B İ N A L A R D A K A L O R İ F E R T E S İ S L E R İ N İ N B A K I M I H A K K I N D A T A V S İ Y E L E R
Sıcak sulu kalorifer tesisatı işletmesi hakkında umumî kaideler :
Kazan dairesine yabancılar, yalnız kazancı ile bir- likte girebilirler. Kazancı bulunmadığı zamanlarda ka- zan dairesi ve kömürlük kilitli bir halde bulunur.
Bütün tesisat daimî olarak; yaz mevsiminde dahi su ile dolu tutulur. Su değiştirme işinden imkân nisbe- tinde kaçınılmalıdır. Filvaki, içeride birikmiş olan pis- liğin boşaltılması için, yalnız bir defaya mahsus olmak üzere, o da, ikinci teshin devresi başlamadan kısa bir zaman evvel, bütün su boşaltılmalı ve tertemiz akm- caya kadar su devrettirilmelidir. Ancak, bundan son- ra kazan ve bütün boru sistemi tekrar su ile doldurul- malı ve suyun içinde bulunan hava dışarı çıkıncıya ka- dar yavaşça 90° C ye kadar ısıtılmalıdır.
Şayet, su kireçli ise, kazanı doldurma veya ikmal işin- de saf yağmur suyu kullanılmalı veyahut da kazan ta- şı teşkil eden maddeler kimyevî usullerle tersip edilme- lidir.
Sonbaharda, ısıtma işinin başlamasından evvel, rad- yatörler, borular, tozdan temizlenmeli ve bütün hareket eden kısımlar işler bir hale sokulmalıdır. Bundan başka kazancının dikkat edeceği nokta, kazana ve borulara ait kaplama tertibatı regülâtörleri ile reglâj ventillerinin açık olmamasmdan ve buna mukabil doldurma ve bo- şaltmaya yarayan muslukların kapalı bulunduğundan emin olmasıdır. Teshin ştranglarmm üst nihayetlerinde- ki, bir defalık su sirkülâsyon reglâj ma yarayan, ayar mus- luklarının ayarları bozulmamış olmalıdır. Bütün bunlar- dan sonra, eğer gerekiyorsa, su tamamlanmalı ve baca ile duman kanalı ısıtılmalıdır.
İşletme esnasmda dikkat edilmesi gereken noktalar:
Teshin sistemi bütün teferruatile temiz tutulmalıdır.
Kül ve cüruh, kazan dairesinden günü gününe uzaklaş- tırılmalıdır. Çıplak bulunan kısımlaruı temizliğine bil- hassa itina edilmelidir.
Boru veya salmastra gibi kısımlarda görülen kaçak- lar kazancı tarafından derhal giderilmelidir. Bir işletme aksamı tevlid edebilecek ocak ârızaları, zamanmda ta- mir edilmelidir. Bunu yapmak için teshin mevsiminin so- nuna kadar beklemeğe lüzum yoktur. Teshin sistemi için- den sıcak su almak şiddetle yasaktır. Kapatılmış kazan- lar veya tam bir şekilde su ile dolu olmayan tesisler ısı- tılmamalıdır.
Binanın cinsine ve kullanılan yakıtın nev'ine göre duman kanalları (çekiş kanalları) muntazam zaman fa- sıllariyle, esaslı bir şekilde temizlenmelidir. Bilhassa ka- zan teshin satıhlarındaki üçüncü kok parçaları, büyük is parçaları sık sık giderilmelidir. Teshin işi uzun bir müd- det inkıtaa uğaramalı veya radyatör ve boruların bu- lunduğu yerlerdeki kapı, pencere ve havalandırma kapı- ları, bahis mevzuu yerdeki sıcaklık, donma noktası ya- kınma düşünceye kadar açık bırakılmalıdır. Zira bu tak- dirde donma tehlikesi baş gösterecektir.
imkân dahilinde ise, teshin sistemini gece dahi kıs- men işletmede tutmak ve bu suretle ısıtılan yerlerin faz- la miktarda soğumasma mani olmak lâzımdır. Günlük teshin müddeti imkân nisbetinde uzatılmak ve bu arada su sıcaklığı mümkün mertebe düşük tutulmalıdır.
