Haftalık Yurtiçi Ekonomi Raporu. Geçtiğimiz Hafta Açıklanan Veriler... Önümüzdeki Hafta Açıklanacak Veriler... Haftalık Yurtiçi Ekonomi Gündemi

(1)

‐Bu Haftaki Yazımız...

2011 yılı ilk çeyreğinde istihdam piyasalarındaki toparlanma devam ediyor...

2011 yılının Ocak‐Şubat‐Mart döneminde işsizlik oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 2.9 puan düşerek, %11.5 olarak gerçekleşmiştir. 2009 yılında yaşanan krizin etkisiyle işsizlik oranının oldukça yüksek seviyelere ulaşmasının ardından, 2010 yılı genelinde aşağı yönlü hareket eden işsizlik oranının 2011 yılı ilk iki ayında bir önceki yıla göre oldukça gerilediği görülmektedir. Önümüzdeki dönemde ise olumlu mevsimsel etkilerin artması ile birlikte işsizlik oranındaki aşağı yönlü hareketin devam etmesi beklenebilir. Bu haftaki raporumuzda işgücü piyasalarında yaşanan bu toparlanma incelenerek büyüme‐istihdam ilişkisinin yönü incelenecektir.

‐Geçtiğimiz Hafta Açıklanan Veriler...

İşsizlik oranı Şubat ayında %11.5 olarak açıklandı...

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan verilere göre, Şubat ayında işsiz sayısı geçen yılın aynı dönemine göre 600 bin kişi azalarak 2 milyon 964 bin kişiye düştü. İşsizlik oranı ise %11.5 seviyesine geriledi.

Tüketici güven endeksi 2011 yılı Nisan ayında artış kaydederek 93.46 seviyesine yükseldi...

2011 Nisan ayında Tüketici Güven Endeksi, bir önceki aya göre %0.03 oranında arttı. Mart ayında 93.43 olan endeks Nisan ayında 93.46 değerine yükseldi.

Merkezi yönetim bütçe dengesi Nisan ayında 1.056 milyar TL fazla verdi...

Maliye Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, Nisan ayında bütçe 1.056 milyar TL fazla verdi. Ocak‐Nisan döneminde Merkezi Yönetim Bütçe dengesi ise 3.068 milyar TL açık verdi.

‐ Önümüzdeki Hafta Açıklanacak Veriler...

Haftalık Yurtiçi Ekonomi Gündemi

Tarih Açıklanacak Veri Önceki Veri Beklenti

24.05.2011 Kapasite Kullanım Oranı (Mayıs) 74.9

Reel Kesim Güven Endeksi (Mayıs) 116.7

25.05.2011 PPK Faiz Kararı %6.25 %6.25

VakıfBank

Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar

ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr Ankara, TÜRKİYE

Haftalık Yurtiçi Ekonomi Raporu

23‐30 Mayıs 2011

(2)

2

2011 yılı ilk çeyreğinde istihdam piyasalarındaki toparlanma devam ediyor...

2011 yılının Ocak‐Şubat‐Mart döneminde işsizlik oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 2.9 puan düşerek,

%11.5 olarak gerçekleşmiştir. 2009 yılında yaşanan krizin etkisiyle işsizlik oranının oldukça yüksek seviyelere ulaşmasının ardından, 2010 yılı genelinde aşağı yönlü hareket eden işsizlik oranının 2011 yılı ilk iki ayında bir önceki yıla göre oldukça gerilediği görülmektedir. Önümüzdeki dönemde ise olumlu mevsimsel etkilerin artması ile birlikte işsizlik oranındaki aşağı yönlü hareketin devam etmesi beklenebilir. Bu haftaki raporumuzda işgücü piyasalarında yaşanan bu toparlanma incelenerek büyüme‐istihdam ilişkisinin yönü analiz edilecektir.

2011 yılının Ocak‐Şubat‐Mart döneminde işsizlik oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 2.9 puan düşerek, %11.5 olarak gerçekleşmiştir.

Mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranı ise bir önceki yılın aynı dönemine göre 2.5 puan gerileyerek %10.1 olmuştur. Şubat döneminde tarım dışı sektörde çalışan sayısının 1.2 milyon kişi artmasıyla, 2010 yılı Şubat ayında %17.5 seviyesinde olan tarım dışı işsizlik oranı, 2011 yılının aynı döneminde 3.3 puanlık düşüşle %14.2 seviyesinde gerçekleşmiştir. Kasım ayından beri mevsimsel olumsuz etkilerle artış eğiliminde olan işsizlik oranının Şubat ayında ise hem aylık hem de yıllık bazda gerilemesi istihdam koşullarında toparlanma açısından olumlu algılanmıştır.

