gayri Müslimlerin davalarına kendi konsoloslukları bakardı. Gayri Müslimlerin ceza ile ilgili davalarına da divanı hümayun bakardı. Kadılar bazen de bakmakla yükümlü oldukları halde bazı ceza ile ilgili davalara bakmayıp divanı hümayuna sevk etmişlerdir. Özellikle şikâyetçi olunan kişi, bölgenin güçlü bir kamu görevlisi ise davanın selameti için bunu yaptıkları görülmüştür.

2-Diğer Görevleri

Kadılar birçok idari görevi de üstlenmişlerdir. Günümüzde belediyelerin, kaymakamların, noterlerin, nüfüs memurlarının yaptığı görevleri de yapmışlardır.

Osmanlı devletinde kadılar birçok kazai, idari, mülki ve askeri görevleri üstlenmiş ve yürütmüşlerdir. Bütün bu yaptığı işlerle kadı, yargı ve yürütmeyi kendisinde birleştirmiştir. Ancak bu birleştirme yürütme yetkisini yapan kişide değil yargı yetkisini yapan kişide olmuştur.17

c- Kadıların Yardımcıları

1-Naibler: Kadılar tarafından tayin edilen yardımcılardır. Bunlar kadıların verdiği yetki çerçevesinde görevlerini yerine getirirlerdi. Ancak bu kurum zamanla kadılık teşkİlatının yozlaşmasına neden olmuştur. Uzak bir yere tayin edilen kadı, kendisi İstanbulda kalarak yerine naib görevlendirmiştir. Bu durum da ehil olmayan kişilerin iş başına geçmesine ve görevlerini suistimal etmelerine neden olmuştur.

(17)

2-Şühudü’l-hal: Kadıların adil bir şekilde karar vermelerine yardımcı olan şahitlerdir.

Sayıları 5-6 veya daha fazla olan bu şahitler mahkemenin işleyişine herhangi bir şekilde müdahale etmezlerdi. Sadece varlıklarıyla kadıya yardımcı olulardı.

Mahkemelerde daima hazır bulunurlardı.

3-Kassamlar: Ölen kişinin mirasını İslam hukukuna göre kadı adına paylaştıran kimselerdi.

4-Kâtipler: Kadıların aldıkları kararları deftere geçirerek yargılama sırasında bir eksikliğin olmamasında yardımcı olurlardı.

d-Kadıların Derece ve Tayinleri

Kadılar medreselerde yetişirdi. Medreseyi bitirip icazet alanlar matlab defterlerine kaydedilirdi. Bunlara mülazım denirdi. Yargı görevini seçen mülazımlar, en küçük idari birimden göreve başlarlardı. Kademe kademe yükselerek şeyhülislamlığa kadar çıkabilirlerdi.

Kadıların dereceleri itibariyle en yüksek kadılık; “mevleviyet” kadılığıydı. Büyük eyaletlere bu kadılar tayin edilirdi. 300 ile 500 akçe arasında maaşları değişirdi. İkinci derecede kaza kadılıkları gelirdi. Bu kadılıkların da dereceleri vardı. Bunların en yüksek derecesine “sitte” , “eşraf-ı kuzat” veya “yüzelli akçeli kadılık” denirdi.18 Kadılar devlet başkanı tarafından tayin edilir, onun vekîli sayılırlardı. Dört halife döneminden itibaren kadı tayini konusunda valilere ve kadılkudatlara da yetki verilmiştir. Hatta kadılara yardımcı seçme yetkisi de verilmiştir. Kadılar görevden azl edilmeden önce teftiş yapılır ve geçerli bir sebep aranırdı.

Kadılara çalışmalarının karşılığı olarak devlet bütçesinden maaş verilirdi. Maaşları tespit edilirken hayat şartları ve sosyal mevkileri göz önünde bulundurulurdu.

18 AKGÜNDÜZ, Şer’iyye Sicilleri, s.70

(18)

E-OSMANLI ŞER’İYYE SİCİLLERİ 1-TARİHİ GELİŞİMİ VE ÖNEMİ

Genel Tarih Açısından Önemi: Şer’iyye Sicilleri Osmanlı Tarihinin birinci derecede önemli kaynaklarıdır. Osmanlı Devletinin siyasi, idari ve sosyal tarihinin aydınlatılmasında bu belgelerinin önemi büyüktür. Tutulan bu mahkeme kayıtları yazıldığı dönem ve mahall hakkında bize geniş bilgi vermektedir. Özellikle şehir tarihlerinin oluşturulması ve aydınlatılmasında şer’iyye sicilleri önemi tartışılmaz kaynaklardır. Bu kaynaklar incelenmeden tarihimizin yeteri kadar aydınlatılması mümkün değildir.

Hukuk Tarihi Açısından Önemi: Şer’iyye Sicillerinin tetkikiyle Osmanlı hukukunun kaynakları, şer-i şerîf dedikleri islam hukukunu ne dereceye kadar uyguladıkları, padişahların ve ûlu’l-emr denilen devlet yetkilerinin yasama yetkilerinin sınırları, kuran ve sünnette kesin şekilde zikredilmeyen ve ictihad ile zamanın ulu’l-emrinin yasama yetkisine devredilen örfi hukukun uygulama alanları bütün açıklığıyla ortaya çıkacaktır.19

İktisadi Tarih Açısından Önemi: Şer’iyye sicilleri yazıldıkları bölgenin iktisadi yapısını ortaya çıkaran belgelerdir. Şer’iyye sicilleri halkın geçim kaynakları, gelir düzeyleri, yaşam tarzları, kullandıkları eşyalar, yetiştirdikleri tarım ürünleri, halktan toplanan vergiler, kullandıkları para ve miktarı hakkında bize ayrıntılı bilgi vermektedir.

Sosyal Yapı ve İdari Teşkilat Açısından Önemi: Şer’iyye sicilleri Türk Halkının aile yapısı, yaşam tarzı, ticari ahlakı gibi konularda da bize bilgiler sunmaktadır. Aynı zamanda idari teşkilatımız hakkında bilgi veren önemli belgelerdir. Özellikle kaza, sancak ve eyalet taksimatı, beylerbeylik, sancak beyliği, kethüdalık gibi idari; kadılık, muhzırlık, nâiblik gibi adlî kurumların hem idari yapısını hem de ifa ettikleri fonksiyonları şer’iyye sicillerindeki kayıtlardan çıkarmak mümkündür.

Askeri Açıdan Önemi: Şer’iyye Sicilleri askeri harekâtları bütün ayrınyılarıyla aydınlatması, ordunun teşkilat durumunu göstermesi açısından oldukça önemli belgelerdir.

19 Ayhan ÖZTÜRK, Şer’iyye Sicillerine Göre Kayseri Sancağı (1738-1748), Erciyes Üni. Yay.,Kayseri

(19)

F-ÇORUM ŞER’İYYE SİCİLLERİ VE 13 NUMARALI H.1314 (M.1896) ÇORUM ŞER’İYYE SİCİLİ

Milli kütüphane arşivinde Çorum’a ait 16 defter bulunmaktadır. En eski defter 1 numaralı H. 1255-1264 (M. 1839-1847) defterdir. Bu defter Şerîf Korkmaz tarafından yüksek lisans tezi olarak incelenmiştir. 16 numara ile kayıtlı bulunan defter ise H.

1322-1327 (M. 1904-1909) yıllarına ait defterdir. Çorum şer’iyye sicilleri aşağıdaki tarihleri ihtiva etmektedir.

