Pediatrik Olgularda Tarama Muayenesi•

(1)

T. Oft. Gaz. 34,155-160.2004

Pediatrik Olgularda Tarama Muayenesi•

Bir Yuvarlak Masa Tartz§masz

Velittin Oguz (**), Sibel Oto (***), Ahmet Ozkagmcz (****), Deniz Somer(*****), Pmar Aydzn (******)

OZET

DUnyamn bin;ok Ulkesinde oldugu gibi koruyucu hekimlik baki§ ac;lS! ic;inde tarama mua- yeneleri konusu Ulkemizde de gi.indeme girmeye ba§lami§tlr. Bu yaz1da degi§ik baki§ ac;Ilanm temsil eden, konunun uzmam dort yazann, c;ocuklarda yap1lacak tarama muayenelerinin amac;- lan, hedef ya§lan ve uygulama yontemleri konusunda fikirleri yer almaktad1r.

Anahtar Kelimeler: Tarama, Pediatrik, Gorme Keskinligi, Renk Testi, Stereopsis

'SUMMARY

Screening in Pediatric Cases A Round Table Discussion

As m many other countries, screening examinations from preventive ophthalmological po- int of view is now in our country's agenda. In this article, the aims, target ages, and techhiques of screening examinations are being duscussed here by four different authors, representing four different point of view.

Key Words: Screening, Pediatric, Visual Acuity, Color Test, Stereopsis

SORU a) 0-17ay,

Ya§adigmiz yerle§me biriminde saghk taramas1 ya- p!lmasi gerekmektedir. Sizden Goz Saghg1 ile ilgili bir tarama yapmamz istenmektedir. Oncelikli hedef grubu- nuz hangisi olurdu? Nedenleri ve tercih edeceginiz test- Ier nelerdir?

b) 18 ay-3.5 ya§, c) 3.5-5 ya§, d) 5-7 ya§, e) 7-10 ya§

(*) Tarti§macJ: Prof. Dr., istanbul Oniversitesi, Cerrahpa~a Ttp Fakiiltesi, Goz Hastahklan Anabilim Dah, istanbul

(**) Tarh§mac1: Doc;;. Dr. Ba§kent Oniversitesi, Ttp Fakliltesi, Goz Hastahk- lan Anabilim Dah, Ankara

(***) Tarh§mac1: Doc;;. Dr. Selc;;uk Oniversitesi, Meram Ttp Fakiiltesi, Goz Hastahklan Anabilim Dah, Konya

(****) Tarh§maCJ: Dr. S.B. Ankara Egitim ve Ara§tmna Hastanesi, I. Goz Kli- nigi, Ankara

(*****) Moderator: Prof. Dr. Serbest Hekim, Ankara

• Arahk 2002 tarihinde, TUrk Oftalmoloji Dernegi Ankara ~ubesi, Ayhk Olagan Gece ToplantlSlnda gerc;;ekle§tirilen yuvarlak masa tartt~masmm bir bOliimiidiir.

Konu~mactlann ad1 bu yaztya Soyadt Alfabe masma gore yerle~tirilmi~tir.

Mecmuaya Geli~· Tarihi: 22.10.2003 Diizeltmeden Geli§ Tarihi.· 20.01.2004 Kabul Tarihi.· 29.01.2004

(2)

!56 Velittin Oguz, Sibel Oto, Ahmet Ozkagmc1, Deniz Somer, Pmar Aydm

Dr. VELiTTiN OGUZ

Bu tlir bir saghk taramas1 ba§latJlmadan once deger- lendirilmesi gereken iki konudan ilki taranmas1 gereken grubun ozellikleri ve tarama is;in elimizde bulunan ola- naklar oldugunu dii§liniiyorum. Taranmas1 gereken grubun sosyo-kliltiirel dlizeyi mutlaka s;ocuklann egitimine yans1yacag1 is;in s;ocuklann kavrama ve dolayiSlyla yamt venne (ornegin E e§eline) ya§lan farkh olabilir. Tarama is;in onemli olan diger bir konu ise elimizdeki imkanlar- chr.