Şubat ayında işsiz sayısı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 600 bin kişi azalışla 2.9 milyon kişiye inerken, bir önceki aya göre ise 80 bin kişilik düşüş görülmüştür. Ayrıca, söz konusu dönemde kentsel bölgelerde bir önceki yılın aynı dönemine göre 3 puan düşüşle %13.3 seviyesine gerileyen işsizlik oranı, kırsal alanda da gerileyerek

%7.8 seviyesinde gerçekleşmiştir.

İstihdamın sektörel kompozisyonuna bakıldığında, tarım sektörünün istihdam edilenler içindeki payının 0.7 puan, sanayi sektörünün payının 0.1 puan, inşaat sektörünün payının 0.6 puan arttığı, hizmetler sektörünün payının ise 1.4 puan azaldığı gözlenmiştir. Buna göre, Şubat 2011 döneminde istihdam edilenlerin %24.4'ü tarım, %20.4'ü sanayi, %5.9'u inşaat, %49.3'ü ise hizmetler sektöründe yer almıştır. İşsizlik oranında yaşanan düşüş istihdam piyasası açısından olumlu algılanmakla beraber tarım sektörünün istihdam edilenler içindeki payının artmaya devam etmesi, büyüme açısından endişe yaratmaktadır. Krizin ardından iki yıl geçmesine ve ekonomik toparlanmanın sağlanmasına karşın tarım istihdamının artmaya devam etmesi dikkat çekicidir. Son bir yıl içerisinde tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı 1.2 milyon artarken, tarım sektöründe çalışan sayısı 533 bin artmıştır.

40 42 44 46 48 50 52 54

0 5 10 15 20 25 30

Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11

Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler (Sağ Eks) Grafik‐2

Kaynak: TÜİK

10.1 11.5

8.0 9.0 10.0 11.0 12.0 13.0 14.0 15.0 16.0 17.0

Oca.05 Haz.05 Kas.05 Nis.06 Eyl.06 Şub.07 Tem.07 Ara.07 May.08 Eki.08 Mar.09 Ağu.09 Oca.10 Haz.10 Kas.10

Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%) İşsizlik Oranı (%)

Grafik‐1

Kaynak: TÜİK, TCMB

(3)

3 Dünya istihdam piyasasında, son zamanlarda en çok tartışılan konu 15‐24 yaş arası genç nüfusun istihdamı olup, yaşanan ekonomik krizlerden genç nüfusun yetişkinlere göre daha çok etkilendiği tespi edilmiştir. Uluslararası İşgücü Organizasyonu (ILO) dünyadaki genç nüfusun yaklaşık %90’ının gelişmekte olan ülkelerde yaşadığına dikkat çekerken, Türkiye’de de genç nüfusun işsizlik oranı seviyesinin yüksek olduğu görülmektedir. Şubat döneminde, Türkiye genelinde işgücüne katılım oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 1 puanlık artışla %48.5 olarak gerçekleşirken, yaşanan bu artışta genç nüfusun işgücüne katılım oranında yaşanan yükseliş rol oynamıştır.

İşgücünün eğitim ve yaş dağılımlarına bakıldığında, toplam işgücünün %16.6'sını 15‐24 yaş grubundakilerin oluşturduğu görülmüştür. Bu da Türkiye’de önemli bir genç nüfus potansiyeli olduğuna işaret etmektedir.

Türkiye’de, 2010 yılının Şubat ayında %26.9 seviyesinde olan genç nüfusun işsizlik oranının 4.4 puanlık azalışla

%22.5’e gerilemesi olumlu bir gelişme olmakla beraber, bu oranın %13 seviyelerinde olan global genç nüfus işsizlik oranının oldukça üzerinde olduğu görülmektedir. Bu noktada önümüzdeki yıllarda Türkiye’nin genç nüfus potansiyelini kullanacak istihdam politikaları uygulaması gerektiği açıktır.

Grafik‐4

Açıklanan son veriler çerçevesinde, 2011 yılı başında işsizlik oranında izlenen trendi geçmiş yıllarla kıyaslayabilmek için yandaki Grafik‐4 incelendiğinde, işsizlik oranının yeniden kriz öncesi seviyelerine döndüğü dikkat çekmektedir. 2009 yılında yaşanan krizin etkisiyle işsizlik oranının oldukça yüksek seviyelere ulaşmasının ardından, 2010 yılı genelinde aşağı yönlü hareket eden işsizlik oranının 2011 yılı ilk iki ayında bir önceki yıla göre oldukça gerilediği görülmektedir.

