58
VAJEN‹N ASET‹K AS‹DE BA⁄LI K‹MYASAL YANIK HASARI
Cem BAYKAL, Ça¤dafl ASLAN, Petek ARIO⁄LU
Baflkent Üniversitesi ‹stanbul E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi, Kad›n Hastal›klar› ve Do¤um Klini¤i, Altunizade, ‹stanbul
ÖZET
Servikal preinvazif hastal›klar›n tan›s›nda kolposkopi ve kolposkopi ile yönlendirilmifl biyopsi ana yöntem olarak kabul edilmektedir. Bu ifllem s›ras›nda asetik asidin %3 ile %5 lik suland›r›flm›fl çözeltileri kullan›l›r. Bu olgu sunumunda hata sonucu suland›r›lmam›fl asetik asit kullan›larak kolposkopi ifllemi yaflayan bir hastan›n vajinal yan›k hasar› ve tedavisi sunulmaktad›r.
Anahtar kelimeler: asetik asit, kolposkopi, vajina, yan›k
Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derne¤i Dergisi, (TJOD Derg), 2010; Cilt: 7 Say›: 1 Sayfa: 58- 60
SUMMARY
CHEMICAL BURN INJURY OF VAGINA BY ACETIC ACID
Colposcopy and colposcopy directed biopsy when needed are accepted as the gold standart of diagnosis for cervical preinvasive diseases. Acetic acid is generally used as a diluted solution changing from 3% to 5%. Treatment of a patient who experienced accidental usage of non-diluted acetic acid and vaginal chemical burn injury due to this is reported.
Key words: acetic acid, burn, colposcopy, vagina
Journal of Turkish Society of Obstetrics and Gynecology, (J Turk Soc Obstet Gynecol), 2010; Vol: 7 Issue: 1 Pages: 58- 60
Yaz›flma adresi: Doc. Dr. Cem Baykal. Oymac› sokak no: 7, Altunizade, ‹stanbul Tel.: (0216) 655 41 50
e-posta: cem.baykal@ttmail.com
Al›nd›¤› tarih: 15.03.2009, revizyon sonras› al›nma: 26.05.2009, kabul tarihi: 15.06.2009, online yay›n tarihi: 18.09.2009
OLGU SUNUMU (Case Report)
G‹R‹fi
Kolposkopi özellikle vulva, serviks ve vajenin prekanseröz lezyonlar›n›n teflhisinde ana yöntemdir(1). Bu ifllem s›ras›nda asetik asit, lugol solüsyonu ve Monsel solüsyonu gibi baz› kimyasal bileflikler doku örneklemesi için hedef alan›n saptanmas› ve hemostaz amaçl›
kullan›l›rlar(2,3). Asetik asitin hücre poteinleri üzerindeki etkisi sayesinde elde edilen görünüm de¤ifliklikleri sayesinde saptanan flüpheli alanlar biyopsi için hedef noktalar olurlar. Bu etkisiyle kolposkopinin olmazsa olmaz bir kimyasal› olan asetik asit genellikle %3-5 lik seyreltilmifl çözeltiler halinde kullan›l›r ve bu orandayken doku üzerinde zarar verici etkisi bulunmaz.
OLGU
Klini¤imize 32 yafl›nda bir çocuklu bayan hasta smear sonucunun LSIL (Low grade Squamous Intraepithel›al Les›on) ç›kmas› sonras›nda baflvurdu.
Hastan›n eflinin ilk eflini serviks kanserinden kaybetmifl oldu¤u öyküde ö¤renildi. Poliklinik flartlar›nda yap›lan kolposkopik de¤erlendirmede %5 asetik asit uygulanmas›yla serviksin genifl alanlarda sirküler olarak anormal saptanmas› ve anormal alanlar›n endoservikal kanala da uzand›¤›n›n saptanmas› üzerine hastaya gerekli aç›klama ve bilgilendirme yap›larak LEEP (Loop Electrosurgical Excision Procedure) ile serviksin örneklenmesi kararlaflt›r›ld›.
59
Bir hafta sonras›nda genel anestezi alt›nda (hasta tercihi nedeniyle) hastaya LEEP ifllemi öncesi flüpheli alanlar› görünür k›lmak ve LEEP eksizyon alan›n› net belirleyebilmek için tekrar asetik asit uyguland›¤›nda;
asetowhite epitelin h›zla olufltu¤unu ve arkas›ndan tüm serviks ve vajen epitelinin spekulum kafl›klar› d›fl›nda kalan alanlarda daha belirgin olmak üzere önce beyazlaflt›¤›n› sonra kahverengine döndü¤ünü gözledik.
Serviks ve vajen lateral duvarlar›nda punktuasyon tarz›nda eritematöz alanlar görünür hale geldi. Vajenden gelen keskin bir asit kokusu hissedilir hissedilmez vajen h›zl› ve tekrarlayan serum fizyolojik y›kamalar›na maruz b›rak›ld›. Bu y›kamalara ra¤men vajen ve servikste yüzeyel laserasyonlar olufltu¤u görüldü. Bu koflullara ra¤men LEEP gerçeklefltirildi ve hasta uyand›r›ld› ancak olay›n gidiflini görebilmek ve tedavisini planlayabilmek için servise yat›r›ld›.
