TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU KARADON TAŞKÖMÜRÜ İŞLETME MÜESSESESİ 2012 YILI RAPORU ANKARA DOĞAL ELEKTRİK ÜRETİM VE TİCARET AŞ (ADÜAŞ) 2012 YILI RAPORU

TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU KARADON

TAŞKÖMÜRÜ İŞLETME MÜESSESESİ 2012 YILI RAPORU

ANKARA DOĞAL ELEKTRİK ÜRETİM VE TİCARET AŞ

(ADÜAŞ)

2012 YILI RAPORU

Müessesenin Ünvanı: Karadon Taşkömürü İşletme Müessesesi Merkezi: Zonguldak Bağlı olduğu kuruluş : Türkiye Taşkömürü Kurumu Esas sermayesi : 1.450.000.000.-TL. (x) Ödenmiş sermayesi: 1.380.000.000.- TL Karar organı (Yönetim Komitesi) Karar Görevde bulunduğu süre organındaki Adı ve soyadı Müessesedeki görevi Başlama tarihi Ayrılma tarihi Ünvanı 1 - Başkanİsmail GÜNERMüessese Müdürü31.05.200406.022012 BaşkanMustafa ÖZÇELİK Müessese Müdürü06.02.2012Devam ediyor. 2 - ÜyeAhmet BAŞMüessese Müd. Yrd. (Ürt.) 09.04.2010Devam ediyor. 3 -ÜyeHüseyin DOĞANMüessese Müd. Yrd.(Etüd - Tesis) 12.042010Devam ediyor. 4 - ÜyeYusuf ÜNLÜTÜRKMüessese Müd. Yrd.(Elektro - Mek.) 17.08.2000Devam ediyor. 5- Üyeİsmail AYÇAMüessese Müd. Yrd (İdari-Mali)15.12.2009Devam ediyor.

(x) Müessesenin sermayesi TTK Yönetim Kurulunun 06.05.2011 tarih ve 167 sayılı kararı ile 1.780.000.000.-Tl’ye yükseltilmiştir

Bu rapor, 03.12.2010 tarih, 6085 sayılı Kanun ile 233 sayılı KHK uyarınca düzenlenmiş, Rapor Değerlendirme Kurulunun 25.10.2013 tarih ve 42 sayılı oturumunda kabul edilmiştir.

Müessesenin Ünvanı: Karadon Taşkömürü İşletme Müessesesi Merkezi: Zonguldak Bağlı olduğu kuruluş : Türkiye Taşkömürü Kurumu Esas sermayesi : 1.450.000.000.-TL. (x) Ödenmiş sermayesi: 1.380.000.000.- TL Karar organı (Yönetim Komitesi) Karar Görevde bulunduğu süre organındaki Adı ve soyadı Müessesedeki görevi Başlama tarihi Ayrılma tarihi Ünvanı 1 - Başkanİsmail GÜNERMüessese Müdürü31.05.200406.022012 BaşkanMustafa ÖZÇELİK Müessese Müdürü06.02.2012Devam ediyor. 2 - ÜyeAhmet BAŞMüessese Müd. Yrd. (Ürt.) 09.04.2010Devam ediyor. 3 -ÜyeHüseyin DOĞANMüessese Müd. Yrd.(Etüd - Tesis) 12.042010Devam ediyor. 4 - ÜyeYusuf ÜNLÜTÜRKMüessese Müd. Yrd.(Elektro - Mek.) 17.08.2000Devam ediyor. 5- Üyeİsmail AYÇAMüessese Müd. Yrd (İdari-Mali)15.12.2009Devam ediyor.

(x) Müessesenin sermayesi TTK Yönetim Kurulunun 06.05.2011 tarih ve 167 sayılı kararı ile 1.780.000.000.-Tl’ye yükseltilmiştir

Bu rapor, 03.12.2010 tarih, 6085 sayılı Kanun ile 233 sayılı KHK uyarınca düzenlenmiş, Rapor Değerlendirme Kurulunun 25.10.2013 tarih ve 42 sayılı oturumunda kabul edilmiştir.

Sayıştay

İÇİNDEKİLER

Sayfa No

I. TOPLU BAKIŞ ... I

II. İDARİ BÜNYE... 1

A- Mevzuat... 1

B- Teşkilat... 2

C- Personel durumu... 5

III. MALİ BÜNYE... 20

A- Mali durum... 20

B- Mali sonuçlar... 24

IV. İŞLETME ÇALIŞMALARI... 25

A- Giderler... 26

B- Tedarik işleri... 30

C- Üretim ve maliyetler... 41

D- Pazarlama... 123

E- Sigorta işleri... 128

F- İşletme sonuçları ... 129

G- Yatırımlar... 134

V. BİLANÇO... 153

-Aktif... 153

-Pasif... 159

VI. GELİR TABLOSU... 163

VII. EKLER... 168

Sayıştay

Raporda yer alan kısaltmalar

ÇATES : Çatalağzı Termik Santralı DPT : Devlet Planlama Müsteşarlığı EKİ : Ereğli Kömür İşletmeleri

ETKB : Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı EÜAŞ : Elektrik Üretim Anonim Şirketi İDT : İktisadi devlet teşekkülü

KHK : Kanun hükmünde kararname KİK : Kamu İhale Kurumu / Kanunu KİT : Kamu iktisadi teşebbüsü

MİGEM : Maden İşleri Genel Müdürlüğü

MKE : Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu MTA : Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü PDKS : Personel devam kontrol sistemi

TİM : Taşkömürü işletme müessesesi TİS : Toplu iş sözleşmesi

TKİ : Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu TTK : Türkiye Taşkömürü Kurumu

TÜİK : Türkiye İstatistik Kurumu YKK : Yönetim kurulu kararı YPK : Yüksek Planlama Kurulu

Sayıştay

Raporda yer alan kısaltmalar

ÇATES : Çatalağzı Termik Santralı DPT : Devlet Planlama Müsteşarlığı EKİ : Ereğli Kömür İşletmeleri

ETKB : Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı EÜAŞ : Elektrik Üretim Anonim Şirketi İDT : İktisadi devlet teşekkülü

KHK : Kanun hükmünde kararname KİK : Kamu İhale Kurumu / Kanunu KİT : Kamu iktisadi teşebbüsü

MİGEM : Maden İşleri Genel Müdürlüğü

MKE : Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu MTA : Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü PDKS : Personel devam kontrol sistemi

TİM : Taşkömürü işletme müessesesi TİS : Toplu iş sözleşmesi

TKİ : Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu TTK : Türkiye Taşkömürü Kurumu

TÜİK : Türkiye İstatistik Kurumu YKK : Yönetim kurulu kararı YPK : Yüksek Planlama Kurulu

I. TOPLU BAKIŞ

Zonguldak havzasındaki taşkömürünün 1829 yılında ilk kez Ereğli Neyren Deresi Köseağzı Değirmeni mevkiinde bulunmasına müteakip ilk kez Kozlu’da başlayan kömür arama ve deneme üretimi çalışmaları, 1841 yılından itibaren Osmanlı Devlet adamlarının oluşturduğu bir kumpanyaya havale edilmiştir. 1848 yılında Filyos’tan Ereğli’ye kadar uzanan taşkömürü havzası, Sultan Birinci Abdülmecit’in fermanıyla (Ahmed Nazif Ağa ve Hüsnü Efendinin hazırladığı 27.05.1849 tarihli İlmühaberle) kendi Hazine-i Hassa Vakıflarına dahil edilmiş, Havzanın tamamında olduğu gibi Karadon Bölgesinde de maden ocakları Hazine-i Hassa adına çok sayıda şirket tarafından işletilmiştir.

