P L A S T İ K S A N A T L A R S E N T E Z İ
A R N E JACOBSEN — F E R N A N D LEGER — İLHAN KOMAN Plâstik sanatlar sentezinin tam mâna-siyle tahakkuku için, bu sanatların muhtelif sahalarında yapılan araştırmaların birbirle-rine muvazi anlayışta olması; inşaî, plâstik ve fonksiyonel düşüncelerin sentezine varı-larak, doğacak herhangi bir eserin muhiti ile plâstik münasebetler tesis etmesi lâzım-dır
Bu düşünce ve endişe, plâstik' sanatla-rın her kısmında, abstre, yani, sırf plâstik kıymeti anlamış olan mimar, ressam ve heykeltraşları, tekniklerin tekâmülünü ya-kından takibe ve kendi branşlarından baş-kalarında da bu teknikleri tatbik etmeğe sevketmektedir.
Dünyaca tanınmış mimarlar arasında bulunan Arne Jacobsen, mimarî ibdaların-da, dahilî, spatial teşkilât ve teçhizatı ile bir dahilî mimar ve dekoratörden daha fazla alâkalanmış ve mimarideki plâstik anlayışı-na muvazi olarak möbleler ibda ederek, plâstik sanatların bu branşında da şöhret sahibi olmuştur.
Fernand Leger, daima figüratif ele-manlarla kompoze ettiği şövale esprisin-deki tablolarının yanında, tamamen hen-desî şekillerle muazzam mimarî polikromi eserleri yaratmıştır.
Bertoia gibi, doğrudan doğruya maden-le çalışan heykeltraşlar, estetik anlayışların-dan fedakârlık etmeden, koltuk, masa ve saire gibi fonksiyonel ve aynı zamanda plâstik eserler vücude getirmişlerdir.
Memleketimizde plâstik sanatlar sen-tezi ile meşgul pek nadir sanatkârlardan İlhan Koman'm bu mevzuda yapmış oldu-ğu ve maalesef, arzu ettiği şekilde tahakkuk ettiremediği portatif dükkânlar projesini Arkitekt'in 279 uncu sayısında neşretmiş-tik. Bu proje, Koman'ın plâstik anlayışını, yani, demir çubuklarla inşa ettiği heykel-lerinin bir görüş noktasından dört buudu ve mekân bütünlüğünü ifade etme endişesini taşımaktadır. İlhan Koman bir müddet-tenberi, dekoratör Sadi Öziş'le beraber, unsurlarının yine demir çubuk, boru ve plâstik maddeden ibaret olan bina teçhizatı meseleleri ile meşgul olmaktadır. Sanat anlayışını değişik şekillerle, mimarî ve ha-yatla birleştirmiş, plâstik vahdeti, şekillerin «concret» araştırmalariyle temin etmiştir. Son zamanlarda vücude getirdiği «crea-tion» larında, fonksiyonel şartlar, sanatkâ-rın plâstik anlayışını hiçbir zaman rencide etmemektedir.
İLHAN KOMAN ve SADİ ÖZİŞ: Koltuk
