ÖĞRETMENLİK MESLEĞİ VE ETİK

ÖĞRETMENLİK MESLEĞİ ETİK VE

Doç. Dr. Harun ŞAHİN

Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi

Eğitim Bilimleri Bölümü/EPÖ

Türk Milli Eğitiminin Genel Amaçları;

• 24.06.1973 Tarihli Resmi Gazetede yayımlanan

• 1739 Sayılı Milli Eğitim Kanununun 2. Maddesinde Genel Amaçlar;

1. Atatürk İnkılap ve İlkelerine ve Anayasada ifadesini bulan Atatürk milliyetçiliğine bağlı; Türk Milletinin milli, ahlaki,

insani, manevi ve kültürel değerlerini benimseyen, koruyan ve geliştiren; ailesini, vatanını, milletini seven ve daima

yüceltmeye çalışan, insan haklarına ve Anayasanın

başlangıcındaki temel ilkelere dayanan demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devleti olan Türkiye Cumhuriyetine karşı görev ve sorumluluklarını bilen ve bunları davranış haline getirmiş yurttaşlar olarak yetiştirmek,

Türk Milli Eğitiminin Genel Amaçları;

2. Beden, zihin, ahlak, ruh ve duygu bakımlarından dengeli ve sağlıklı şekilde gelişmiş bir kişiliğe ve karaktere, hür ve bilimsel düşünme gücüne, geniş bir dünya görüşüne, insan haklarına saygılı, kişilik ve teşebbüse değer veren, topluma karşı sorumluluk duyan; yapıcı, yaratıcı ve verimli kişiler olarak yetiştirmek,

3. İlgi istidat ve kabiliyetlerini geliştirerek gerekli bilgi, beceri, davranışlar ve birlikte iş göreme alışkanlığı kazandırmak

suretiylehayata hazırlamak ve onların, kendilerini mutlu kılacak ve toplumun mutluluğuna katkıda bulunacak bir meslek sahibi olmalarını sağlamak

Türk Milli Eğitiminin Temel İlkeleri;

1. Genellik ve eşitlik

2. Ferdin ve Toplumun ihtiyaçları 3. Yöneltme

4. Eğitim Hakkı

5. Fırsat ve İmkan Eşitliği 6. Süreklilik

7. Atatürk İnkılap ve İlkeleri Atatürk Milliyetçiliği 8. Demokrasi Eğitimi

9. Laiklik

10. Bilimsellik 11. Planlılık

12. Karma Eğitim

ÖĞRETMEN

• 24.06.1973 Tarihli Resmi Gazetede yayımlanan

• 1739 Sayılı Milli Eğitim Kanununun 43. Maddesinde

• Öğretmenlik, Devletin eğitim, öğretim ve bununla ilgili yönetim görevlerini üzerine alan özel bir ihtisas

mesleğidir.

• Öğretmenler bu görevlerini Türk Milli Eğitiminin

amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak ifa etmekle yükümlüdürler.

• Öğretmenlik mesleğine hazırlık; genel kültür, özel alan eğitimi ve pedagojik formasyon ile sağlanır.

EĞİTİM PROGRAMI

Bir eğitim kurumunun çocuklar, gençler ve yetişkinler için sağladığı, Milli Eğitimin ve kurumun amaçlarının gerçekleştirilmesine dönük tüm faaliyetleri kapsar (Dersler, Eğitsel Kol Çalışmaları, Rehberlik

Faaliyetleri, Geziler, Kısa Kurslar, vb.) Fatma Varış

Yetişek olarak nitelenmekte ve geçerli öğrenme yaşantıları düzeneği olarak tanımlamaktadır.

Yetişek, öğrencide;

►Geliştirilecek davranışların önceden kararlaştırılıp bir sıraya konması,

►Davranışları geliştirici öğrenme yaşantılarını gerçekleştirecek eğitim durumlarının düzenlenmesi,

►Eğitim durumlarını ve öğrenme yaşantılarını istendik ve beklendik davranışları geliştirmedeki etkililik derecelerinin araştırılması yani değerlendirmedir.

Selahattin ERTÜRK

EĞİTİM PROGRAMI

Öğrenene, okulda ve okul dışında planlanmış etkinlikler yoluyla sağlanan öğrenme yaşantıları düzeneğidir.