Madenler önceleri Darphane-i Amire’ye bağlıyken, 1850’den sonra Hazine-i Hassa İdaresi’ne geçmiş, 1851 yılında, üretim, nakliyat ve yükleme sorunlarının çözülmesi amacıyla, İngiliz Mühendisler Evkaf Nezareti tarafından özel anlaşma ile havzaya getirilmişlerdir. 1849-1854 döneminde sadece insan ve hayvan gücüne dayalı ve ağırlıklı olarak açık ocak işletmeciliğiyle yılda ortalama 40-50 bin ton taşkömürü üretimi yapılmış, Kırım savaşının çıkması ile havza denetimi 1854 yılında “Muvakkat İngiliz İdaresi” ne bırakılmış, yoğun olarak İngiliz ve Fransız şirketlerinin çalıştığı bu dönemde bu yıldan itibaren artan üretim miktarı savaşın bitmesi ile tekrar 35 bin ton seviyelerine düşmüştür. Hazine-i Hassa Nezareti tarafından idare edilen Ereğli Kömür Madeni 1865 yılında Bahriye Nezareti’ne bağlanmış, 1867’de oluşturulan yönetsel yapılanmaya göre, yönetimin sorumlusu olan Ereğli Madenleri Müdürü Ereğli’de görev yaparken, Kozlu’da maden bölgesinde Bahriye Subayları ve madencilerden oluşan ‘Fen (teknik) ve İmalat (üretim) Komisyonları’ kurulmuştur. Bahriye İdaresi, Havza-i Fahmiye’yi (Kömür Havzasını) başlıca 6 üretim bölgesine ayırmıştır. Bu üretim bölgeleri sırasıyla; Alacaağzı, Kozlu, Zonguldak, Kilimli, Çatalağzı ve Amasra’dır. Bu düzenlemeden sonra, tüm havzada olduğu gibi Karadon’da da (Kilimli, Çatalağzı) maden ocakları, çok sayıda şirket tarafından ‘imal ruhsatları’ ile işletilmiştir.

Üzülmez-Asma ve Karadon-Gelik bölgelerinde havzanın en zengin damarlarını işleten Eseyan ve Karamanyan Şirketleri, padişahın izni ile 1893 yılında Zonguldak Limanı’nı inşa etmişlerdir. 1892 yılında kurulan Ereğli Şirketi Osmaniyesi satın aldığı büyük rezervli sahalar ve Zonguldak-Çatalağzı demiryollarını birleştirmek için gerekli tüneli açma gerekçesiyle sahip olduğu sahadan sonra, 1897 yılında 1 no.lu Zonguldak Lavvarı, Merkez atelyesi, Yayla Konağı ve İşçi evleri, işçi barakaları, hastane ve kilise inşasına başlamış, 1903 yılında da 2 no.lu Gelik (Karadon) Lavvarını yaptırmıştır.

Şirketin idaresi, menfaatleri doğrultusunda kar getirmeyen hiçbir yere, hiçbir zaman ne sermaye yatırmış ne de teknikten istifade yolunda teşebbüste bulunmuştur.

Sayıştay

Şirket azami kar getiren kalın damarlarda çalışmış, bunlar arasında bulunan 70-80 cm kalınlıktaki damarları işletmekten kaçınmıştır.

1908’de havzanın yönetimini Bahriye Nezareti görevlilerinden teslim alan sivil idare (Nafia Nezareti), Nafia Mühendisi Eşref Bey’i “Ereğli Kömür Madenleri Müdürü” olarak tayin etmiştir.

1920 yılında TBMM Hükümeti havzanın kontrolünü ele almış, mevcut ocaklar 1929 yılında Türkiye İş Bankası tarafından kurulan “Kilimli Kömür Madenleri T.A.Ş.”

Genel Müdürü Esad Kerimol idaresinde havzanın 01.12.1940 tarihinde Devletleştirilmesine kadar Kilimli ve Güntepe ocaklarında faaliyetlerine başarı ile devam etmiştir. Bu dönemde İş Bankası’nca Üzülmez ve Kilimli’de (Karadon) birer lavvar inşa edilmiş, 11.09.1935 tarihinde de Üzülmez Sömikok ve Briket Fabrikası açılmış, Kilimli (Karadon) da 300 kişilik yatakhane, duş binaları ve kahvehaneler hizmete açılmış, 1936 de yer altında %6 oranında mekanizasyon uygulanmıştır.

28.11.1936 tarihinde Ereğli Şirketi ile bir satın alma sözleşmesi imzalanmış, 07.03.1937 tarih ve 3146 Sayılı Kanunla Ereğli Şirketi Hükümet tarafından satın alınarak tüm varlıklarıyla Etibank’a devredilmiştir. 1937 yılında havzadaki ocaklar Etibank tarafından kurulan Ereğli Kömür İşletmeleri T.A.Ş. (EKİ) tarafından işletilmeye başlanmıştır.

1940 yılında Karadon-Çatalağzı’nda 60 Mw gücünde bir santral kurulmuştur.

30.05.1940 tarih ve 3867 Sayılı “Kömür Havzasındaki Ocakların Devletçe İşletilmesi”

Kanunuyla havzadaki tüm ocaklar kamulaştırılarak Devlet eliyle işletilmesi sağlanmıştır. Bu yasanın hemen ardından 15.10.1940 tarihli “Ereğli Kömür Havzasının Devletçe İşletilmesine Dair Kararname” ile bütün imtiyazlar, imal ruhsatları ve özel ocaklar EKİTAŞ’a devredilmiştir. Etibank Yönetim Kurulu’nun 23.10.1943 tarih ve 275/8 sayılı kararı ile de EKİTAŞ, “Ereğli Kömürleri İşletmesi” (EKİ) Müessesesi’ne dönüştürülmüştür.

Etibank’ın EKİ Müessesesi tarafından işletilen ocaklar 22.05.1957 tarihinde kabul edilen ve 31.05.1957 tarihinde yayınlanan 6974 Sayılı Kanunla kurulan Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu’na (TKİ) devredilmiştir.

KİT’lerin yeniden düzenlenmesi kapsamında çıkarılan 10.10.1983 tarih ve 96 sayılı KHK ile Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) kurulmuş ve TKİ ye bağlı Ereğli Kömürleri İşletmesi Müessesesi TTK’ya devredilerek taşkömürü rezervinin işletilmesi hakkı tüm hukuku ile TTK’ya verilmiştir. TTK Yönetim Kurulu’nun 28.11.1985 tarih ve 442 sayılı kararıyla 01.01.1986 tarihi itibarıyla Karadon Bölgesi “Müessese” haline getirilmiştir.

II

Sayıştay

Şirket azami kar getiren kalın damarlarda çalışmış, bunlar arasında bulunan 70-80 cm kalınlıktaki damarları işletmekten kaçınmıştır.

1908’de havzanın yönetimini Bahriye Nezareti görevlilerinden teslim alan sivil idare (Nafia Nezareti), Nafia Mühendisi Eşref Bey’i “Ereğli Kömür Madenleri Müdürü” olarak tayin etmiştir.

1920 yılında TBMM Hükümeti havzanın kontrolünü ele almış, mevcut ocaklar 1929 yılında Türkiye İş Bankası tarafından kurulan “Kilimli Kömür Madenleri T.A.Ş.”

Genel Müdürü Esad Kerimol idaresinde havzanın 01.12.1940 tarihinde Devletleştirilmesine kadar Kilimli ve Güntepe ocaklarında faaliyetlerine başarı ile devam etmiştir. Bu dönemde İş Bankası’nca Üzülmez ve Kilimli’de (Karadon) birer lavvar inşa edilmiş, 11.09.1935 tarihinde de Üzülmez Sömikok ve Briket Fabrikası açılmış, Kilimli (Karadon) da 300 kişilik yatakhane, duş binaları ve kahvehaneler hizmete açılmış, 1936 de yer altında %6 oranında mekanizasyon uygulanmıştır.

28.11.1936 tarihinde Ereğli Şirketi ile bir satın alma sözleşmesi imzalanmış, 07.03.1937 tarih ve 3146 Sayılı Kanunla Ereğli Şirketi Hükümet tarafından satın alınarak tüm varlıklarıyla Etibank’a devredilmiştir. 1937 yılında havzadaki ocaklar Etibank tarafından kurulan Ereğli Kömür İşletmeleri T.A.Ş. (EKİ) tarafından işletilmeye başlanmıştır.