Önümüzdeki dönemde ise olumlu mevsimsel etkilerin artması ile birlikte işsizlik oranındaki aşağı yönlü hareketin devam etmesi beklenebilir. Aşağı yönlü hareket beklentimiz geçmiş yıllara paralel bir çerçeve çizmekle beraber, söz konusu düşüşün 2009 ve 2010 yıllarındaki kadar sert olmaması, kriz önceki yıllardakine benzer bir hareketle daha sınırlı olması mümkün olabilir. Bu çerçevede işsizlik oranının yılın ilk yarısı içinde yeniden tek hanelere gerilemesi beklenebilir. Fakat ilk yarı ardından olumlu mevsimsel etkilerin sona ermesiyle işsizlik oranının tekrar çift hanelere yükselerek yılı sonlandırması mümkün olabilir.

8 9 10 11 12 13 14 15 16

17 İşsizlik Oranı (%)

2005 2006 2007 2008

2009 2010 2011

Kaynak: TÜİK

41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51

3,600 3,800 4,000 4,200 4,400 4,600 4,800 5,000

15‐24 Yaş Arası İşgücü (bin kişi) İşgücü Katılım Oranı

Grafik‐3

Kaynak: TÜİK, TCMB

(4)

4

Tablo.1

İstihdam piyasalarında yılın ilk çeyreğinde devam eden toparlanma, büyüme‐istihdam ilişkisinin yönüne ilişkin soruları da yeniden gündeme getirmiştir.

İşsizlik oranı ile büyüme arasındaki ilişkiyi desteklemek amacıyla Türkiye büyüme oranı ile işsizlik rakamlarını kullanarak kurduğumuz ekonometrik modelde, değişkenler arasındaki nedenselliğin işsizlik oranından GSYİH büyümesine doğru olduğu görülmüştür.

Büyümeden işsizlik oranına doğru bir nedensellik ilişkisi ise bulunmamıştır.¹ Bir başka ifade ile işsizlik oranındaki gelişmelerin büyüme üzerinde etkili olduğu söylenebilecekken, büyümede yaşanan dalgalanmaların işsizlik oranı üzerinde istatistiki olarak anlamlı bir etkisi bulunmamıştır. Bu sonuç, özellikle son dönemde yaşanan krizle birlikte bozulmakla beraber, önceki dönemlerde büyüme oranında yaşanan toparlanmaya rağmen işsizlik rakamlarında yaşanan yüksek oranlarla açıklanabilir. Bu durum Türkiye’deki yapısal işsizliğe dikkat çekmektedir.

Bir başka ifade ile işsizlik oranındaki yükselişin büyüme oranı ile ilişkisinin bulunmadığı, işsizliğin yüksek olmasında Türkiye’deki yapısal işsizlik oranının etkili olduğu söylenebilir. Fakat işsizlik oranındaki toparlanma yılın ilk çeyreğine ilişkin GSYİH büyüme oranının da güçlü bir performans sergileyeceğine işaret etmektedir.

Yılın ilk çeyreği ile birlikte Türkiye istihdam piyasalarında yaşanan olumlu performansı diğer ülkelerle karşılaştırmak için yandaki Grafik‐5 incelendiğinde ise yaşanan düşüşe rağmen Türkiye’nin pek çok gelişmekte olan ülkeden daha yüksek bir işsizlik oranına sahip olduğu görülmektedir. Mart ayında Euro Bölgesi işsizlik oranının %9.9 seviyesinde gerçekleştiği izlenirken, Avrupa’nın en büyük ekonomisi olan Almanya’da işsizlik oranı Euro Bölgesi’nden ayrışarak %7.1 seviyesinde bulunmaktadır.

Avrupa Birliği’nin yeni üyelerinden Polonya ve Macaristan gibi ülkelerde ise 2011 yılı başında işsizlik oranlarında yaşanan yükseliş dikkat çekmektedir. Gelişmekte olan ülkeler arasında bulanan Güney Afrika’da halihazırda çok yüksek olan işsizlik oranının 2011 yılında 1.6 puan gerilemesine rağmen olumsuz performansın devam ettiği görülmektedir. Diğer yandan Euro Bölgesi borç krizinde sorunlu ülkeler arasında olan İspanya’nın işsizlik oranının da halen yüksek seviyelerde seyrederken, Yunanistan’da yılın başından beri %2.6 puanlık artış dikkat çekmektedir.

Sonuç olarak, 2009 yılında yaşanan krizin etkisiyle rekor seviyelere yükselen işsizlik oranının 2011 yılı ilk iki ayında ise bir önceki yıla göre oldukça gerilediği görülmektedir. Önümüzdeki dönemde ise olumlu mevsimsel etkilerin artması ile birlikte işsizlik oranındaki aşağı yönlü hareketin devam etmesi beklenebilecekken, bu durum büyüme için de 2011 yılına ilişkin olarak olumlu bir tablo çizmektedir.