1. 1255-1264 2. 1268-1280 3. 1280-1285 4. 1285-1289 5. 1289-1291 6. 1291-1293 7. 1293-1295 8. 1295-1297 9. 1297-1300 10. 1299-1304 11. 1304-1312 12. 1312-1314 13. 1314-1316 14. 1316-1319 15. 1318-1322 16. 1322-132720

20 AKGÜNDÜZ, Şer’iyye Sicilleri, s.186

(20)

Bizim incelediğimiz sicil H. 1314 (M.1896) tarihindeki kayıtları içine almaktadır.

Sicil 35 varak ve 70 sayfadan oluşmaktadır. İncelediğimiz bölümde 132 aded belge bulunmaktadır. Belge numaraları tahminimize göre sonradan verilmiştir. Belgelerin tarihleri sırasına göre yazılmamıştır. Örneğin 5 Ramazandan sonra 29 Şa’ban tarihli belge yazılmıştır. Ayrıca bazı belgeler H. 1315 yılına aittir. Bazı belgeler de iki kez yazılmışlardır.

G-METİN TRANSKRİPSİYONUNDA TAKİP EDİLEN METOD

Tezimizi sayfa 1, belge no 1 diye tek tek numaralandırdık. 13 Numaralı 1314 yılına ait şer’iyye sicilinde mikrofilmlerden kaynaklanan siyah çıkmış yerleri ve okuyamadığımız kelimeleri hata yapmamak için (…….) şeklinde gösterdik.

Sicil defterinin transkripsiyonu yapılırken (ayn) harfini (‘) ile, uzatma ve inceltme harflerini (^) ile, hemze harfini (‘) ile, kaf harfini (K), kef harfini de (K) ve (N) ile gösterdik.

(21)

I. BÖLÜM A-BELGELERİN TÜRLERİNE GÖRE TASNİFİ

1-Hüccetler

1, 3, 4, 5, 9, 10, 11, 14, 16, 17, 20, 21, 22, 23, 31, 33, 34, 35, 37, 38, 39, 41, 43, 44, 45, 46, 47, 49, 58, 59, 60, 62, 66, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 74, 75, 76, 77, 78, 83, 85, 86, 87, 88, 92, 104, 106, 107, 108, 109, 111, 113, 116, 117, 122, 129, 130, 131, 132.

2-İ’lâmâtlar

2, 6, 7, 8, 13, 27, 28, 29, 30, 32, 36, 48,50, 51, 52, 54, 55, 57, 65, 79, 81, 91, 105, 112, 114, 115, 118, 119, 120, 121, 124, 125, 126, 127, 128.

3-Tereke Kayıtları

12, 15, 18, 19, 24, 25, 26, 40, 42, 53, 56, 61, 63, 64, 73, 89, 90, 93, 94, 95, 96, 97, 98, 99, 100, 101, 102, 103, 110.

4-Vakfiyeler 84.

B-BELGELERİN KONULARINA GÖRE TASNİFİ 1- Boşanma: 23, 104

2- Borç Alıp-Verme: 6, 22, 36, 44, 85, 111 3- Görevlendirme: 27, 28, 29, 30, 50, 51, 52, 65

4- Miras: 12, 15, 18, 19, 24, 25, 26, 40, 42, 53, 61, 63, 64, 71, 73, 89, 90, 93, 94, 95, 96, 97, 98, 99, 100, 101, 102, 103, 110

5- Mütevelli Tayini: 21, 116 6- Musalaha: 20, 46

(22)

7- Nikâh: 119, 122

8- Nafaka: 10, 14, 108, 117 9- İzin: 48, 68, 74, 75 10- Vakıf: 21, 84, 116

11- Vasî Tayini: 1b, 8, 11, 17, 39, 41, 43, 47, 62, 66, 72, 76, 107, 130, 131, 132 12- Vasîyet: 82, 84

13- Veraset: 2, 32, 54, 56, 67, 79, 80, 81, 91, 105, 112, 114, 118, 120, 124, 125, 126, 127, 128

14- Vekîl Tayini: 3, 4, 5, 31, 33, 34, 35, 38, 45, 58, 59, 60, 69, 70, 77, 78, 87, 92, 106

15- Sulh ve İbra: 37, 49, 86, 88

16- Diğer: 7, 9, 13, 16, 57, 109, 113, 115, 121, 129

C-BELGE ÖZETLERİ Belge No: 1a

Kadı, eski Sefer-i Hisar nâibi Bahaeddün Efendi’den Ankara’ya bağlı bulunan Çorum’da bin üç yüz on dört yılı Recep ayından itibaren şeriyye mahkemelerinde ortaya çıkan veraset davalarında, ahali arasında şer-i şerîfe uygun olarak meseleleri çözüme kavuşturmakta azami gayret ve dikkat göstermesini rica etmektedir.

Belge No: 1b:

Çorum’un Azap Ahmed mahallesinde oturan Çöplü-zâde Hasan Efendi vefât edince küçük oğulları Mehmet, Tevfik ve Nuri ve küçük kızı Hatice reşit olmadıkları için vesayetlerinin reşit oluncaya kadar anneleri Sıdıka Hatun’a verilmesi kabul edilmiştir.

19 Recep 1314

(23)

Belge No: 2

Çorum’un Böğet köyü ahalisinden olub askerde iken vefât iden ve 3. Bölük binbaşısı Hamza imzasıyla çekilen telgraf neticesinde merhum Ağca oğlu Veli’nin vârisi olduğunu ve Böğet köyü ahalisinden, Veli’nin eşi olduğunu idia eden Hasan kızı Dudu ve kendi sülbinden oğlu Bektaş’la birlikte şer’î mahkemeye geldi. Çorum ahalisinden Hüseyin oğlu Ali’nin, kocasına sağlığında elli kuruş borcu olduğunu ve bu borcu tahsil edemeden kocasının vefât ettiğini ifade etti ve bu elli kuruşu Veli’nin varisleri olmaları hasebiyle kendisine ve oğlu Bektaş’a verilmesini taleb etti. Borçlu Hüseyin oğlu Ali borcunu kabul etmekle beraber alacaklının vârislerinin bunlar olduğuna dair delil istediğini ifade etti. Daha sonra Dudu ve Bektaş, kendilerini Veli’nin varisi olduğunu isbat için aynı köyden Bektaş oğlu Ali ve Çorum’un Burhan Kethüda mahallesinden Köstebek oğlu Abdulkâdir’i şahit olarak gösterdi. Güvenilirlikleriyle şöhret bulmuş şahitler de Dudu ve Bektaş’ın, Veli’nin varisleri olduklarına beraberce şehâdet ettiler. Bunun üzerine veraset Dudu ve Bektaş üzerine hükm olundu. 26 Recep 1314.

Belge No: 3

Trabzonlu Rafet Efendi Çorumda vergi memuru iken Trablusgarbın Fizan sancağı muhasebeciliğine atanınca kendine ait zikrettiği mallarını isteyen olunca satması için, Çorum’un evkaf müdürü olan el-Hac Ulvan Efendi’yi kendi adına vekîl tayin etti.

Ulvan Efendi’de vekîlliği kabul edince durum talep üzerine kaydedildi. 26 Recep 1314.