1940 yılında Karadon-Çatalağzı’nda 60 Mw gücünde bir santral kurulmuştur.

30.05.1940 tarih ve 3867 Sayılı “Kömür Havzasındaki Ocakların Devletçe İşletilmesi”

Kanunuyla havzadaki tüm ocaklar kamulaştırılarak Devlet eliyle işletilmesi sağlanmıştır. Bu yasanın hemen ardından 15.10.1940 tarihli “Ereğli Kömür Havzasının Devletçe İşletilmesine Dair Kararname” ile bütün imtiyazlar, imal ruhsatları ve özel ocaklar EKİTAŞ’a devredilmiştir. Etibank Yönetim Kurulu’nun 23.10.1943 tarih ve 275/8 sayılı kararı ile de EKİTAŞ, “Ereğli Kömürleri İşletmesi” (EKİ) Müessesesi’ne dönüştürülmüştür.

Etibank’ın EKİ Müessesesi tarafından işletilen ocaklar 22.05.1957 tarihinde kabul edilen ve 31.05.1957 tarihinde yayınlanan 6974 Sayılı Kanunla kurulan Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu’na (TKİ) devredilmiştir.

KİT’lerin yeniden düzenlenmesi kapsamında çıkarılan 10.10.1983 tarih ve 96 sayılı KHK ile Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) kurulmuş ve TKİ ye bağlı Ereğli Kömürleri İşletmesi Müessesesi TTK’ya devredilerek taşkömürü rezervinin işletilmesi hakkı tüm hukuku ile TTK’ya verilmiştir. TTK Yönetim Kurulu’nun 28.11.1985 tarih ve 442 sayılı kararıyla 01.01.1986 tarihi itibarıyla Karadon Bölgesi “Müessese” haline getirilmiştir.

TTK Yönetim Kurulu’nun 10.09.1991 tarih ve 240 sayılı kararı ile yürürlüğe giren “Müesseselerin Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları Yönetmeliği”nin 6.

maddesinde Müessesenin amaç ve faaliyet konuları; “TTK Ana Statüsünde belirtilen amaç ve faaliyetler doğrultusunda her türlü arama, etüd, plan, proje ve programlar yapmak, uygulama stratejilerini belirlemek, sınai ve sosyal tesis kurmak, işletmek ve işlettirmek suretiyle taşkömürü üretimini gerçekleştirmektir” şeklinde belirlenmiştir.

Müessese merkezi Zonguldak ilinin 12 km. doğusunda olup üretim faaliyetleri Müessesenin Gelik ve Kilimli İşletmelerince yapılmakta, üretilen tuvönan kömür lavvar tesisinde yıkanarak üç ana ürün elde edilmekte, ana hatlarıyla; %70 oranında elde edilen filtrasyon ürünü kömür Çatalağzı Termik Santraline, %26 oranında elde edilen metalürjik kömür (düşük küllü-ince lave) Ereğli Demir Çelik Fabrikasına, 18- 150 mm. ebatlı kömürler ise Çay-Kur Fabrikasına ve yakımlık olarak satılmaktadır.

TTK bünyesindeki jeolojik rezervin %31’ine (136 milyon tonu hazır+görünür olmak üzere 412 milyon ton) sahip Müessesenin 2012 yılı üretimi TTK toplam satılabilir üretiminin %38’ini oluşturmuştur.

Karadon Müessesesinin son 5 yıla ilişkin toplu bilgileri aşağıdaki çizelgede sunulmuştur.

Sayıştay

Toplu bilgiler Ölçü 2008 2009 2010 2011 2012 Son iki Artış veya azalış yıl farkı %

Sermaye Bin TL 1.300.000 1.450.000 1.550.000 1.780.000 1.935.000 155.000 9

Ödenmiş sermaye Bin TL 1.250.000 1.380.000 1.487.000 1.760.000 1.934.380 174.380 10

Öz kaynaklar Bin TL 109.933 117.042 54.149 149.941 127.889 (22.052) (15)

Yabancı kaynaklar Bin TL 20.677 25.514 54.384 23.609 26.014 2.405 10

Yabancı kaynaklara sirayet eden zarar Bin TL - - - - - - - Finansman giderleri Bin TL - - - - - - - Maddi duran varlıklar (edinme değeri) Bin TL 187.399 193.525 204.699 216.268 226.030 9.762 5

Maddi duran varlıklar (birikmiş amortismanı) Bin TL 115.947 118.530 122.059 126.963 (133.071) (260.034) (205)

Yatırımlar için yapılan nakdi ödemeler Bin TL 8.975 8.457 12.973 12.675 10.763 (1.912) (15)

Yatırımların gerçekleşme oranı (nakdi) % 102 104 91 62 65 3 5

Tüm alım tutarı(hizmet alımları dahil) Bin TL 86.594 32.787 25.921 25.144 38.324 13.180 52

Üretim miktarı (satılabilir kömür) Bin ton 607 765 611 530 535 5 1

Tüm üretim tutarı (üretim maliyeti) Bin TL 158.271 190.699 208.485 226.016 238.214 12.198 5

Üretim verimliliği (veya randıman) Kg/Yev 835 874 788 619 694 75 12

Satış miktarı : - - - - - - - - -Mües. üretimi kömür Bin ton 595 690 654 518 523 5 1

-Emtia kömür Bin ton 666 65 - - - - - Net satış tutarı Bin TL 147.846 106.498 96.042 92.645 94.117 1.472 2

Stoklar: -İlk madde ve malzeme Bin TL 9.453 9.848 10.327 13.576 18.495 4.921 36

-Yarı mamuler Bin TL - - - - - - - -Mamuller Bin TL - 17.014 - - 1.836 - - -Ticari mallar Bin TL - - - - - - - -Diğer stoklar Bin TL 1 - - 1 - - -

Memur (ortalama) Kişi 18 19 19 19 19 0 0

Sözleşmeli (ortalama) Kişi 354 330 312 312 320 8 3

İşçi (ortalama) Kişi 3.274 4.214 4.163 3.953 3.711 (242) (10)

Personel için yapılan tüm giderler Bin TL 172.263 177.261 185.049 213.239 222.821 9.582 4

Cari yıla ilişkin: -Memurlar için yapılan giderler Bin TL 593 714 741 1004 856 (148) (15)

-Memur başına aylık ortalama gider TL 2.748 3.132 3.250 4.183 3.754 (429) (5)

-Sözleşmeliler için yapılan giderler Bin TL 10.417 11.169 11.342 12.939 14.962 2.023 15

-Sözleşmeli başına aylık ortalama gider TL 2.452 2.804 3.099 3.615 3.896 281 7

-İşçiler için yapılan giderler Bin TL 135.375 165.378 173.166 189.079 191.924 2.845 2

-İşçi başına aylık ortalama gider TL 3.446 3.718 3.981 4.189 4.310 121 2

Dönem kârına ilişkin vergi ve diğer yasal yük. Bin TL - - - - - - - Tahakkuk eden vergiler Bin TL 9.179 12.277 10.254 16.216 8.138 (8.078) (50)

GSYİH'ya katkı (üretici fiyatlarıyla) Bin TL 33.560 71.041 32.730 42.544 37.145 (5.399) (13)

GSYİH'ya katkı (alıcı fiyatlarıyla) Bin TL 42.748 83.317 43.044 52.495 45.283 (7.212) (14)

GSMH'ya katkı (alıcı fiyatlarıyla) Bin TL 42.748 83.317 43.044 52.495 45.283 (7.212) (14)

Zararlılık (öz kaynak yitirilişi) % - - 145 327 153 (174) (53)

Faaliyet karı veya zararı Bin TL (111.878) (112.055) (160.444) (170.255) (183.172) (12.917) 8

Dönem karı zararı Bin TL (131.201) (122.891) (169.893) (177.208) (196.432) (19.224) 11

Bilanço karı zararı Bin TL (1.140.066) (1.262.957) (1.432.851) (1.610.059) (1.806.491) (196.432) 12

IV

Sayıştay

Karadon Taşkömürü Müessesesinin nominal sermayesi 2012 yılı sonu itibarıyla 1.935 milyon liraya çıkarılmış, bu tutarın 1.934 milyon lirası ödenmiştir. Müessesede 2012 yılında üretilen 806 bin ton tüvanan kömürün % 66,4’ü oranında elde edilen 535 bin ton satılabilir kömürden 12 bin tonu iç tüketime verilmiş, bakiyesi 523 bin ton kömür satışa sunulmuştur. Satışı gerçekleşen 520 bin ton kömür karşılığında 94,1 milyon lira satış hâsılatı sağlanmış, toplam satış maliyeti ise 232,6 milyon lira olmuştur. Faaliyet giderleri ile olağan ve olağandışı gider ve gelir unsurlarının hesaba alınması sonucunda 2012 yılında 196,4 milyon lira tutarında dönem zararı oluşmuştur.