Gozden uzak tutulmamas1 gereken diger bir konu ise burada bizden istenenin bir saghk muayenesi olma- Y'P bir saghk taramas1 oldugudur. Dolayisiyla gene! tarama kriterlerini hatulamakta yarar bulunmaktadJr. Bir hastahkla ilgili tarama uygulanabilmesi is;in gerekli kriterler a§agidaki §ekiJde ozetJenebiJir:

1. Hastal1gm taranmasnun mortalite ve morbidite lizerinde ciddi bir etkisi olmahd1r.

2. Hastahgm prevalans1 taramay1 gerektirir ols;iide olmahdir.

3. Hastahgm dogal seyri yeterince anhl§Ilmi§ ol- mahdlr.

4. Hastahgm tedavisi kabul edilebilir, etkin ve elde mevcut olmahdu.

5. Tedavi erken ba§latJ!digi taktirde hastahgm seyri daha iyiolmahdir.

6. Tarama testleri kabul eclilebilir, glivenilir, ge- s;erli ve makul bir maliyette olmahdir (1 ).

bncelikli hedef grubumuzu ses;meden once pediyat- rik olgu grubunda hangi hasta!Ik veya konuya yonelik olarak tarama yapmam1z gerekir diye clii§lincli.iglimlizde yukarda sozi.i cdilen gene! kriterler ve ozellikle 2, 5 ve 6.

kriterler dikkate almdigmda agn·hkh konunun ambliyopi oldugunu gormekteyiz. Bu soruna yonelik olarak bakti- gnmzda ise ambliyopi teclavisinin en etkin oldugu ya§m 3 ya§a kadar olan donem oldugunu bilmekteyiz. Ancak buna kar§m tarama programlan is;in s1ks;a kullamlan gorme testlerinin 3 ya§mdan daha ktis;iik s;ocuklan de- gerlendirmek is;in pratik olmadigi ve degi§ik testlere gore farkh sonus;Iar ahnabildigi bildirilmi§tir. Bu nedenle onerilen ya§ gruplan arasmda ozellikle lilkemiz ko§ulla- nnda hedef grubu 3.5-5 ya§ olarak ses;mek daha uygun olur kamsmday1m (2,3).

Dr. SiBEL OTO

Oncelikli hedef grubun tarama kO§Ullanna gore; ornegin taranacak toplulugun geni§ligi, tarama is;in sahip olunan zaman, kullamlabilecek metodolojiler, yardm1ci

personelin kapasitesi gibi faktOrlere gore degi§ebilir;

ancak eger sadece bu ya§ gruplanndan birini tarama im- kamm olsa idi §iiphesiz 3.5-5 ya§ grubu en oncelikli grup olurdu. yiinkli 3-3.5 ya§ s;ocuklann monokiiler ok- liizyona izin verdikleri, aynca verbalize olup subjektif testlere nispeten glivenilir cevap vermeye ba§ladiklan donem, dolaylSJ ile monokiiler gorme keskinliginin ol- s;iilebilir hale geldigi en erken donem olarak dii§linlil- mektedir (4).

Bir saghk sorunu ile ilgili tarama yap1labilmesi is;in Diinya Saghk Orgiitiinlin belirledigi kurallar arasmda;

bu sorunun onemli bir morbidite nedeni olmas1, yliksek prevalans gostermesi, hastahk saptanan olgularda etkin giri§imin zamamnda yapdabilmesi ve tarama testlerinin basit, kisa siirede uygulanabilecek ve glivenilir testier olmas1 ko§ullan aranmaktad1r. Bu ko§ullar altmda yapi- lacak olan taramamn hedefi %1- 4 arasmda prevalans gosteren ambliyopinin ve §liphe edilecek bir bulgu ver- meyen ambliyopijenik refraktif, strabismik ve diger okli- ler sorunlann erken donemde, sensitif period si.iresince saptamp tedavi edilmesidir (5). Sensitif donemin 8 ya:;;I- na kaclar devam ettigi dli§iiniilmektedir (4). Tamm olarak ambliyopi tamsmm konulabilmesi is;in her bir gozlin gorme keskinliginin Ols;i.ilmesi gcreklidir, cliger yontemler ancak ambliyopijenik faktOrlerin belirlenmesini sag- layacaktJr. 0 halde gorme keskinligi ols;i.imii ambliyopi is;in en etkili tarama yontemidir, bu nedenle okul oncesi gorme taramalan iskandinav i.ilkeleri, ingiltere ve ABD gibi geli§mi§ iilkelerde genellikle monokliler gorme keskinliginin glivenilir olarak ols;iilebilcligi en erken ya:;;

olan 3.5 ya§ civanncla yliri.itiilmekteclir (6-8). Bu ya:;;

