COG 446 RUSYA
Hafta 2. Rusya: Makro Bir Perspektif
Dr. Erdem BEKAROĞLU
Ankara Üniversitesi
Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi
COG446 Rusya
Rusya: Makro Bir Perspektif
Rusya Federasyonu’nun (kısaca Rusya), başkenti Moskova’dır.
Rusya, Avrupa kıtasının KD kısmı ile kuzey Asya’nın büyük bir
bölümünü kaplamaktadır. Ülke, Norveç’ten Büyük Okyanus’a, Karadeniz’den Kuzey Okyanusu’na
uzanmaktadır.
Dünya’nın en büyük ülkesidir (17.075.200 km karelik bir yüzölçümüne sahiptir).
Ülkenin doğusu ve kuzeyi okyanuslarla çevrilidir (37.653 km). Komşu ülkelerle olan sınırlar
COG446 Rusya
Rusya, kabaca 30 D-180 D meridyenleri, 45 K-80 K paralelleri arasında yer alır.
Dünya’nın en büyük ülkesi olan Rusya, ABD’nin
yaklaşık olarak 2 katı olup, ülkeyi 11 saat dilimi
kesmektedir. Ülkenin K-G
doğrultusundaki uzunluğu yaklaşık 4.000 km, D-B doğrultusundaki uzunluğu ise yaklaşık 10.000 km’dir.
Kaynak: Littell, 2007: 357.
COG446 Rusya
12-13. yüzyılda siyasi birliğini sağlamaya başlayan Rusya, göreceli olarak kısa bir
zamanda büyük bir imparatorluğa dönüşmüştür. Rusya, emperyal bir geleneğe sahiptir. Diğer sömürgeci imparatorlukların tersine, deniz aşırı bölgelerde değil, kara içerisinde büyümüştür. En geniş sınırlarına Sovyet döneminde
erişmiştir. Sahip olduğu uydu devletler de düşünüldüğünde, esasında Rusya’nın etki bölgesi çok daha geniş olmuştur.
Rusya, bugün, sahip olduğu ekonomik
kaynakları, politik etki alanı ve içerisinde yer aldığı siyasi/ekonomik birliklerle önemli bir siyasi güçtür.
Tarihsel Arka Plan
COG446 Rusya
Rusya’nın topoğrafyası inanılmaz büyüklükteki ova ve platolarla karakterize olur. Novaya Zemlya’dan
Kazakistan’a dek uzanan Urallar, Avrupa Rusyası ile Asya Rusyasını ayırır. Fiziksel Görünüm
Ülkede birbirinden çok farklı iklim tipleri görülür.
Bu iklim tipleri, ılıman iklimden kıtasal Arktik iklim tipi arasında değişir.
Yağış ve sıcaklık rejimleri ise, ülke içerisinde ekstrem değerlere sahiptir.
Büyük ölçüde Sovyet dönemindeki sanayi-tarım ve enerji politikaları
nedeniyle Rusya aynı zamanda en önemli çevre sorunlarının görüldüğü bir bölgedir (hava kirliliği, su kirliliği, toprak kirliliği, radyoaktif kirleticiler).
Kaynak: de Blij vd. 2011: 81.
COG446 Rusya
Rusya’nın nüfusu yaklaşık olarak 143 milyon’dur. Ülkede km kareye 8 kişi düşmektedir.
Yapılan nüfus
projeksiyonları, ülkede nüfusun yıllık 500.000 kişi azalmakta olduğunu ve 2050 itibariyle nüfus miktarının 110 milyon civarına gerileyeceğini göstermektedir. Nüfusun yüzde 60’ı çalışma çağındadır.
Rusya’daki ortanca yaş 38’dir. Ortama yaşam beklentisi erkekler için 60, kadınlar içinse 74’tür. Nüfusun % 54’ü ise kadındır.
Sosyal Görünüm
Kaynak: de Blij vd. 2011: 86.
COG446 Rusya
Avrupa Rusyası olarak bilinen bölge, ülkenin kalbi
durumundadır. Sosyal Görünüm
Rusya, eğitimli bir nüfusa sahiptir (% 99.5’i okur-yazardır). Rusya’da kişi başına gelir yaklaşık olarak 17 bin dolardır. Ülke, dünyanın en önde gelen ham petrol ve doğal gaz üreticisidir.
Rusya’daki eğitimli emek gücünün oranı yüksektir (Yüksek öğretim oranı %77’dir). Nobel ödülü sıralamasında dünyada 7. sıradadır. Ülke, dikkat çekici bir biçimde bilimsel araştırma bilgisine ve teknik donanıma sahiptir. Bu, inovatif kalkınma bakımından ülkedeki sosyal sermayenin yeterliliğine işaret etmektedir.
Kaynak: de Blij vd. 2011: 93.
Rusya Bölgesinin Büyük Şehirleri
Şehir Nüfus (milyon) Bakü 2.0 Çelyabinsk 1.1 Kazan 1.1 Moskova 10.5 Nijniy Novgorod 1.3 Novosibirsk 1.4 St. Petersburg 4.6 Tiflis 1.1 Vladivostok 0.6 Volgograd 1.0 Yekaterinburg 1.3 Erivan 1.1
COG446 Rusya
Yararlanılan Kaynaklar:
De Blij, H. J., Muller, P. O., Nijman, J., WinklerPrins, A. M. G. A. 2011. The World Today: Concepts and Regions in Geograpgy. Wiley: US. Hobbs, J. J. 2009. World Regional Geography. Brooks/Cole: CA.
Littell, M. 2007. World Geography. Houghton Mifflin: IL.