Havzadaki taşkömürünün doğrudan kamu kuruluşları eliyle işletilmeye başlandığı yıllarda üretim giderek artarak 1,9 milyon ton’a kadar yükselmiştir. 1980 yılından sonra ise, uygulanan KİT politikalarının etkisiyle yeterli kaynak temin edilemediğinden hazırlık yatırımları zamanında yapılamamış, işçi alımı kısıtlanmış ve bunlara bağlı olarak üretim miktarı azalmaya başlamıştır. 1996 yılına kadar 1 milyon tonun üzerinde gerçekleşen satılabilir kömür üretim miktarı 2011 yılında 530 bin ton 2012 yılında ise 535 bin ton olarak gerçekleşmiştir.

Zonguldak taşkömürü havzasının jeolojik yapısı nedeniyle, üretimde tam mekanizasyon uygulanamamakta, üretim insan gücüne dayalı olarak sürdürülmektedir.

2012 yılı sonu itibarıyla çalışan işçi sayısı 3.590 olup bunun % 89’u oranında 3.191’i yer altı işçisidir. 233 milyon lira tutarındaki üretim maliyetinin % 89,3’ü oranında 207,7 milyon lirası personel giderlerine aittir.

Son yıllarda üretim miktarındaki artış olmaması, birim maliyet içindeki sabit giderlerin payı daha da artmakta, üretim ve satış maliyeti yükselmekte ve satış fiyatlarına yansıtılamayan maliyet artışları doğrudan zarara dönüşmektedir. Kömürün satış fiyatı ithal maliyetine göre belirlenmekte, maliyete göre fiyat artırma imkânı bulunmamaktadır.

Koklaşabilir nitelikli taşkömürünün sanayi için vazgeçilmez bir enerji kaynağı olması ve ülke ekonomisine katkısı dikkate alınarak önemli tutarda yatırım kaynağı aktarılmasıyla kuyu ve ana kat galerilerinden oluşan hazırlık projeleri hızlandırılmış ve büyük bir kısmı tamamlanmıştır. Önümüzdeki dönemde yer altı işçi sayısının optimum seviyeye çıkartılarak üretimin artırılması mümkün olacaktır. Bunun paralelinde üretim verimliliğinin de artırılması için yönetim etkinliğinin artırılarak uygun çalışma koşullarının sağlanması, işçi ücretlerinin performansa dayalı hale getirilmesi gerekmektedir.

Satış hasılatı yüksek 0-10 (ince) düşük küllü metalurjik kömür miktarının toplam satılabilir kömür içindeki payının %34’ten %24’e düşmesi satış hasılatının da düşmesine neden olduğundan esas itibarıyla koklaşabilir özelliği olan Müessese kömürlerinin lavvar tesisinde öncelikli olarak Demir-Çelik Fabrikalarına yönelik üretilmesi öncelikli hedef olmalıdır.

Belirli aralıklarla yeraltı işçisi alınmasına karşılık emeklilikler nedeniyle hızla azalan işçi sayısının optimum bir seviyede tutulamaması, özellikle pano ayak üretimine hizmet veren nakliye, elektro-mekanik işçiliklerinin kritik seviyesinin bile altına inmiş olması üretimin artırılamamasındaki en büyük etken olup, hazırlıkların tamamlanmasıyla yeni işçi alımının gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Sayıştay

Düşük ücretli işçi alımlarının işçilik maliyetlerini azaltmasına karşılık, aynı iş yerinde aynı işi yapan işçiler arasındaki ücret farklılıkları düşük ücretli işçiler üzerinde olumsuz etki yaratmakta, bu durum; çalışma devamlılığına ve verimliliğine olumsuz etki yapmakta, izinsiz ve mazeretsiz işe gelmeyenlerin sayısının yıldan yıla yükselmiş olması, iş disiplinini ve iş gücü verimliliğini olumsuz etkilemektedir.

Müessese ihtiyacı olan kaynağı yaratamadığı için finansman ihtiyacının önemli bir kısmı sermaye artışı ile Hazine tarafından karşılanmaktadır. Üretim maliyetlerinin yüksek gerçekleşmesi ve satışların devamlı zararlarla sonuçlanması, sermaye ihtiyacını her yıl arttırmaktadır. Bunun azalması için üretim miktarının artırılarak üretim maliyetinin düşürülmesi gerekmektedir.

Zonguldak Havzasındaki ocaklarda derin yeraltı madenciliği ile yapılan üretimin; verimliliği düşük, birim maliyeti yüksek olmaktadır. Buna karşılık taşkömürünün yurtiçi satış fiyatı, büyük rezervlere sahip ülkelerde açık işletmelerden düşük maliyetle üretilen kömürlerin ithal maliyetine göre belirlendiğinden buna göre tespit edilen TTK satış fiyatları ticari maliyete göre düşük düzeyde kalmakta, satışlar zararlarla sonuçlanmaktadır.

Taşkömürü havzasının jeolojik yapısı nedeniyle ocaklarda tam mekanizasyon uygulanamamakta, üretim insan gücü ağırlıklı sürdürülmektedir.

Yukarıda özetlenen nedenlerle elde edilen satış hasılatının işçi ücretlerini dahi karşılayamadığı, Müessesenin sürekli olarak zarar ettiği ve birikmiş zararların büyük tutarlara ulaştığı göz önüne alınarak, dönem zararlarının önlenebilmesi için işgücü verimliliği ile birlikte üretim miktarlarının artırılması ve birim üretim maliyetlerinin düşürülmesi yönünde etkin önlemler alınması Müessese zararının asgariye düşürülmesi gerekmektedir.

Öneriler:

Karadon Taşkömürü İşletme Müessesesinin 2012 yılındaki çalışmaları üzerinde Sayıştay tarafından yapılan incelemeler sonucunda getirilen öneriler aşağıdadır.

1- Müessesede işgücü kayıplarının önlenmesi, iş verimliliğinin artırılması ve işyeri disiplini sağlanması amacıyla;

-İzinsiz ve mazeretsiz işe gelmemeyi, hastane izni kullanmayı alışkanlık haline getiren, disiplinsiz hareket eden, iş amirlerine ve arkadaşlarına karşı uygunsuz ve fiili davranışlarda bulunan, işyeri moralini ve disiplinini bozarak üretimi aksatan işçilere 4857 Sayılı İş Kanununun ilgili hükümlerinin uygulanması konusunda Kurum yöneticileri tarafından gösterilen kararlılığın tavizsiz olarak sürdürülmesi,

-Personel Devam Kontrol Sisteminin uygulamalarına ilişkin olarak TTK Genel Müdürlüğünce çıkarılan genelge ve talimatların Kurum Teftiş Kurulu’nca yapılan denetimlerde izlenmesi ve sonucuna göre işlem yapılması,

-PDKS kayıtları ile lambahane kayıtları ve kamera görüntülerinin ilgili birim amirlerince aylık olarak kontrol edilerek vergi kayıplarına ve kamu zararına yol açan haksız ödemelerin önüne geçilmesi (Sayfa:13),

VI

Sayıştay

Düşük ücretli işçi alımlarının işçilik maliyetlerini azaltmasına karşılık, aynı iş yerinde aynı işi yapan işçiler arasındaki ücret farklılıkları düşük ücretli işçiler üzerinde olumsuz etki yaratmakta, bu durum; çalışma devamlılığına ve verimliliğine olumsuz etki yapmakta, izinsiz ve mazeretsiz işe gelmeyenlerin sayısının yıldan yıla yükselmiş olması, iş disiplinini ve iş gücü verimliliğini olumsuz etkilemektedir.

