HAFTALIK RAPOR 24 Eylül 2012

(1)

HAFTALIK RAPOR

24 Eylül 2012

VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul

TCMB Eylül ayı toplantısında faiz koridorunu 150 baz puan daralttı.

TCMB’nin geçen haftaki Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısı piyasa oyuncuları tarafından uzun süredir beklenen bir gelişme olmuştur. Karar öncesinde piyasalarda faiz koridorunun üst bandında 100 baz puanlık bir indirim beklenirken, TCMB 150 baz puanlık bir indirim yapmıştır. Bu haftaki raporumuzda PPK kararlarının yanı sıra son dönemde yeni bir para politikası aracı haline gelen rezerv opsiyon katsayısı incelenecektir. Raporun izleyen bölümlerinde ise para politikası üzerinde etkili olan ve olabilecek makroekonomik ve finansal gelişmeler ele alınacaktır.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Eylül ayı toplantısında faiz koridorunun üst limiti olan borç verme faiz oranını beklentilerin bir miktar üzerinde 150 baz puan indirerek %11.5 seviyesinden %10.0 seviyesine çekmiştir (Piyasa beklentisi: 100 baz puan indirim). Faiz koridorunun alt limiti olan borç alma faiz oranını ise %5.0 düzeyinde sabit tutan TCMB böylece faiz koridorunu 150 baz puan daraltmıştır. TCMB ayrıca politika faiz oranında da herhangi bir değişikliğe gitmeyerek %5.75 seviyesinde bırakmıştır. TCMB, açık piyasa işlemleri çerçevesinde piyasa yapıcısı bankalara repo işlemleri yoluyla tanınan borçlanma imkanı faiz oranını %11’den %9.5’e, geç likidite penceresi uygulaması çerçevesindeki borç verme faiz oranını da

%14.5’ten %13’e indirmiştir.

Son dönemde temel para politikası aracı olarak faiz koridorunu kullanan TCMB bir önceki toplantının ardından da sıklıkla vurguladığı gibi “rezerv opsiyon katsayısını” (ROK) yeni bir araç olarak kullanıma kullanmaya devam etmektedir. TCMB önümüzdeki dönemde faiz koridorunun yine kullanılmaya devam edeceğini belirtirken, finansal istikrarın sağlanması ve döviz kurundaki oynaklıkların azaltılması için ROK’u daha aktif bir şekilde kullanacağını ortaya koymuştur. Gelişmiş ülke merkez bankalarının yeni attıkları adımların likidite artışı ile birlikte risk iştahında bir yükselişe neden olması önümüzdeki dönemde sermaye hareketlerinin daha belirleyici bir konuma gelmesine neden olabilecektir. TCMB ROK aracını kullanarak sermaye akımlarındaki olası değişikliklere daha hızlı tepki verebilmeyi de amaçlamaktadır. Söz konusu politika, para politikasının sonuçlarının fiyat istikrarı ve finansal istikrar amaçları kapsamında ayrıştırılabilmesine de katkı sağlamaktadır.

TCMB bir önceki toplantıda %60’a yükseltilen TL yükümlülükler için tesis edilmesi gereken zorunlu karşılıkların döviz cinsinden tutulabilecek kısmının üst sınırının %40’lık bölümü için 1.1 olarak belirlenmişti. Bu çerçevede bankalar %92.3’lük kullanım gerçekleştirmiştir.

%40

%40-ROK: 1.3 %5-ROK: 1.6 %5-ROK:1.9 %5- ROK:2.1 %5-ROK: 2.2

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Rezerv Opsiyon Katsayısı 4

6 8 10 12 14

10.2011 11.2011 12.2011 01.2012 02.2012 03.2012 04.2012 05.2012 06.2012 07.2012 08.2012 09.2012

TCMB Faiz Oranları (%)

Ağırlıklı Ortalama Fonlama Maliyeti Borç Verme

Borç Alma Politika Kaynak: TCMB

Grafik 1

TL yükümlülükler içim için tutulması zorunlu karşılıkların döviz cinsinden tutulabilecek bölümü

(2)

VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul

2 TCMB son yaptığı PPK toplantısında da ROK’u daha sık kullanacağı vurgularına paralel olarak katsayılarda

değişikliğe gitmiştir. TCMB, küresel gelişmeleri de dikkate alarak bütün dilimlere ilişkin ROK’ları 0.2 puan arttırmıştır. Bu değişiklik ile söz konusu imkanın aynı oranda kullanılması durumunda 23 milyar dolar olarak tutulan zorunlu karşılıklar için tutulan miktarın TCMB rezervlerinde 3.6 milyar dolarlık artış yaratması beklenmektedir. Merkez Bankası önümüzdeki dönemde yeni bir para politikası aracı haline gelen ROK’larda yeni bir artışın söz konusu olabileceğini belirtmiştir.

TCMB daha büyüme odaklı bir para politikası izliyor.