grubuncla sadece gorme keskinligi ols;limli ile yap!lan ambliyopi taramasmcla Newman ve East (6), 936 s;ocukta negatif precliktif clegeri %99.6 olarak saptami§larchr, ortme testi ve binokiiler fonksiyon testlerinin (20 prizma ve steropsis testi) ilavesi ile bu cleger %1 OO'e s;Ikmakta- dJr. Wasserman ve arkada§lan (9), 3-5 ya§lan arasmda- ki 8417 s;ocugun yer aldigi s;ok merkezli bir s;ah§macla 3 ya§ grubunda gorme keskinligini %72 s;ocukta clegerlen- · clirilebilir olarak bulurken bu oran 4 ya§mcla %91, 5 ya-

§mda ise %97 olarak belirlenmi§tir.

Esotropya ve ambliyopi ba§lamaclan once, 4 ay-3 ya§ cloneminde fototarama yontemi ile refraktif risk fak- tOrlerin belirlenmesi gelecek vaaclctmekle birlikte, esotropya ve ambliyopinin dogal gicli§i ile ilgili ti.im bilgile- rimiz heni.iz yeterli degilclir ve bu, erken taramamn prof- laktik potansiyelini kiSitlamaktadJr. Okul oncesi donemde sensoriyel tabanh testlerin kullammmm hem avantajlan hemde kisJtlamalan mevcuttur. En onemli kiSitlama test eclilebilirlik ve yalanc1 negatifliktir, en onemli avantaj1 ise ambliyopi tamsmm direkt olarak ko- nulabilmesidir. Diger testlerin ti.imi.i- farmakolojik dila-

(3)

Pediatrik Olgularda Tarama Muayenesi 157

tasyon ile refraksiyon Ol~limli dahil olmak lizere- ambli- yopijenik potansiyele sahip faktarlerin saptanmasm1 ancak saglamaktadtr (5).

Gorme keskinligi testlerinde sonucun degerlendiri- lebilirligi testi uygulayan ki§inin deneyimine ve ~ocu

gun ya§ma bag1mh olarak degi§mektedir. Okul oncesi taramalanmn etkinligi degi§ik ~ah§malarla gosterilmi§- tir. iskandinav lilkelerinde 70'li ytllardan beri 4 ya§ gru- bundaki ~ocuklara rutin tarama uygulanmaktad1r. is- ve~'te yapilan bir ~ah§mada 2178 yedi ya§ grubunda ~o

cuk taranmi§tir; bunlann 1530'li 4 ya§mda taramadan

ge~irilmi§tir. Taranan grupta yeni ortaya ~1kan ambliyopi insidans1 ilk taramamn 1/25'i kadar ve taranmayan gruptaki insidansm l/l3'li kadardtr ( 1 0).

Ambliyopi tedavisi 200 ytldan beri bliylik bir degi-

§ik1ik gostermemi§tir, ana hedef tercih edilen gozlin ka- patilarak ambliyopik gozlin fiksasyona zorlanmastdir.

Tedavinin etkinligi ya§ ile birlikte azalmaktad1r, ya§m

ger~ek etkisi hala sorgulanmaktad1r.

Oliver ve Nawratzki (11), 1.5-6 ya§ grubunda 5329

~ocugu incelemi§ ve bunlan 5 ayn ya§ grubunda ( 1.5-3 ya§, 3-4 ya§, 4-5 ya§ ve 5-6 ya§) degerlendirmi§lerdir.

Ambliyopi insidans1 1.5-2 ya§ grubunda %0.4 iken, 4-5 ya§ grubunda %2.1 olarak saptanmi§tir. Erken ya§ grubunda oranm dli§lik olmasmm nedeni tamsal yontemle- rin yeterli olmamasma baglanmi§tir. Bu ya§ gruplannda terapotik cevaplar degerlendirildiginde 6 ya§ma kadar tedaviye cevapta gruplar arasmda her hangi bir farkhhk goriilmemi§ ve ba§an 0.5 ve lizerinde gorme keskinligi olarak tammland1g1 zaman ortalama %67 gibi bir tedavi ba§ansi elde edilmi§tir. Yazarlar bu sonu~lann I§Igi altmda okul oncesi taramalann en yliksek insidansm sap- tanabilecegi ya§ grubunda yap1lmasmm ideal olacagm1 belirtmi§lerdir. Newman ve arkada§lan (4), ortoptistler tarafmdan 3.5 ya§ grubuna uygulanan ve pozitif predik- tif degeri %79.9 olan tarama sonucunda referans merke- ze gonderilen 348 ki§ilik bir grubu 2 yilhk bir donem i<;:inde izlemi§lerdir. Kayma olmadan sadece ambliyopi- si olan <;:ocuklann %87.2'sinde 0.7 ve lizerinde gorme keskinligine ula§Ihrken, bu oran kaymas1 olanlar i<;:in

