18 Nisan 2001 B‹L‹MveTEKN‹K
B ‹ L ‹ M V E T E K N L O J ‹ H A B E R L E R ‹
‹nsan Klonlama
Karar›na Tepkiler
Geçen ay bir Grup araflt›rmac›n›n çocuk sahibi olamayan çiftler için insan klonlayacaklar›n› aç›klamas›, bilim dünyas›ndan yo¤un tepkilere neden oldu. Gerçi bu yolda aç›klamalar daha önce de yap›lm›flt›. Üç y›l önce Richard Seed adl› bir doktor, ABD’nin Chicago kentinde bir insan klonlama klini¤i açaca¤›n› duyurmufl, daha sonra da kendi kar›s›n› klonlayaca¤›n› aç›klam›flt›. Kanada’da yaflayan Raelyenler adl› tarikat üyeleri de, insan klonlama konusunda "ilginç" planlar öne sürmüfllerdi. Ancak her iki aç›klama da, kamuoyunca fazla ciddiye al›nmam›flt›. Ancak bu kez uzmanlar› endiflelendiren, aç›klamay› yapan grubun, tart›flmal› hedeflerini gerçeklefltirebilecek teknik beceriye sahip görünmeleri. Uzmanlar, böyle bir giriflimin hem anne hem de klonlanm›fl çocuk için büyük potansiyel tehlikeler yarataca¤› görüflündeler. ‹nsan klonlama hedefini aç›klayan ekibin
baflkanl›¤›n›, Roma Klinik Obstetri ve Jinekoloji Ensttüsü’nden do¤urganl›k uzman› Severino Antinori. Bu araflt›rmac›, daha önce de 62 yafl›nda bir kad›n› tüpte döllenmifl embriyo afl›layarak hamile kalmas›n› sa¤lad›¤› için tart›flmalara ve medya ilgisine yabanc› de¤il. Ekipte ayr›ca, Lexington’daki (ABD) Amerika Androloji Enstitüsü’nden üreme fizyologu Panos Zavos ve Israilli biyoteknoloji uzman› Avi Ben-Abraham da yer al›yorlar. Araflt›rmac›lar, kayna¤›n›
aç›klamamakla birlikte "s›n›rs›z bir bütçeye" sahip olduklar›n› ve deneyi, ad›n› saklad›klar› bir Akdeniz ülkesinde yapacaklar›n› belirtiyorlar. Ben-Abraham, ‹slam›n ve Yahudili¤in insan klonlama kavram›na daha aç›k oldu¤unu iddia ederek bu ülkenin bir Arap ülkesi ya da Israil olabilece¤i
yolunda ipuçlar› veriyor. Üçlü, kocalar›n k›s›rl›¤› nedeniyle çocuk sahibi olamayan aileler için klonlama uygulayacak. Antinori’ye göre 600 kifli deneyler için s›ra bekliyor. Grup, pek az teknik ayr›nt› verdi¤i bas›n toplant›s›nda, kuzu Dolly’nin klonland›¤› tekni¤in kullan›laca¤›n› aç›klad›. Bu yöntemde bir beden hücresinden al›nan çekirdek, kendi çekirde¤i al›nm›fl bir yumurtaya afl›lan›yor ve klonlama süreci bir elektrik flokuyla bafllat›l›yor. Ekip üyelerinden Zavos, grupta ayr›ca birçok hayvan klonlama uzman›n›n da bulundu¤unu belirtiyor, ancak "güvenlik nedeniyle" isim vermekten kaç›n›yor. ABD’nin Massachusetts eyaleti, Cambridge kentinde bulunan Whitehead Biyot›p Araflt›rmalar› Enstitüsü’nden Rudolf Jaenisch ve önde gelen baflka baz›
araflt›rmac›larsa, insan klonlanmas›na fliddetle karfl› ç›karak, döllenmifl yüzlerce yumurtadan tek tük elde edilebilen çok az say›da memeli klonlar›n›n ciddi sa¤l›k problemleri tafl›d›¤›na dikkat çekiyorlar. Jaenisch, "Ço¤u, do¤umdan hemen sonra ölüyor, ya da beyin, böbrek ya da ba¤›fl›kl›k sistemlerinde ciddi anormalliklerle dünyaya geliyorlar" diyor. Araflt›rmac›ya göre flimdiye kadar klonlanan befl memeli türünden hepsinde ortaya ç›kan bu
aksakl›klar›n, insanda da ortaya ç›kmamas› için bir neden yok. ‹skoçya’daki Roslin Enstitüsü’nden Dolly’nin yaratc›s› Ian Wilmut, geçenlerde do¤an bir klon kuzuyu, mükemmel fizik görünüflüne karfl›n, solunup bozuklu¤u nedeniyle öldürmek zorunda kald›klar›n›, otopsi sonucunda da akci¤erlerini yöneten kas ve damarlar›n bozuk bir biçimde geliflmifl oldu¤unu farkettiklerini vurguluyor. Wilmut, "Ayn› hasar bir insan klonunda ortaya ç›karsa ne yapacaklar merak ediyorum" diyor. Araflt›rmac›lara göre bir insan klonu, annesinin yaflam›n› da tehlikeye atar. Memeli klonlar› genellikle normalden bir hayli büyük oluyor. Bu klonlara hamile olan diflilerin bedenleri tehlikeli biçimde flifliyor ve ço¤u düflük yap›yor. Antinori’nin ekibiyse bu sendroma yol açan problemin, embriyonun tutuldu¤u kültür ortam›yla ilintili göründü¤ünü, ortamdaki maddeleri de¤ifltirerek sorunun üstesinden gelinebilece¤i görüflünde. Tüm eleflitirilere karfl›n ekip, takvimi uygulamaya devam ediyor. Üç araflt›rmac›, önümüzdeki Ekim ay›nda Monte Karlo’da bir araya gelerek plan›n "ince ayar›n›" yapacak. Ekip, iki y›l içinde ilk embriyolar›n rahme
yerlefltirilebilece¤ini umuyor.
Science, 16 Mart 2001