2012 yılının ilk çeyreğinde %3.3 olan büyüme oranı, yılın ikinci çeyreğinde %2.9’a gerilemiştir. Böylece 2011 yılının son çeyreğinde %8.5 olan yıllıklandırılmış GSYİH büyümesi ilk çeyrekteki %6.5’in ardından ikinci çeyrekte %4.5’e kadar gerilemiştir. Bir başka deyişle, 2011 yılında yüksek oranda büyüyen Türkiye ekonomisinin 2012 yılının ilk yarısında belirgin şekilde hız kestiği söylenebilir. İkinci çeyrek büyüme rakamlarının ardından daha önemli hale gelen üçüncü çeyrek açısından öncül gösterge olabilecek verilere baktığımızda, Temmuz ayında PMI imalat endeksi, kapasite kullanım oranı gibi öncül verilerde yavaşlamanın devam ettiği görülmektedir. Diğer bir öncül gösterge olan sanayi üretim endeksi ise Temmuz ayında sürpriz şekilde beklentilerin üzerinde artarak ikinci çeyrek performansına benzer bir tablo çizmiştir. Sanayi üretimindeki bu hareket yurtiçi talep kaynaklı olumlu bir gelişme olarak dikkat çekse de diğer bir yurtiçi talep göstergesi olan kredilerin yıllık artış hızı Temmuz ayında yavaşlamaya devam ederek yurt içi talebin zayıf seyrini ortaya koymuştur. Ağustos ve Eylül ayı haftalık kredi rakamları da kredilerdeki yavaşlamanın sürdüğünü göstermektedir. Sonuç olarak öncül göstergeler, üçüncü çeyrekte de büyümenin yavaşlamaya devam edebileceğine işaret etmektedir. Bu çerçevede, TCMB’nin son kararı da daha büyüme odaklı bir politikaya işaret etmektedir.

TCMB enflasyondaki temkinli duruşunu sürdürdü

TCMB yapılan son Eylül ayı PPK toplantısında, enflasyona karşı temkinli duruşunu devam ettirmiştir.

Yurtiçi talepteki zayıf seyrin enflasyon rakamlarındaki düşüşü desteklemesine karşın, enerji fiyatlarında yaşanan sert artışlardan dolayı TCMB enflasyona daha temkinli yaklaşılması gerektiğini vurgulayarak, enflasyonda yılın son çeyreğinde belirgin bir düşüş yaşanacağı söylemini yinelemiştir. Son dönemde Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) ve ABD Merkez Bankası’nın (FED) ekonomiyi desteklemek için attığı genişletici politika adımlarının emtia fiyatlarını artırması, yurtiçi enerji fiyatları açısından olumsuz bir tabloya işaret etmektedir. Diğer yandan küresel gıda fiyatlarında olumsuz mevsimsel koşullar ile görülen yükselişlerin de yurtiçi enflasyona yansıması riski TCMB’yi enflasyona karşı temkinli kalmaya sevk etmektedir. Eylül ayında yükselen petrol fiyatlarının yurtiçi akaryakıt fiyatlarına yansıtılması ve toplu taşıma bilet fiyatlarındaki artışlar Ağustos ayında çift hanelere yükselen enerji fiyatları üzerinde baskıların devam edebileceğine işaret ederken işlenmemiş gıda fiyatlarında gözlenen artışlar da Eylül ayında gıda enflasyonu açısından olumsuz görünmektedir. Söz konusu artışların ardından TCMB’nin son beklenti anketindeki gelişmeler de dikkat çekmektedir. Bu gelişmeler ile TCMB’nin Eylül ayı 2. dönem beklenti anketinde yılsonu enflasyon beklentisinin

%6.76’dan %6.80’e yükseldiği görülmektedir. Son dönemde hükümetin olası yeni vergi ayarlamaları da yılın geri kalanında enflasyonun seyri açısından önemle takip edilmektedir.

%6.80 6.7

6.9 7.1 7.3 7.5 7.7

TCMB- Beklenti Anketi Yılsonu Yıllık TÜFE Beklentisi

Kaynak: TCMB Grafik 3

0 10 20 30 40 50 60 70 80

Ara.03 Tem.04 Şub.05 Eyl.05 Nis.06 Kas.06 Haz.07 Oca.08 Ağu.08 Mar.09 Eki.09 May.10 Ara.10 Tem.11 Şub.12

Krediler (y-y, %)

Kaynak: BDDK Grafik 2

(3)

VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul

3 2011 yılının ilk 8 ayında merkezi yönetim bütçe açığı bir önceki yılın aynı dönemine göre yaklaşık 5 kat artarak

8.5 milyar TL’ye yükselmiştir. Bu sert yükselişle ile birlikte Hazine’nin yılın son çeyreğindeki yüklü ödemeleri de değerlendirildiğinde, 21.1 milyar TL olan yıl sonu bütçe açığının tutturulamayacağı yönünde algılamalar da artmıştır. Bütçe açığındaki bu tablo daha çok personel ve sosyal güvenlik harcamalarındaki artış ve vergi gelirlerinin zayıf performansından kaynaklanırken, Hükümet bütçe açığını telafi etmek için yeni düzeltici önlemler almaya başlamıştır. Bu çerçevede vergi gelirlerini artırma konusunda alınan önlemler yoğunlukla ÖTV gelirlerinin sırasıyla %52’sini ve %31’ini oluşturan petrol ve doğal gaz ürünleri ile alkollü içecekler ve tütün mamullerine uygulanan vergi oranlarındaki artışlar ile sağlandığından enflasyon üzerinde de baskı oluşturabilecektir. Söz konusu vergi artışlarının geçen yıl olduğu gibi bu yıl da son çeyrekte gerçekleşmesi geçen yıldan gelen olumlu baz etkisini hafifletebileceğinden, enflasyonda yılın son çeyreğinde beklendiği kadar büyük bir düşüş yaşanmayabilir. Enerji ve işlenmemiş gıda fiyatlarının yanı sıra vergi ayarlamaları da TCMB’nin para politikasında enflasyona daha temkinli yaklaşmasında rol oynamaktadır.