%64.3 olarak belirlenmi§tir. Yazarlar bu oranlarla 3.5 ya§ grubunda yapilan taramalann etkili oldugu gorli§li- nlin desteklendigini belirtmi§lerdir.

Ulkemizde ilkokula ba§lama ya§I olan 6-7 ya§lann- da rehber ogretmenler tarafmdan gorme taramasi uygu- lamasi yaygmla§maktadir ancak ambliyopinin bu ya§

grubunda saptanmas1 tedavi ba§ansmt etkilemektedir, tarama ya§Imn okul oncesine <;:ekilmesi ve ana-<;:ocuk saghg1 merkezleri baz almarak 3-3.5 ya§ grubu hedefle- nerek bir goz saghg1 tarama programmm uygulamaya ge<;:irilmesi gereklidir.

Dr. AHMET OZKAGNICI

Saghk taramasmm ne ama<;:la yapilacagi onemlidir.

Ulkemiz §artlanm goz online ahrsak ve nlifusumuzun bliylik ~ogunlugunun da gen<;:lerden ve <;:ocuklardan olu§tugunu dli§linlirsek 3.5-5 ya§ grubunun daha uygun oldugunu dli§linliyorum. <;linkli saghk taramalannda goz muayenesinin htzh olmasr aym zamanda glivenilir yontemlerle yapilmas1 gerekir. Saghk taramalannda is- tenen, ambliyopi nedeni olabilecek §a§thk veya refraksiyon kusurlannm tespit edilebilmesidir. Bu ya§ grubunda bu bozukluklann tespit edilmesi tedavi edilebilir olma oranm arttirmaktadtr. Bu ya§ grubunun koopere olabile- cegi Snellen e§eli, E kartlan, Lea e§eli gibi testier kullamlabilir. Aynca ~ocuklann muayenesinin ozellikli ol- masi nedeniyle tecrlibeli hekimler tarafmdan yapilmasi en uygunudur. Bu konuda klasik olarak takip edebilece- gimiz bize yardtmct olacak yeterliligi kamtlanmi§ bi- limsel yontemler fazla degildir. <;ocuklann muayenesin- de <;:ocugun dikkati <;:ekilmeli ve bunun devamhhg1 sag- lanmahdir. ilgi kaybolursa muayene zorla§IL 3.5 ya§ alt1

<;:ocuklarda Snellen e§eli, Lea kartlanna kooperasyon saglanamayacagt i<;:in bunlarda one toy-one look (bir oyuncak-bir baki§) kurah ge<;:erlidir (12). <;ocugun ilgi- sini <;:ekebilecek oyuncaklar, kli<;:lik resimler veya renkli I§Iklar kullamlabilir. ideal olan akomodatif hedeflerin kullamlmasi d1r.

Dogumdan itibaren 6-30 ay sUre i<;:erisinde <;:ocugun gorme keskinligi l 0/10 keskinlige eri§ir. Fotoreseptor- lerin geli§iminin ve ozelle§mesinin devam etmesi, i<;: re- tina tabakalannda sinaptik matlirasyonun devam etmesi ve list gorme yollannda myelinle§menin devam etmesi bu gecikmenin nedenlerindendir. Kli<;:lik <;:ocuklarda ya- ptlacak taramalarda gorme keskinliginin istenilen dUzey- lere <;:tkamamas1 bu olgularda gorme problemi oldugu kamsma gotlirebilir ve zamanla emetropizasyon kazana- cak olgularda gereksiz tashihler yapllabilir ( 13 ).

Sonu<;: olarak gorme geli§iminde ilk 6 aym olduk<;:a onemli oldugunu biliyoruz. Bu slire<;: de gorme keskinli- ginde onemli degi§imler olur, bu slire zarfmda gormeyi etkileyecek patolojiler ciddi ve tedavisi gii<;: gorme prob- lemlerine neden olabilir. ideal olan dogumdan soma ilk 6 ay sonunda mutlaka goz muayenesinin yapilmasidir.