Gece esnasmda işletme durduruluyorsa, bu takdir- de sabahleyin erkenden teshin işine başlamalı ve ilk tes- hin anlarında, mevcut bütün kazan sathı kullanılmalıdır.
Oda sıcaklıklarının olması gereken miktarlarını tutmak, radyatör ventillerini zamanında kullanmak ve lüzumsuz yere pencere veya üst havalandırma kapaklarını açmak- tan kaçınmak suretile işletmenin iktisadîliği temin edil- melidir. Sıcaklık, bahis mevzuu yerin ortasında ve yer- den 1,9 m. yükseklikte ölçülmelidir. Bu ölçüş hiç bir su- rette pencerenin veya dış duvarların yakınında olmama- lıdır.
Kazancı, radyatör ventillerinin akşamları açık olma- sına ve odalarm havalandırma kapaklarının kapalı bu- lunmasına dikkat etmelidir ki bu suretle ertesi sabah oda erkenden ısınabilsin.
Büyük mikyasta ve kazancının bertaraf edemiyece- ği ölçüdeki ârıza ve aksamlar derhal haber verilmelidir.
İcabı halinde ateşi ızgaradan uzaklaştırmak ve müteaki- ben bütün tesisatm suyunu boşaltmak lâzımdır.
İlkbaharda, teshin mevsiminin, sonunda, kazancı, du- man ayar kapak ve regülâtörleri ile ateş ve kül düşme kapaklarını hemen kapamak suretile dış hava ile irtibatı kesmelidir.
Yaz esnasmda dikkat edilmesi gereken noktalar:
Duman ve çekme kanallarının temizlenmesi, ocak duvar işçiliğinin tamiri, hasara uğramış bütün kısımların, bilhassa ocağın demir aksamı ile boruları saran kısımla- rın tamir ve yenilenmesi, flanj contalarının sıkılması, bo-
rulardaki, salmastralardaki ve radyotörlerdeki kaçakla- rın giderilmesi, muslukların, ventillerin, regülâtörler ve sairenin işler bir halde olması ve bütün müşir tertibatı- nın kontrolü.
Bütün bu işlerin yapılması işi için, bu işlerden an- layan bir mütehassıs firmaya müracaat yolu tavsiye olu- nur.
Tamir dolayısiyle bir kısmın veya bütün tesisatın bo- şaltılması icabediyorsa, bu boş vaziyette durma zamanı- nı, imkân nisbetinde tahdit etmelidir. Aksi takdirde mev- cut flânşların contaları kuruyarak yeni tamirlere sebebi- yet verir.
Yukarıdaki umumî kaidelerle, aşağıdaki hususî kai- deler kazancının tamamen malûmu olmalıdır ve bunla- rın bir kopyası kazan dairesinde saklanılmalıdır.
Hususî kaideler:
1. Y a k ı t :
Yakıt olarak, projede esas alman cins ve tane bü- yüklüğündeki kömür kullanılmalıdır.
K o k kömürü kuru olarak ocağa atılacaktır. Eğer bü- yükçe parçalar yanmamış olarak yanma artıklarında gö- rülecek olursa, bunlar 20 mm ağ genişliğindeki bir elek vasıtasile ayıklanmalı ve tekrar kullanılmalıdır.
Küllük, duman sandığı, duman kanalları daima temiz tutulmalıdır. Kanallar her dört haftada bir tel fırçalar ile temizlenmelidir.
