T a r a b y a y o l u
I s t a n b u l d a y a p ı l a n b e t o n
ş o s a l a r
Belediye fen heyeti
Geçen sene ve bu sene, İstanbulda iki be- ton şosa yapıldı: (Hacı Osman - Tarabya) ve
(Heybeliada Büyük tur) şosaları.
Bunlardan birincisi 2-|-800 kilometre, ikin- cisinin de beton kısmı 4-)-200 kilometredir. Bu suretle İstanbul şehri iki sene içinde 7 kilo-
metre beton şosa yaptırmıştır. Her iki şosanın plâtform eni 5 metredir.
İstanbulda yapılan beton şosalar asıl be- ton şosalar değildirler. Bunların ancak bazı yo- kuşlara tesadüf eden virajları ve Tarabyada köy içerisine tesadüf eden kısmı asıl beton şo-
Y e n i T a r a b y a v e H e y b e l i a d a y o l l a r ı n d a n g ö r ü n ü ş l e r .
sa olarak yapılmıştır. Bununla beraber bu kısım- larda da şosaya ancak 12-14 santimetre kalınlık verilmiş ve Amerikada ve batıda yapılan beton şosalar kadar ehemmiyetli kalınlıklar tatbik e- dilmemiştir.
Esas itibarile, gerek (Hacı Osman - Tarab • ya) ve gerekse (Heybelada, Büyük tur) şosaları Sandwich usulile Macadam - Mortier olarak yapılmışlardır. Macadam - Mortier sisteminde şosaların, 20 - 25 santimetre kalınlığında tek veya çift katlı asıl beton şosalar kadar ağır ve fazla trafiklere dayanmadığı malûmdur. İstan- bul Belediyesi Fen Heyeti de «Macadam - Mor- tier» şosalarm kıymetini mübalâğa ederek bü- yük hülyalarla işe başlamış değildir. Mesele;
katranlı, âdi Macadam şoısalardan ve hatta biz- de yapılagelen bazı asfalt şosalardan memlekete daha uygun ve yerli malı ile yapılabilecek ve tamir edilebilecek bir sistem arayıp tecrübe et- mekten ibarettir.
Şimdiye kadar yapılan iki şosa fena ne- tice vermediler. Fena netice vereceğe de ben- zemiyorlar. Bu şosalar, üzerindeki bugünkü tra- fik değişmezse iyi bakılmak ve az bir tamir ile on sene kadar dayanabilecek gibi gözüküyor.
Dokuz aydan beri araba ve otomobillere açık olan Tarabya yolunda henüz hiç bir bozukluk yüz göstermemiştir. Heybeliada Büyük tur yolu yapılır yapılmaz, bu yol da otomobillerden da- ha ziyade muzır olan, beygirli arabaların geç- mesine açıldığı halde isteğe yer bırakacak ya- ralar almamıştır.
Macadam - Mortier şosalarm metre murab-
baı Hacı Osman - Tarabya yolunda 180 kuruşa çıkmıştır. Şantiyenin organizasyonunda yapı- lan değişiklikler sayesinde bu fiyat Heybelide 150 kuruştan daha aşağılara indirilmiştir. Bu fiyatların içinde tabiî, çürük yerlerde her türlü yollarda yapılmasına mecburiyet hasıl olan te- mel fiyat: yoktur.
Macadam - Mortier şosalarm ilk yapılış fi- yatı katranlı şosalardan pek azdır. Katranlı şo- salarda sık sık tesadüf edilen dalgalanma, kay- paklık, Macadam - Mortier şosalarda yoktur.
Hem daha az bombumanlı ve çok daha düzgün bir yol elde edilmektedir. Trafik değişirse on?
göre bir revetman yapmak ta her vakit kabildir.
İstanbulda yaplıan Macadam - Mortier şo- salarda kırma taş kalınlığı 15 santimetredir. Bu kırma taş n üst kısmının vasati 8 santimetresi silindiraj ile beton haline getirilmektedir. Alt tabaka kırma taş olarak kalmaktadır. Kullan;
lan dozaj ekseriyetle bir metre mikâbı kuma 700 kilogram çimentodur. Bu suretle 18 kilogram çimento harcanmaktadır.
(Yunus) markalı çimentolardan, Bakırköy, Arslan ve Türk çimentoları daha iyi netice ver- mektedirler. (Yunus) çabuk donduğundan şo- sayı yapmak güç oluyor.
Çimentonun üst yüze terleyen şerbeti tra- fikle aşındıktan ve kırma taşlar mozayık şekli- ni aldıktan sonra % 20 bitüm ilâvesile şosa kat- ranlanmaktadır. Katran ve bitümün miktarı metre murabbaına en çok 850 gramdır.
G. Alnar
istanbul Belediyesi Yollar D i r e k t ö r ü
