BULUŞ YOLUYLA ÖĞRENME Tümevarım Yoluyla Öğrenme Örnek Kural Yöntemi

BULUŞ YOLUYLA ÖĞRENME Tümevarım Yoluyla Öğrenme

Örnek Kural Yöntemi

Bruner, 1960 ve 1970'li yıllarda, öğrencilerin sınıfta daha bağımsız ve girişimci olarak

hareket etmeleri gerektiği konusunda dünyayı etkilemiştir.

Öğrencinin kendi kendine öğrenebileceği ortamı oluşturmak

Bilmek bir ürün değil, bir süreçtir.

 Öğrencilerin

kendilerine sunulan

örnekleri incelemesi

sonucunda bilgiye

kendilerinin ulaştığı

öğretim stratejisidir.

Öğretmen

 Sunuş yoluyla öğretimin aksine öğretmen bilgiyi aktaran değil, ipuçlarını ve örnekleri

hazırlayarak

öğrencilerin bilgiye

ulaşmalarında rehberlik

eden kişi konumundadır.

Öğrenci

 Öğrenci ise bilginin

pasif alıcısı değil,

bilgiyi etkin bir

şekilde keşfeden

konumundadır.

 Örnek– kural yöntemi olarak da

adlandırılmaktadır. Bu şekilde adlandırılmasının sebebi ise ders akışının örneklerin

incelenmesinden

başlayıp öğrencilerin kuralı bulması şeklinde gerçekleştiği içindir.

 Tümevarım

 Öğrencinin merak güdüsünü uyandırır.

 Güdülenmişlik düzeyini cevapları buluncaya kadar, çalışma boyunca sürdürebilir.

 Öğrencileri bağımsız olarak problem çözmeye yönlendirir.

 Öğrenciler bilgiyi analiz etmeye, uygulamaya, sentez yapmaya zorlanır.

Buluş yoluyla öğrenmenin çeşitli üstünlükleri vardır:

Öğretmen, öğrencilere kavramları, ilkeleri kendisi vermek yerine öğrencileri deney, gözlem, araştırma yapmaya; ilkeleri, kavramları bulmaya teşvik etmelidir.

Buluş yoluyla öğrenme özellikle matematik, fen bilimleri ve dil öğretiminde etkili olarak kullanılabilecek bir

stratejidir.

 Öğrencinin doğal ilgilerine uygun etkinliklere yönlendirme

 Buluşlar yapmasına ve merakını tatmin etmesine izin verme

 Öğrencileri problemleri kendi kendilerine ya da küçük gruplarla çözmeye, cevabı bulmaya teşvik etme

 Öğrencinin, öğretmenin anlattıklarından çok, kendi gördüğü ya da yaptığı şeylerden yararlanmasını sağlama

 Öğrencinin karşılaştığı problemleri kendi kendine çözmesini sağlama

Temel amaç, öğrencilerin öz yeterliğe sahip, bağımsız olarak öğrenebilen bireyler olmasını sağlamak.

Öğrencilere bağımsız öğrenebilme becerisi nasıl

kazandırılabilir?

Öğrenmeye karşı olumlu

tutum geliştirme Belli bir

düzeyde belirsizlik

Merak güdüsünü harekete

geçirme Başarısızlık riskini en aza

indirme

Öğretimin

öğrenciye

uygun olması

Konu alanı yapısı, konu alanının temel kavram, ilke ve süreçlerini en etkili ve basit olarak

öğrencinin öğrenmesini sağladığı ölçüde niteliklidir

Bilginin ana yapısını anlamak için ise, öğrenci etkin olmalı

Öğretmen, öğrencilere problem durumları vererek

öğrencilerin soru sormalarını, deney, gözlem,

araştırma yapmalarını, keşfetmelerini sağlamalı

Tümevarım

yaklaşımı Sezgisel düşünme

Tam olmayan kanıtlarla tahminde

bulunma

Tahminleri sistemli araştırarak

test etme Yapılandırılmış Buluş

Yapılandırılmamış Buluş

Etkinliklerin yönetimi zor olabilir.

Sonuç elde edilemeyebilir.

Zaman açısından ekonomik olmayabilir.

Öğrenciler, çoğu zaman belirsizlik içinde olmaktan dolayı, öğrenmekten vazgeçebilir.

Yapılandırılmış Buluş Öğretmen;

Kazandırılacak hedef ve davranışları belirler.

Bulunması gereken ilke, kavram ya da çözümle ilgili verileri, örnekleri vb. organize eder.

