CGM105 ÇOCUK GELİŞİMİNE GİRİŞ DERSİ
Çocuk Gelişimcinin Rolü ve Sorumlulukları ile Çalışma Alanları
PROF. DR. MÜDRİYE YILDIZ BIÇAKÇI
Çocuk Gelişimcinin Rolü
Çocuğun ve ailenin erken müdahale hizmetlerine gereksinim duyup duymadığını belirlemek için gelişimsel tarama yapar ve bunun sonucunda erken müdahaleye gereksinimi olduğu belirlenen aileleri ilgili sağlık taramalarına yönlendirir.
Bu noktada çocuk gelişimcinin birincil, ikincil ve üçüncül önleme
programlarındaki çalışmalarının önemi ortaya çıkmaktadır. Bu
önleyici müdahale programları kapsamında çocuk gelişimci aşağıdaki
hizmetlere katkı sağlar:
X Birincil önleme programlarında yeni bir yetersizlik durumunun oluşmasını engellemek ve saptanan belli bir problem durumuna karşı koruyucu becerileri ve yeterlilikleri inşa etmek;
X İkincil önleme programlarında yetersizliğin başlangıcına ilişkin belirtiler gösteren, ancak henüz güçlük yaşamayan bebekleri saptamak, takip etmek, gelişimsel destek vermek;
X Üçüncül önleme programlarında ise, yetersizlik yaşayan çocuklara yönelik yetersizliğin değerlendirilip etkilerini azaltmayı ve toplumsal yaşama katılımlarını sağlayıcı hizmetler sunmak (Bayhan, 2014a;
Bayhan, 2016).
Çocuk gelişimci değerlendirme aşamasında, biçimsel ve biçimsel
olmayan gelişimsel değerlendirme yöntemlerini kullanarak, çocuğun
güçlü ve desteklenmesi gereken yanlarını ortaya koymak için
çalışmaktadır.
X Aileye gelişimsel danışmanlık yapmak
X Ailenin ve çocuğun içerisinde bulunduğu doğal ortamı, gelişimi destekleyici olması
açısından değerlendirmek ve buna yönelik öneriler vermek/düzenlemeler yapmak
X Ailenin ve çocuğun doğal ortamında bulunan kaynakları dikkate alarak çocuğun ve ailenin etkileşimini destekleyecek gelişimsel destek önerileri/programları hazırlamak ve uygulamak
X Ailenin ve çocuğun etkileşimini ve iletişimini değerlendirerek bunları geliştirmeye yönelik gelişimsel destek sağlamak
X Müdahale programının uygulanması sürecinde çocuğun gelişimsel izlemini yapmak
X Çocuğun gelişimsel ihtiyaçları değerlendirildiğinde eğer gerekli görürse, çocuğun başka hizmetler almasını sağlamak
X Çocuğun ve ailenin geçiş yapılacak kuruma uygun olup olmadığını belirlemek amacıyla geçişin planlama aşamasında gelişimsel değerlendirme ve aile değerlendirmesi yapmak
X Geçiş sırasında aileye destek vermek X Geçiş yapılacak kurumla iletişim kurmak
X Geçiş yapılan kurumda uygulanacak kaynaştırma eğitiminde
çocuğun diğer çocuklarla etkileşim kurması konusunda gelişimsel
danışmanlık yapmak.
Bu kapsamda çocuğun;
• Gelişimsel olarak güçlü yanlarının ve ilgilerinin eğitimde dikkate alınmasını sağlamak
• Yapılacak olan büyük ve küçük grup uygulamalarının dengeli olmasını denetlemek
• Sınıf içi düzenlemelere ilişkin danışmanlık yapmak (örneğin materyallere erişimin kolaylaştırılması)
• Çocuk için belirlenen eğitsel amaçların eğitim ortamındaki rutinlerin içine yedirilmesini sağlamak
• Aile, öğretmen ve diğer profesyoneller arasındaki iletişime destek
olmak.
Çalışma Alanları
• Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına bağlı kurumlarda,
• Sağlık Bakanlığı’na bağlı toplum sağlığı merkezleri, hastaneler,
hastane okulları gibi resmi ve özel kurumlarda,
• Adalet Bakanlığı’na bağlı çocuk izlem merkezlerinde, çocuk
mahkemelerinde,
• Milli Eğitim Bakanlığı; Temel Eğitim Genel Müdürlüğü’nde, Özel
Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nde, Rehberlik
ve Araştırma Merkezlerinde, Halk Eğitim Merkezlerinde, Talim
Terbiye Genel Kurulu’nda, anaokullarında, özel eğitim ve
rehabilitasyon merkezlerinde,
• radyo ve televizyondaki çocuk ve gençlik programlarının ve eğitim
programlarının hazırlanması ve yürütülmesinde, çocuk
tiyatrolarında ve çocuk filmlerinde, çocuklara yönelik kitap,
dergi, gazete gibi yayınların hazırlanmasında, eğitsel oyuncak
üretiminde,
• UNICEF, ILO ve gönüllü kuruluşlarda, Sivil Toplum Örgütlerinde
uzman, danışman, kurucu, idareci, denetimci olarak görev
yapmaktadır.
Kaynaklar
• TAŞTEKİN, E. & TURAN, F. F. (2018). Erken Müdahalede Ekip Çalışması. (Ed.: Pınar Bayhan) Erken Müdahale içinde (ss.138-152), Ankara: Hedef CS.
• BAYHAN, P. (2018). Erken Müdahalede Ekip Çalışması: Bir Örnek, (Ed.:
Pınar Bayhan) Erken Müdahale içinde (ss.165-188). Ankara: Hedef CS.
• BAYHAN, P. (2014a). Erken Müdahale I-II Ders Notları. Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Çocuk Gelişimi Bölümü Basılmamış Lisans-Yüksek Lisans Ders Notları, Ankara.
• BAYHAN, P. (2016). Erken Müdahalede Her Şeyin Başlangıcı: Çocuk Gelişimi, Tarama, Değerlendirme ve Tanılama. Erken Müdahalede İlk Aşama: Tanılama. Eds: N, Metin. ve B. Güçiz Doğan, (s. 67-93). Ankara:
Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