TCMB’nin ROK kullanımı ile döviz kurundaki oynaklığın azaltılmasının en önemli vurgusu haline geldiği dikkate alındığında, TL’nin değerinin önümüzdeki dönemde izleyeceği seyir de para politikasının dizaynında belirleyici bir role sahip olacaktır. Son dönemde piyasalarda TCMB’nin faiz koridorunda indirime gideceği beklentilerinin fiyatlanması ile birlikte TL’nin diğer gelişmekte olan ülke (GOÜ) para birimlerine göre daha zayıf bir performans sergilediği görülmektedir. TL’nin söz konusu görünümünü devam ettirerek değer kaybetmesi ya da beklendiği ölçüde değer kazanamaması TCMB’nin kura daha duyarlı hareket etmesine neden olabilecektir.

TCMB son toplantısında faiz koridorunu beklentilerin bir miktar üzerinde daraltmış ve bu durum, TCMB’nin daha büyüme odaklı bir politika izlediğine işaret etmiştir. Son açıklanan öncül göstergelerin birçoğu iç talepteki zayıf görünümün devam ettiğini göstermektedir. TCMB’nin enflasyona ilişkin son çeyrekte belirgin bir düşüşün yaşanacağı vurguları önümüzdeki aylarda faiz koridorunda ek daralmanın gelebileceği sinyalini vermektedir.

Gelişmiş ülke merkez bankalarının parasal genişleme yününde attıkları adımların arzu edilen sonuçlarının gelmeye başlaması durumunda TCMB’nin önümüzdeki ayki toplantısında faiz koridorunda 100 baz puanlık ek indirime giderek daha sonra durması mümkün görünmektedir. Bu durumda borç verme faiz oranı yılsonu için beklentimiz olan %9 seviyesine inecektir. TL’nin volatilitesinin seyri de ROK’un kullanımı açısından belirleyici olacaktır. Küresel piyasalarda risk iştahı artıyor olmasına karşın ECB ve FED’in ekonomileri canlandırma yolunda attıkları adımların emtia fiyatları üzerinde yarattığı baskı da, önümüzdeki dönemde enflasyon görünümü açısından önemli olacaktır. Bütçe açığının son dönemde artışının telafi edilmesi amacıyla yapılan ve yapılması gündemde olan vergi düzenlemelerinin fiyatlara yansıması yıl sonu enflasyonunun %6.2 olan TCMB’nin Tablo 1 ÖTV İçindeki Payı (%) Petrol ve Doğal Gaz

Ürünleri 52

Alkollü İçecekler ve

Tütün Mamulleri 31

Diğer* 17

Kaynak: TCMB -60

-50 -40 -30 -20 -10 0

Bütçe Dengesi (Milyar TL) Hedef

Kaynak: Muhasebat Genel Müdürlüğü Grafik 4

92 94 96 98 100 102

01.06.2012 01.07.2012 01.08.2012 01.09.2012 Kaynak: Bloomberg

Para Birimleri (01.06.12=100)

TL GOÜ (ORT.)

Grafik 5

(4)

VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul

4 enflasyon tahmininin üzerinde kalması ihtimalini artırmaktadır. Sonuç olarak, TL’nin son dönemde diğer

gelişmekte olan ülke para birimlerine kıyasla daha zayıf bir performans sergilediği dikkate alındığında, bu seyrin devam etmesi durumunda emtia fiyatlarında da yukarı yönlü baskıların olduğu bir ortam TCMB’nin önümüzdeki ayki toplantılarında faiz koridorunun daraltılmasında daha temkinli davranmasına neden olabilecektir. TCMB, son dönemde kullandığı para politikası araçlarına ek olarak önümüzdeki dönemde kredilerin seyrine bakarak özellikle kısa vadeli TL zorunlu karşılıklarda bir artırıma gidebilecektir. Son faiz koridoru indiriminin kredilerde bir artışa neden olması ve söz konusu artışın cari işlemler açığındaki toparlanmayı sekteye uğratacak boyutlara ulaşması TCMB’nin zorunlu karşılıklarda adım atmasına neden olabilecektir.

(5)

VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul

5

Tarih Ülke Açıklanacak Veri Önceki Beklenti

24.09.2012 Türkiye Reel Kesim Güven Endeksi (Eylül) 104.5 --

Kapasite Kullanım Oranı (Eylül) 74.3 --

ABD Chicago FED İmalat Endeksi (Ağustos) -0.13 --

Almanya IFO İş Dünyası Güven Endeksi (Eylül) 102.3 102.5

25.09.2012 ABD Case Shiller Konut Fiyat Endeksi (Temmuz, y-y) %0.5 %0.9

Conference Board Tüketici Güven Endeksi (Eylül) 60.6 63

Richmond FED İmalat Endeksi (Eylül) -9 --

Fransa İş Dünyası Güveni (Eylül) 90 89

İtalya Tüketici Güveni (Eylül) 86 86

26.09.2012 ABD Yeni Konut Satışları (Ağustos) 372 bin 380 bin

Haftalık Mortgage Verileri 851.6 --

Almanya TÜFE (Eylül, y-y, öncül) %2.2 %2.1

Fransa Tüketici Güveni (Eylül) 87 86

İtalya Perakende Satışlar (Temmuz) %0.4 --

27.09.2012 ABD Dayanıklı Mal Siparişleri (Ağustos) %4.1 -%4.5

Reel GSYH (2.çeyrek, ç-ç) %1.7 %1.7

Haftalık İşsizlik Maaşı Başvuruları 382 bin 378 bin

Bekleyen Konut Satışları (Ağustos) %2.4 %0

Euro Bölgesi İş Dünyası Güveni (Eylül) -1.21 -1.19

M3 Para Arzı (Ağustos, y-y) %3.8 %3.2

Almanya İşsizlik Oranı (Eylül) %6.8 %6.8

İtalya İş Dünyası Güveni (Eylül) 87.2 87.5

İngiltere Cari İşlemler Dengesi (2.çeyrek) -11.2 milyar -12.4 milyar

GSYH (y-y, %) -%0.5 -%0.5

Japonya PMI İmalat Endeksi (Eylül) 47.7 --

Hanehalkı Harcamaları (Ağustos) %1.7 %1

TÜFE (Ağustos, y-y) -%0.3 -%0.2

İşsizlik Oranı (Ağustos) %4.3 %4.3

Perakende Satışlar (Ağustos, a-a) -%0.8 -%0.2

28.09.2012 Türkiye Kamu Net Borç Stoku (2.çeyrek) 289.9 milyar TL --

Dış Ticaret Dengesi (Ağustos) -7.89 milyar dolar -8.1 milyar dolar

ABD Chicago PMI Endeksi (Eylül) 53 53

Fransa ÜFE (Ağustos, a-a) %0.0 %0.7

İtalya ÜFE (Ağustos, y-y) %2.1 %2.5

TÜFE (Eylül, y-y, öncül) %3.3 %3.0

Haftalık Veri Takvimi (24-28 Eylül 2012)

(6)

6

TÜRKİYE

Sektörler (Sabit Fiyatlarla)

Sektör Payları (%) (2012)

2011 II.

Çeyrek 2011

III.

Çeyrek 2011

IV.

Çeyrek 2012

I.

Çeyrek 2012

II.

Çeyrek

Tarım 5.7 6.5 4.9 5.8 5.4 3.5

Sanayi 26.0 9.3 9.5 5.3 2.8 3.4

İnşaat 5.8 13.1 10.3 7.0 2.7 0.4

Ticaret 13.4 13.7 10.6 3.2 0.7 1.2

Ulaş. ve Haber. 15.4 12.1 11.4 6.6 5.1 3.9

Mali Kur. 11.6 9.2 12.9 6.8 4.5 3.6

Konut Sah. 4.7 1.7 1.3 2.3 1.7 1.7

Eğitim 2.1 4.1 6.9 5.4 4.5 4.5

Sağ. İş. ve Sos. Hiz. 1.3 3.3 6.8 7.8 4.9 4.1

Vergi-Süb. 8.7 10.8 10.1 4.8 2.5 1.4

GSYİH 100 9.1 8.4 5.0 3.3 2.9

Kaynak: TÜİK

Türkiye Büyüme Oranı

Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)

2.9

-20 -15 -10 -5 0 5 10 15

1999Ç1 1999Ç4 2000Ç3 2001Ç2 2002Ç1 2002Ç4 2003Ç3 2004Ç2 2005Ç1 2005Ç4 2006Ç3 2007Ç2 2008Ç1 2008Ç4 2009Ç3 2010Ç2 2011Ç1 2011Ç4

Reel GSYİH (y-y, %)

Kaynak:TÜİK

-30.0 -20.0 -10.0 0.0 10.0 20.0 30.0

2009-I 2009-II 2009-III 2009-IV 2010-I 2010-II 2010-III 2010-IV 2011-I 2011-II 2011-III 2011-IV 2012-I 2012-II

Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)

Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma Kaynak:TÜİK

-20.0 -15.0 -10.0 -5.0 0.0 5.0 10.0 15.0

1999Ç1 1999Ç4 2000Ç3 2001Ç2 2002Ç1 2002Ç4 2003Ç3 2004Ç2 2005Ç1 2005Ç4 2006Ç3 2007Ç2 2008Ç1 2008Ç4 2009Ç3 2010Ç2 2011Ç1 2011Ç4

Mevsim ve Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (ç-ç, %) Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (y-y, %)

Kaynak:TÜİK

(7)

7

Harcama Bileşenleri (Sabit Fiyatlarla)

Sektör Payları (%)

2011 II.

Çey.

2011 III.

Çey.

2011 IV.

Çey.

2012 I.

Çey.

2012 II.

Çey.

Yer. Hanehalkı Tük. Har. 67.8 8.3 7.8 3.4 0.2 -0.5 Dev. Nihai Tük. Har. 10.0 9.0 10.3 -4.3 5.5 4.4 Gay. Safi Ser. Oluş. 25.8 29.0 15.0 1.3 1.5 -7.4

Kamu Sektörü 3.2 -0.2 0.3 -9.5 2.1 -4.0

Özel Sektör 22.6 35.1 18.2 3.9 1.4 -7.9

Mal ve Hiz. İhracatı 25.8 0.5 10.2 6.6 11.9 19.8 Mal ve Hiz. İthalatı 28.3 18.9 6.8 -5.1 -6.0 -3.6

GSYİH 9.1 8.4 5.0 3.3 2.9

Kaynak:TÜİK

Harcama Bileşenlerinin Büyüme Hızları (y-y, %)

Sanayi Üretim Endeksi

-8.0 -6.0 -4.0 -2.0 0.0 2.0 4.0 6.0

-30.0 -20.0 -10.0 0.0 10.0 20.0 30.0

Nis.06 Eyl.06 Şub.07 Tem.07 Ara.07 May.08 Eki.08 Mar.09 Ağu.09 Oca.10 Haz.10 Kas.10 Nis.11 Eyl.11 Şub.12 Tem.12

Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %)

Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (a-a, %) (Sağ Eksen)

Kaynak: TÜİK

İmalat Sanayi Üretim Endeksi

Kaynak:TÜİK -40.0

-30.0 -20.0 -10.0 0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0

2009-I 2009-II 2009-III 2009-IV 2010-I 2010-II 2010-III 2010-IV 2011-I 2011-II 2011-III 2011-IV 2012-I 2012-II

Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)

Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat Kaynak: TÜİK

-25 -20 -15 -10 -5 0 5 10 15 20 25

Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11 Tem.11 Eki.11 Oca.12 Nis.12 Tem.12

3 Aylık Hareketli Ortalama (y-y, %)

Kaynak: TCMB

(8)

8

-60.00 -50.00 -40.00 -30.00 -20.00 -10.00 0.00 10.00 20.00 30.00 40.00 50.00

Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10 Tem.10 Oca.11 Tem.11 Oca.12 Tem.12

Ara Malı İmalatı (y-y, %)

Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı (y-y, %) Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı (y-y, %) Sermaye Malı İmalati (y-y, %)

Kaynak:TÜİK

Sektörler

Yıllık Değişim Oranı (%)

Temmuz Ayı

2011 2012

Petrol Ürünleri 3.2 -7.7

Tekstil -11.0 11.1

Gıda 5.0 2.3

Kimyasal Madde 2.3 5.1

Ana Metal Sanayi 1.0 6.9

Metalik Olm. Diğ. Mineral 5.7 -2.5

Taşıt Araçları 35.1 -7.9

Elektrikli Teçhizat 13.1 -4.4

Giyim -3.8 3.1

Kaynak: TÜİK

Sektörel Sanayi Üretim Endeksi

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000

Şub.01 Ağu.01 Şub.02 Ağu.02 Şub.03 Ağu.03 Şub.04 Ağu.04 Şub.05 Ağu.05 Şub.06 Ağu.06 Şub.07 Ağu.07 Şub.08 Ağu.08 Şub.09 Ağu.09 Şub.10 Ağu.10 Şub.11 Ağu.11 Şub.12 Ağu.12

Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.)

Kaynak: OSD, VakıfBank

Toplam Otomobil Üretimi Beyaz Eşya Üretimi

700000 900000 1100000 1300000 1500000 1700000 1900000 2100000

Beyaz Eşya Üretimi (Adet)

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

Sanayi Sipariş Endeksi

100.0 120.0 140.0 160.0 180.0 200.0 220.0 240.0 260.0

Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11 Tem.11 Eki.11 Oca.12 Nis.12 Tem.12

Aylık Sanayi Sipariş Endeksi (İmalat Sektörü)

Kaynak:TÜİK

Sanayi Ciro Endeksi

100.0 120.0 140.0 160.0 180.0 200.0 220.0 240.0 260.0

Aylık Sanayi Ciro Endeksi

Kaynak:TÜİK

(9)

9

Kapasite Kullanım Oranı

74.3

55 60 65 70 75 80 85

Kapasite Kullanım Oranı (%)

Kaynak: TCMB

45 55 65 75 85 95

Dayanıklı Tüketim Malları Dayanıksız Tüketim Malları Ara Malları

Yatırım Malları

Kaynak: TCMB

Toplam Sanayide Verimlilik Verilen İnşaat Ruhsatları

0.0 10,000.0 20,000.0 30,000.0 40,000.0 50,000.0 60,000.0 70,000.0 80,000.0

Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1000 m2)

PMI Endeksi

49.9

30.00 35.00 40.00 45.00 50.00 55.00

60.00 PMI Imalat Endeksi

Kaynak:Reuters 90

95 100 105 110 115 120 125 130

Çalışan Kişi Başına (3 Aylık) Çalışılan Saat Başına (3 Aylık)

(10)

10

ENFLASYON GÖSTERGELERİ

TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu

8.88

7.17

0 2 4 6 8 10 12 14

Şub.04 Ağu.04 Şub.05 Ağu.05 Şub.06 Ağu.06 Şub.07 Ağu.07 Şub.08 Ağu.08 Şub.09 Ağu.09 Şub.10 Ağu.10 Şub.11 Ağu.11 Şub.12 Ağu.12

TÜFE (y-y, %)

Çekirdek-I Endeksi (y-y, %)

Kaynak: TCMB

TÜFE Harcama Grupları (Katkı, Puan)

4.56

-5.0 0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0

Şub.04 Ağu.04 Şub.05 Ağu.05 Şub.06 Ağu.06 Şub.07 Ağu.07 Şub.08 Ağu.08 Şub.09 Ağu.09 Şub.10 Ağu.10 Şub.11 Ağu.11 Şub.12 Ağu.12

ÜFE (y-y, %)

Kaynak: TCMB

0 5 10 15 20 25 30 35

Şub.08 May.08 Ağu.08 Kas.08 Şub.09 May.09 Ağu.09 Kas.09 Şub.10 May.10 Ağu.10 Kas.10 Şub.11 May.11 Ağu.11 Kas.11 Şub.12 May.12 Ağu.12

Gıda Enerji Tüfe

Kaynak: TCMB

Gıda ve Enerji Enflasyonu (y-y, %)

ÜFE Alt Sektörler (y-y, %) Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi ÜFE