Belge No: 4

Yozgat’ın Tuzkaya mahallesinde oturan Norsis oğlu Karabet, Hüseyinâbad’ın Alaviran köyünde oturan Hristiyan olan Kara Veli oğlu İsmail Kethüda’ya bundan on üç ay önce zikrettiği mallarını emanet etmiş. Emanet ettiği mallarını geri isteyince durum mahkemeye intikal etmiş. Norsis oğlu Karabet’de mallarını alması için Mısırlı oğlu Karabet’i vekîl tayin ediyor. Durum talep üzerine kaydediliyor. 29 Recep 1314.

(24)

Belge No: 5

Aslen Gümüşhaneli olan Çorum’un Kubbeli mahallesinde oturan İbrahim Hakkı Efendi, Gümüşhanenin Câmi-i cedîd camisinde görev yapan pederi vefât edince caminin hitabet ve imamet cihetlerine ait işlemleri yaptırmak için, Gümüşhane’nin Câmi-i Sağir mahallesinin güvenilir kimselerinden olan Müfti-zade Abdullah Efendi ibni Ali bin Mehmed’i vekîl tayin ediyor. Durum talep üzerine kaydediliyor. 9 Şa’ban 1314.

Belge No: 6

Çorum’un Burhan Kethüda mahallesinde oturan Hafız Mehmet Şükrü Efendi, Ağcakoyun mahallesinde oturan Nuri Efendi’ye elli kuruş borç veriyor. Borcunu en son Şa’banın dokuzuncu günü geri vermesini istiyor. Hafız Mehmet Şükrü mahkemeye başvurarak Receb’in ilk günü olduğunu iddia edip alacağını istiyor. Nuri Efendi de borcunu kabul ediyor. Ancak günün gelmediğini söyleyerek itiraz ediyor.

Durum görüşülüyor ve o gün Recep ayının ilk günü olduğu ispatlanıyor. 15 Şa’ban 1314.

Belge No: 7

Amasya’nın Mecitözü kazasına bağlı Koyunağılı köyünden olan Musa oğlu Memiş, belgede tarif edilen ineği Kethüda oğlu Himmete teslim ediyor. Musa oğlu Memiş malını geri isteyince durum mahkemeye intikal ediyor ve Himmet iddianın ispatlanmasını istiyor. Musa oğlu Memiş şahitlerle ineğin kendisine ait olduğunu ispatlıyor. 15 Şa’ban 1314.

Belge No: 8

Çorum’un Hacı Recep mahallesinde oturan Çerezci oğlu Mustafa vefât edince oğlu Nuri ve kızı Rukiye’ye, reşit olmadıkları için vesayetlerinin reşit oluncaya kadar anneleri Sabure Hatun’a verilmesi kabul edilmiştir. 16 Şa’ban 1314.

(25)

Belge No: 9

Çorum’un Accelisânî mahallesinde oturan Canbazoğlu Mustafa kendi haczinde bulunan, belgede zikrettiği malların Gülgücek oğlu Ulvan’a ait olduğunu beyan etmiştir. Durum talep üzerine kaydedilmiştir. 18 Şa’ban 1314.

Belge No: 10

Çorum’un Hacı Recep mahallesinde otururken vefât eden Çerezcioğlu Mustafa’nın çocuklarına miras kalan bağı, vasîleri Sabure Hatun satarak çocuklarının nafakasına kullanmak için mahkemeden izin istiyor. Durum talep üzerine kaydediliyor. 19 Şa’ban 1314.

Belge No: 11

Çorum’un Abdalyudu köyünden olan Gök Hasan oğlu Ahmet vefât edince çocukları Ali, Mustafa ve Fatıma’nın vesayetleri reşit oluncaya kadar dedeleri Mehmet bin Veli’ye veriliyor. 13 Şa’ban 1314.

Belge No: 12

Çorum’un Abdalyudu köyünde otururken Recep ayının 22. Günü vefât eden Gök Hasan oğlu Ahmed’in tereke defteridir. Malları sayılarak ücretlendirilmiş ve İslam hukukuna göre masraflar çıkıldıktan sonra eşi ve çocukları arasında paylaştırılmıştır.

Mahkeme çocukların vasîleri olan dedelerine de nafakalarını karşılaması için 384 kuruş 5 para vermeyi uygun görmüştür. 13 Şa’ban 1314.

Belge No: 13

1314 senesi ramazan ayının ilk günü olduğu tesbit edilerek cami ve mescitlerin kandillerle süslenmesi isteniyor. 29 Şa’ban 1314.

(26)

Belge No: 14

Çorum’un Sarta köyünde yaşayan Şerçe oğlu Bekir vefât edince küçük kızı Sariye’ye büyük kardeşi Mustafa reşit oluncaya kadar vasî tayin ediliyor. Mustafa kardeşinin nafakasını karşılamak için Sariye’ye babasından miras kalan malın bir kısmını istiyor.

Mustafa’ya nafaka için harcanmak üzere mecidiye ondokuzdan otuz bir kuruş otuz sekiz para mahkemece veriliyor. Durum talep üzerine kaydediliyor. 28 Recep 1314.

Belge No: 15

Çorum’un Sarta köyünde iken Recep ayının 15. Günü vefât eden Serçe oğlu Bekir’in tereke defteridir. Malları sayılarak ücretlendirilmiş, masraflar çıkılarak miras çocukları arasında paylaştırılmıştır. Henüz reşit olmayan Sariye’nin hissesi ise, Çorum’un Emir Ahmet mahallesinde oturan Çatak oğlu İsmail ve Sarta köyünden Deli Mehmet oğlu Hasan’ın kefil olmalarıyla büyük kardeşi Mustafa’ya verilmiştir. 15 Recep 1314.

Belge No: 16

Çorum’un Sarta köyünden olan Serçe oğlu Mustafa bin Bekir vasîsi olduğu Sariye’nin malını Kâtip Osman Efendi’nin kendisine teslim ettiğini söylüyor ve beş sene sonra emanet aldığı malı geri iade edeceğini kefillerle beyan ediyor. Durum talep üzerine kaydediliyor. 28 Şa’ban 1314.

Belge No:17

Çorum’un Kızılviran köyünden olan Girayi oğlu Ömer vefât edince çocuklarının vesayeti reşit oluncaya kadar amcaları Hüseyin’e veriliyor. Hüseyin’de vasîliği kabul edince durum kayıt ediliyor. 28 Şa’ban 1314.

Belge No: 18

Çorum’un Kızılviran köyünde otururken Recep ayının 11. günü vefât eden Girayi oğlu Ömer’in tereke defteridir. Malları sayılarak ücretlendirilmiş ve masraflar çıkıldıktan

(27)

sonra eşi ve çocukları arasında paylaştırılmıştır. Mahkeme çocukların vasîleri olan amcalarına de nafakalarını karşılaması için 735 kuruş 33 para vermeyi uygun görmüştür.

Belge No: 19

Çorum’un Eynelözü civarında bulunan Tonbuşzade köyünde oturan İbiş Kocaoğlu Ahmed bin İbrahim tereke defteridir. Malları sayılarak ücretlendirilmiş ve masraflar çıkıldıktan sonra eşi ve çocukları arasında paylaştırılmıştır. Küçük oğluna annesi vasî tayin edilmiştir.

Belge No: 20

Çorum’un Çiriş mahallesinde oturan Aişe kocasından boşanmak için belgede zikrettiği mallarını mahkemeye başvurarak istiyor. Daha sonra mahkemede kocası yüzelli kuruş kıymetinde bir inekle ikiyüz elli kuruş veriyor ve barışıyorlar. Davadan vazgeçiyor.