Dr.

DENiZ SOMER

Eger bir bO!ge taramas1 yap1lacaksa tarama i<;:in ya~

grubu olarak 0-3 ya§I se<;:mek gerektigi kanaatindeyim.

Normal okiiler ve nora! geli§im i<;:in hayatm erken do- nemlerinde normal gorse! uyannm saglanmas1 gereklidir. Normal gorme uyans1, gorme fonksiyonlan ve bi- nokiilarite olu§umunun saglanmas1 yamnda bir<;:ok nora!

(4)

158 Velittin Oguz, Sibel Oto, Ahmet Ozkagmc1, Deniz Somer, Pmar Aydm

agm geli§imini de uyararak, algilama (cognition) ve mo- tor beceri gibi norolojik fonksiyonlan da geli§tirecegin- den c;:ocuga ya§am boyu avantajlar saglar. Bugtin konjenital katarakt cerrahisinin ve cerrahi sonras1 koreksiyon ve kapama gibi tedavilerin 6 ayhga kadar tamamlanmasi gerektigi, konjenital katarakt.cerrahisinin 1 ayhkta uy- gulanmasi durumunda onceden var olan infantil nistag- musun kaybolabildigi bilinmektedir (3, 14,15 ,16, 17).

Ambliyopi tam ve tedavisi ac;:Ismdan dti§tindtigtimtizde, binoktiler gorme ve streopsisin 4 ayhga kadar geli§tigi- ni, ambliyopi saptanan olgularda kapama tedavisine ah- nan cevabm en c;:ok 18-36 ayhk bebeklerde oldugunu biliyoruz (2,16,18).

BaZI yazarlar ambliyopi onlemeye yonelik goz tara- malannm hayatm ilk 2 y1lmda yapllmazsa faydas1z oldugunu soylemektedir (18). Ambliyopi tams1 ve tedavisi ic;:in tm·ama testlerinin 3 ya§ altmda yapllmasmm geregi tizerinde duran bir c;:ah§mada ise (2) 3 ya§ tizerinde ambliyopi tedavisine ba§lanan bebeklerin ambliyop kal- ma orammn 3 ya§ altmda tedavi edilen guruba gore 4 kez fazla oldugu ve 3 ya§ altmda tedavi gorenlerde diger guruba gore ambliyopik gozlerde ortalama 1 s1ra daha fazla gorme kazamldigi gosterilmi§tir.

Klinigimizde herhangi bir nedenle (konjenital nazo- lakrimal kana! tikamkhgi, konjunktivit, kapiller heman- jiom vs.) poliklinige ba§vuran !tim bebeklere aynca sikloplejili muayene yap1yoruz. 6 aym altmda yapllacak sikloplejili muayenenin 12-18 ayhga gore en onemli avantajlanndan biri de hekim ac;:Ismdandir; 6 aya kadar bebegin muayenesi c;:ok daha kolay yap!labilmektedir (17).

Amerikan Ortoptik Cemiyeti !tim c;:ocuklarda 6 ay- hktan itibaren rutin goz muayenelerine ba§lanmasmi onermektedir (1994). ABD de ilk muyeneyi pediatristler, daha sonraki muyeneleri pediatristler yanmda hem-

§ireler, egitimciler, halk saghg1 gontilltileri ve kadm-in- fant-c;:ocuk klinigi c;:ah§anlan tarafmdan yapiimakta (19,20). Amerikan Pediatri Akademisi goz taramas1 ve sevk kriterlerini §oyle belirtilmi§tir:

American Academy of Pediatrics 1996 (21) Go1me Taramas1 ve Sevketme Kriterleri:

Gene! muayene kriterleri;

• Gozlerin di§andan inspeksiyonu

• Ya§a uygun yontemle gorme keskinligi deger- lendirilmesi

• Motilite, ekstraoktiler kas hareketleri

• Oftalmoskopik muayene

Oyktiye gore sevk gereken durumlar:

• Dogum agirhgi< 2000gr (prematUre retinopati riski)

• Ailede konjenital katarakt, retinoblastom, meta- bolik veya genetik hastahk oyktisti

• Ailenin gozde kayma farketmesi Yenidogan muayenesi

• Gozlerin gene! inspeksiyonu

• KumiZI refle, Dogum-2 ya§:

• Goz ve orbitamn eksternal muayenesi

• Motilite, ekstraoktiler kas dengesi (Kornea I§Ik reflesi ve ortme testi)

• Pupilla muayenesi

• KlfmiZI refle 2-4 ya§

Onceki muayenelerin tekran

3 ya§tan itibaren gorme muayenesi (HOTV, LEA figtirleri, Snellen E)

• Binoktiler gorme (Random DotE ile stereopsis) Oftalmoskopi

5 ya§ ve iistti

Onceki muayeneler ve 0.7 gorme altm1 sevk Sevk kriterleri:

5 ya§ at1 gorme ( 0.6

• Gozler arasmda 2 s1ra gorme farki (gorme keskinligi ne olursa olsun)

• 40 em den Random Dot E testinde 6 gosterimin 4 veya daha azm1 tammlayabilmek

~a§Ihk §iiphesi

• Anormal kirmiZI refle

• inspeksiyonda oktiler hastahk

Bu kriterlere ragmen ttim ABD eyaletlerinde c;:ocuklann sadece

%21 'in de periodik kontrol yap1labildigi ve §a§Ihkla birlikte olmayan ambliyopilerin %50'sinin ancak okul y!llannda saptanabildigi gosterilmi§tir. (19 ,20,22).

Sec;:ilen ya§ grubunda tarama testlerinin:

1. Oktiler hastahklar 2. Ambliyopi

(5)

Pediatrik Olgularda Tarama Muayenesi !59

3. ~a§Ihk

4. Refraktif bozukluk

5. Renkli gorme defektleri saptanmaya yonelik ol- masi onerilebilir (3, 14, 15, 16,17,18,21 ).

Refraktif bozukluklar 12 ay altmda% 0.5 lik, 1 ya§

tizerinde % 1 lik siklopento\at ile siklopleji yapllarak saptamr (16, 17). Refraktif geli§imi engelleyen oktiler problemler (konjenital katarakt, Leber'in konjenital amorozu gibi), norogeli§imsel problemler (prematUre retinopati, Down Sendromu gibi) veya genetik ge9en refraktif bozukluklar varhgmda ilk bir ya§ i9inde 3 ayda bir muayene tekrarlanmahd1r (3, 17).

Renkli gorme degerlendirilmesinin Hardy-Rand- Rittler (HRR) testi ile yapllmas1 onerilir. Bu test spekt- rumun san/mavi boltimtintin degerlendirilmesini de sag- layan tablolar i9erir ki herediter ve edinilmi§ optik atrofi tamsmda degerlidir ( 16).

Stereopsis testleri yap1lmas1 anlamh degildir. Stere- opsis test sonuylanna bakarak gerekli merkezlere takip i9in sevk edilip edilmeyecegine karar verilen yocuklann ambliyopi varhgmda % 54-88, §a§Jhk varhgmda %25- 67 oramnda gerekenden daha az sevk edildigi gosterilmi§tir. Bu testlerle dogru tam koyma ylizdesi ise % 14- 53 olarak bildirilmektedir (23).

Dr. PINAR AYDIN: SON DEGERLENDiRME

"iyi klinik uygulamalar" ba§hgJ altmda tilkemizde

"ideal Goz Saghg1" uygulamas1 i9in "Koruyucu Hekim- lik"in onemi her ge9en gtin artmakta ve daha iyi anla§Il- maktadJr. ideal Goz Hekimligi uygulamasmda klinik ve ameliyat ba§ansmm yams1ra tarama mantlgmm da yerle§mekte oldugunu giderek artan say1da yapllmakta olan tarama muayenesi uygulamalanndan anlamaktayiZ. Ki- me, ne zaman ve nasll "goz saghg1 taramas1" yapmahy1z sorulannm tartl§maya ayilmasJ ve bu tarti§malann ozellikle ve oncelikle Ttirk Oftalmoloji Dernegi yatiSI altmda olgunla§tmlarak, toplumun degi§ik kesimlerine gerek oneri, gerekse uygulama olarak sunulmas1 90k onemli bir ad1m olmaktad1r. Bu a91dan onemli bulunan bu konuda dort degi§ik klinikten, konunun uzmam dort yazann dti§iince ve onerileri bu yaz1da ozetlenmi§tir.