Müessese ihtiyacı olan kaynağı yaratamadığı için finansman ihtiyacının önemli bir kısmı sermaye artışı ile Hazine tarafından karşılanmaktadır. Üretim maliyetlerinin yüksek gerçekleşmesi ve satışların devamlı zararlarla sonuçlanması, sermaye ihtiyacını her yıl arttırmaktadır. Bunun azalması için üretim miktarının artırılarak üretim maliyetinin düşürülmesi gerekmektedir.

Zonguldak Havzasındaki ocaklarda derin yeraltı madenciliği ile yapılan üretimin; verimliliği düşük, birim maliyeti yüksek olmaktadır. Buna karşılık taşkömürünün yurtiçi satış fiyatı, büyük rezervlere sahip ülkelerde açık işletmelerden düşük maliyetle üretilen kömürlerin ithal maliyetine göre belirlendiğinden buna göre tespit edilen TTK satış fiyatları ticari maliyete göre düşük düzeyde kalmakta, satışlar zararlarla sonuçlanmaktadır.

Taşkömürü havzasının jeolojik yapısı nedeniyle ocaklarda tam mekanizasyon uygulanamamakta, üretim insan gücü ağırlıklı sürdürülmektedir.

Yukarıda özetlenen nedenlerle elde edilen satış hasılatının işçi ücretlerini dahi karşılayamadığı, Müessesenin sürekli olarak zarar ettiği ve birikmiş zararların büyük tutarlara ulaştığı göz önüne alınarak, dönem zararlarının önlenebilmesi için işgücü verimliliği ile birlikte üretim miktarlarının artırılması ve birim üretim maliyetlerinin düşürülmesi yönünde etkin önlemler alınması Müessese zararının asgariye düşürülmesi gerekmektedir.

Öneriler:

Karadon Taşkömürü İşletme Müessesesinin 2012 yılındaki çalışmaları üzerinde Sayıştay tarafından yapılan incelemeler sonucunda getirilen öneriler aşağıdadır.

1- Müessesede işgücü kayıplarının önlenmesi, iş verimliliğinin artırılması ve işyeri disiplini sağlanması amacıyla;

-İzinsiz ve mazeretsiz işe gelmemeyi, hastane izni kullanmayı alışkanlık haline getiren, disiplinsiz hareket eden, iş amirlerine ve arkadaşlarına karşı uygunsuz ve fiili davranışlarda bulunan, işyeri moralini ve disiplinini bozarak üretimi aksatan işçilere 4857 Sayılı İş Kanununun ilgili hükümlerinin uygulanması konusunda Kurum yöneticileri tarafından gösterilen kararlılığın tavizsiz olarak sürdürülmesi,

-Personel Devam Kontrol Sisteminin uygulamalarına ilişkin olarak TTK Genel Müdürlüğünce çıkarılan genelge ve talimatların Kurum Teftiş Kurulu’nca yapılan denetimlerde izlenmesi ve sonucuna göre işlem yapılması,

-PDKS kayıtları ile lambahane kayıtları ve kamera görüntülerinin ilgili birim amirlerince aylık olarak kontrol edilerek vergi kayıplarına ve kamu zararına yol açan haksız ödemelerin önüne geçilmesi (Sayfa:13),

2- Küçük Kasalar Yönergesi kapsamında gerçekleştirilen malzeme alımlarının süreklilik arz ettiği dikkate alınarak;

- Bu alımların üst birimler tarafından yakından izlenmesi, bunların sadece Zonguldak piyasasından değil, diğer piyasalardan da alınabilmesinin sağlanması,

- Müesseselerde kullanılan aynı malzemelere ait küçük kasa alım fiyatlarının birbirleriyle, ayrıca tek elden yapılan toplu alıma konu malzeme alım fiyatlarıyla karşılaştırılarak Kurum menfaatlerinin korunması,

- Küçük Kasalar Yönergesi’nin özenle uygulanması suretiyle bu tür alımların toplu alım kapsamı dışında kalan malzemeler ve acil ihtiyaçlarla sınırlı tutulmasına özen gösterilmesi (Sayfa:32),

3- Müessese’de programlanan üretim ayaklarının, ilerletimli ayaklara göre daha az yangın riski taşıyan ve taban yollarındaki bakım-onarım giderleri daha az olan dönümlü ayak şeklinde hazırlanarak, dönümlü ayak çalışma oranının artırılabilmesi amacıyla yeterli sayı ve nitelikte kazı ve hazırlık işçisi alınmasını teminen Genel Müdürlük nezdinde yapılan girişimlerin yakinen takip edilmesi (Sayfa 54),

4- Müessese ruhsat alanı içerisinde redevans usulü ile işletmecilik yapan firmaların, Kuruma olan birikmiş borçlarının sözleşmelerin ilgili hükümleri çerçevesinde tahsil edilmesi, gerektiğinde sözleşme ve ilgili mevzuat hükümleri doğrultusunda fesih de dahil işlem yapılması ( Sayfa :71),

5- Solunabilir ve patlayabilir tozla mücadelede;

-Toz oluşumunun engellenmesi, kaynağında tozun bastırılması, toz yoğunluğunun eşik sınır değerin altına düşürülmesi için kurulan tesisat, fisketeler ve alınan diğer önlemlerin hareketli ortamda sürekli kontrol edilerek güncellenmeleri ve bunların sürekli çalışır durumda tutulmaları,

-Patlayabilir tozla mücadele için yeterli miktarda taş tozu serpilmesi dahil her türlü tedbirin alınması,

-İş Kanunu ve Maden ve Taş Ocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Alınacak İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Önlemlerine İlişkin Tüzük ile diğer ilgili mevzuat hükümlerine titizlikle uyulması, bu doğrultuda gereken her türlü önlemin alınması (Sayfa :119),

6- Raporun ilgili bölümlerinde yer alan ve Ek:12’de listelenen öneri ve tavsiyelerin de yerine getirilmesi.

Sonuç :

Karadon Taşkömürü İşletme Müessesesi’nin 2012 bilançosu ve 196.431.838,39 Türk Lirası dönem zararı ile kapanan gelir tablosu tasvibe sunulur.

Sayıştay

II. İDARİ BÜNYE A-Mevzuat :

TTK’nın üretim havzası içinde yer alan bölgede, 1828 yılından bu yana kömür işletmeciliği yapılmaktadır. 1920 yılından itibaren havzada kömür işletmeleri; Türkiye Cumhuriyetinin tercih ve kararları doğrultusunda kurulan şirketler tarafından, 1940 yılından itibaren doğrudan kamu kuruluşları eliyle işletilmiştir.

Kamu İktisadi Teşekkülleri ve Kamu İktisadi Kuruluşları Hakkında 11.04.1983 tarih ve 60 sayılı KHK ile; Ereğli Kömürleri İşletme Müessesesi yerine (EKİ) Armutçuk, Kozlu, Üzülmez, Karadon ve Amasra Taşkömürü İşletme Müesseselerini bünyesinde toplayan Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) kurulmuştur.

11.04.1983 tarih ve 60 sayılı Kamu İktisadi Teşekkülleri ve Kamu İktisadi Kuruluşları Hakkında KHK, 19.10.1983 tarih ve 2929 sayılı Kanunla değiştirilmiştir.

Yapılan bu düzenlemeden sonra Türkiye Taşkömürü Kurumunun Kuruluşu Hakkında 10.10.1983 tarih ve 96 sayılı KHK yayımlanmıştır.