Hasta stabilize edildikten ve gerekli aç›klama sonras›nda inceleme yap›ld›¤›nda hemflire taraf›ndan kolposkopi için verilen asetik asit fliflesinin seyreltil- memifl %80 lik asetik asit oldu¤u görüldü.
Hasta bir dermatoloji uzman›n›n da görüflü al›narak tedavi alt›na al›nd›. Literatürde sadece bir olgu sunumu olmas› ve kimyasal madde yan›klar› bilgilerinde vajen mukozas›na ait bilgi olmamas› nedeniyle vajen epitelinin do¤as› ve kimyasal yan›k olaylar›nda di¤er mukozal organlardaki bilgiler ›fl›¤›nda hastaya dexpenthanol 50mg/ml (30ml) yara iyileflmesi amac›yla, oxytetrasiklin 5mg/ml (5ml) ve polymiksin B sulfate 10000IU/gr (3,5g) enfeksiyon profilaksisi amac›yla, etinil estradiol 1mg/g (15 g) epitel proliferasyonunu sa¤lamak için ve %1 triamcinolone acetonid (5g) lokal inflamasyonu bask›lamak amac›yla bir kar›fl›m haline getirilerek vajinal yoldan uygulanmaya baflland›. Bu kar›fl›m vajen ve servikse günde iki defa s›vanarak uyguland›. Hastada iki hafta sonra tüm yan›k hasar›n›n iyileflti¤i ve kontraktür kalmaks›z›n mukoza rengi ve görünümünün düzeldi¤i izlendi. Olay sonras› vajinal muayeneye bile güçlükle izin verebilen hastan›n iki haftal›k tedavi sonras›nda vajinal hassasiyet ve ac›
hissi kayboldu.
Yan›¤a neden olan uygulama sonras› yap›lan LEEP iflleminin patolojik incelemesi ise “yo¤un yan›k hasar› ve ba¤›fl›kl›k hücreleri nedeniyle yeterli de¤erlendirme yap›lamad›”olarak bildirildi. Hasta 6 ay sonra kolposkopisinin tekrarlanmas› karar›yla taburcu edildi.
Sonuç
Asetik asit solusyonu ülkemizde genellikle t›bbi solüsyon olarak de¤erlendirilmemekte ve kimyasal ürün olarak piyasaya sunulmaktad›r. Bu yüzden hasta üzerinde kullan›m aflamas›na gelene kadar al›fl›ld›k t›bbi ürün ve solüsyon kontrollerinden geçmemektedir. Ço¤u sefer hastane eczaneleri üzerinden de¤il hastane deposu üzerinde kayda girmekte ve kullan›ma sunulmaktad›r. Bu durum nedeniyle kontrol, etiketleme ve izlem d›fl› olarak seyreltilmemifl solusyonlar› kullan›labilmektedir.
Bu tür kullan›m sonucunda da vajen ve servikste ciddi kimyasal hasara yol açmakta hastan›n cinsel hayat›n› etkileyebilecek, a¤r›, inflamasyon ve travma ile giden sorunlar zincirine neden olmaktad›r. Bu sorunlar›n yan›nda hastan›n kolposkopik biopsiye yönlendirilmesine neden olan servikal intraepitelyal lezyonlar›n teflhisi yan›k nedeniyle yap›lamamakta ve gecikmektedir.
Bu olay ve sonuçlar› ›fl›¤›nda insan üzerinde kullan›m› nedeniyle asetik asit solüsyonlar›n›n t›bbi solüsyon olarak s›n›flanmas›, al›m-sat›m ifllemlerine tabi olmas› ve kullan›m öncesi mutlaka seyrelti oran›n›n kontrolünün gereklili¤ini vurguluyoruz.
Buna ra¤men oluflan kazalarda ise vajene uygulanan topikal estrojen menapozal atrofideki kullan›m›yla ayn› amaçla(4,5) kullan›l›rken, düflük dozlu steroid kremler enflamasyonu bask›lamak için, epite- lizan ajanlar epitel rejenerasyonunu h›zland›rarak ve enfeksiyon profilaksisi amaçl› antibiyotik kremler de koruyucu etkisiyle h›zl› iyileflmeye katk› sa¤lamak- tad›r.
KAYNAKLAR
1. Nelson JH, Jr., Hall JE. Detection, diagnostic evaluation, and treatment of dysplasia and early carcinoma of the cervix. CA Cancer J Clin 1970; 20: 150- 63.
2. Cullimore J, Scurr J. The abnormal glandular smear: cytologic prediction, colposcopic correlation and clinical management.
J Obstet Gynaecol 2000; 20: 403- 7.
3. Frank JE. The colposcopic examination. J Midwifery Womens Health 2008; 53: 447- 52.
4. Ou KY, Chen YC, Hsu SC, Tsai EM. Topical vaginal oestrogen cream used for treatment of burn injury of vaginal mucosa after misapplication of 100% acetic acid in a perimenopausal woman: a case report. Aust N Z J Obstet Gynaecol 2007; 47:
Vajenin asetik aside ba¤l› kimyasal yan›k hasar›
TJOD Derg 2010; 7: 58- 60
60 345- 6.
5. Trevoux R, van der Velden WH, Popovic D. Ovestin vaginal
cream and suppositories for the treatment of menopausal vaginal atrophy. Reproduccion 1982; 6: 101- 6.
Cem Baykal ve ark.
TJOD Derg 2010; 7: 58- 60