Durum talep üzerine kaydediliyor. 2 Ramazan 1314.

Belge No: 21

Hüsyinâbad’ın Camiğli köyünde oturan Kırklıoğlu Hüseyin Bey köye cami yaptırıyor ve ona Mustafa Ağa’yı mütevelli tayin ediyor. Osmanlı lirası 2 bin kuruşuda camiye vakfediyor ve bu vakıf ile ilgili bazı şartlar koşuyor. Bu 2 bin kuruşun mütevelli ve kefiller aracılığıyla her sene camide görevli imam ve hatiplere verilmesini, camide görev yapan kimse olmazsa fakirlere verilmesini istiyor. Caminin velayetinin kendinde kalmasını, kendi öldükden sonra çocuklarına sonrada torunlarına verilmesini söylüyor. 27 Şa’ban 1314.

Belge No: 22

Camiğli köyündeki caminin mütevellisi kendisine her sene teslim edilen 2 bin kuşdan 3 bin 500 kuruşu borç olarak alıyor. Borcunu belirttiği tarihte ödeyeceğini kefiller göstererek teyid ediyor. Durum talep üzerine katdediliyor. 28 Şa’ban 1314.

(28)

Belge No: 23

Çorum’un Çiriş mahallesinde oturan Hatice Hatun kayıp olan kocası Ömer’den mihrini ve nafakasını alarak boşandığını şahitler göstererek mahkemeye haber veriyor.

5 Ramazan 1314.

Belge No: 24

Çorum’un Feruz köyünden olan Murad oğlu Mehmed’in tereke defteridir. Malları sayılarak ücretlendirilmiş ve masraflar çıkıldıktan sonra eşi ve çocukları arasında paylaştırılmıştır. Küçük çocuklarına annesi vasî tayin edilmiş. 116 kuruş 29 para 1 akçeyi çocukların nafakalarına sarf etmek için vasîleri anneleri almıştır. 25 Şa’ban 1314.

Belge No: 25

Çorum’un Abdalata karyesinden olan Seydim oğlu Süleyman’ın tereke defteridir.

Malları sayılarak ücretlendirilmiş ve masraflar çıkıldıktan sonra eşi ve çocukları arasında paylaştırılmıştır. Küçük oğlu Hüseyin’e dayısı Hacı Mehmed vasî tayin ediliyor. Hüseyin’in parası olan 467 kuruş nafakasına harcanmak üzere vasîsi Hacı Mehmed’e veilmiştir. 5 Ramazan 1314.

Belge No: 26

Hamamözünün Kapuncu karyesinde oturan ve vefât eden Şeyşeli oğlu Hüseyin’in tereke defteridir. Malları sayılarak ücretlendirilmiş ve masraflar çıkıldıktan sonra eşi ve çocukları arasında paylaştırılmıştır. Küçük çocuklarına anneleri vasî tayin edilmiş ve 217 kuruş 35 parayı çocuklarının nafakalarına harcamak için almıştır. 29 Şa’ban 1314.

Belge No: 27

Çorum’daki Karapürçek köyünde bulunan Mevlana Alaaddin İmam Ali Vakfının velayeti Fatıma Hatun’dadır. Fatma Hatunun çocuğu vefât edince hizmeti yarım

(29)

kalıyor. Onun hizmetini yürütmesi için ulemadan olan Mustafa Efendi’ye görev veriliyor. 13 Ramazan 1314.

Belge No: 28

Çorumdaki Emir Mahmud Çelebi vakfının işlerine bakan kimse olmadığı için müderrislerden Şorbacı-zade Ahmed Efendi vakfın gerekli işlemlerini yürütmek için görevlendiriliyor ve berat veriliyor. 25 Ramazan 1314.

Belge No: 29

Çorumdaki Hacı Halil Hoca vakfının işlerine bakan kimse olmadığı için müderrislerden Şamil-zade Abdullah Efendi vakfın gerekli işlemlerini yürütmek için görevlendiriliyor ve berat veriliyor. 25 Ramazan 1314.

Belge No: 30

Çorumdaki Kayaoğlu vakfının işlerine bakan kimse olmadığı için müderrislerden Boyacıoğlu Şükrü Efendi vakfın gerekli işlemlerini yürütmek için görevlendiriliyor ve berat veriliyor. 25 Ramazan 1314.

Belge No: 31

Kubbeli mahallesinde oturan İstanbulluoğlu Hacı İbrahim vefât edince veraseti oğlu Hacı Mehmed ve kızı Emineye kalmıştır. Ancak Hacı Mehmed o daha önce vefât ettiği için mirası oğlu Ahmed’e kalmıştır. Ahmed’de belgede zikredilen malları satması için Şükrü Efendi’yi vekîl tayin ediyor. Şükrü Efendi vekîlliği kabul edince durum talep üzerine kaydediliyor. 25 Ramazan 1314.

Belge No: 32

Çöplü mahallesinde oturan Soytarıoğlu Bekir’in askerde vefât ettiği haberi gelince Derviş Ali mahkemeye başvurarak Bekir’in mirasçısı olduğunu iddia ediyor. Bekir’e borcu olan Hasan’dan elli kuruş borcunu talep ediyor. Hasan davacının mirası hak

(30)

edip etmediğinin araştırılmasını istiyor. Derviş Ali şahitlerle kendisinin ve belgede zikrettiği kimselerin Bekir’in mirasçıları olduğunu ispatlıyor. 14 Şevval 1314.

Belge No: 33

Kubbeli mahallesinde oturan İstanbulluoğlu Hacı İbrahim vefât edince veraseti oğlu Hacı Mehmed ve kızı Emineye kalmıştır. Ancak Hacı Mehmed o daha önce vefât ettiği için mirası oğlu Ahmed’e kalmıştır. Ahmed’de belgede zikredilen malları satması için Şükrü Efendi’yi vekîl tayin ediyor. Şükrü Efendi vekîlliği kabul edince durum talep üzerine kaydediliyor. 25 Ramazan 1314.

Belge No: 34

İskilip’in Hacı Ahmed Deresi köyünde oturan Osman’ın karısı Elif mahkemeye intikal eden nikah davasında işlerine bakması için Şakir Efendi’yi vekîl tayin ediyor. Şakir Efendi vekîlliği kabul edince durum talep üzerine kaydediliyor. 15 şevval 1314.

Belge No: 35

İskilip’in Saz köyünde oturan Ali Beyoğlu Hacı Bekir Osman’ın karısı Elif mahkemeye intikal eden nikah davasında mahkemeye kendisi gelmeyerek Şakir Efendi’yi vekîl tayin ediyor. Şakir Efendi vekîlliği kabul edince durum talep üzerine kaydediliyor. 15 şevval 1314.

Belge No: 36

Çorum’un Hacı Nasrullah mahallesinde oturan Fatıma Hatun bundan bir buçuk sene önce ölen abisi Süleymanda alacağı olduğunu ispat ediyor ve terekesinden alınmasını istiyor. 14 Şevval 1314.

Belge No: 37

Hacı Nasrullah mahallesinde otururken 1304 senesinde vefât eden Karacaköylü oğlu

(31)

vazgeçiyor. Kardeşleride bunu kabul ediyor. Durum talep üzerine kaydediliyor. 14 Şevval 1314.