-10.0 -5.0 0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0 30.0 35.0

Nis.06 Ağu.06 Ara.06 Nis.07 Ağu.07 Ara.07 Nis.08 Ağu.08 Ara.08 Nis.09 Ağu.09 Ara.09 Nis.10 Ağu.10 Ara.10 Nis.11 Ağu.11 Ara.11 Nis.12 Ağu.12

Tarım Sanayi İmalat Sanayi

Kaynak:TCMB

-1 0 1 2 3

Gıda ve Alkolsüz İçecekler Giyim ve ayakkabı Lokanta ve Oteller Konut Ulaştırma Ev Eşyası

Eğitim Yıllık

Aylık

Kaynak: TCMB

500 700 900 1100 1300 1500 1700 1900 2100 2300

100 120 140 160 180 200 220 240 260

Oca.05 Ağu.05 Mar.06 Eki.06 May.07 Ara.07 Tem.08 Şub.09 Eyl.09 Nis.10 Kas.10 Haz.11 Oca.12 Ağu.12

BM Dünya Gıda Fiyat Endeksi UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen)

Kaynak: Bloomberg

(11)

11

Türk- İş Mutfak Enflasyonu

İTO Enflasyon Göstergeleri

5 5.5 6 6.5 7 7.5 8 8.5 9 9.5

12 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%) 24 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%)

Kaynak: TCMB

Enflasyon Beklentileri

-10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi (y-y,%) İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi (y-y,%)

Kaynak:İTO

69.5

40 50 60 70 80 90 100

Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti

Kaynak: TCMB

Tük. Güven Endeksi-Fiyat Beklentileri

-4 -2 0 2 4 6 8

Türk-İş Gıda Enflasyonu ( a-a, %)

Kaynak: Türk-İş

(12)

12

İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ

8 8.9

8.0 9.0 10.0 11.0 12.0 13.0 14.0 15.0 16.0 17.0

Haz.05 Ara.05 Haz.06 Ara.06 Haz.07 Ara.07 Haz.08 Ara.08 Haz.09 Ara.09 Haz.10 Ara.10 Haz.11 Ara.11 Haz.12

Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%) İşsizlik Oranı (%)

Kaynak: TÜİK

19,000 20,000 21,000 22,000 23,000 24,000 25,000 26,000 27,000 28,000 29,000

Haz.08 Eki.08 Şub.09 Haz.09 Eki.09 Şub.10 Haz.10 Eki.10 Şub.11 Haz.11 Eki.11 Şub.12 Haz.12

İşgücü Arzı İstihdam Edilenler

Kaynak: TÜİK

35.0 37.0 39.0 41.0 43.0 45.0 47.0 49.0 51.0 53.0

Haz.08 Eyl.08 Ara.08 Mar.09 Haz.09 Eyl.09 Ara.09 Mar.10 Haz.10 Eyl.10 Ara.10 Mar.11 Haz.11 Eyl.11 Ara.11 Mar.12 Haz.12

İşgücüne Katılma Oranı İstihdam Oranı

Kaynak: TÜİK

İşgücüne Katılım Oranı

42.0 44.0 46.0 48.0 50.0 52.0 54.0

0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0 30.0

Haz.08 Eyl.08 Ara.08 Mar.09 Haz.09 Eyl.09 Ara.09 Mar.10 Haz.10 Eyl.10 Ara.10 Mar.11 Haz.11 Eyl.11 Ara.11 Mar.12 Haz.12

Tarım Sanayi

İnşaat Hizmetler (Sağ Eksen)

Kaynak: TÜİK

Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı

0 20,000 40,000 60,000 80,000 100,000 120,000 140,000 160,000 180,000 200,000

İş Arayanların Sayısı

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

İşkur İstatistikleri

92 94 96 98 100 102 104 106 108 110

2005-I 2005-III 2006-I 2006-III 2007-I 2007-III 2008-I 2008-III 2009-I 2009-III 2010-I 2010-III 2011-I 2011-III 2012-I

Sanayi İstihdam Endeksi

Sanayi İstihdam Endeksi (2005=100)

İşsizlik Oranı İşgücü Durumu

(13)

13

1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 3,500 4,000 4,500 5,000

Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı (Adet)

Kaynak: TCMB

Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı

95.0 100.0 105.0 110.0 115.0 120.0 125.0

2005-I 2005-III 2006-I 2006-III 2007-I 2007-III 2008-I 2008-III 2009-I 2009-III 2010-I 2010-III 2011-I 2011-III 2012-I

Sanayi Sektörü Reel Brüt Ücret - Maaş Endeksleri

Reel Brüt Ücret - Maaş Endeksleri

(14)

14

DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ

-60 -40 -20 0 20 40 60 80 100 120 140

Ara Malları (y-y, %) Sermaye Malları (y-y, %) Tüketim Malları (y-y, %)

Kaynak: TCMB

İthalat-İhracat Dış Ticaret Dengesi

0 5000 10000 15000 20000 25000

İhracat (milyon dolar) İthalat (milyon dolar)

Kaynak: TCMB

İthalat

-60 -40 -20 0 20 40 60 80 100 120 140

Ara Malları (y-y, %) Sermaye Malları (y-y, %) Tüketim Malları (y-y, %)

Kaynak: TCMB

İhracat

Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı

-11000 -9000 -7000 -5000 -3000 -1000 1000 3000

-84000 -74000 -64000 -54000 -44000 -34000 -24000 -14000 -4000 6000

Cari İşlemler Dengesi (12 Aylık-milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar-sağ eksen) Kaynak: TCMB

Kaynak:TCMB

-12000 -10000 -8000 -6000 -4000 -2000 0

Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)