KAYNAKLAR

1. Leske M.C., Hawkins B.S. Screening: Relationship To Diagnosis And Therapy.

In: Tasman W., Jaeger E.A. eds., Duane's Ophthalmology, 2002 Cd-Rom Edition (Lippincott Williams & Wilkins.

2002); Clinical Volume 5.

2. Williams C, Northstone R, Harrad RA, Sparrow JM, Harvey I, ALSPAC Study Team. Amblyopia treatment outcomes after screening before or at age 3 years: follow up from randomised trial. Br Med J 2002; 324: 1549-53.

3. Prager TC, Zou YL, Craig L et al. Evaluation of methods for assessing visual function of infants JAAPOS 1999:

3:275-282.

4. Newman DK, Hitchcock A, McCarty H, Keast-Butlcr .1.

Moore AT. Preschool vision screening: outcome of children referred to the hospital eye service. Br J Ophthalmol 1996;80: I 077 -I 082.

5. Simons K. Preschool vision screening: Rationale, metho- dology and outcome. Surv Ophthalmol 1996;41 :3-30.

6. Newman DK, East MM. Preschool vision screening: ne- gative predictive value for amblyopia. Br J Ophthalmol 1999;83:676-679.

7. Williamson TH, Andrews R, Dutton GN, et a!.

Assessment of an inner city visual screening programme for preschool children. Br J Ophthalmol 1995;79: 1068- 73.

8. Egan DF, Brown R. Vision testing of young children in the age range 18 months to 4 !/2 years. Child Care Health Dev 1984; I 0:381-90.

9. Wasserman RC, Croft CA, Brotherton SE. Preschool vision screening in pediatric practice: A study from the pediatric research in office settings (PROS) network. Pediat- rics 1992; 89: 834-838.

10. Kohler L, Stigmar G. Vision screening of four- year- old children. Acta Paediatr Scand 1973;62: 17-27.

11. Oliver M, Nawratzki I. Screening of pre-school children for ocular anomalies II. Amblyopia. Prevalence and thera- peutic results at different ages. Br J Ophthalmol

1971 ;55:467-471.

12. Moody E. Ophthalmic examinations of infants and children. ln:Nelson LB, Calhoun JH, Harley RD, eels. Pe- diatric Ophthalmolgy. 3rd eel. Philadelphia: Saunders:

1991.

13. American Academy of Ophthalmology. Pediatric ophthalmology and strabismus. In: Weingeist T A. Liesc- gang TJ, Grand MG, eds. Section 6, San Francisco: 1999- 2000.

14. Rydberg A, Ericson B, Lennerstrand G, Jacobson L, Lindstedt E. Assessment of visual acuity in children aged I 1/2 - 6 years, with normal and subnormal vision. Stra- bismus 1999; 7(1 ): 1-24.

15. Spierer A, Royzman Z, Chetrit A, Novikov I, Barkay A.

Vision screening of preverbal children with Teller Acuity cm·ds. Ophthalmology 1999; I 06( 4 ): 849-854.

16. Me in J, Trimble R. Diagnosis and Management of Ocular Motility Disorders. 1991; 2nd eel. Oxford. Blackwell Sci- entific Publications 42-95.

17. Benjamin: Borish's Clinical Refraction. Heinemann Sci- entific Publications; 1997; I 060- 1113.

18. Campos E. Amblyopia. Surv Ophthalmol 1995; 40 (1 ):

25-32.

(6)

160 Velittin Oguz, Sibel Oto, Ahmet Ozkagmc1, Deniz Somer, Pmar Aydm

19. Ciner EB, Dobson V, Schmidt PP, Allen D, Cyert L et al.

A survey of vision screening of preschool children in the United States. Surv Ophthalmoll999; 43:445-457.

20. Massof RW, Rubin GS: Visual function assessment ques- tionnaries. Surv Ophthalmol2001; 6: 531-548.

21. American Academy of Pediatrics. Eye examination and vision screening in infants, children and young adults. Pe- diatrics 1996; 98: 153-6.

22. Donahue SP, Johnson TM, Ottar W, Scott WE. Sensiti- vity of photoscreening to detect high magnitude amblyo- genic factors. JAAPOS 2002; 6:86-91.

23. Ohlson J, Villarreal G, Abrahamsson M, Cavazos H, Sjostrom A, Sjostrand J. Screening merits of the Lang II, Frisby, Randot, Titmus, and TNO stereo tests. JAAPOS 2001; 5:316-22