Belge No: 38

Çöplü mahallesinde oturan Soytarı oğlu Bekir vefât edince mirası annesi Aişe, erkek kardeşi Derviş Ali ve kız kardeşi Şefika Hatun’a kalmıştır. Annesi Aişe ve kardeşi Şefika Hatun gerekli işlemlerin yapılması için Derviş Ali’yi vekîl tayin etmişlerdir.

Ali’de vekîlliği kabul edince durum talep üzerine kaydedilmiştir. 18 Şevval 1314.

Belge No: 39

Hacı Nasrullah mahallesinde oturan Karacaköylü oğlu Süleyman vefât edince küçük oğullarına amcaları Hüseyin vasî tayin ediliyor. Hüseyin çocukların malından bir miktar borç alıyor ve kefil göstererek belirttiği tarihte ödeyeceğini taahhüd ediyor.

Durum talep üzerine kaydediliyor. 18 Şevval 1314.

Belge No: 40

Karacaköylü oğlu Süleyman’ın tereke defteridir. Malları sayılarak ücretlendirilmiş, alacak ve verecekler hesaplanmış ve masraflar çıkıldıktan sonra eşi ve çocukları arasında paylaştırılmıştır. 12 Şevval 1314.

Belge No: 41

Karacaköylü oğlu Süleyman vefât edince mahkeme küçük oğullarına amcası Hüseyin’i vasî tayin ediyor. Ayrıca nafakalarına harcaması için belgede zikredilen parayı da Hüseyin’e veriyor. Durum talep üzerine kaydediliyor. 15 Şevval 1314.

Belge No: 42

Çorum’un Fatma Bacı mahallesinde oturan Tekyeli oğlu Mehmed’in tereke defteridir.

Malları sayılarak ücretlendirilmiş ve masraflar çıkıldıktan sonra eşi ve çocukları arasında paylaştırılmıştır. Küçük çocuklarına anneleri Aişe Hatun vasî tayin edilmiştir.

(32)

Ebubekir, Ahmed ve Emine’nin hisseleri annelerine ödünç olarak verilmiştir. 13 Şevval 1314.

Belge No: 43

Çorum’un Fatma Bacı mahallesinde oturan Tekyeli oğlu Mehmed’in küçük çocuklarına reşit oluncaya kadar anneleri vasî tayin ediliyor. Mahkeme çocukların nafakalarına harcanmak üzerine anneye belgede zikredilen para miktarını veriyor.

Durum talep üzerine kaydediliyor. 27 Şa’ban 1314.

Belge No: 44

Çorum’un Fatma Bacı mahallesinde oturan Tekyeli oğlu Mehmed’in çocuklarına vasî tayin edilen annelerine çocukların hisseleri borç olarak veriliyor. Aişe Hatun kefillerle borcu alarak belirtilen tarihte geri ödeyeceğini taahhüd ediyor. 27 Şa’ban 1314.

Belge No: 45

Çorum’un Çakır mahallesinde oturan Yahya oğlu Ömer vefât edince mirası çocuklarına kalıyor. Kızları Dudu ve Asiye’de mahkemede işlerini yürütmesi için Mehmed Fevzi Efendi’yi vekîl tayin ediyorlar. Fevzi Efendi vekîlliği kabul edince durum talep üzerine kaydediliyor. 23 Şevval 1314.

Belge No: 46

Alaca’nın Cedid mahallesinde oturan Emine kocasından mihrini ve nafakasını talep ediyor. Kocası 206 kuruş verince anlaşıyorlar ve barışıyorlar. Durum talep üzerine kaydediliyor. 27 Şevval 1314.

Belge No: 47

Çorum’un Çakır mahallesinde oturan Ali oğlu Ömer vefât edince küçük oğlu Hasan’a, Kara Mustafa oğlu Hasan’ı vasî tayin ediyorlar. Hasan vasîliği kabul edince durum

(33)

Belge No: 48

Hüseyinâbad’ın Câmi-i Kebir köyündeki camide Cuma namazı kılabilmek için izin istiyorlar. Yakın köylerde Cuma namazı kılınmadığı ve kendilerinin Cuma namazını kılma konusunda zorluk çektiklerini söyleyerek köylerinde yapılan camide Cuma namazına izin verilmesi için berat istiyorlar. Durum araştırılıyor ve izin veriliyor. 15 Zilkade 1314.

Belge No: 49

Karadoğuş karyesinden Seyit Ağa belgede zikrettiği mallarını oğlu İbrahim’e veriyor.

İbrahim’de malları kabul edince durum talep üzerine kaydediliyor. 3 Zilkade 1314.

Belge No: 50

Defterdar Abdülbaki Paşa camisinin hitabet görevini yürüten Veliyyüddin Paşa vefât edince yerine bakmak için oğlu Esad Efendi görevlendiriliyor. 29 Şevval 1314.

Belge No: 51

Defterdar Abdülbaki Paşa camisinin hitabet görevini yürüten Veliyyüddin Paşa vefât edince yerine bakmak için oğlu Esad Efendi görevlendiriliyor. 29 Şevval 1314.

Belge No: 52

Defterdar Abdülbaki Paşa Camisinin hitabet görevini yürüten Veliyyüddin Paşa vefât edince yerine bakmak için oğlu Esad Efendi görevlendiriliyor. 15 Zilkade 1314.

Belge No: 53

Çorum’un Feruz köyünde oturan Gülcek oğlu Hüseyin bin Süleyman’ın tereke defteridir. Malları sayılarak ücretlendirilmiş ve masraflar çıkıldıktan sonra eşi ve çocukları arasında paylaştırılmıştır. Küçük çocuklarına anneleri Aişe Hatun vasî tayin

(34)

edilmiştir. Küçük çocukların hissesi 349 kuruş 32 para nafakalarına harcanmak üzere annelerine teslim edilmiştir. 3 Şevval 1314.

Belge No: 54

Çorum’un Hacı Yusuf mahallesinde oturan Cürcen oğlu Hafız Hüseyin Efendi vefât edince mirası eşi ve çocuklarına kalıyor. Oğlu Mustafa mirası almadan vefât ettiği için onun hakkı da eşi ve çocuklarına kalıyor. Hüseyin Efendi’ye borcu olan Ömer Efendi’den mirasçılar borcu talep ediyorlar. Ömer Efendi de mirasçı olduklarını ispatlamalarını istiyor. Mirasçı oldukları şahitlerle ispatlanıyor. 17 Zilkade 1314.

Belge No: 55

Çorum’un Yoğunpelit köyünde oturan Yorkul oğlu Ulvan vefât edince aynı yerde oturan Fatıma binti Hasan mahkemeye başvurarak Ulvan’ın mirasçısı olduğunu iddia ediyor ve Ulvan’ın Keleş oğlu Hasan’dan alacağı olduğunu bildirerek mirasçıları olarak bu borcun kendilerine verilmesini istiyor. Hasan borcunu kabul etmekle beraber mirasçıların Ulvan’ın varisi olduklarını ispatlamalarını istiyor. Fatıma ve diğerleri şahitlerle varis olduklarını ispatlıyorlar.10 Zilkade 1314.

Belge No: 56

Çorum’un Hamidiye mahallesinde oturan Rumeli muhacirlerinden Mustafa oğlu Hüseyin’in tereke defteridir. Malları sayılarak ücretlendirilmiş ve masraflar çıkıldıktan sonra eşi ve çocuğu arasında paylaştırılmıştır. Oğlu küçük olduğu için annesi Hesna vasî tayin edilmiştir. 2 Zilkade 1314.

