5. SINIF TÜRKÇE TAM ÖĞRENME
DUYULARIMIZ Mustafa KAFA
KONU ANLATIMI ……….:
DUYULARIMIZ
Duyu; insanların ve hayvanların, dış dünyanın uyaranlarını görme, işitme, koklama, dokunma ve tatma organlarıyla algılama yeteneğine denmektedir.
Duyular insanların dış dünyayı daha iyi tanımalarını sağlayan etkinlikleridir.
Metinlerde duyularımızla ilgili ifadelere rastlanmaktadır.
Minik köpeğin yumuşacık, kaygan tüyleri vardı.
(dokunma)
Yakındaki bir gölcükten kurbağa varaklamaları geliyordu.
(işitme/duyma)
Kırlarda dolaşırken rengarenk bir kelebeğe rastladım.
(görme)
Annemin yaptığı kurabiyeler yine mis gibi kokuyordu.
(koklama)
Ekmeğin içindeki köftenin acılığını hemen hissediyorsunuz.
(tatma)
Bahçede mis gibi çiçek kokuları vardı. Derken kulübesinden fırlayan kocaman beyaz bir köpek havlamasıyla beni kendime getirdi. Bağlı olmasa elimdeki yumuşacık poğaçamı ona atıp koşardım. Poğaçadaki peynir tadını alana kadar ben oradan kaçmış olurdum.
Metinde duyuları veren ifadeler.
Koklama: mis gibi çiçek kokuları Görme: kocaman beyaz bir köpek İşitme: havlamasıyla
Dokunma: yumuşacık Tatma: peynir tadını
: ………..ALIŞTIRMA
Aşağıdaki metinlerde hangi duyulara yer verildiğini duyulara X işareti koyarak gösteriniz.
Bu köyde sabah kalktığınızda ilk duyduğunuz şey güneşin yüzünüzdeki sıcaklığıdır. Dinç ve daha hareketli olduğunuz için ilk iş kalkıp pencereyi açarsınız. Mis gibi toprak kokusu odanızın içini doldurur.
[ ]Tatma [ ]Koklama [ ]İşitme [ ]Dokunma [ ]Görme
Yumuşak bir bezle bilgisayarının ekranını silmeye çalışırken içeriden annesinin çağırmasıyla işini bırakıp mutfağa geçti.
Annesinin sesini, musluğun şarıltısından bir türlü anlayamıyordu. Annesi eldivenli eliyle dış kapıyı işaret edip eliyle kapıya vurulduğunu gösterdi. Kapıya bakmasını istediğini şimdi anlamıştı.
[ ]Tatma [ ]Koklama [ ]İşitme [ ]Dokunma [ ]Görme
Çırağın ağzı burnu boya içindeydi. Onun on misli iş çıkaran ustanın parmaklarında boyadan eser bile yoktu. Ara sıra çırakla şakalaşıyor, çırak sadece gülüyor. Gözünü fırçanın ucundan kıl kadar bile ayırmamaya çalışıyordu. Biraz daha dinleseniz ustanın fırça sesini bile duyabilirdiniz.
[ ]Tatma [ ]Koklama [ ]İşitme [ ]Dokunma [ ]Görme
Bir güvercin kadını okşuyorum
Yumuşaklığında hissediyorum bulutları.
Ağaçların yeşilliği,
Serçelerin cıvıltısıyla siniyor içime.
Göklerin maviliği,
Çocukların yüzünde ışıldıyor.
[ ]Tatma [ ]Koklama [ ]İşitme [ ]Dokunma [ ]Görme
Öylesine tatlı, öylesine huzurlu bir geceydi. Bir yanda ciğerlerimizi dolduran ıhlamur kokusu, diğer yanda ıhlamur ağaçlarının dalları arasından bizi süzmekte olan ay dede ve yanı başımızdan akan dereciğin çığıltısı...
[ ]Tatma [ ]Koklama [ ]İşitme [ ]Dokunma [ ]Görme
Karşı duvardaki tahtalara ok talimlerinin çeşitli nişangâhları çizilmiş, köşedeki çınarın dallarına kılıç eğitiminde kullanılan inceli kalınlı tellere sarılmış içi yapağı dolu torbalar asılmıştır. Bir görevli köşede duran zili çaldığında herkes elindeki işi bırakıp bir yerde toplanıyor.
[ ]Tatma [ ]Koklama [ ]İşitme [ ]Dokunma [ ]Görme
TÜRKÇE DERSİ ETKİNLİK ……….……….:
Aşağıdaki alanlara verilen duyularla ilgili olarak bir cümle yazınız.
Görme: ………....
……….
Duyma: ………....
……….
Dokunma: ……….………....
……….
Koklama: ………....
……….
Tatma: ………....
……….
Hangi organımızla hangi duyuyu sağlarız görsellerin yanına yazınız.
………. ………..
………....…… ………
………
Aşağıdaki metinde kullanılan duyuları altına yazınız.
Evin önündeki kütüğün üzerinde gözlerim kapalı oturuyorum. Derenin şırıltısı eşlik ediyor cırcır böceklerine, mis gibi çimen kokusu doluyor ciğerlerime çok uzaklardan kurt mu çakal mı bilinmez bir hayvan ulumasıyla yırtılıyor karanlıklar. Çimenlerdeki ıslaklığı ellerinizle değdiğinizde anlıyorsunuz.
Kullanılan Duyular: ……….
………..
: .………. TEST
Bahçede, benden önce gelmiş olan çocuklar, ya oradan oraya koşuyor ya birbirlerine yüksek sesle bağırıyor ya da kümeler oluşturmuş sohbet ediyorlardı. Ben, biraz mahcup, biraz saldırgan, çevreme bakınıp dururken, birden adımın çağrıldığını duydum. Oturduğum sert tabureden kalkıp o yöne baktım.
1. Yukarıdaki metinde aşağıdaki duyulardan hangisine yer verilmemiştir?
A) Görme B) Koklama C) İşitme D) Dokunma
2. Aşağıdakilerden hangisi bir duyuyla tespit edilemeyecek bir kavramdır?
A) Cam B) Öksürük C) Ekşi D) Sevgi
Bugün pazar. Okul yok... Birkaç günden beri yağan yağmur sabah durdu. Sonbahar dışarıda son bir ayrılık şenliği yapıyor. Uzaktaki sıra dağlar, sazlıklardaki sular, güneşe karşı gülümsüyor. Servilerde, siyah mezar taşlarında bile gizli bir gönül sevinci var. Kalbimi derin derin yokluyorum.
Görüyorum ki alışmaya, hatta bu karanlık ve can sıkıcı memleketi biraz da sevmeye başladım.
3. Yukarıdaki metinde hangi duyuya yer verilmiştir?
A) Görme B) Koklama C) İşitme D) Dokunma
Köşeyi döner dönmez ciğerlerinize iğde kokusu dolar. Uzun süre nereden geldiği belli olmaz. Derken iğde kokusunun netliği kaybolur. Hanımeli, ardından diğer kokuları duyar, zaman zaman bunları birbirine karıştırarak içinize çekebilirsiniz. Hâlâ görünürde bir şeyler yoktur. Bir an kulaklarınız, yüksekten hızla dökülen bir suyun sesini duyar, durur, dinlersiniz.
4.Parçada hangi duyulardan yararlanılmıştır?
A) Görme-koklama B) İşitme-koklama C) Dokunma-işitme D) Görme- tatma
Sabahtan beri korkunç bir sıcak vardı.
5. Yukarıdaki cümlede hangi duyu ile algılanan bir durumdan bahsedilmiştir?
A) Görme B) Koklama C) İşitme D) Dokunma