1 Modelde değişkenlerin durağanlık testleri Augmented Dickey Fuller testi kullanılarak kontrol edilmiş ve seriler durağan hala getirilerek (I(1)) Granger Causality testi ile nedenselliklerin yönüne karar verilmiştir.

Nedenselliğin yönü F‐değeri P‐değ. Karar

İşsizlik Or. Büyüme Or. 30.8323 1.6E‐08 Red Büyüme Or. İşsizlik Or 0.44071 0.64701 Red Etme

0 5 10 15 20 25

30 İşsizlik Oranı (%)

2010 2011

Kaynak:IMF, Bloomberg Grafik‐5

(5)

5

TÜRKİYE

Sektörler Sektör 2009 2010 2010 2010 2010

Payları IV. I. II. III. IV.

(%) Çeyrek Çeyrek Çeyrek Çeyrek Çeyrek

Tarım 4.1 8.6 4.2 7.2 15.6 8.2

Sanayi 25.4 23.8 25.5 25.8 21.8 24.2

İnşaat 5.6 5.3 5.6 5.7 5.4 5.7

Ticaret 13.3 12.5 13.0 13.2 11.8 13.0

Ulaş. ve Haber. 14.9 14.2 15.0 14.9 13.8 14.7

Mali Kur. 12.5 13.0 12.4 11.1 11.0 13.1

Konut Sah. 5.5 5.0 5.4 4.9 4.5 4.6

Eğitim 2.4 2.0 2.4 2.0 1.6 1.8

Sağ. İş. ve Sos. Hiz. 1.5 1.2 1.5 1.2 1.1 1.1

Vergi‐Süb. 8.6 8.2 8.6 8.6 8.0 8.5

GSYİH 5.9 12.0 10.3 5.2 9.2

Türkiye Büyüme Oranı (Çeyrek)

Sektörel Büyüme Hızları (%) 9.1

‐20

‐15

‐10

‐5 0 5 10 15

1999Q1 1999Q3 2000Q1 2000Q3 2001Q1 2001Q3 2002Q1 2002Q3 2003Q1 2003Q3 2004Q1 2004Q3 2005Q1 2005Q3 2006Q1 2006Q3 2007Q1 2007Q3 2008Q1 2008Q3 2009Q1 2009Q3 2010Q1 2010Q3

Reel GSYİH (Yıllık % Değişim)

Kaynak:TÜİK Kaynak:TÜİK

‐30.0

‐20.0

‐10.0 0.0 10.0 20.0 30.0

Sektörel Büyüme Hızları (%)

Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma

‐20.0

‐15.0

‐10.0

‐5.0 0.0 5.0 10.0 15.0

Mevsim ve Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (% q‐q) Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (% y‐y)

(6)

6

‐30.00

‐20.00

‐10.00 0.00 10.00 20.00 30.00

Mar.07 Haz.07 Eyl.07 Ara.07 Mar.08 Haz.08 Eyl.08 Ara.08 Mar.09 Haz.09 Eyl.09 Ara.09 Mar.10 Haz.10 Eyl.10 Ara.10

İmalat Sanayi 3 Aylık Ort. Yıllık Değ.

Harcama Bileşenleri Sektör Payları (%)*

2009 IV.

Çey

2010 I.

Çey 2010

II.

Çey 2010

III.

Çey 2010

IV.

Çey.

Yer. Hanehalkı Tük. Har.

67.6 70.9 75.3 71.2 68.0 70.8

Dev. Nihai Tük. Har.

9.1 17.7 13.6 13.7 12.5 17.0 Gay. Safi Ser. Oluş.

22.0 16.5 18.1 19.1 17.4 20.2

Kamu Sektörü

3.8 4.4 3.0 3.9 3.8 4.6

Özel Sektör

18.3 12.1 15.1 15.3 13.6 15.6

Mal ve Hiz. İhracatı

23.1 23.1 20.5 22.1 20.8 20.9

Mal ve Hiz. İthalatı

26.9 25.2 25.4 27.3 25.4 28.2

GSYİH

5.9 12.0 10.3 5.2 9.2

Harcama Bileşenlerinin Yıllık Büyüme Oranları (%)

Sanayi Üretim Endeksi

‐8

‐6

‐4

‐2 0 2 4 6 8

‐30

‐20

‐10 0 10 20 30

Oca.06 Haz.06 Kas.06 Nis.07 Eyl.07 Şub.08 Tem.08 Ara.08 May.09 Eki.09 Mar.10 Ağu.10 Oca.11

Sanayi Üretim Endeksi (Yıllık % Değişim)

Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (Bir Önceki Aya Göre % Değ.)