Belge No: 57

1314 senesinin Kurban Bayramı ilamı. 4 Zilkade 1314.

(35)

Belge No: 58

Çorum’un Kubbeli mahallesinde oturan İstanbullu oğlu Hacı İbrahim vefât edince mirası oğlu Hacı Mehmed ve kızı Emine’ye kalıyor. Hacı Mehmed’de vefât edince miras oğlu Ahmed’e kalıyor. Ahmed mahkemeye başvurarak kendi hissesini satması için Şakir Efendi’yi vekîl tayin ediyor. Şakir Efendi vekîlliği kabul edince durum talep üzerine kaydediliyor. 15 Ramazan 1314.

Belge No: 59

Hüseyinabadın Hüseyin Gazi türbedarı Hurşit Baba vakıf arazisi ve vakıf mallarını müdahale eden Söğütözü Sağir Köyünden Müştak ve Molla Mehmet arasında meydana gelen arazi davasında mahkemece verilecek kararları takip etmesi için Fevzi Efendi’yi vekîl tayin etmiştir. Fevzi Efendi de vekîlliği kabul edince durum talep üzerine kayd edilmiştir. 7 Zilkade 1314.

Belge No: 60

Çorum’un Kubbeli Mahallesinde oturan Kars Kadısı Oğlu Abdulaziz Efendi Mahkemeye başvurarak kardeşi ile arasında geçen arazi davasında alacağını temin edip satması için Şakir Efendiyi vekîl tayin ediyor. Şakir efendi de vekîlliği kabul edince durum talep üzerine kayd edilmiştir. 17 Şevval 1314

Belge No: 61

Çorum’un Azap Ahmet Mahallesinde oturan Çöplüoğlu Ahmet Ağa’nın tereke defteridir. Malları sayılarak ücretlendirilmiş, masraflar çıkıldıktan sonra mirası eşi ve çocukları arasında paylaştırılmıştır. Küçük çocuğuna kardeşi Hacı Ali vasî tayin edilmiştir. 17 şevval 1314

Belge No: 62

Çorum’un Azap Ahmet Mahallaesinde oturan Çöplüoğlu Ahmet Ağanın Küçük Kızı Adeviye’ye reşit oluncaya kadar kardeşi Hacı Ali vasî tayin ediliyor. Hacı Ali vesayeti kabul edince durum talep üzerine kaydediliyor. 17 Şevval 1317

(36)

Belge No: 63

Çorum’un Kara Evliya Kasabasında oturan Hacer oğlu Uyas’ın tereke defteridir.

Malları sayılarak ücretlendirilmiş, miras eşi ve çocukları arasında paylaştırılmıştır.

Küçük çocuğuna kardeşi Mustafa vasî tayin edilmiştir. 25 Şevval 1314

Belge No: 64

Kızılpınar köyünde oturan Mücane Oğlu Süleyman’ın tereke defteridir. Malları sayılarak ücretlendirilmiş, miras eşi ve çocukları arasında paylaştırılmıştır. Kayıp olan çocuğunun hissesini saklaması için vasîleri amcaları olan Ali’ye verilmiştir. 22 Zilkade 1314

Belge No: 65

Sungurlu’nun Sarıkamış köyünde bulunan Ayaz Paşa Camisinin görevlisi vefât edince yerine ehliyet sahibi alimlerden olan Ahmed Efendi’ye berat verilmesi mahkemece istendi. 19 Zilhicce 1314.

Belge No: 66

Çorum’un Azap Ahmed mahallesinde oturan İsmail Ağa vefât edince küçük kızı Nazime’ye reşit oluncaya kadar annesi Safure Hatun vasî tayin ediliyor. 18 Zilhicce 1314.

Belge No: 67

Gökçe köyünde vefât eden Hamdi oğlu Salih’in varisleri olduğunu iddia eden kimseler mirasçı olduklarını şahitlerle ispatlamışlardır. 27 Zilhicce 1314.

Belge No: 68

Çorum’un Hacı Yusuf mahallesinde oturan Beykara oğlu Hasan vefât edince mirası çocuklarına kalıyor. Çocuklarından Hasan da vefât edince onun hissesi de eşi ve

(37)

çocuklarına kalıyor. Hasan’n eşi Aişe kendisinin ve çocuklarının Beykara oğlu Hasan’ın terekesinden olduklarını ispat ederek kendi hissesini ve vasîsi olduğu küçük çocuğunun hissesini Ali Efendi’ye satmak için mahkemeden izin istiyor. Mahkeme Aişe’ye izin veriyor ve durum talep üzerine kaydediliyor. 23 Zilhicce 1314.

Belge No: 69

Hacı Recep mahallesinde oturan Molla Osman oğlu İbrahim’in kardeşleri Ali, Mehmed, Hasan ve vasîleri mahkemede işlerini halletmesi için Nüzhet Efendi’yi vekîl tayin ediyorlar. Nüzhet Efendi de vekîlliği kabul edince durum talep üzerine kaydediliyor. 23 Zilhicce 1314.

Belge No: 70

Azap Ahmed mahallesinde oturan Safure Hatun vasîsi olduğu çocuğun hakkını amcaları İbrahim, Ahmed ve Süleyman’dan almak için Fevzi Efendi’yi vekîl tayin ediyor. Fevzi Efendi de vekîlliği kabul edince durum talep üzerine kaydediliyor. 23 Zilhicce 1314.

Belge No 71

Çorum’un Kızılpınar köyünde oturan Süleyman vefât edince mirası çocukları arasında paylaştırıldı. Kayıp oğulları Bektaş ve Himmet’in hisseleri amcaları Ali’ye korumak ve saklamak için teslim edildi. 23 Zilhicce 1314.

Belge No: 72

Çorum’un Laçin-i Kebir köyünde oturan Koçan oğlu Mehmed vefât edince küçük çocuklarına reşit oluncaya kadar Koçan oğlu Mustafa vasî tayin ediliyor. Mustafa vasîliği kabul edince durum talep üzerine kaydediliyor. 28 Zilkade 1314.

Belge No: 73

Çorum’un Laçin-i Kebir köyünde oturan Koçan oğlu Mehmed’in tereke defteridir.

Malları sayılarak ücretlendirilmiş, masraflar çıkıldıktan sonra miras eşi ve çocukları

(38)

arasında paylaştırılmıştır. Doğmamış çocuğunun hakkı saklanması için Koçan oğlu Mustafa’ya teslim ediliyor. 24 Zilkade 1314.

Belge No: 74

Alaca’nın Hamidiye mahallesinde oturan Salih Efendi karısından kalan hissesini ve çocuklarına kalan hisseleri satmak için mahkemeden izin istiyor. Mahkeme tarafından izin verilince durum talep üzerine kaydediliyor. 29 Zilhicce 1314.

Belge No: 75

Alaca’nın Hamidiye mahallesinde oturan Zeynep Hatun’un küçük kızları Ulviye ve Aliye’nin mallarını babaları geri ödemek koşuluyla ihtiyaçlarını karşılamak için mahkemeden izin istiyor. Durum talep üzerine kaydediliyor. 29 Zilhicce 1314.

Belge No: 76

Alaca’nın Hamidiye mahallesinde oturan Zeynep Hatun vefât edince çocuklarına babaları Salih Efendi vasî tayin ediliyor. Çocukların nafakalarını karşılamak üzere mahkemece belirlenen miktar babalarına teslim ediliyor. 29 Zilhicce 1314.