Sorular sorarak öğrencilerin ellerindeki verileri analiz etmelerine ve sonuca ulaşmalarına yardım eder.

Yapılandırılmamış Buluş

Planlanmamış, doğal bir ortamda kavramları, ilkeleri, bir

problemin çözümünü bireyin kendi kendine bulmasıdır.

Uygulanışı

Kim? Faaliyeti

Öğretmen Örnek verir.

Öğrenci Örneği betimler.

Öğretmen Ek örnek verir.

Öğrenci Örneği betimler, önceki ile karşılaştırır.

Öğretmen Örnek olan ve olmayan durumları sunar.

Öğrenci Bu örnekleri de betimler ve karşılaştırır.

Öğretmen Öğrencileri ilişkileri keşfetmeleri yönünde cesaretlendirir, önemli noktaları vurgular.

Öğrenci Tanımı ve ilişkileri keşfeder.

Öğrenci Yeni örnekler verir.

SUNUŞ YOLUYLA ÖĞRETİM ALIŞ YOLUYLA ÖĞRENME

Ausubel’e göre, birey, özellikle herhangi bir konu alanıyla ilgili öğrenmesi gerekeni, kendine sunulanı alma yoluyla

kazanabilir. Konu alanının kavramları, ilkeleri, fikirleri, süreçleri öğretmen tarafından organize edilerek

öğrencilere sunulmalı, öğrenciler de sunulan bilgiyi anlamlı

bir biçimde öğrenmelidir.

o Öğretmen ve öğrenci arasında yoğun bir etkileşimi gerektirir.

o Öğretmen, öğrencilerin aktif katılımını sağlamaya çalışır.

o Başlangıç sunuşlarını öğretmen yapmakla birlikte, hemen arkasından öğrenciler fikirlerini, örneklerini, tepkilerini açıklar, tartışırlar. Bu durum ders boyunca sürer.

o Bol örnek verilmelidir. Ağırlık sözel öğrenmede olmakla birlikte örnekler, resimler, şemalar gibi görsel ve diğer uyarıcıları kapsar.

o Genelden özele doğru hiyerarşik bir sıra izlenir.

o Derse ön organize edicilerle başlanır. Her öğrenme

basamağında, önce ve yeni öğrenilenler arasında yatay ve dikey ilişkiler kurulur.

Sunuş yoluyla öğretme yaklaşımının temel

özellikleri:

Sunuş Yoluyla Öğretme Yaklaşımının Aşamaları

1.Ön organize edicilerin sunulması

2. Öğrenilecek yeni konunun sunulması

3. Bilişsel

örgütlemenin

güçlendirilmesi

Ön organize ediciler;

Yeni bilgi için bir yapı iskeleti oluşturur.

Sunulacak bilginin hangi kısımlarının önemli olduğuna dikkat çeker.

Sunulacak yeni bilgi ile öğrencinin sahip olduğu bilgi

arasında bir köprü oluşturur. Ön bilgilerin hatırlanmasına yardım eder.

Ön Organize Edicilerin Sunulması (Başlangıç)

Ön organize edici, yeni bilgiler için bir yapı oluşturan, yeni bilginin çerçevesini çizen ve yeni bilginin öğrencinin daha önce kazanmış olduğu bilgi ile ilişkilendirilmesini sağlayan başlangıç ifadeleri

Sunulan materyalin öğrencinin sahip olduğu şemalara uygun

hale gelmesini sağlamak için dersin ön organize edicilerle

başlaması gerekir.

Ön organize edicilerin temel özellikleri şunlardır:

Genel olarak kısa sözel ya da görsel bilgiden oluşur.

Öğrenilecek geniş bilgiden önce sunulur.

Öğrenilecek yeni bilgi ile ilgili ayrıntıyı kapsamaz.

Yeni bilgide, materyalde mantıksal ilişkiler kurmak için bir araç görevi yapar.

Öğrencinin kodlama sürecini etkiler.

2. Öğrenilecek Yeni Konunun Sunulması

Bu basamakta öğrenilecek yeni konunun, genelden özele doğru sunulması, örneklendirilmesi, tartışılması yer almaktadır.

Öğrenci basamak basamak genel kavramlardan özel bilgilere, somut örneklere doğru ilerler, eski ve yeni kavramlar arasındaki benzerlik ve farklılıkları karşılaştırır.

Ausubel bu sürece ilerlemeci

farklılaştırma adı

vermektedir.