Kaynak: TCMB

-20000 -10000 0 10000 20000 30000 40000 50000

Doğrudan Yatırımlar (12 aylık-milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık-milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık-milyon dolar) Kaynak: TCMB

(15)

15

TÜKETİM GÖSTERGELERİ

-15 -10 -5 0 5 10 15 20

Reel Hanehalkı Tüketimi (y-y, %)

Kaynak: TCMB

Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketim Harcamaları

40 50 60 70 80 90 100 110 120 130

65 75 85 95 105 115

Tüketici Güven Endeksi

Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen)

Kaynak: TCMB

Krediler CNBC-e Güven Endeksleri

0.0 50.0 100.0 150.0 200.0 250.0

CNBC-e Tüketici Güven Endeksi CNBC-e Tüketim Endeksi

Kaynak: CNBC-e

0.00 10.00 20.00 30.00 40.00 50.00 60.00 70.00 80.00

Krediler (y-y, %)

Kaynak: BDDK

Bireysel ve Ticari Krediler

-5.00 15.00 35.00 55.00 75.00 95.00 115.00 135.00 155.00

Bireysel Krediler (y-y, %) Ticari Krediler (y-y, %)

Kaynak: BDDK

(16)

16

-60.00 -50.00 -40.00 -30.00 -20.00 -10.00 0.00

Bütçe Dengesi (12 Aylık toplam-milyar TL)

Kaynak:TCMB

KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ

Bütçe Dengesi Bütçe Gelirleri ve Harcamaları

Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku

Vergi Gelirleri Faiz Dışı Denge

-35.00 -15.00 5.00 25.00 45.00 65.00

Vergi Gelirleri (Nominal y-y, %) Vergi Gelirleri (Reel y-y, %)

Kaynak:TCMB, VakıfBank

-3 7 17 27 37 47 57

Faiz Dışı Denge (12 aylık-milyar TL)

Kaynak:TCMB

300.0 350.0 400.0 450.0 500.0 550.0

Toplam Borç Stoku (milyar TL)

60.0 80.0 100.0 120.0 140.0 160.0

200.0 250.0 300.0 350.0 400.0

İç Borç Stoku (milyar TL)

Dış Borç Stoku (milyar TL-sağ eksen)

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 150

200 250 300 350 400

Bütçe Gelirleri (12 aylık toplam-milyar TL) Bütçe Harcamaları (12 aylık toplam-milyar TL)

Kaynak:TCMB

(17)

17

LİKİDİTE GÖSTERGELERİ

-5 0 5 10 15 20 25

Ara.03 Nis.04 Ağu.04 Ara.04 Nis.05 Ağu.05 Ara.05 Nis.06 Ağu.06 Ara.06 Nis.07 Ağu.07 Ara.07 Nis.08 Ağu.08 Ara.08 Nis.09 Ağu.09 Ara.09 Nis.10 Ağu.10 Ara.10 Nis.11 Ağu.11 Ara.11 Nis.12 Ağu.12

Reel Faiz Nominal Faiz

Kaynak:TCMB, VakıfBank 0

5 10 15 20 25 30 35 40 45

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%)

Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku Türkiye’nin Dış Borç Stoku Profili

TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz

Para Arzı

0 5 10 15 20 25 30 35

Ocak 2004 Ağustos 04 Mart 05 Ekim 05 Mayıs 06 Kasım 06 Haziran 07 Ocak 08 Ağustos 08 Mart 09 Ekim 09 Mayıs 10 Aralık 10 Temmuz 11 Şubat 12 Eylül 12

Borç Alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%)

Kaynak:TCMB

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:TCMB 0.0

50.0 100.0 150.0 200.0 250.0

0 5 10 15 20 25 30

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

TCMB (milyar dolar-sol eksen) Kamu Sektörü (milyar dolar) Özel Sektör (milyar dolar)

50000000 70000000 90000000 110000000 130000000 150000000 170000000

100000000 300000000 500000000 700000000 900000000

Şub.06 Ağu.06 Şub.07 Ağu.07 Şub.08 Ağu.08 Şub.09 Ağu.09 Şub.10 Ağu.10 Şub.11 Ağu.11 Şub.12 Ağu.12

M2 (bin TL) M3 (bin TL)

M1 (bin TL-sağ eksen)

Kaynak:TCMB

(18)

18

2012-IMF Beklentisi

(Temmuz 2012) Reel Büyüme

(y-y,%)

Enflasyon (y-y,%)

Cari Denge /GSYH (%)

İşsizlik Oranı (%)

Borç St./GSYH (%)

Gelişmiş Ülkeler 1.4 2.0 -0.35 7.92 107.85

Gelişmekte Olan Ülkeler 5.6 6.3 1.66 -- 33.64

Tüm dünya 3.5 3.98 -- -- --

ABD 2.0 1.89 -3.27 8.16 106.60

Euro Bölgesi -0.3 1.86 0.75 10.87 89.96

Almanya 1.0 1.91 5.18 5.58 78.87

Fransa 0.3 1.95 -1.93 9.93 89.02

İtalya -1.9 1.82 -2.22 9.50 123.36

Macaristan 0.0 5.00 3.26 11.50 76.25

Portekiz -3.3 2.65 -4.16 14.43 112.40

İspanya -1.5 1.69 -2.14 24.20 79.04

Yunanistan -4.7 0.80 -7.39 19.37 153.24

İngiltere 0.2 2.00 -1.73 8.26 88.37

Japonya 2.4 0.15 2.17 4.50 235.83

Çin 8.0 3.50 2.27 4.00 22.03

Rusya 4.0 6.20 4.77 6.00 8.37

Hindistan 6.1 8.55 -3.23 -- 67.57

Brezilya 2.5 4.96 -3.22 6.00 65.10

G.Afrika 2.6 5.50 -4.82 23.81 39.38

TÜRKİYE 2.3 8.56 -8.78 10.33 36.04

Reel Büyüme

(y-y,%) Enflasyon (y-y,%) Cari Denge/GSYİH*

(%)