Belge No: 77

Emir Ahmed mahallesinde oturan Çatak oğlu Ahmed, her türlü evrak ve imza işlerini yapması için Nüzhet Efendi’yi vekîl tayin ediyor. 29 Zilhicce 1314.

Belge No: 78

Çorum’un Câmi-i Kebir mahallesinde oturan Şeyh Eyüp oğlu kerimesi Mecnûne’nin vasîsi Kara Mehmed oğlu Mustafa mahkemede işlerini halletmesi için Nüzhet Efendiyi vekîl tayin ediyor. Nüzhet Efendi de vekîlliği kabul edince durum talep üzerine kaydediliyor. Muharrem 1315.

(39)

Belge No: 79

Hamamlıçay köyünde oturan Mustafa askerde vefât edince mirasçıları olduklarını iddia eden kimseler şahitlerle varis olduklarını ispat ediyorlar. 24 Zilhicce 1314.

Belge No: 80

Hamamözünün Karapınar köyünde oturan çerkeslerden olan Aşirr oğlu Takoz askerde vefât edince mirasçıları olduğunu iddia eden kimseler, Oruç oğlu Mehmed’in borcunu kendilerine vermelerini istiyor. Mehmed de borcunu kabul ediyor ancak bunların mirasçı olduklarını ispatlamalarını istiyor. Mirasçılar, güvenilir şahitlerle mirasçı olduklarını ispatlıyorlar. Durum Talep üzerine kaydediliyor. 29 Zilhicce 1314.

Belge No: 81

Hamamözünün Karapınar köyünde oturan çerkeslerden olan Hüseyin oğlu Adem askerde vefât edince mirasçıları olduğunu iddia eden kimseler, Oruç oğlu Mehmed’in borcunu kendilerine vermelerini istiyor. Mehmed de borcunu kabul ediyor ancak bunların mirasçı olduklarını ispatlamalarını istiyor. Mirasçılar, güvenilir şahitlerle mirasçı olduklarını ispatlıyorlar. Durum Talep üzerine kaydediliyor. 29 Zilhicce 1314.

Belge No: 82

Çorum’un Emir Halife mahallesinde oturan Ebil oğlu Hüseyin Ağa ölüm masrafları ve kayıp olan oğluna ayırdığı belgede zikredilen malları hariç kalan mallarını belgede zikrettiği kimselere vasîyet ediyor. 8 Zilhicce 1314.

Belge No: 83

Çorum’un Beydili köyünde bulunan Hacı Hızır belgede zikrettiği malları, yaptırmış olduğu cami, iki çeşme ve köprünün masraflar için kullanılmasını vasîyet ediyor.

Kardeşi Ali’yi de mütevelli tayin ediyor. Ali vefat edince durum mahkemeye bildiriliyor. 29 Zilhicce 1314.

(40)

Belge No: 84

Hüseyinâbad’ın Sapmaz köyünde oturan Halil Hayrullah Bey, medreseye malını vakf ediyor ve bu mala da mütevelli tayin ediyor. Malını vakf ederkende bazı şartlar koyuyor. 3 Muharrem 1315.

Belge No: 85

Hüseyinâbadın Sapmaz köyünde oturan Halil Hayrullah Bey yaptırmış olduğu medreseye Ömer Efendi’yi mütevelli tayin etmişti. Ömer Efendi aldığı paradan mahkemeye başvurarak borç istiyor. Kefiller göstererek borcunu ödeyeceğini belirtiyor. Durum talep üzerine kaydediliyor. 3 Muharrem 1315.

Belge No: 86

Kırkdilim köyünde oturan Ömer, kendisine düşen malları kardeşi Ali’nin aldığını iddia ederek mahkemeye başvuruyor. Ali belgede zikredilen malları Ömer’e verince Ömer davadan vazgeçiyor. Durum talep üzerine kaydediliyor. 7 Muharrem 1315.

Belge No: 87

Çorum’un Hacı Recep mahallesinde oturan Asiye, kendisine açılan davada Fevzi Efendi’yi vekîl tayin ediyor. Fevzi Efendi vekaleti kabul edince durum talep üzerine kaydediliyor. 8 Muharrem 1315.

Belge No: 88

Narlı köyünde oturan Hanife Hatun eşinden boşandıktan sonra, ondan alacağından vazgeçiyor. Durum talep üzerine kaydediliyor. 10 Muharrem 1315.

Belge No: 89

Karahisar köyünde oturan Şaban oğlu İsmail’in tereke defteridir. Malları sayılarak üçretlendirilmiş, masraflar çıkıldıktan sonra miras eşi ve çocukları arasında

(41)

paylaştırılmıştır. Kayıp ve küçük çocuklarının mirasları vasîleri Şaban’a teslim ediliyor. 10 Muharrem 1315.

Belge No: 90

Beydilli köyünde oturan Topal oğlu Mehmed’in tereke defteridir. Malları sayılarak ücretlendirilmiş, masraflar çıkıldıktan sonra miras eşi ve çocukları arasında paylaştırılmıştır. Kayıp oğulları gelinceye kadar mirasları annelerine teslim ediliyor.

22 Zilhicce 1314.

Belge No: 91

Gürcü köyünde oturan çerkeslerden olan Hamza oğlu İsmail askerde vefât edince mirasçıları olduğunu iddia eden kimseler, Hacı Mustafa’nın borcunu kendilerine vermelerini istiyor. Mustafa da borcunu kabul ediyor ancak bunların mirasçı olduklarını ispatlamalarını istiyor. Mirasçılar, güvenilir şahitlerle mirasçı olduklarını ispatlıyorlar. Durum Talep üzerine kaydediliyor. 10 Muharrem 1315.

Belge No: 92

Karapınar köyünde oturan çerkeslerden olan Kûş Hatun mahkemeye başvurarak vefât eden oğlundan kendisine düşen malları talep ediyor. Mahkemede işlerini yürütebilmek içinde vekîl tayin ediyor. Durum talep üzerine kaydediliyor. 12 Muharrem 1315.

Belge No: 93

Hüseyinâbad’ın Değirmendere köyünde oturan Kel Mehmed oğlu Ali’nin tereke defteridir. Malları sayılarak ücretlendirilmiş, masraflar çıkıldıktan sonra miras eşi ve çocukları arasında paylaştırılmıştır. Küçük çocuklarının hisseleri nafakalarına harcanmak üzere anneleri Ahsen Hatun’a teslim ediliyor. 23 Şevval 1314.

(42)

Belge No: 94

Hüseyinâbad’ın Kızıllı köyünde vefât eden Molla Mehmed oğlu Abdullah’ın tereke defteridir. Malları sayılarak ücretlendirilmiş, masraflar çıkıldıktan sonra miras eşi ve çocukları arasında paylaştırılmıştır. Doğacak çocuğun ve küçük çocuğunun hisseleri nafakalarına harcanmak üzere vasîleri Hasan’a teslim ediliyor. 2 Zilkade 1314.

Belge No: 95

Hüseyinâbad’ın Sincan köyünde oturan Tekyenişin oğlu Hüseyin’in tereke defteridir.

Malları sayılarak ücretlendirilmiş, masraflar çıkıldıktan sonra miras eşi ve çocukları arasında paylaştırılmıştır. Küçük çocuğunun hissesi nafakasına harcanmak üzere vasîsi Mahmud’a teslim ediliyor. 18 Zilkade 1314.