İmalat Sanayi Üretim Endeksi

Kaynak:TÜİK

*2010 Q3 itibariyle

Kaynak:TÜİK

‐40

‐30

‐20

‐10 0 10 20 30 40

Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)

Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat

(7)

7

‐60

‐50

‐40

‐30

‐20

‐10 0 10 20 30 40 50

Oca.06 Haz.06 Kas.06 Nis.07 Eyl.07 Şub.08 Tem.08 Ara.08 May.09 Eki.09 Mar.10 Ağu.10 Oca.11

Aramalı İmalatı (Yıllık % Değ.)

Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı (Yıllık % Değ.) Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı (Yıllık % Değ.) Sermaye Mali İmalati (Yıllık % Değ.)

Sektörler Yıllık Değişim Oranı (%)

Mart Ayı

2010 2011

Petrol Ürünleri 33 25.8

Tekstil 26.1 ‐0.5

Gıda 13.9 6.1

Kimyasal Madde 30.6 8

Ana Metal Sanayi 16.8 2.4

Metalik Olm. Diğ. Mineral 22.2 6.7

Taşıt Araçları 62.3 27.2

Elektrikli Teçhizat ‐2.4 2.2

Giyim

15.5 ‐4.4

Sektörel Bazda Sanayi Üretim Endeksi

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000

Oca.01 May.0

1

Eyl.01 Oca.02 May.0

2

Eyl.02 Oca.03 May.0

3

Eyl.03 Oca.04 May.0

4

Eyl.04 Oca.05 May.0

5

Eyl.05 Oca.06 May.0

6

Eyl.06 Oca.07 May.0

7

Eyl.07 Oca.08 May.0

8

Eyl.08 Oca.09 May.0

9

Eyl.09 Oca.10 May.1

0

Eyl.10 Oca.11

Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.)

Toplam Otomobil Üretimi Beyaz Eşya Üretimi

700000 900000 1100000 1300000 1500000 1700000 1900000 2100000

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09 Oca.10 Mar.10 May.10 Tem.10 Eyl.10 Kas.10 Oca.11 Mar.11

Beyaz Eşya Üretimi (Adet) Aylık Sanayi Sipariş Endeksi

100.0 120.0 140.0 160.0 180.0 200.0 220.0

Aylık Sanayi Sipariş Endeksi (İmalat Sektörü)

Aylık Sanayi Ciro Endeksi

100.0 120.0 140.0 160.0 180.0 200.0 220.0

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09 Oca.10 Mar.10 May.10 Tem.10 Eyl.10 Kas.10 Oca.11

Aylık Sanayi Ciro Endeksi

Kaynak:TÜİK Kaynak:TÜİK

Kaynak:OSD,Vakıfbank

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(8)

8

Kapasite Kullanım Oranı

74.9

50 55 60 65 70 75 80 85

Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11

Kapasite Kullanım Oranı (%)

Kaynak: TCMB

45 55 65 75 85 95

Dayanıklı Tüketim Malları Dayanıksız Tüketim Malları Ara Malları

Yatırım Malları

Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı

‐50.0 1,950.0 3,950.0 5,950.0 7,950.0 9,950.0 11,950.0 13,950.0 15,950.0 17,950.0 19,950.0

Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı (milyon TL)

Verilen İnşaat Ruhsatları

0.0 10,000.0 20,000.0 30,000.0 40,000.0 50,000.0 60,000.0 70,000.0 80,000.0

2003‐I 2003‐III 2004‐I 2004‐III 2005‐I 2005‐III 2006‐I 2006‐III 2007‐I 2007‐III 2008‐I 2008‐III 2009‐I 2009‐III 2010‐I 2010‐III

Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1000 m2)

Toplam Sanayide Verimlilik

85.0 90.0 95.0 100.0 105.0 110.0 115.0 120.0

Toplam Sanayide Verimlilik Endeksi

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

Kaynak:TCMB

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

PMI Endeksi

30 35 40 45 50 55 60

Haziran 05 Eylül 05 Aralık 05 Mart 06 Haziran 06 Eylül 06 Aralık 06 Mart 07 Haziran 07 Eylül 07 Aralık 07 Mart 08 Haziran 08 Eylül 08 Aralık 08 Mart 09 Haziran 09 Eylül 09 Aralık 09 Mart 10 Haziran 10 Eylül 10 Aralık 10 Mart 11

PMI Imalat Endeksi

Kaynak:Reuters

(9)

9

ENFLASYON GÖSTERGELERİ

TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu

4.26 4.42

0 2 4 6 8 10 12 14

Oca.04 Haz.04 Kas.04 Nis.05 Eyl.05 Şub.06 Tem.06 Ara.06 May.07 Eki.07 Mar.08 Ağu.08 Oca.09 Haz.09 Kas.09 Nis.10 Eyl.10 Şub.11

TÜFE (yıllık‐% değ.) Çekirdek‐I Endeksi

TÜFE Harcama Grupları (Katkı, Puan)

8.21

‐5 0 5 10 15 20 25

ÜFE (yıllık‐%değ.)