Özcan DEMİREL

EĞİTİM PROGRAMI

Genel olarak eğitim programı:

1. Öğrencilerde istenilen amaçlara veya sonuçlara

ulaşmalarını sağlayan, stratejiler içeren yazılı doküman veya etkinlik planıdır.

2. Öğrencilerin öğrenme yaşantıları topluluğudur.

3. Okulun kontrolü altında öğrencilere sağlanan öğrenme yaşantılarıdır.

4. Okulda öğrenmeyi açıklayan plandır.

5. Yazılı dokümandır.

Ornstein ve Hunkins

Bazı tanımlar eğitim programını; derslerle sınırlandırırken,

bazıları da okul içi ve okul dışı etkinliklere doğru genişletmektedirler.

Hem okul içi hem de okul dışını kastettiğimizde eğitim programı;

- Resmi (yazılı),

- Resmi olmayan (örtük)

olmak üzere iki boyutta ele alınmaktadır.

☛Öğretmenin sınıf içinde, öğrenme-öğretme ortamında öğrencilerine sunduğu öğrenme yaşantıları veya öğretilen konulardır.

☛Eğitimin genel hedefleri, ilkeleri ve dersin hedeflerine uygun olarak hazırlanmış yazılı dokümandır.

☛☛Eğitim programının resmi boyutu öğretim programı olarak da düşünülmektedir.

☛Eğitim sistemimizde dersler ve konular listesi anlamında kullanılan

“Müfredat Programı” anlayışı, 1950’li yıllardan sonra yerini

“Eğitim Programı” anlayışına bırakmıştır.

Resmi (Formal) Program

• Öğrencilerin öğrenme yaşantıları sürecinde yazılı olarak ortaya konulmayan fakat kazanmaları istenilen ya da beklenilen

bilgiler, tutumlar, davranışlar ve düşüncelerdir.

• Örtük programlar, toplumun değerlerinin yeni kuşaklara

kazandırılarak toplumsal devamlılığın sağlanmasında önemlidir.

• Toplantılar, öğrenci kıyafet biçimleri, öğrenciyi okul dışında da izleme, sosyal ve kültürel etkinlikler yoluyla okulun öğrencilere kazandırdığı değişik türden etkinlikleri kapsar.

Örtük Program(Gizil/Saklı)

Eğitim programı içinde ağırlık taşıyan, eğitim programının amaçları doğrultusunda ve planlı olarak, öğrencilere bilgi ve

uygulamaya ağırlık tanıyan beceriler kazandırmaya dönük programdır.

Başka bir deyişle;

Okulda ve okul dışında bireye kazandırılması planlanan bir dersin öğretimiyle ilgili tüm etkinlikleri kapsayan yaşantılar düzeneğidir.

Öğretim Program

Öğretim Programı

Öğretim Programı

• Bir ders süresi içinde planlanan hedeflerin bireye nasıl

kazandırılacağını gösteren tüm etkinlikleri kapsayan bir plandır.

• Bir okulun eğitim programının kapsadığı Matematik, Türkçe, Fen Bilgisi vb. gibi derslerin tüm etkinliklerini içerir.

Ders Programı

Ders Programı

Ders Programı

Ders Programı ve Öğretim Arasındaki İlişki

Öğrenci Öğretmen Kişilik

Bilgi

Yetenekler

eğitim geçmişi İlgiler

Felsefe

Toplum

Ders Programı

Öğretim (Yönt./Tekn.)

Eğitim programı; öğrenene okulda ya da okul dışında belirlenen hedefler doğrultusunda planlanmış etkinlikler yoluyla sağlanan tüm öğrenme yaşantıları düzeneği.

Öğretim programı; bir öğretim basamağına ilişkin okulda ya da okul dışında bireye kazandırılması planlanan çeşitli sınıf ve derslerde ele alınacak konularla ilgili tüm öğretim etkinliklerini kapsayan yaşantılar düzeneği .

Ders programı; bir der süresi içinde bir dersin öğretimiyle ilgili planlanan hedeflerin bireye nasıl kazandırılacağını gösteren tüm etkinliklerin yer aldığı plan.

KAPSAMAKTADIR

EĞİTİM PROGRAMININ ÖĞELERİ/BOYUTLARI

Bir eğitim programının dört temel öğesi;

►Hedef (Hedef Davranışlar / Amaçlar),

►İçerik (Konu Alanı / Kapsam / Muhteva),

►Eğitim Durumları(Öğrenme-öğretme süreci / Öğrenme-öğretme yaşantıları / Öğretim Süreci),

►Sınama Durumları (Ölçme ve değerlendirme).