2. Teshin :
Kazanm ıstılmasmdan evvel kazancı, gidiş ve dönüş borularmdaki şiber vanalarm açık olduğundan emin bu- lunmalıdır. Ateşleme esnasında duman ayar kapakları ile küllük kapıları açılmalıdır. Arzu edilen su sıcaklığı aşağı yukarı elde edildiği zaman, küllük kapıları ile duman ayar kapıları o şekilde kapanır ki, elde edilmiş olan bu sıcaklık, otomatik yanma regülâtörleri vasıtasile devam ettirilsin. Duman ayar kapakları ile yanma regülâtörle- rinin ayarı için bir kaide konamaz. Bu, kazancının tecrü- besine bırakılmış bir iştir.
Eğer bir yanma regülâtörü şayanı itimat bir şekilde çalışmıyorsa, bu takdirde tekrar işler bir hale sokulun- caya kadar, işletme dışı edilmelidir. Bu zaman zarfında yanma havası, küllük kapısının ayar edilmesile içeri bı- rakılır.
Ocağm kömür doldurma kısmının açılması daima ya- vaşça yapılmalı ve daha evvel duman ayar kapağı açıl- mış olmalıdır.
Kok buharlarının teneffüs edilmesi tehlikelidir. Bu hususa dikkat lâzım.
Şayet müsaade edilen su sıcakhğı aşılmış ise, küllük kapağı ile regülâtör klappesi kapatılmalı ve kömür atma
kapağı açılmalıdır ki bu suretle çekme kanallarına soğuk hava girsin ve kazandaki su da soğusun. Tehlike anla- rında ateş ızgaradan uzaklaştırılmalıdır.
3. Su sıcakhğı:
Tutulması icabeden su sıcaklığı havanın dış sıcaklı- ğına bağlı bir iştir. Yumuşak havalarda düşük bir su sı- caklığı kâfi gelir. Şiddetli soğuklarda, alçak basınçlı iş- letmelerden en fazla 90° C ve orta basınçlı işletmelerde ise en fazla 120° C ye kadar çıkılabilir.
4. Su seviyesi, doldurma ve boşaltma:
Su seviyesi, tesisatta mevcut tertibat vasıtasile dai- ma kontrol altında bulundurulmalıdır. Su seviyesi hiç bir zaman alt seviye olarak işaretlenen seviyeden aşağı düş- memelidir.
Müşir tertibatının üzerinde bulunan kapama mus- lukları, ancak tertibatın tamire ihtiyacı olduğu zaman ka- patılmalıdır.
Kazan suyunun tamamlanmasmda, doldurma mus- luğu normal su seviyesi elde edilinceye kadar açık bı- rakılmalıdır.
Tesisatta onarmal bir su kaybı müşahede ediliyorsa, bu takdirde teshin işi durdurulmalı ve su kaybma sebe- biyet veren ârıza bulunup bertaraf edilmeden teshine tekrar başlanmamalıdır.
Tesisatın gerek doldurulup gerekse boşaltılmasında, bütün şiber, vana, kappe ve radyotör ventillerinin hep- sinin açık tutulması lâzımdır.
Izgara üzerinde ateş bulunduğu müddetçe, kazan suyu hiç bir surette boşaltılamaz. Kaideten kazan suyu- nun boşaltılması ancak tesisat soğuk iken yapılabilir. A n - cak tehlike anlarında suyun sıcak olarak akıtılmasına ce- vaz vardır.
5. Oda sıcaklıklarının ayarı:
Oda sıcaklıklarının ayarı, birinci derecede, kazan dairesinden, suyun daha az veya daha çok ısıtmak sure- tile idare edilir.
Bu ikinci derecede, dönüş borularında mevcut, kus- ma vana veya şiberlerini ayar veya en son alarak da, rad- yatör ventillerini kısmak suretile yapılır.
Şayet bir oda grupu bilhassa rüzgâra maruz ise, bu takdirde bu grupa ait kısmın vanasını tamamen açmak ve diğer gruplarınkini de ihtiyaca göre ayarlamak lâzım- dır.
6. Havalandırma:
Odalarda, pencere üstlerinde havalandırma kapakla- rı mevcut ise bunlar kışın kapalı tutulmalıdır. Sair pis hava klapeleri ancak odanm havalandırılması icabettiği miktarda, açık bulundurmalıdır.