0 5 10 15 20 25 30 35

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09 Oca.10 Mar.10 May.10 Tem.10 Eyl.10 Kas.10 Oca.11 Mar.11

Gıda Enerji Tüfe

Gıda ve Enerji Enflasyonu (yıllık‐% değ.)

ÜFE Alt Sektörler (yıllık‐% değ.) Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi ÜFE

0 500 1000 1500 2000 2500

50 100 150 200 250

UN Dünya Gıda Fiyat Endeksi UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen) Kaynak:Bloomberg

‐10

‐5 0 5 10 15 20 25 30 35

Oca.06 Nis.06 Tem.06 Eki.06 Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 40544 40634

Tarım Sanayi İmalat Sanayi

Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB, Vakıfbank Kaynak:TCMB

‐0.2 0.8

Gıda ve Alkolsüz İçecekler Giyim ve ayakkabı Lokanta ve Oteller Konut Ulaştırma Eğlence ve Kültür

Eğitim Yıllık

Aylık

(10)

10

Türk‐ İş Mutfak Enflasyonu İTO Enflasyon Göstergeleri

4 5 6 7 8 9 10

Nis.06 Tem.06 Eki.06 Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11

12 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi 24 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi

Enflasyon Beklentileri

‐10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

Oca.00 Tem.00 Oca.01 Tem.01 Oca.02 Tem.02 Oca.03 Tem.03 Oca.04 Tem.04 Oca.05 Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10 Tem.10 Oca.11

İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi

40 50 60 70 80 90 100

Oca.04 Haz.04 Kas.04 Nis.05 Eyl.05 Şub.06 Tem.06 Ara.06 May.07 Eki.07 Mar.08 Ağu.08 Oca.09 Haz.09 Kas.09 Nis.10 Eyl.10

Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti Tük. Güven Endeksi Fiyatların Değ. Yönünde Beklenti

‐4

‐2 0 2 4 6 8

2006M01 2006M04 2006M07 2006M10 2007M01 2007M04 2007M07 2007M10 2008M01 2008M04 2008M07 2008M10 2009M01 2009M04 2009M07 2009M10 2010M01 2010M04 2010M07 2010M10 2011M01 2011M04

Türk‐İş Gıda Enflasyonu( Bir önceki aya göre Değ.)

Kaynak: İTO

Kaynak:Türk‐İş

(11)

11

İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ

10.1 11.5

8.0 9.0 10.0 11.0 12.0 13.0 14.0 15.0 16.0 17.0

2005M01 2005M05 2005M09 2006M01 2006M05 2006M09 2007M01 2007M05 2007M09 2008M01 2008M05 2008M09 2009M01 2009M05 2009M09 2010M01 2010M05 2010M09 2011M01

Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı İşsizlik Oranı

19,000 20,000 21,000 22,000 23,000 24,000 25,000 26,000 27,000

İşgücü Arzı İstihdam Edilenler

30.0 35.0 40.0 45.0 50.0 55.0

İşgücüne Katılma Oranı İstihdam Oranı İşgücüne Katılım Oranı

44 45 46 47 48 49 50 51 52 53

0 5 10 15 20 25 30

Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler

Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı

0 20,000 40,000 60,000 80,000 100,000 120,000 140,000 160,000 180,000 200,000

Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10

İş Arayanların Sayısı İşkur İstatistikleri

92 94 96 98 100 102 104 106 108 110

Sanayi İstihdam Endeksi Sanayi İstihdam Endeksi (2005=100)

Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB, Vakıfbank

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

İşsizlik Oranı İşgücü Durumu

(12)

12

1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 3,500 4,000 4,500 5,000

Kurulan‐Kapanan Şirket Sayısı (Adet) Kurulan‐Kapanan Şirket Sayısı

95.0 97.0 99.0 101.0 103.0 105.0 107.0 109.0 111.0 113.0 115.0

Reel Brüt Ücret ‐ Maaş Endeksleri Reel Brüt Ücret ‐ Maaş Endeksleri

Kaynak:TCMB Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(13)

13

DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ

‐60

‐40

‐20 0 20 40 60 80 100 120 140

Oca.03 Tem.03 Oca.04 Tem.04 Oca.05 Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10 Tem.10 Oca.11

Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları (y/y)

