5. SINIF TÜRKÇE TAM ÖĞRENME ATASÖZLERİ
KONU ANLATIMI ………….……….……….:
ATASÖZLERİ
Uzun gözlem ve deneyimler sonucu oluşmuş, bilgi ve öğüt veren kalıplaşmış sözlere atasözü denir.
Atasözlerinin Özellikleri
1. Atasözlerinin söyleyeni belli değildir, atasözleri halkın ortak malıdır.
2. Atasözleri kalıplaşmış sözlerdir. Bu yüzden atasözünü oluşturan sözcükler yerine başka sözcükler getirilemez, sözcüklerin sıralanışında da değişiklik yapılamaz.
“Damlaya damlaya göl olur. ” atasözünde bulunan
“göl” sözcüğünün yerine “havuz” sözcüğünü getiremeyiz. Sözcüklerin yerlerini değiştirip “Göl damlaya damlaya olur.” da diyemeyiz. Atasözlerinin hepsi tamamlanmış bir yargı bildirir. Bu nedenle atasözleri cümle değeri taşır.
3. Atasözlerinin birçoğunda mecazlı bir söyleyiş vardır.
“Terzi kendi söküğünü dikemez” atasözü, “İnsanlar başkalarına yaptıkları hizmetleri kendilerine
yapamazlar.” anlamını taşır. Bu atasözünün terziyle, sökükle bir ilgisi yoktur.
4. Çok az da olsa gerçek anlam taşıyan atasözleri de vardır.
» Dost ile ye, iç; alışveriş etme.
» Bugünün işini yarına bırakma.
5. Atasözlerinin bazıları aynı veya yakın anlamlıdır.
» Mum dibine ışık vermez. ↔ Terzi kendi söküğünü dikemez.
» Körle yatan şaşı kalkar. ↔ Üzüm üzüme baka baka kararır. ↔ İsin yanına varan is, misin yanına varan mis kokar.
6. Atasözlerinin bazıları zıt anlamlıdır.
» Fazla mal göz çıkarmaz. → Azıcık aşım, kaygısız başım.
» İyilik eden iyilik bulur. → İyilikten maraz doğar.
: ……….………ALIŞTIRMALAR
🔸 Aşağıdaki atasözlerinin anlamlarını bularak altlarına yazınız.
Bir baltaya sap olmak.
………..
………..
İyilik yapan iyilik bulur.
………..
………..
Damlaya damlaya göl olur.
………..
………..
İşleyen demir pas tutmaz.
………..
………..
Üzüm üzüme baka baka kararır.
………..
………..
Bugünün işini yarına bırakmayın.
………..
………..
Adamın iyisi iş başında belli olur.
………..
………..
Yalnız taş duvar olmaz.
………..
………..
Davulun sesi uzaktan hoş gelir.
………..
………..
Körle yatan şaşı kalkar.
………..
………..
TÜRKÇE DERSİ
ETKİNLİK ………..:
🔸 Aşağıdaki atasözlerini zıt anlamlısıyla eşleştiriniz.
[ ] Dost kara günde belli olur [ ] Öfke ile kalkan zararla oturur [ ] Üzümü ye bağını sorma [ ] İş olacağına varır
1. Öfke baldan tatlıdır 2. Düşenin dostu olmaz 3. Harama el uzatılmaz
4. Olmaz olmaz deme, olmaz olmaz
🔸 Atasözleri ile ilgili verilen bilgilerden doğru olanların başına D yanlış olanların başına Y yazınız.
[ ] Atasözlerindeki sözcükler eş anlamlıları ile değiştirilebilir.
[ ] Atasözleri her zaman gerçek anlamdadır.
[ ] Atasözleri insanlara öğütler verir.
[ ] Atasözlerinin kim tarafından yazıldığı belli değildir.
[ ] Atasözleri kalıplaşmış sözler değildir.
🔸 Aşağıdaki kelimelerden atasözleri oluşturunuz.
1- olmaz düşmekle altın pul yere 2- var bir sesi var elin elin nesi iki 3- taş olmaz yalnız duvar
4- dayanmaz dağ hazıra 5- kuvvet doğar birlikten
1………
2………
3………
4………
5………
: ………. TEST
1. “Ev alma komşu al.” atasözü ile aynı doğrultuda olan atasözü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ne ekersen onu biçersin.
B) Eşeğe altın semer de vursan eşek yine eşektir.
C) Komşu komşunun külüne muhtaçtır.
D) Başa gelen çekilir.
2. Aşağıdaki atasözlerinden hangisi “kişinin alınyazısında bir kötülüğe uğramak varsa ne yapsa bunun önüne geçemez, olacak olur.” anlamına gelir?
A) Son pişmanlık fayda etmez.
B) Akacak kan damarda durmaz.
C) Üzüm üzüme baka baka kararır.
D) Kendi düşen ağlamaz.
3. Aşağıdaki atasözlerinden hangisi “öfke” ile ilgilidir?
A) Yazın gölge hoş, kışın çuval boş.
B) Birlikten kuvvet doğar.
C) Sinek küçüktür ama mide bulandırır.
D) Keskin sirke küpüne zarar verir.
I. akılsız II. dosttan III. hayırlıdır IV. düşman V. akıllı
4. Yukarıdaki sözcüklerin oluşturduğu atasözü aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
A) Akılsız dost, akıllı düşmandan hayırlıdır.
B) Akıllı dost, akılsız düşmandan hayırlıdır.
C) Akıllı düşman, akılsız dosttan hayırlıdır.
D) Akılsız düşman, akıllı dosttan hayırlıdır.
5. “Değerli kişi, bulunduğu yüksek yerden
uzaklaştırılınca ya da sosyal konumunu yitirmekle değerden düşmez.” anlamına gelen atasözü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Korkunun ecele faydası yok.
B) Emeksiz yemek olmaz.
C) Altın yere düşmekle pul olmaz.
D) Hazıra dağ dayanmaz.
6. Hangi atasözü umutla ilgilidir?
A) Demir tavında dövülür.
B) Gün doğmadan neler doğar.
C) Korkunun ecele faydası yoktur.
D) Gülme komşuna gelir başına.