Bilgi Nasıl Sunulur?

Kim? Faaliyeti?

Öğretmen Tanımı yapar

Öğretmen En az iki örnek verir ve örnekleri

açıklar

Öğretmen (Varsa) örnek olan ve örnek olmayan

durumları sunar ve karşılaştırarak açıklar.

Öğrenci Yeni bir örnek verir

Öğrencilerin;

Yeni ve eski bilgiler arasında ilişkileri kurup kurmadığı, Ayrıntıyı ön organize edicilerle ilişkilendirip

ilişkilendiremediği,

Bilgiyi anlamlandırıp anlamlandırmadığı, sorularla belirlenir.

Öğrencilere eksik öğrenmelerini tamamlaması için fırsatlar sağlanır.

Öğrencinin bilgiyi yeni durumlara transfer etmesi,

kullanması için sorular, alıştırmalar, projeler, problem durumları verilir.

Bilişsel Örgütlemenin Güçlendirilmesi

Verilen yeni bilginin, başlangıçta sunulan yapı içine

(ön organize edicilere) tam olarak yerleştirilmesine

çalışılır.

Sunuş Yoluyla Öğretimin Olumlu

Yönleri

Sunuş Yoluyla Öğretimin Sınırlılıkları

 Öğrencinin aktif olarak öğrenme sürecine katılmasını gerektirme

 Öğrencilerin ön öğrenmelerini harekete geçirme ve yeni öğrenmelerle ilişkilerin kurulmasını sağlama

 Yeni öğrenme ile sürekli olarak bireyin zihninde birtakım değişmelere neden olma

 Anlamlı öğrenmenin oluşturulmasını savunma

 Yeni bilginin hiyerarşik bir sıra içinde organize edilerek öğrenildiğini savunma

Ortak Yönler

Farklı Yönler

Bruner Ausubel

Tümevarım yoluyla öğrenme

Örnek – kural yöntemi

Tümdengelim yoluyla öğrenme

Kural - örnek yöntemi

Buluş yoluyla öğrenme Alış yoluyla öğrenme

Kazanım: Kamu hizmetlerinin yürütülmesinde yerel yönetimlerin rolünü açıklar.

 Diyelim ki komşunuz oğlunu mahallenizdeki ilköğretim okuluna kaydını yaptırmak istiyor.Komşunuz okul müdürüne gitti;

fakat okul müdürü nüfuz cüzdanı örneği ve ikametgah belgesi olmadan kayıt yapamayacağını söyledi. Acaba komşunuz okula oğlunun kaydını yaptırmak için bu belgeleri nereden almalı?

Öğrencilerden çeşitli cevaplar alınır.

 “İşte bugünkü dersimizde, bizlerin, anlattığım örnekte

olduğu gibi, çeşitli ihtiyaçlarını karşılayan, problemlerini

çözen yerel yönetimlerin neler olduğunu ve bunların yaptığı

işleri öğreneceğiz.

Öğretmen öğrencilere ön organize edici olarak şu şemayı verir:

Yönetimler

Merkeze bağlı yönetimler Yerel yönetimler

Valilik Kaymakamlık İl özel Muhtarlık Belediye

idaresi

 Öğretmen tarafından yerel yönetimler ve rollerini açıklanır.

 Öğretmen tarafından yerel yönetimlerden muhtarlık ve belediyenin rollerine örnekler verilir. Öğrencilerden de örnekler istenir, örnekler üzerinde tartışılır.

 Öğretmen öğrencilere merkezi bağlı yönetimlerle yerel yönetimlerin neler olduğunu sorar, onlardan yönetim

birimlerinin rolleriyle ilgili örnekler ister.

 Öğretmen, öğrencilerden merkeze bağlı yönetimler ile yerel yönetimlerin rolleriyle ilgili benzerlik ve

farklılıkları açıklamalarını ister. Belirtilen benzerlik ve farklılıklar üzerinde tartışılır.

 Öğretmen öğrencilere bu konu ile ilgili küçük bir test

verir. Ödev olarak belediye ve muhtarın görevlerini

anlatan küçük bir afiş hazırlamalarını ister.