İthalat‐İhracat Dış Ticaret Dengesi

0 5000 10000 15000 20000 25000

Oca.03 May.0

3

Eyl.03 Oca.04 May.0

4

Eyl.04 Oca.05 May.0

5

Eyl.05 Oca.06 May.0

6

Eyl.06 Oca.07 May.0

7

Eyl.07 Oca.08 May.0

8 Eyl.08 Oca.09 May.0

9

Eyl.09 Oca.10 May.1

0 Eyl.10 Oca.11

İhracat (milyon dolar) İthalat (milyon dolar)

İthalat

‐60

‐40

‐20 0 20 40 60 80 100 120 140

Oca.03 Tem.03 Oca.04 Tem.04 Oca.05 Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10 Tem.10 Oca.11

Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları(y/y)

İhracat

Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı

‐9000

‐7000

‐5000

‐3000

‐1000 1000 3000

‐64000

‐54000

‐44000

‐34000

‐24000

‐14000

‐4000 6000

Oca.03 Tem.03 Oca.04 Tem.04 Oca.05 Ağu.05 Şub.06 Ağu.06 Mar.07 Eyl.07 Mar.08 Eyl.08 Mar.09 Eki.09 Nis.10 Eki.10

Cari İşlemler Dengesi (Yıllık‐milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar‐sağ eksen)

‐12000

‐10000

‐8000

‐6000

‐4000

‐2000 0

Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)

‐20000

‐10000 0 10000 20000 30000 40000 50000

Doğrudan Yatırımlar (12 aylık‐milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık‐milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık‐milyon dolar)

(14)

14

TÜKETİM GÖSTERGELERİ

‐15

‐10

‐5 0 5 10 15 20

Reel Hanehalkı Tüketimi (Yıllık % Değişim)

‐5 15 35 55 75 95 115 135 155 175

Bireysel Krediler (Yıllık %Değişim) Ticari Krediler (Yıllık % Değişim)

Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketim Harcamaları

40 50 60 70 80 90 100 110 120 130

65 70 75 80 85 90 95 100 105 110 115

Ara.03 Mar.0

4

Haz.04 Eyl.04 Ara.04 Mar.0

5

6

7

8

9

0

1

Tüketici Güven Endeksi

Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen)

Krediler CNBC‐e Güven Endeksleri

0.0 50.0 100.0 150.0 200.0 250.0

Oca.02 Nis.02 Tem.02 Eki.02 Oca.03 Nis.03 Tem.03 Eki.03 Oca.04 Nis.04 Tem.04 Eki.04 Oca.05 Nis.05 Tem.05 Eki.05 Oca.06 Nis.06 Tem.06 Eki.06 Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11

CNBC‐e Tüketici Güven Endeksi CNBC‐e Tüketim Endeksi

0 10 20 30 40 50 60 70 80

Oca.04 Nis.04 Ağu.04 Kas.04 Mar.05 Tem.05 Eki.05 Şub.06 May.06 Eyl.06 Oca.07 Nis.07 Ağu.07 Ara.07 Mar.08 Tem.08 Eki.08 Şub.09 Haz.09 Eyl.09 Oca.10 Nis.10 Ağu.10 Ara.10

Krediler (Yıllık % Değişim)

Bireysel ve Ticari Krediler

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:BDDK

Kaynak:BDDK

(15)

15

‐60

‐50

‐40

‐30

‐20

‐10 0

Ara.06 Şub.07 Nis.07 Haz.07 Ağu.07

Eki.07 Ara.07 Şub.08 Nis.08 Haz.08 Ağu.08

Eki.10 Ara.10

Bütçe Dengesi (12 Aylık toplam‐milyar TL)

Kaynak:TCMB

KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ

Bütçe Dengesi Bütçe Gelirleri ve Harcamaları

Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku

Vergi Gelirleri Faiz Dışı Denge

‐35

‐25

‐15

‐5 5 15 25 35 45 55 65

Vergi Gelirleri (Nominal yıllık %) Vergi Gelirleri (Reel yıllık %)

Kaynak:TCMB

‐3 7 17 27 37 47 57

Faiz Dışı Denge (12 aylık‐milyar TL)

Kaynak:TCMB,Vakıfbank

Kaynak:TCMB

300.0 320.0 340.0 360.0 380.0 400.0 420.0 440.0 460.0 480.0 500.0

Toplam Borç Stoku (milyar TL)

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

60.0 70.0 80.0 90.0 100.0 110.0 120.0 130.0

200.0 220.0 240.0 260.0 280.0 300.0 320.0 340.0 360.0 380.0

Oca.05 Ağu.05 Mar.06 Eki.06 May.07 Ara.07 Tem.08 Şub.09 Eyl.09 Nis.10 Kas.10

İç Borç Stoku (milyar TL)

Dış Borç Stoku (milyar TL‐sağ eksen)

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 150

170 190 210 230 250 270 290 310

Ara.06 Mar.07 Haz.07 Eyl.07 Ara.07 Mar.08 Haz.08 Eyl.08 Ara.08 Mar.09 Haz.09 Eyl.09 Ara.09 Mar.10 Haz.10 Eyl.10 Ara.10 Mar.11

Bütçe Gelirleri (12 aylık toplam‐milyar TL) Bütçe Harcamaları (12 aylık toplam‐milyar TL)

(16)

16

LİKİDİTE GÖSTERGELERİ

‐5 0 5 10 15 20 25

Ocak 2004 Mayıs 04 Eylül 04 Ocak 05 Mayıs 05 Eylül 05 Ocak 06 Mayıs 06 Ağustos 06 Aralık 06 Nisan 07 Ağustos 07 Aralık 07 Nisan 08 Ağustos 08 Aralık 08 Nisan 09 Ağustos 09 Aralık 09 Nis.10 Ağu.10 Ara.10 Nis.11

Reel Faiz Nominal Faiz

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%)

Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku Türkiye’nin Dış Borç Stoku Profili

TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz

Para Arzı

0 5 10 15 20 25 30 35

Borç alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%)

0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 120.0 140.0 160.0 180.0 200.0

0 5 10 15 20 25 30

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

TCMB (milyar $‐sol eksen) Kamu Sektörü (milyar $) Özel Sektör (milyar $)

Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB,Vakıfbank

50000000 60000000 70000000 80000000 90000000 10000000 11000000 12000000 13000000 14000000

10000000 20000000 30000000 40000000 50000000 60000000 70000000

Oca.06 Nis.06 Tem.06 Eki.06 Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11

M2 (milyar TL) M3 (milyar TL)

M1 (milyar TL‐sağ eksen)

Kaynak: TCMB

(17)

17

Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler

Beklentiler

2011‐IMF Beklentisi (Nisan‐2011)

Reel Büyüme (y/y) Enflasyon (y/y) Cari Denge /GSYH İşsizlik Oranı Borç St./GSYH

Gelişmiş Ülkeler 2.37 2.23 ‐0.28 7.78 102.94

Gelişmekte Olan Ülkeler 6.54 6.87 2.66 5.67 33.56

Tüm dünya 4.40 4.46 ‐‐ ‐‐ ‐‐

ABD 2.75 2.17 ‐3.24 8.53 99.52

Euro Bölgesi 1.62 2.26 0.03 9.90 87.28

Almanya 2.54 2.18 5.13 6.55 80.11

Fransa 1.64 2.14 ‐2.78 9.50 87.62

İtalya 1.05 1.95 ‐3.36 8.60 120.25

Macaristan 2.79 4.08 1.45 11.46 76.63

Portekiz ‐1.51 2.35 ‐8.72 11.93 90.55

İngiltere 1.65 4.20 ‐2.42 7.83 83.03

Japonya 1.39 0.15 2.30 4.88 229.08

Çin 9.59 4.98 5.71 4.00 17.08

Rusya 4.82 9.31 5.55 7.30 8.54

Hindistan 8.24 7.51 ‐3.66 ‐‐ 68.20

Brezilya 4.46 6.26 ‐2.58 6.70 65.71

G.Afrika 3.51 4.93 ‐4.36 24.4 39.55

TÜRKİYE 4.60 5.69 ‐8.03 11.44 39.41

Reel Büyüme (y/y)

(Çeyreklik) (%)

Enflasyon (y/y) (Aylık)

(%)

Cari Denge/GSYİH (Yıllık)

(%)

Merkez Bankası Faiz

Oranı (%)

Tüketici Güven Endeksi

ABD 2.3 3.2 ‐3.20 0.25 65.4

Euro Bölgesi 2.5 2.8 0.09 1.25 ‐9.70

Almanya 4.8 2.70 5.31 1.25 108

Fransa 2.20 2.20 ‐2.05 1.25 ‐36.00

İtalya 1.10 2.90 ‐2.08 1.25 103.70

Macaristan 2.40 4.70 ‐0.46 1.25 ‐38.50

Portekiz ‐0.70 4.00 ‐9.87 1.25 ‐54.00

İngiltere 1.80 4.50 ‐2.49 0.50 ‐31.00

Japonya ‐1.00 0.00 3.56 0.10 42.70

Çin 9.70 5.30 5.20 6.31 107.60

Rusya 4.10 9.60 4.05 8.00

Hindistan 8.20 8.82 ‐3.18 5.75

Brezilya 5.04 6.51 ‐1.51 12.00 112.00

G.Afrika 3.80 4.20 ‐2.83 5.50 9.00

Türkiye 9.20 4.26 ‐2.32 6.25 93.46