Kamu İktisadi Teşekkülleri ve Kamu İktisadi Kuruluşları 18.06.1984 tarihli 18435 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında KHK ile yeniden düzenlenmiş ve 2929 sayılı Kanun yürürlükten kaldırılmıştır.

233 sayılı KHK gereğince hazırlanan, Ekonomik İşler Yüksek Koordinasyon Kurulu tarafından kabul edilen “Türkiye Taşkömürü Kurumu Ana Statüsü”

11.12.1984 tarihli 18602 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Kamu İktisadi Teşekkülleri ve Kamu İktisadi Kuruluşlarının 233 sayılı KHK çerçevesinde kuruluşlarının tamamlanması ve Ana Statülerinin Resmi Gazete’de yayımlanmasından sonra, 15.05.1991 tarih ve 3743 sayılı Kanunla, diğer kuruluşlar yanında Türkiye Taşkömürü Kurumu Kuruluşu hakkında 28.10.1983 tarih ve 96 sayılı KHK de yürürlükten kaldırılmıştır.

Türkiye Taşkömürü Kurumu; 233 sayılı KHK ve “Türkiye Taşkömürü Kurumu Ana Statüsü” hükümlerine göre faaliyetini sürdürmektedir.

Türkiye Taşkömürü Kurumunun faaliyete geçmesinden sonra; Türkiye Taşkömürü Kurumu Yönetim Kurulunun 28.11.1985 tarih ve 85 sayılı kararı ile Karadon Taşkömürü İşletme Müessesesinin kurulmasına karar verilmiş, Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinde tescil ve ilanı yapılmıştır.

TTK Yönetim Kurulunun 10.09.1991 tarih ve 240 sayılı kararı ile yürürlüğe giren Müesseselerin Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları Yönetmeliğinin 6.

maddesinde, Müesseselerin kuruluş amaç ve faaliyet konuları; “TTK Ana Statüsünde belirtilen amaç ve faaliyetler doğrultusunda her türlü arama, etüt, plan, proje ve

Sayıştay

programlar yapmak, uygulama stratejilerini belirlemek, sınai ve sosyal tesisler kurmak ve işletmek suretiyle, taşkömürü üretimini gerçekleştirmektir.” şeklinde belirlenmiş ve müessesenin faaliyetleri esas olarak kömür üretimi ile sınırlandırılmıştır.

Yapılan bu düzenlemeye istinaden; üretilen kömürün satış işlemleri genel müdürlükçe yürütüldüğü gibi, müessesenin birçok alım işi, işlerin üçüncü kişilere yaptırılması, inşaat ihaleleri, kömür ocağı yatırımı gibi işleri de genel müdürlükçe yürütülmektedir.

Karadon Taşkömürü İşletme Müessesesi; 3346 sayılı Kanun ile 8065 sayılı Sayıştay Kanunu ve 233 sayılı KHK gereğince T.C. Satıştay’ın mali, idari, hukuki ve teknik olarak sürekli denetime tabi olup, 233 sayılı KHK’de saklı tutulan hususlar dışında özel hukuk hükümlerine göre faaliyette bulunmaktadır.

Memur ve sözleşmeli personel statüsünde çalışan personelin özlük hakları, 399 sayılı KHK ve 657 sayılı Kanun’a göre, İşçi statüsündeki personelin özlük ve sosyal hakları; 4857 sayılı İş Kanunu, 2821 sayılı Sendikalar Kanunu, 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi grev ve Lokavt Kanunu’na göre yürütülmektedir.

Tüm personel sosyal güvenlik bakımından 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigotası Kanunu ile oluşturulan mevzuata tabi bulunmaktadır.

B-Teşkilat :

1-Teşkilatın yapısı :

Taşkömürü İşletme Müessese Müdürlüklerinin teşkilat yapısı; 233 sayılı KHK gereğince hazırlanan “Türkiye Taşkömürü Kurumu Ana Statüsü” ile düzenlenmiştir.

Türkiye Taşkömürü Kurumu Yönetim Kurulu’nun 10.09.1991 tarih ve 240 sayılı kararı ile kabul edilen “Türkiye Taşkömürü Kurumu Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları Yönetmeliği”ne göre; Yönetim Komitesi; Müessese Müdürü, üretim, etüt- tesis, idari ve elektro-mekanikten sorumlu 4 müessese müdür yardımcısı ve bunlara bağlı servis müdürlükleri ve şeflikleri ile yönetim komitesine bağlı özel büro şefliği ve doğrudan müessese müdürüne bağlı sivil savunma amir ve uzmanlığı birimlerinden oluşmaktadır.

10.09.1991 tarihi ve 240 sayılı TTK Yönetim Kurulu Kararı ile kabul edilen

“Türkiye Taşkömürü Kurumu Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları Yönetmeliği”nde muhtelif Yönetim Kurulu Kararları ile değişiklik yapılmış, söz konusu Yönetmelik TTK Yönetim Kurulu’nun 03.03.2008 tarih ve 49 sayılı kararı ile yürürlükten kaldırılarak yerine “Türkiye Taşkömürü Kurumu Teşkilat Yapısı, Görev ve Çalışma Esasları Yönergesi” yürürlüğe konmuştur.

2

Sayıştay

programlar yapmak, uygulama stratejilerini belirlemek, sınai ve sosyal tesisler kurmak ve işletmek suretiyle, taşkömürü üretimini gerçekleştirmektir.” şeklinde belirlenmiş ve müessesenin faaliyetleri esas olarak kömür üretimi ile sınırlandırılmıştır.

Yapılan bu düzenlemeye istinaden; üretilen kömürün satış işlemleri genel müdürlükçe yürütüldüğü gibi, müessesenin birçok alım işi, işlerin üçüncü kişilere yaptırılması, inşaat ihaleleri, kömür ocağı yatırımı gibi işleri de genel müdürlükçe yürütülmektedir.

Karadon Taşkömürü İşletme Müessesesi; 3346 sayılı Kanun ile 8065 sayılı Sayıştay Kanunu ve 233 sayılı KHK gereğince T.C. Satıştay’ın mali, idari, hukuki ve teknik olarak sürekli denetime tabi olup, 233 sayılı KHK’de saklı tutulan hususlar dışında özel hukuk hükümlerine göre faaliyette bulunmaktadır.

Memur ve sözleşmeli personel statüsünde çalışan personelin özlük hakları, 399 sayılı KHK ve 657 sayılı Kanun’a göre, İşçi statüsündeki personelin özlük ve sosyal hakları; 4857 sayılı İş Kanunu, 2821 sayılı Sendikalar Kanunu, 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi grev ve Lokavt Kanunu’na göre yürütülmektedir.

Tüm personel sosyal güvenlik bakımından 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigotası Kanunu ile oluşturulan mevzuata tabi bulunmaktadır.

B-Teşkilat :

1-Teşkilatın yapısı :

Taşkömürü İşletme Müessese Müdürlüklerinin teşkilat yapısı; 233 sayılı KHK gereğince hazırlanan “Türkiye Taşkömürü Kurumu Ana Statüsü” ile düzenlenmiştir.

Türkiye Taşkömürü Kurumu Yönetim Kurulu’nun 10.09.1991 tarih ve 240 sayılı kararı ile kabul edilen “Türkiye Taşkömürü Kurumu Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları Yönetmeliği”ne göre; Yönetim Komitesi; Müessese Müdürü, üretim, etüt- tesis, idari ve elektro-mekanikten sorumlu 4 müessese müdür yardımcısı ve bunlara bağlı servis müdürlükleri ve şeflikleri ile yönetim komitesine bağlı özel büro şefliği ve doğrudan müessese müdürüne bağlı sivil savunma amir ve uzmanlığı birimlerinden oluşmaktadır.

10.09.1991 tarihi ve 240 sayılı TTK Yönetim Kurulu Kararı ile kabul edilen

“Türkiye Taşkömürü Kurumu Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları Yönetmeliği”nde muhtelif Yönetim Kurulu Kararları ile değişiklik yapılmış, söz konusu Yönetmelik TTK Yönetim Kurulu’nun 03.03.2008 tarih ve 49 sayılı kararı ile yürürlükten kaldırılarak yerine “Türkiye Taşkömürü Kurumu Teşkilat Yapısı, Görev ve Çalışma Esasları Yönergesi” yürürlüğe konmuştur.