GAGNE ÖĞRETİM

ETKİNLİKLERİ MODELİ 1. Dikkati Çekme

2. Öğrenciyi Hedeften Haberdar Etme

3. Ön Öğrenmelerin Hatırlanmasını Sağlama 4. Uyarıcıları Sunma

5. Öğrenme Rehberi Sağlama

6. Performansı (Davranışı) Ortaya Çıkarma 7. Dönüt Sağlama

8. Performansı Değerlendirme

9. Kalıcılığı Sağlama ve Transferi Güçlendirme

Ders: Sosyal Bilgiler Sınıf: 4

Öğrenme Alanı: Güç, Yönetim ve Toplum İnsanlar ve Yönetim

Kazanım: Kamu hizmetlerinin yürütülmesinde yerel yönetimlerin rolünü açıklar.

 Diyelim ki komşunuz oğlunu mahallenizdeki ilköğretim okuluna kaydını yaptırmak istiyor. Komşunuz okul müdürüne gitti; fakat okul müdürü nüfuz cüzdanı örneği ve ikametgah belgesi

olmadan kayıt yapamayacağını söyledi. Acaba komşunuz oğlunun kaydını yaptırmak için bu belgeleri nereden almalı?

Öğrencilerden çeşitli cevaplar alınır.

“İşte bugünkü dersimizde, bizlerin, anlattığım örnekte olduğu gibi, çeşitli ihtiyaçlarını karşılayan, problemlerini çözen yerel yönetimlerin neler olduğunu ve bunların yaptığı işleri

öğreneceğiz.”

 Öğrencilere yerel yönetimlerin neler olduğu sorulur.

Öğrencilerin yerel yönetimleri daha önceki derslerde öğrenmiş

olmaları beklenir.

Öğretmen öğrencilere ön organize edici olarak şu şemayı verir:

Yönetimler

Merkeze bağlı yönetimler Yerel yönetimler

Valilik İl özel idaresi Muhtarlık Belediye

 Öğretmen, sınıfa muhtarı davet etmiştir. Öğrencilerden, muhtarın hangi işleri yaptığını, bizlerin hangi ihtiyaçlarını karşıladığını öğrenmeleri için sorular sormaları istenir.

 Öğrencilere yerel yönetimleri gösteren bir şema verilir. Bu şemanın altında yerel yönetimlere ait görevler karışık olarak verilmiştir. Öğrencilere sorular sorularak (çevremize

baktığımızda hangi işleri belediyelerin yaptığını görüyorsunuz?, muhtar beyden öğrendiklerimize göre burada muhtarın yaptığı görevleri ayırt edip uygun bölüme yerleştirir misiniz? gibi) her yerel yönetimin kendisine ait görevler şemada uygun bölüme yerleştirilir.

 Öğrencilerle bu çalışma yapıldıktan sonra, öğretmen öğrencilere konu ile ilgili sorular sorarak onların öğrenip öğrenmediğini kontrol eder, öğrencilerden muhtarlığa ve

belediyeye ait hizmetlerden, kendilerinin ya da yakınlarının da yararlandığı örnekler vermelerini ister.

 Öğrencilerden isteyenleri muhtar, belediye başkanı ve halktan insanlar seçerek, çeşitli ihtiyaçlar, problemler belirlemelerini ve bunu çözmek için nerelere başvurmaları

gerektiğini canlandırmalarını ister. Diğer öğrencilerden de bu

canlandırmadaki doğru ve yanlışları bulmalarını ister.

• Öğretmen öğrencilere sorduğu sorular ve canlandırmalar sonucunda, doğrularını ve yanlışlarını söyler. Yanlışların

nedenlerini açıklar.

• Öğretmen öğrencilere bu konu ile ilgili hazırlanmış bir test

verir. Ödev olarak belediye ve muhtarın görevlerini anlatan

küçük bir afiş hazırlamalarını ister.

ARAŞTIRMA İNCELEME STRATEJİSİ

 Araştırma inceleme stratejisinde

öğrenciler bilimsel yöntemi kullanarak gerçek yaşam

problemlerini

çözerler.

 Araştırma inceleme stratejisi dersin üst düzey hedeflerinin gerçekleştirilmesin de kullanılan bir öğretim

stratejisidir.

 Araştırma inceleme stratejisi sınıf

içerisinde başlayıp

sınıfın dışında da

devam eden bir

stratejidir.

 Öğrencilerin bireysel veya küçük gruplar

halinde probleme çözüm üretmeleri için bazen

sınıf dışında da

gözlemler, deneyler,

görüşmeler, anketler,

testler vs. yapmaları

gerekebilir.

Uygulanışı

1. Problemin Belirlenmesi

 Bu aşamada öğrenci merak duygusunu

ortaya çıkaran bir sorunla veya anlam veremediği,

açıklayamadığı bir problemle karşı

karşıya bırakılır.

