KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ

(1)

KADIN VE AİLE SAĞLIĞI

HİZMETLERİ

İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ

SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI

SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ

(2)

YANIKLARDA İLKYARDIM

(3)

BU EĞİTİMDE NELER PAYLAŞACAĞIZ?

• Yanık nedir ?

• Kaç çeşit yanık vardır ?

• Yanığın ciddiyetini belirleyen faktörler nelerdir ?

• Yanıklar nasıl derecelendirilir ?

• Yanığın vücuttaki olumsuz etkileri nelerdir ?

• Isı ile oluşan yanıklarda ilkyardım işlemleri nedir ?

• Kimyasal yanıklarda ilkyardım nasıl olmalıdır ?

• Elektrik yanıklarında ilkyardım nasıl olmalıdır ?

(4)

• YANIKLAR

(5)

Yanık Nedir?

• Herhangi bir ısıya maruz kalma sonucu oluşan doku bozulmasıdır.

(6)

Kaç Çeşit Yanık Vardır?

Fiziksel yanıklar:

• Isı ile oluşan yanıklar

• Elektrik nedeni ile oluşan yanıklar

• Işın ile oluşan yanıklar

• Sürtünme ile oluşan yanıklar

• Donma sonucu oluşan yanıklar Kimyasal yanıklar:

• Asit alkali madde ile oluşan yanıklar

(7)

Yanığın Ciddiyetini Belirleyen Faktörler

• Derinlik

• Yaygınlık

• Bölge

• Enfeksiyon riski

• Yaş

• Solunum yolundaki zarar

• Önceden var olan hastalıklar

(8)

Yanıklar Nasıl Derecelendirilir?

1.Derece yanık:

Cildin en üst tabakasının yanmasıdır.

• Ciltte kızarıklık, ağrı, yanık bölgede ödem vardır.

• Yaklaşık 48 saatte iyileşir.

(9)

Yanıklar Nasıl Derecelendirilir?

2. Derece Yanık:

Cilt ve cilt altının birlikte yanmasıyla oluşur.

Ciltte içi su dolu kabarcıklar (bül) vardır. Ağrılıdır. Cildin kendini yenilemesi ile kendi kendine iyileşir.

(10)

Yanıkların Derecelendirilmesi

3.Derece yanık:

• Derinin tüm tabakaları etkilenmiştir.

• Özellikle kaslar, sinirler ve damarlar üzerinde hasar görülür.

• Beyaz ve kuru yaradan siyah renge kadar aşamaları vardır.

• Sinirler zarar gördüğü için ağrı yoktur.

(11)

Yanığın Vücuttaki Olumsuz Etkileri Nelerdir?

• Derinliği, yaygınlığına ve oluştuğu bölgeye bağlı olarak, organ ve sistemlerde işleyiş bozukluğuna yol açar.

• Ağrı ve sıvı kaybına bağlı olarak şok meydana gelir.

• Hasta/ yaralının kendi vücudunda bulunan mikrop ve toksinlerle enfeksiyon oluşur.

(12)

Isı İle Oluşan Yanıklarda İlkyardım İşlemleri‐1

• Kişi hala yanıyorsa paniğe engel olunur, koşması engellenir

• H/Y battaniye vb. üzeri kapatılır ve yuvarlanması sağlanır

• Yaşam bulguları değerlendirilir

(13)

Isı İle Oluşan Yanıklarda İlkyardım İşlemleri‐2

• Solunum yolunun etkilenip etkilenmediği kontrol edilir

• Yanık bölge en az 20 dakika soğuk su altında tutulur (yanık yüzeyi büyük ise ısı kaybı çok olacağından önerilmez)

(14)

Isı İle Oluşan Yanıklarda İlkyardım İşlemleri‐3

• Ödem oluşabileceği düşünülerek yüzük, bilezik, saat vb. eşyalar çıkarılır

• Yanmış alandaki deriler

kaldırılmadan giysiler çıkarılır ve takılan yerler varsa kesilir.

(15)

Isı İle Oluşan Yanıklarda İlkyardım İşlemleri‐4

• Derinin zarar görmesini önlemek için sabunlu suyla dikkatli bir temizlik yapılır

• Hijyene ve temizliğe dikkat edilir

• Su toplamış yerler(büller) patlatılmaz

• Yanık üzerine hiçbir madde sürülmez.

(16)

Isı İle Oluşan Yanıklarda İlkyardım İşlemleri‐5

• Yanık üzeri temiz bir bezle örtülür

• H/Y battaniye ile örtülür

• Yanık bölgeler birlikte bandaj yapılmamalıdır

• Yanık geniş ve sağlık kuruluşu uzaksa,H/Y kusması yoksa, bilinçliyse, ağızdan sıvı verilerek sıvı kaybı önlenir. (Bir litre su‐bir çay kaşığı karbonat‐ bir çay kaşığı tuz)

• Tıbbi yardım istenir(112)

(17)

Kimyasal Yanıklarda İlkyardım

• Deriyle temas eden kimyasal maddenin en kısa sürede deriyle teması kesilmelidir.

• Bölge bol tazyiksiz suyla, en az 15‐20 dakika yumuşakça yıkanmalıdır

• Giysiler çıkarılmalıdır

• H/Y örtülmelidir

• Tıbbi yardım sağlanmalıdır

(18)

Elektrik Yanıklarında İlkyardım

• Soğukkanlı ve sakin olunmalıdır

• H/Y dokunmadan önce elektrik akımı kesilmelidir

• Akımı kesme imkanı yoksa elektrik iletmeyen tahta çubuk yada ip gibi bir cisimle elektrik teması

kesilmelidir

(19)

Elektrik Yanıklarında İlkyardım

• H/Y kımıldatılmamalıdır.

• H/Y AB’ si değerlendirilir.

• Hasar gören bölge örtülür.

• Tıbbi yardım istenir.

(20)

SICAK ÇARPMASI

(21)

Belirtileri Nelerdir?

• Adele krampları

• Güçsüzlük, yorgunluk

• Baş dönmesi

• Sinirlilik, huzursuzluk

• Davranış bozukluğu

• Solgun ve sıcak deri

• Bol terleme (daha sonra azalır)

• Mide krampları, kusma, bulantı

• Bilinç kaybı, hayal görme

• Hızlı nabız

(22)

İlkyardım Nasıl Olmalıdır?

• Önceden önlemler alınır

• Hasta serin ve havadar bir yere alınır

• Giysiler çıkarılır

• Sırt üstü yatırılarak bacaklar yükseltilir

• Bulantısı yoksa ve bilinci açıksa; su ve tuz kaybını gidermek için su, tuz, karbonatla hazırlanan sıvı yada soda içirilir

(23)

Donuk

• Aşırı soğuk nedeniyle damarlara baskı sonucu etkilenen bölgeye yeterince kan gidememesi ve dokulardaki kanın

pıhtılaşmasıyla meydana gelen olaya donma denir.

(24)

• DONMA

(25)

Donukta İlkyardım Nasıl Olmalıdır‐1

• Hasta yaralı ılık bir ortama alınarak soğukla teması kesilir

• Sakinleştirilir

• Kesin istirahat ettirilir hareket ettirilmez

• Kuru giysiler giydirilir

• Sıcak içecekler verilir

• Su toplanmış bölgeler patlatılmaz üstü örtülür

(26)

Donukta İlkyardım Nasıl Olmalıdır‐2

• Donuk bölge ovulmaz kendi kendine ısınması sağlanır

• El ve ayak doğal pozisyonda tutulur

• Isınma işleminden sonra hala his kaybı varsa bezle bandaj yapılır

• Tıbbi yardım istenir