HEDEFLER NİÇİN?

EĞİTİM DURUMLARI (ÖĞRETİM SÜRECİ)

NASIL?

İÇERİK NE?

DEĞERLENDİRME

(SINAMA) NE KADAR?

EĞİTİM PROGRAMININ

ÖĞELERİ/BOYUTLARI

DİKEY HEDEFLER

Yetiştirilecek insanda bulunması uygun görülen, eğitim yoluyla kazandırılabilir istendik özelliklerdir.

BİLİŞSEL HEDEFLER PSİKOMOTOR

(DEVİNİŞSEL) HEDEFLER

DUYUŞSAL HEDEFLER

HEDEF ALANLARI

YATAY HEDEF

Planlanmış yaşantılar sayesinde öğrencilerin kazanması beklenen bilişsel, duyuşsal ve psikomotor özellikler.

EĞİTİMİN SİSTEM ÖZELLİĞİ

Sistem: Bir dizi hedefi, gerçekleştirmek için birbiriyle ilişkili parçalardan oluşan yapı.

Sistemin öğeleri: Girdi, İşlem,

Çıktı,

Dönüt.

Eğitim Sistemi

İnsanlarda var olan bazı davranışları belli hedefler doğrultusunda değiştiren ve yine bu hedefler doğrultusunda bireylere yeni bazı davranışlar kazandırılmasını sağlayan parçalardan oluşan bir bütündür.

Girdi İşlem(Süreç) Çıktı

(Input) (Process) (Output) (Eğitim etkinlikleri)

ÇEVRE ÇEVRE

Dönüt

(Geri Besleme, Geri Bildirim, Aydınlatıcı Yankı)

(Feedback)

GİRDİ

(Input) İŞLEM

(Process ) ÇIKTI (Output)

Öğrenci Yatırım (Madde ve insan kaynağı)

Araç-gereç ve donanım

Yeni bilgi

Öğretmen ve idareciler

Öğrenci katılımı Araç ve gereçler

Öğretmen ve

idareciler Öğrenme-öğretme

strateji, yöntem ve teknikleri

Zihinsel süreçler Öğretme ortamı Zaman

İstendik

Davranışlar

Beceriler

Nitelikler

ÖĞRENCİ

Eğitim Durumları

(Öğrenme-Öğretme Yaşantıları)

Program uzmanlarına göre

boyutun merkezinde “öğrenci” bulunur.

BU SÜRECİN DEĞİŞKENLERİ:

Pekiştireç, İpucu, Dönüt-Düzeltme, Öğrenci Katılımı, Motivasyon(Güdü), Hazırbulunuşluk, Öğrenme Strateji, Yöntem ve Teknikleri, Araç-Gereç ve

Zamanlama

EĞİTİM DURUMLARI

Eğitim Durumlarının Düzenlenmesi

Eğitim durumlarında hedeflerle tutarlı öğrenme etkinliklerine yer verilmelidir.

Tüm bu etkinlikler

planlanırken dikkate alınacak ilk özellik, öğrencilere kazandırılacak davranışlar

olmalıdır.

Eğitim durumları, program geliştirmenin

süreç boyutunu oluşturur

İstenilen davranışların öğrencilere kazandırılmasını

sağlayan öğrenme

yaşantılarının düzenlenmesi bu aşamada gerçekleştirilir.

Eğitim durumları öğrenci açısından öğrenme yaşantıları düzeneği,

öğretmen açısından öğretme yaşantıları

düzeneğidir

EĞİTİM DURUMLARININ GENEL ÖZELLİKLERİ

Eğitim durumları, öncelikle belli

davranışları geliştirici nitelikte olmalıdır.

Yani işe

koşulduğu hedefe hizmet edici olmalıdır.

Daha sonra da öğrencinin bu davranışları kazanması için gerekli koşullar belirlenmelidir.

Hedefe göreliliğin sağlanması için öncelikle hedef ve davranışların belirlenmesi gerekir.

HEDEFE GÖRELİK

ÖĞRENENE GÖRELİK

*

gereksinimlerine uygun olmalıdır

*

Düzenlenen bu yaşantılar öğrenci düzeyine

uygun olmalıdır.

Öğrenci düzeyinin altında ya da üstünde olan yaşantılar öğrencileri

sıkar, hatta yeteneklerini köreltir.

E K O N O M İ K L İ K

Ekonomiklik ilkesi, öğrenme yaşantılarının ucuza mal edilmesi olarak tanımlanabilir.

Seçilen öğrenme yaşantıları birbiriyle tutarlı, birbirini destekleyici nitelikte olmalıdır.

Araç-gereç, zaman ve emek açısından etkili ve verimli kullanım önemlidir.

DİĞER YAŞANTILARLA KAYNAŞIKLIK

►Eğitim durumları, istendik davranış oluşturulabilmesi için konuların-içeriğin tutarlı ve kaynaşık bir bütünlük taşıması gerekir.

►Eğitim durumları birbirini pekiştirecek nitelikte örgütlenmelidir.

►Örgütleme, dikey ya da yatay olmak üzere ikiye ayrılır

a) Dikey örgütleme, konuların aşamalılığını, b) Yatay örgütleme ise kaynaşıklığını ifade eder.

►Her öğrenme yaşantısı kendinden önce gelene dayalı ve sonra gelecek olana hazırlayıcı olmalıdır.

Öğrenme Yaşantıları

Öğrencinin düşünme becerilerini geliştirmelidir

Öğrencilerin ilgilerini çekebilmelidir

Öğrencileri araştırıcılığa

itmelidir Eleştirel ve yaratıcı düşünmeye

sevk etmelidir

Öğretimi Düzenlemede Kullanılacak Öğrenme İlkeleri

• Uyarıcıya karşı tepkide bulunur.

• Bu tepkiler, pekiştirme ve kademeli yaklaşımla davranışa dönüştürülür.

• Tepkilerin pekiştirilme sıklığı ve anında dönüt verme, düzeltme önemlidir.

• Öğrenme sürecinde, öğrencinin ara değişken olarak rolü göz ardı edilir.

• Bu süreçte, ara değişken olarak, öğrencinin rolü önemlidir.

• Bilgiyi kendisinde var olan bilişsel yapılara göre yeniden organize eder, anlamlandırır ve yeni bilişsel yapılar geliştirir.

• Bilişsel yaklaşım, çevre, duyusal kayıt, işleyen bellek, uzun süreli bellek

arasında bilginin akışını düzenler.

Öğrenme-öğretme süreçlerinin düzenlenmesinde hem bilişsel hem de davranışçı psikoloji temele alınmalıdır.

DAVRANIŞÇI AÇIDAN ÖĞRENCİ ROLÜ BİLİŞSEL AÇIDAN ÖĞRENCİ ROLÜ

FARKLI ÖĞRENME KURAMLARININ BÜTÜNLEŞTİRİLEREK OLUŞTURULDUĞU ÖĞRENME İLKELERİ

1. Öğrenci Niteliklerine İlişkin Öğrenme İlkeleri

Öğrencinin -Öğrenmeye

ihtiyaç duyması,

-Başaracağına inanması, -Öğrendiklerini nerede kullanacağını görmesi gerekir.

(Öğrencinin güdülenmişlik düzeyi yüksek olmalıdır)

Öğrencinin -Yaşı,

-Gelişim düzeyi,

-genel sağlık durumu, -genel yeteneği,

-içinde yaşadığı

sosyo-kültürel koşullar dikkate alınmalıdır.

Öğrencinin -ilgisi,

-İhtiyaçları

-Ön öğrenmeleri dikkate alınmalıdır.

Kaynakça

• Demirel, Ö. (2015). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

• Erden, M. (2008). Eğitim bilimlerine giriş. Ankara: Arkadaş Yayınevi.

• Ertürk, S. (1972). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Yelkentepe Yayınları.

• Güvenç, B. (1984). İnsan ve kültür. İstanbul: Remzi Kitapevi Yayınları.

• Ornstein, A. J. & Hunkins, F. P. (2014). Eğitim programı: temeller, ilkeler ve sorunlar . (A. Arı, Çeviri Ed.). Konya: Eğitim Yayınevi.

• Oral, B. ve Yazar, T. (2017). Eğitimde program geliştirme ve değerlendirme. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

• Sönmez, V. (2015). Öğretmen elkitabı. Ankara: Anı Yayıncılık.

• Varış, F. (1976). Eğitimde program geliştirme: Teori ve Teknikler.

Ankara: A.Ü. Eğitim Fakültesi Yayınları.