2. Hipotezlerin (Denence) Öne Sürülmesi

 Bu aşamada öğrenciler

problemin

çözümüne ilişkin yargılarını,

tahminlerini ortaya koyarlar.

 Hipotezler

doğruluğu veya yanlışlığı kesin olarak bilinmeyip öğrenciler

tarafından

sınanacak olan

yargılardır.

3. Hipotezlerin Test Edilmesi

• Öğrenciler öne sürmüş oldukları hipotezlerin doğru mu, yanlış mı olduğunu ispatlamaya dönük

deney ve gözlemler yaparlar.

4. Verilerin Analizi Elde edilen veriler

işlenerek istatistiksel işleme tabi tutulurlar.

Veriler tablolar ve

grafikleri şeklinde

sunulur.

5. Sonuç

 Veriler analiz edildikten sonra

değerlendirilerek karar verilir ve bir yargıya varılır.

 Böylece problem çözülmüş olur.

Sunuş Kılavuzlanmış araştırma

1. Dikkat çekme-Güdüleme 2. Sunum

3. Kılavuzlu uygulama 4. Bağımsız uygulama 5. Kapanış

1. Dikkat çekme-Güdüleme 2. Soru/problem

3. Veri toplama

4. Veri analizi

5.Kapanış

 Kaynaklar:

 Banks, J.A. and C. A. McGee Banks (with contributions by Ambrose A. Clegg, Jr.). (1998). Teaching strategies for the social studies:

decision-making and citizen action (fifth edition). New York: Longman.

 Benscoter, D. and G. Harris (2002). Social studies activities kids can't resist!: 40 sensational activities for the topics you teach. New York: Scholastic Professional Books.

 Jarolimek, J. (1990). Social studies in elementary education (8^th edition). New York: McMillan.

 Michaelis, J. U. and J. Garcia. (2000). Social studies for children: a guide to basic instruction (12th edition). Boston: Allyn and Bacon.

 Parker, W. C. (2011). Social studies in elementary education (14^th edition). USA: Pearson Prentice Hall.

 Parker, W. C. and J. Jarolimek (1997). Social studies in elementary education. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.

 Savage, T. V. and D.G. Armstrong. (2007). Effective teaching in elementary social studies (6^th edition). London: Prentice-Hall International.

 Seefeldt, C. and A. Galper (2005). Active experiences for active children: social studies(second edition). USA: Pearson Prentice Hall.

 Welton, D. A. (2004). Children and their world strategies for teaching social studies (8th edition). Wadsworth Publishing.

 Sunal, Cynthia S. and M. E. Haas (2010). Social studies for the elementary and middle grades: a constructivist approach (4th edition).

Boston: Allyn & Bacon.



 Bilen, M. (2014). Plandan Uygulamaya Öğretim (8. Baskı). Ankara: Yargı Yayınevi.

 Binbaşıoğlu, C. (2003). Hayat Bilgisi Öğretimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

 Demirel, Ö. (2017). Eğitimde Program Geliştirme: Kuramdan Uygulamaya (25. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

 Demirel, Ö. (Edt.) (2015). Eğitimde Yeni Yönelimler (6. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

 Gözütok, D. (2011). Öğretim İlke ve Yöntemleri (3. baskı). Ankara: Ekinoks Yayınevi.

 Güleryüz, H. (2008). Hayat Bilgisi Öğretimi ve Programı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

 Gültekin, M. (Edt.) (2015). Hayat Bilgisi Öğretimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.

 Kabapınar, Y. (2016). Kuramdan Uygulamaya Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi (5. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

 Nas, R. (2006). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi (Program, Yöntem ve Etkinlikler (3. Baskı). Bursa: Ezgi Kitabevi.

 Senemoğlu, N. (2018). Gelişim Öğrenme ve Öğretim: Kuramdan Uygulamaya (25. Baskı). Ankara: Yargı Yayınevi.

 Sönmez, V. (2010). Hayat Bilgisi Öğretimi ve Öğretmen Kılavuzu (7. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.

 Şimşek, S. (2014). Sınıf Öğretmenleri ve Adayları İçin Hayat Bilgisi Öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.

 Tay, B. (Edt.) (2009). Hayat Bilgisi Öğretimi. Ankara: Maya Akademi Yayıncılık.

 Öztürk, C. (Edt.) (2005). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi: Yapılandırmacı Bir Yaklaşım. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.