Merkez Bankası Faiz

Oranı (%)

Tüketici Güven Endeksi

ABD 2.3 1.7 -3.14 0.25 60.6

Euro Bölgesi -0.5 2.6 0.31 0.75 -25.90

Almanya 1 2.20 5.74 0.75 91

Fransa 0.30 2.40 -2.23 0.75 -25.50

İtalya -0.90 3.30 -3.19 0.75 86.00

Macaristan -1.30 6.00 1.09** 6.75 -49.50

Portekiz -3.30 3.20 -9.98** 0.75 -48.70

İspanya -1.30 2.70 -4.60** 0.75 -39.70

Yunanistan -5.50 1.20 -9.98** 0.75 -65.20

İngiltere -0.50 2.50 -1.92 0.50 -29.00

Japonya 3.20 -0.40 2.05 0.10 40.50

Çin 7.60 2.00 5.15** 6.00 98.20

Rusya 4.00 5.90 5.47 8.00 --

Hindistan 5.50 9.84 -3.27** 8.00 --

Brezilya 0.49 5.24 -2.11 7.50 113.40

G.Afrika 3.00 5.00 -2.82** 5.00 -3.00

Türkiye 2.90 8.88 -6.35** 5.75 91.10

*Cari denge verileri IMF’den alınmaktadır ve 2011 verileridir.

**2010 Verileri Kaynak: Bloomberg

Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler

Beklentiler

(19)

19

2010 2011 En Son Yayımlanan

2012 Yılsonu Beklentimiz Reel Ekonomi

GSYİH (Cari Fiyatlarla. Milyon TL) 1 098 799 1 294 893 349 630 (2012, 2Ç) --

GSYİH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla. %) 9.2 8.5 2.9 (2012, 2Ç) 3.5

Sanayi Üretim Endeksi (y-y. %) 13.1 8.9 3.4 (Temmuz 2012) --

Kapasite Kullanım Oranı (%) 72.6 75.4 74.3 (Ağustos 2012) --

İşsizlik Oranı (%) 11.9 9.8 8.0 (Haziran 2012) 10.4

Fiyat Gelişmeleri

TÜFE (y-y. %) 6.40 10.45 8.88 (Ağustos 2012) 7.2

ÜFE (y-y. %) 8.87 13.33 4.56 (Ağustos 2012) --

Parasal Göstergeler (Milyon TL)

M1 133,885 148,455 148,043 (07.09.2012) --

M2 587,815 665,642 699,269 (07.09.2012) --

M3 616,201 700,491 741,045 (07.09.2012) --

Emisyon 44,368 49,347 54,513 (07.09.2012) --

TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 80,696 78,330 93,545 (14.09.2012) --

Faiz Oranları

TCMB O/N (Borç Alma) 1.50 5.0 5.0 (21.09.2012) --

TRLIBOR O/N 6.54 10.89 5.24 (21.09.2012) --

Ödemeler Dengesi (Milyon $)

Cari İşlemler Açığı 47,101 77,089 3,856 (Temmuz 2012) 65,000

İthalat 185,544 240,834 12,865 (Temmuz 2012) --

İhracat 113,883 134,971 20,755 (Temmuz 2012) --

Dış Ticaret Açığı 71,661 105,858 7,890 (Temmuz 2012) 93,000

Borç Stoku Göstergeleri (Milyar TL)

Merkezi Yön. İç Borç Stoku 352.8 368.8 384.9 (Ağustos 2012) --

Merkezi Yön. Dış Borç Stoku 120.5 149.5 143.2 (Ağustos 2012) --

Kamu Net Borç Stoku 317.6 290.5 289.9 (2012 I. Çeyrek) --

Kamu Ekonomisi (Milyon TL) 2010 Ağustos 2011 Ağustos

Bütçe Gelirleri 26,251 32,256 30,250 (Ağustos 2012) --

Bütçe Giderleri 23,163 29,495 31,822 (Ağustos 2012) --

Bütçe Dengesi 3,088 2,761 -1,572 (Ağustos 2012) --

Faiz Dışı Denge 6,192 8,443 -4,388 (Ağustos 2012) --

Türkiye Makro Ekonomik Görünüm

(20)

Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar

ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr

Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar

Cem Eroğlu Kıdemli Ekonomist cem.eroglu@vakifbank.com.tr 0212‐398 18 98

Nazan Kılıç Ekonomist nazan.kilic@vakifbank.com.tr 0212‐398 19 02

Ümit Ünsal Ekonomist umit.unsal@vakifbank.com.tr 0212‐398 18 99

Emine Özgü Özen Ekonomist emineozgu.ozen@vakifbank.com.tr 0212‐398 18 90

Naime Doğan Eriş Araştırmacı naimedogan.eris@vakifbank.com.tr 0212‐398 18 92

Fatma Özlem Kanbur Araştırmacı fatmaozlem.kanbur@vakifbank.com.tr 0212‐398 18 91

Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır.

Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir.