9
Nisan 2005 B‹L‹MveTEKN‹K
B ‹ L ‹ M V E T E K N L O J ‹ H A B E R L E R ‹
Erkekler dikkat!.. Adlar›na bakmay›n ve yol-culuk s›ras›nda hava ataca¤›m diye kuca¤›-n›zda dizüstü bilgisayarlarla çal›flmay›n. Ta-bii e¤er baba olma flans›n›z› tehlikeye atmak
istemiyorsan›z. Çünkü biliminsanlar›na göre tafl›nabilir bilgisayarlar› bacaklar üzerinde k›sa sürelerde bile tutmak testislerin s›cakl›-¤›n›n artmas›na ve bunun sonucu olarak da
sperm üretiminin büyük ölçüde azalmas›na yol aç›yor. New York Eyalet Üniversitesi’ne ba¤l› Erkek K›s›rl›¤› ve Mikrocerrahi Merke-zi’nden ürolog Yefim Sheynkin’e göre er-keklerde testislerin beden d›fl›nda bulunma-s›n›n nedeni, ›bulunma-s›n›n testisin ifllevlerine pek dost olmamas›. 29 gönüllüyle yap›lan deney-lerde Sheynkin ve ekip arkadafllar› bir dizüs-tü bilgisayar›n bacaklar üzerinde 20 dakika çal›flt›r›lmas›n›n bile testislerin s›cakl›¤›n› yaklafl›k 1,3 °C art›rd›¤›n› belirlemifller. Bil-gisayar›n dizüstünde bir saat çal›flmas› halin-deyse s›cakl›k 3,3 °C yükseliyor. Araflt›rmac›-lar, 1,3 °C’nin üzerinde s›cakl›k art›fllar›n›n sperm say›s›n› önemli ölçüde düflürdü¤ünü, dizüstü bilgisayarlar›n birkaç y›l süreyle her gün kucakta kullan›lmas› halindeyse k›s›rl›-¤›n kal›c› olacak›s›rl›-¤›n› vurguluyorlar.
Discover, Mart 2005
Teksas Üniversitesi araflt›rmac›lar›, bir kan kanseri türü olan myelojen löseminin ilerleyiflini frenleyen bir afl› gelifltirdiklerini aç›klad›lar. Yap›lan deneylerde afl›, 33 hastan›n 20’sinde çok az yan etkiye karfl›l›k hastal›¤›n seyrini büyük ölçüde yavafllatm›fl. Hastalardan baz›lar›n›n yaflam süresi dört y›la kadar ç›karken, baz›lar›nda iyileflme bile görülmüfl. Gerek akut, gerekse kronik myelojen lösemide, kemik ili¤inde bulunan henüz olgunlaflmam›fl beyaz kan hücreleri (akyuvarlar) kontrolden ç›km›fl biçimde ço¤almaya bafll›yorlar. Bu hücreler temel görevleri olan mikroplarla savaflmak yerine organlarda toplan›yorlar ve organlar›n ifllevlerini yapmalar›n› engelliyorlar.
Houston’da bulunan Texas Üniversitesi’ne ba¤l› M.D. Anderson Kanser Merkezi’nden araflt›rmac›lar›n gelifltirdi¤i afl›, lösemi hücrelerinin yüzeyinde bulunan ve PR1 peptidi denen bir protein kullanarak bir ba¤›fl›kl›k tepkisi tetikliyor. Vücut, peptidleri düflman olarak tan›mlayarak lösemi hücrelerine sald›r›yor. Araflt›rma ekibinden Jeffrey Molldrem, daha önce baflka kanser türlerinin tedavisinde de afl›lardan yararlan›lm›fl olsa da, bunun lösemiye karfl› etkili olan ilk afl› oldu¤una dikkat çekiyor. Afl›n›n yeni klinik deneylerden de baflar›yla geçmesi halinde üç dört y›l içinde kullan›ma geçmesi bekleniyor.
Discover, Mart 2005
Bilgisayarl› bir uçufl e¤itim dolab› (simulatör) içindeki ekran üzerinde bir F-22 jet avc› uça-¤›n›n burnu kalk›yor, sonra yavaflça afla¤› ini-yor. Bir pilot aday› için çok güç bir manevra say›lmaz. Ama ya uça¤a kumanda edenler kü-çücük bir çanak içinde tutulan ve bir toplui¤-ne bafl›ndan biraz büyük bir elektrod dizgesi-ne ba¤lanm›fl 25.000 fare nöronuysa (sinir hücresi)?
Florida Üniversitesi’nde Thomas deMarse’›n
biyot›p mühendisli¤i laboratuvar›nda yürütü-len deneyin amac›, canl› bir beynin bilgiyi na-s›l ifllemden geçirdi¤ini anlamak ve bu süreci ileride cans›z malzemelerle de gerçeklefltir-mek.
Bir bilgisayara ba¤l› 60 elektrodluk dizge üzerine yerlefltirilen sinir hücreleri birbirleriy-le ba¤lar olfluflturuncaya kadar küçük petri çana¤› içinde besleniyorlar. Daha sonra ken-dilerine, süreleri sanal jetin burnunun ufuk
çizgisi üzerinde ya da alt›nda yapt›¤› aç›ya göre ayarlanm›fl elektrik at›mlar› (pulse) veri-liyor. DeMarse “At›mlar›n zamanlamas›, sinir hücreleri a¤›n›n geçirgenli¤i üzerindeki etki-sini belirliyor ve bu geçirgenli¤i de¤ifltirebili-yor” diyor. Bu at›mlara karfl›l›k nöronlar›n üretti¤i sinyallerse uça¤›n burnunun yöneli-mini etkiliyor. Buysa at›mlar›n zamanlamas›n› yeniden de¤ifltiriyor; bu da nöronlar›n tepkisi-ni de¤ifltiriyor. Sonuçta, ö¤renmetepkisi-nin basit bir biçimi olan bir geribesleme halkas› olufluyor. Araflt›rmac›, “bak›yorsunuz, düzenek giderek uça¤› kontrol etmeye bafll›yor ve uça¤›n bur-nunu yatay pozisyona getirmeyi baflar›yor” diyor.
DeMarse’›n uzun dönemli amac›, beynin ifllev-lerini taklit eden bilgisayar yaz›l›m algoritma-lar› gelifltirmek. “Nöronalgoritma-lar›n hesaplamaalgoritma-lar›n› nas›l yapt›klar›n› ö¤renebilirsek” diyor, “izle-dikleri kurallar› ç›kartabilir ve flimdikilerden çok daha ak›ll› sistemler gelifltirebiliriz.”
Discover, fiubat 2005
T›p
Ad› Dizüstü Ama…
Çanaktaki Beyin
Lösemiyi Afl›yla Tedavi
Myelojen lösemide kanserli beyaz kan hücreleri dolafl›m sisteminde bir tür
“s›v› tümör” oluflturuyorlar