2-Karar organı :

233 sayılı KHK ve TTK Ana Statüsüne göre; Müessesenin karar organı Yönetim Komitesidir. 233 sayılı KHK’nin 18’inci maddesine göre Yönetim Komitesi bir başkan dört üyeden oluşmakta olup, Yönetim Komitesinin üyeleri Müessese Müdürü ve yardımcılarından oluşmakta olup TTK Yönetim Kurulunca atanmaktadır.

TTK Yönetim Kurulu kararı ile yürürlüğe konulan “Türkiye Taşkömürü Kurumu Teşkilat Yapısı, Görev ve Çalışma Esasları Yönergesi”ne göre; Yönetim Komitesi, TTK Genel Müdürlüğü tarafından tespit edilen esaslara, işletme bütçesi ve programlarına uygun olarak verimlilik ve kârlılık ilkeleri doğrultusunda müessesenin yönetimini sağlayacak kararları almakla görevli ve yetkili bulunmaktadır.

Yönetim Komitesi başkan ve üyeleri raporun giriş bölümünde yer almaktadır.

Yönetim Komitesi Başkanı Müessese Müdürü olup, Yönetim Komitesi Üyeleri Müessese Müdür Yardımcılarından oluşmaktadır.

Karadon Taşkömürü İşletme Müessesesi Müdürü ve Müdür Yardımcılığına 2012 yılında herhangi bir atama yapılmamış, bir önceki yıl personeli görevini sürdürmüştür.

Yönetim Komitesi 2012 yılında 23 toplantı yapmış, teknik, idari, mali olmak üzere çeşitli konularda 72 karar almıştır.

3-Yürütme organı :

233 sayılı KHK’nin 17’nci maddesi, TTK Ana Statüsünün 13’üncü maddesine göre; müessesenin yetkili ve sorumlu yürütme organı müessese müdürlüğüdür.

Müessese Müdürü; üretim, etüt-tesis, idari, elektro-mekanikten sorumlu 4 müessese müdür yardımcısı ile birlikte yürütme organını oluşturmakta, müessese müdürü ve müessese müdür yardımcılarına bağlı; işletme müdürlükleri, şube müdürlükleri ve başmühendisliklerle yürütme organını oluşturmaktadır.

03.03.2008 tarih ve 49 sayılı TTK Yönetim Kurulu kararı ile yürürlüğe konulan

“Türkiye Taşkömürü Kurumu Teşkilat Yapısı, Görev ve Çalışma Esasları Yönergesi”

Müessese Müdürünü; TTK Ana Statüsünde belirlenen amaç ve faaliyetler ile Genel Müdürlüğün öngördüğü programlar çerçevesinde, Müessesenin çalışma politikasını belirlemek, organize etmek, zorunlu kaynakları sağlamak ve ilgili birimlere tahsis ederek denetlemek, planlanan hedeflere ulaşmak için Müessesenin yeraltı ve yerüstü faaliyetlerini organize etmek, her türlü arama, etüt, plan, proje ve programların yapılmasını ve uygulamasını sağlamakla görevlendirmiştir.

Müessese Müdürü; müesseseyi kanun, tüzük ve yönetmelik hükümleri ile TTK Yönetim Kurulu ve Müessese Yönetim Komitesi kararları doğrultusunda yönetmekle

Sayıştay

görevli olup, idare ve yargı mercilerine ve üçüncü kişilere karşı müesseseyi temsil etmektedir.

Müessese Müdürü, müdür yardımcıları, işletme müdürleri, şube müdürleri ve başmühendisler başta olmak üzere, personel atamaları TTK Yönetim Kurulu Kararı ile gerçekleştirilmektedir.

Karadon Müessese Müdürlüğünde TTK Yönetim Kurulu Kararı ile yapılan diğer atamalara raporun “C-Personel Durumu” bölümünde yer verilmiştir.

- Hukuk servisi :

Müessesenin hukuk işleri; genel müdürlük merkezinden yürütülmektedir.

26.11.2008 tarihli 27066 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 27.10.2008 tarih ve 2008/14269 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile TTK Genel Müdürlük ve Müesseselerinde yapılan kadro ihdas ve iptal işlemleri sonucunda Müesseselerde Hukuk Müşavirliği birimleri iptal edilerek Genel Müdürlük Hukuk Müşavirliği bünyesine alınmıştır.

Bu nedenle müessesenin hukuk işleri ve davaları TTK Hukuk Müşavirliği tarafından yürütülmekte, yıl içinde ortaya çıkan dava ve takip konuları TTK Hukuk Müşavirliğine iletilmekte olup, buradan takip edilmekte ve yürütülmektedir.

Müessese aleyhine açılan davalar genellikle, iş kazaları, maluliyet, meslek hastalıkları ve kıdem tazminatlarıyla ilgili iş davalarıdır.

31.12.2012 tarihi itibarıyla Müesseselerin leyh ve aleyhinde açılan davalara Genel Müdürlük denetim raporunda yer verilmiştir.

- Teftiş ve kontrol servisleri:

Müessesenin teftiş işlemleri; TTK Teftiş Kurulu Yönetmeliğine göre Kurum Teftiş Kurulu Başkanlığınca yürütülmektedir.

Müessesenin 2012 yılı teftiş programı 11.12.2012 tarih ve 726 sayılı Genel Müdür onayı ile yürürlüğe girmiştir. 2012 yılında Karadon Taşkömürü İşletme Müessese Müdürlüğünün 2011 yılı işlem ve faaliyetleri hakkında 01.06.2012 tarih ve 21 sayılı Cevaplı Teftiş Raporu düzenlenerek gerekli öneri ve tavsiyelerde bulunulmuş, ayrıca değişik konularda inceleme ve tahkik raporları hazırlanmıştır.

Bu öneriler içinde bazılarının kuruluşun kârlılığı ve verimliliği ile çok yakından ilgili bulunan önerilerin bu konuda çıkarılan genelgeler ile Genel Müdürlük talimatına dönüşmesi ve iç mevzuat gereği kesinlikle uygulamaya konulması izinsiz ve mazaretsiz olarak işe gelmeyen işçilerin iş akitlerinin fesh edilmesi gerekmektedir.

Bu konuda ayrıntılı bilgi raporun “Personel durumu” kısmında verilmiştir.

4

Sayıştay

görevli olup, idare ve yargı mercilerine ve üçüncü kişilere karşı müesseseyi temsil etmektedir.

Müessese Müdürü, müdür yardımcıları, işletme müdürleri, şube müdürleri ve başmühendisler başta olmak üzere, personel atamaları TTK Yönetim Kurulu Kararı ile gerçekleştirilmektedir.

Karadon Müessese Müdürlüğünde TTK Yönetim Kurulu Kararı ile yapılan diğer atamalara raporun “C-Personel Durumu” bölümünde yer verilmiştir.

- Hukuk servisi :

Müessesenin hukuk işleri; genel müdürlük merkezinden yürütülmektedir.

26.11.2008 tarihli 27066 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 27.10.2008 tarih ve 2008/14269 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile TTK Genel Müdürlük ve Müesseselerinde yapılan kadro ihdas ve iptal işlemleri sonucunda Müesseselerde Hukuk Müşavirliği birimleri iptal edilerek Genel Müdürlük Hukuk Müşavirliği bünyesine alınmıştır.

Bu nedenle müessesenin hukuk işleri ve davaları TTK Hukuk Müşavirliği tarafından yürütülmekte, yıl içinde ortaya çıkan dava ve takip konuları TTK Hukuk Müşavirliğine iletilmekte olup, buradan takip edilmekte ve yürütülmektedir.

Müessese aleyhine açılan davalar genellikle, iş kazaları, maluliyet, meslek hastalıkları ve kıdem tazminatlarıyla ilgili iş davalarıdır.

