SHB-227 TÜRKİYE’NİN TOPLUMSAL VE EKONOMİK YAPISI BİLGİ TOPLUMU VE TÜRKİYE
ARŞ. GÖR. DR. BURCU ÖZDEMİR OCAKLI
Farklılaşan Toplum
• 1960’lı yıllardan itibaren bazı toplumbilimciler ileri düzeyde
endüstrileşmiş ülkelerde toplumların temel karakteristiklerinde köklü
değişim eğilimlerine dikkat çekmişlerdir. Onlara göre bu yeni bir
toplum biçimidir ve endüstri toplumundan farklılıklar gösterir
Yeni toplum düzeni için farklı tanımlar
• 1960’lı yıllardan itibaren bazı toplumbilimciler ileri düzeyde
endüstrileşmiş ülkelerde toplumların temel karakteristiklerinde köklü değişim eğilimlerine dikkat çekmişlerdir.
• Onlara göre bu yeni bir toplum biçimidir ve endüstri toplumundan farklılıklar gösterir.
• Farklı adlandırmalar yapılmıştır(modernlik sonrası çağ, burjuva sonrası
toplum, post-endüstriyel toplum, bilgi toplumu, ağsı toplum vb.)
Bilgi Toplumunun Temel Özellikleri
• Bilgi toplumun temel ekseni
• “Bilgi güçtür”
• Bilgi: Stratejik kaynak
• Yenilenme
• Sürdürülebilirlik
• Rekabet gücü
Bilgi Teknolojilerinin Gelişmekte
Olan Ülkelere Sağladığı Toplumsal Fırsatlar
Bilgi teknolojilerinin “Büyük Eşitleyici Rolü”
• İnsan kaynağı sorununun çözümü
• Sağlık programlarının yönetilmesi (özellikle bulaşıcı hastalıklarda kullanılacak etkin çözümlerin yaygınlaştırılması)
• Eğitimin yaygınlaştırılması,
• Yoksullukla mücadele programlarının etkin bir biçimde yürütülmesi
• Demokratik fikirlerin yaygınlaştırılması ve toplumsal kabulü
Dijital Bölünme
• Bireyler, haneler firmalar ve bölgeler arasında bilgi teknolojilerine erişme ve bilgi teknolojilerinin yarattığı imkanlardan yararlanma konusunda oluşan fark (OECD)
• Kıtalar, ülkeler, bölgeler, şehirler, kır-kent nüfusu, etnik köken, cinsiyet,
yaş, eğitim durumu, sosyo-ekonomik statü vb. faktörler
Bilgi Çağı Trendlerinin Türkiye’ye Etkileri
• Sektörel değişim
• Tarımın ekonomik ağırlığında düşüş
• İşgücünün mesleki dağılımında değişiklik
• Ofis işlerinin istihdamdaki ağırlığı giderek artması
• Bilişim sektörünün gelişimi ise göreceli olarak daha yavaş bir seyir
izlemektedir
Eğitimde Yaşanan Dönüşümler
• Eğitime ayrılan kaynakların artırılması gereği
• Kaynakların yetersizliği ve kalite sorunu
• Eğitim ve istihdam arasındaki güçlü bağlantı
• Eğitimde standartlaşma
• Eğitim sistemlerindeki hızlı değişim
Türkiye’de ARGE, Bilgi
Teknolojilerine Erişim ve E- Okuryazarlık
• Bilgi toplumunun alt yapısını oluşturan öğeler:
• Telefon, bilgisayar, faks, uydu haberleşmesi, genel ağ kullanımı
• Türkiye’de telefon ve internet hatları oldukça yaygındır ancak,
• OECD ülkeleri arasında Türkiye; özellikle bilim, teknoloji ve insan gücü bakımından son sıralarda yer almaktadır.
• ARGE harcamaları içinde özel kesimin payı %35’tir.
• ARGE çalışmalarının büyük bir bölü üniversiteler tarafından yapılmakla
birlikte üniversite-sanayi işbirliği zayıftır
Kaynakça
Bozkurt, V. ve Baştürk, Ş. (2017). Bilgi Toplumu ve Türkiye. İçinde Memet Zencirkıran (Edt.), Türkiye’nin Toplumsal Yapısı (s. 389-404). Bursa: Dora