Belge No: 96

Alaca kasabasının Cedid mahallesinde oturan Zeynep Hanım’ın tereke defteridir.

Malları sayılarak ücretlendirilmiş, masraflar çıkıldıktan sonra miras eşi ve çocukları arasında paylaştırılmıştır. Küçük çocukların hisseleri vasîleri Salih Efendi’ye teslim ediliyor. 12 Şevval 1314.

Belge No: 97

Hüseyinâbad’ın Domalan köyünde vefât eden İmamoğlu Halil’in tereke defteridir.

Malları sayılarak ücretlendirilmiş, masraflar çıkıldıktan sonra miras eşi ve çocukları arasında paylaştırılmıştır. Küçük çocuklarının hisseleri nafakalarına harcanmak üzere vasîleri Fatma Hatun’a teslim ediliyor. 23 Şevval 1314.

Belge No: 98

Hüseyinâbad’ın Çatak köyünde vefât eden Muhacir Arif’in tereke defteridir. Malları sayılarak ücretlendirilmiş, masraflar çıkıldıktan sonra miras eşi ve çocukları arasında paylaştırılmıştır. Küçük çocuklarının hisseleri nafakalarına harcanmak üzere vasîleri Asiye’ye teslim ediliyor. 27 Şa’ban 1314.

(43)

Belge No: 99

Hüseyinâbad’ın Küre köyünde vefât eden Kayalı oğlu Hüseyin’in tereke defteridir.

Malları sayılarak ücretlendirilmiş, masraflar çıkıldıktan sonra miras eşi ve çocukları arasında paylaştırılmıştır. Kayıp çocuğunun hissesi Cuma’ya teslim ediliyor. 18 Şevval 1314.

Belge No: 100

Hüseyinâbadın Kayabüvet köyünde vefât eden Sağır oğlu Mehmed’in tereke defteridir. Malları sayılarak ücretlendirilmiş, masraflar çıkıldıktan sonra miras eşi ve çocukları arasında paylaştırılmıştır. Küçük çocuklarının hisseleri nafakalarına harcanmak üzere vasîleri Ahmed’e teslim ediliyor. 26 Şa’ban 1314.

Belge No: 101

Hüseyinâbad’ın Söğütözü Kebir köyünde vefât eden Hamza oğlu Salih’in tereke defteridir. Malları sayılarak ücretlendirilmiş, masraflar çıkıldıktan sonra miras eşi ve çocukları arasında paylaştırılmıştır. Küçük çocuklarının hisseleri nafakalarına harcanmak üzere vasîleri Veli Kethüda’ya teslim ediliyor. 27 Şa’ban 1314.

Belge No: 102

Hüseyinâbad’ın İmadhöyüğü köyünde vefât eden Çorak oğlu Ali’nin tereke defteridir.

Malları sayılarak ücretlendirilmiş, masraflar çıkıldıktan sonra miras eşi ve çocukları arasında paylaştırılmıştır. Kayıp çocuğunun hissesi vasîsi Fatıma’ya teslim ediliyor. 28 Şevval 1314.

Belge No: 103

Hüseyinâbad’ın Veled köyünde oturan Cuma oğlu Cuma’nın tereke defteridir. Malları sayılarak ücretlendirilmiş, masraflar çıkıldıktan sonra miras eşi ve çocukları arasında paylaştırılmıştır. Kayıp çocuğunun ve küçük çocukların hissesi, nafakalarına harcanmak üzere vasîleri Mevlüd’e teslim ediliyor. 26 Şevval 1314.

(44)

Belge No: 104

Hüseyinâbad’ın Hırka-i Sağir köyünde oturan Şerîfe, boşandığı için kocasından mehrini vermesini istiyor. Kocası vereceğini bildirince durum talep üzerine kaydediliyor. 17 Muharrem 1315.

Belge No: 105

Çorum’un İsa Halife mahallesinde oturan Aşir oğlu Mehmed askerde vefât edince mirasçıları olduğunu iddia eden kimseler, Hacı Mustafa’nın borcunu kendilerine vermelerini istiyor. Mustafa da borcunu kabul ediyor ancak bunların mirasçı olduklarını ispatlamalarını istiyor. Mirasçılar, güvenilir şahitlerle mirasçı olduklarını ispatlıyorlar. Durum Talep üzerine kaydediliyor. 22 Muharrem 1315.

Belge No: 106

Sağbazar köyünde oturan Ahmed, Memiş ve diğer Ahmed kendilerine açılan davada her türlü işlerini yürütmesi için Fevzi Efendi’ye vekalet veriyorlar. Fevzi Efendi de vekîlliği kabul edince durum talep üzerine kaydediliyor. 24 Muharrem 1315.

Belge No: 107

Sağbazar köyünde oturan Musa Kethüda vefât edince küçük çocuklarına mahkeme tarafından Ahmed Ağa ibni Süleyman vasî tayin ediliyor. Ahmed Ağa vesayeti kabul edince durum talep üzerine kaydediliyor. 20 Muharrem 1315.

Belge No: 108

Gülabibey mahallesinde oturan Kamile Hatun vefât edince küçük çocuklarına Hatice Hatun vasî tayin ediliyor. Bu çocukların nafakalarına harcanmak üzere Hatice Hatun’a belirli bir miktar veriliyor. Durum talep üzerine kaydediliyor. 9 Zilkade 1314.

Referanslar

Benzer Belgeler

Medîne-i Kayseri ve kurâsında sâkin erbâb-ı harâsetden zikr-i âtî husûsa mezrûʽâtları olan işbû râfiʽü’l-kitâb fahrü’s-sâdâtü’l-kirâm es-Seyyid Osman Ağa ibn-i

Zaferan Borlı kurâsından Çiftlik-i Süfla karyesi ahâlîsinden iken bundan akdem vefât iden Ali Emuca Oğlu İsmâîl bin Ali nâm kimesnenin verâseti Zaferan

Medîne-i Sîvâs mahallâtından Uryân Müslim Mahallesi sükkânından olub bundan âkdem tarîk-i hacc-ı şerîfde vefât iden müftî-i sabık El-Hâc Mehmed Emin Efendi bin

Medine-i Ayntab’da Tarla-yı Atik Mahallesi ahalisinden Battal es-Seyid Ömer beğ tarafından vekil-i müseccil-i şer‛isi olan yeğen es-Seyid Ali Ağa nam kimesne ve Medine-i

‘asâkir-i mansûre ile iş bu sene-i mübâreke Şevval-i şerîfinin beşinci günü Mısır’dan hareket (tahrib olmuş) ve’l-ikbâl Şam-ı Şerif’e dâhil olmağla Şam-ı

tahammülü olduğu sûretde tahammülü mikdârı bedel-i iltizâmına zam ile irsâline bezl ve sa‘y ve makderet eylemek fermânım olmağın zabtını hâvî işbu emr-i

mefahir-il kuzat vel hükkam meadin-ül fezail-ül vel kelam anadolunun orta kolu nihayetine değin vaki’ kazaların kadıları ve naibleri zidet fazlühüm ve

Atina Kazâsı’nın Hemşin Nahiyesi’ne tabi Tezina Karyesi ahâlîsinden Hacıosmanoğlu Ömer Ağa ibn-i Hacı Osman (م) Tevfik Efendi mahzarında ikrâr-ı tam ve takrîr-i kelâm