31.12.2012 tarihi itibarıyla Müesseselerin leyh ve aleyhinde açılan davalara Genel Müdürlük denetim raporunda yer verilmiştir.

- Teftiş ve kontrol servisleri:

Müessesenin teftiş işlemleri; TTK Teftiş Kurulu Yönetmeliğine göre Kurum Teftiş Kurulu Başkanlığınca yürütülmektedir.

Müessesenin 2012 yılı teftiş programı 11.12.2012 tarih ve 726 sayılı Genel Müdür onayı ile yürürlüğe girmiştir. 2012 yılında Karadon Taşkömürü İşletme Müessese Müdürlüğünün 2011 yılı işlem ve faaliyetleri hakkında 01.06.2012 tarih ve 21 sayılı Cevaplı Teftiş Raporu düzenlenerek gerekli öneri ve tavsiyelerde bulunulmuş, ayrıca değişik konularda inceleme ve tahkik raporları hazırlanmıştır.

Bu öneriler içinde bazılarının kuruluşun kârlılığı ve verimliliği ile çok yakından ilgili bulunan önerilerin bu konuda çıkarılan genelgeler ile Genel Müdürlük talimatına dönüşmesi ve iç mevzuat gereği kesinlikle uygulamaya konulması izinsiz ve mazaretsiz olarak işe gelmeyen işçilerin iş akitlerinin fesh edilmesi gerekmektedir.

Bu konuda ayrıntılı bilgi raporun “Personel durumu” kısmında verilmiştir.

C- Personel durumu:

1-Personel kadroları ve personele ilişkin işlemler:

Müessesenin 2012 yılı personel kadroları ile dönem içinde çalışan ortalama personel ve dönem sonu personeli 2011 yılı ile mukayeseli olarak aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.

Personel

2011 2012

Çalışan personel Norm Program Çalışan personel Ortalama Yıl sonu kadro kadro Ortalama Yıl sonu

kişi kişi sayı sayı kişi Kişi

A - Memurlar:

-Genel idare hizmetleri 19 20 - 20 19 18

Toplam (A) 19 20 - 20 19 18

B - Sözleşmeliler: -

399 sayılı KHK'ye göre

çalışanlar 312 317 - 317 320 318

Toplam (B) 312 317 - 317 320 318

C - İşçiler: -

1-Sürekli işçiler:

a) Aylıklılar

b) Gündelikçiler (saat

ücretliler) 3.953 3.863 - 3.782 3.711 3.590

2-Geçici işçiler

Toplam (C) 3.953 3.863 - 3.782 3.711 3.590 Genel toplam (A+B+C) 4.284 4.200 - 4.119 4.050 3.926

2011 yılı bütçesi ile Müesseseye 20’si I sayılı cetvelde memur, 317’si II sayılı cetvele tabi sözleşmeli personel kadrosu verilmiş, ortalama 3.782 işçi ile çalışılacağı ve toplam personel sayısının 4.119 kişi olacağı öngörülmüştür.

TTK Genel Müdürlüğü ve Müesseselerin personel kadroları, 399 sayılı KHK ile bu KHK’de değişiklik yapan 3771 sayılı Kanun gereği Bakanlar Kurulu’nca hazırlanan kararname eki I ve II sayılı cetveller ile tespit edilmektedir. Genel Müdürlük kadro ihdas ve iptalleri 2012 yılı için; 24.09.2012 tarih ve 2012/3777 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla kabul edilmiştir. Buna göre;

I sayılı listede yer alan kadrolardan merkezde 1. derecede 10 adet müşavir, 8 adet başuzman kadrosu iptal edilmiş, 1. derecede 1 adet Genel Müdür yardımcısı kadrosu ihdas edilmiştir.

Sayıştay

II. sayılı listede yer alan merkezdeki 6 adet uzman, 5 adet koruma ve güvenlik görevlisi, 1 adet sağlık memuru kadrosu iptal edilmiş, 5 adet bilgisayar işletmeni, 1 adet mimar, 3 adet tekniker kadrosu ihdas edilmiştir.

II. sayılı listede yer alan taşrada; 15 adet uzman kadrosu iptal edilmiş, buna karşılık 5 adet tekniker, 1 adet sağlık memuru, 5 adet bilgisayar işletmeni kadrosu ihdas edilmiştir.

İhdas ve iptali yapılan kadrolar 09.11.2012 tarih ve 371 sayılı TTK Yönetim Kurulu Kararıyla Genel Müdürlük ve Müesseselere dağıtılmıştır.

24.09.2012 tarih ve 2012/3777 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla gerçekleştirilen, kadro ihdas ve iptalleri sonunda Müesseselerdeki kadrolara ihtiyaçlarına göre dağıtım yapılmıştır. Karadon TİM’de 2 adet uzman kadrosu iptali yapılmış, 1 adet bilgisayar işletmeni kadrosu ihdas edilmiştir.

2012 yılında müessesede 3.332 kişisi yeraltı, 450 kişisi yerüstü olmak üzere ortalama 3.782 işçi çalıştırılacağı öngörülmüştür.

Müessesenin 2012 yılı iş programına göre; 20 memur, 316 sözleşmeli memur, 3.782 işçi statüsünde olmak üzere 4.119 program kadrosu bulunmaktadır. Bu personel kadrosuna karşılık yılsonunda 18 memur, 318 sözleşmeli 3.590 işçi olmak üzere Müessesede toplam 3.926 kişi çalışmıştır. 2012 yılında bir önceki yıla göre çalışan personel sayısında %6,5 oranında 274 kişi azalma olmuştur. İşçilerde 273 kişi azalırken, sözleşmelilerde yılsonu itibariyle 1 kişi artış, memurlarda 2 kişi azalma olmuştur.

Müessese kadrosunda olup aktif görevde bulunmayan 2 başuzmanın ve 12 uzmanın 1998-1999’dan beri görev yapmadan bekletildiği görülmüştür. Geçmiş dönemlerde Kurumun muhtelif üst birimlerinde görev yapan söz konusu başuzmanların bilgi birikiminden yararlanılması veya değişik şekilde (kontrol, denetim, raporlama) iş verilerek iş deneyimlerinden faydalanılması gerekmektedir.

Personelin müessese içinde servislere dağılımı ve yıllık hareketlerini gösterir çizelge rapor ekinde (EK:1) yer almıştır.

Memur statüsünde çalışan personelin özlük hakları; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 399 sayılı KHK, sosyal hakları ise 5434 sayılı T.C Emekli Sandığı Kanununa tabi bulunmaktadır.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 233 ve 399 sayılı KHK’lere tabi olan personel ile 2495 sayılı Bazı Kurum ve Kuruluşların Korunması ve Güvenliklerinin Sağlanması Hakkında Kanun ve buna ait yönetmeliğe tabi olanların; hizmete alınması görev ve yetkileri, nitelikleri, atanma, ilerleme, yükselme, hak ve yükümlülükleriyle diğer özlük hakları, Türkiye Taşkömürü Kurumu Genel Müdürlüğü Personel Yönetmeliği ile düzenlenmiştir.

6

Sayıştay

II. sayılı listede yer alan merkezdeki 6 adet uzman, 5 adet koruma ve güvenlik görevlisi, 1 adet sağlık memuru kadrosu iptal edilmiş, 5 adet bilgisayar işletmeni, 1 adet mimar, 3 adet tekniker kadrosu ihdas edilmiştir.

II. sayılı listede yer alan taşrada; 15 adet uzman kadrosu iptal edilmiş, buna karşılık 5 adet tekniker, 1 adet sağlık memuru, 5 adet bilgisayar işletmeni kadrosu ihdas edilmiştir.

İhdas ve iptali yapılan kadrolar 09.11.2012 tarih ve 371 sayılı TTK Yönetim Kurulu Kararıyla Genel Müdürlük ve Müesseselere dağıtılmıştır.

24.09.2012 tarih ve 2012/3777 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla gerçekleştirilen, kadro ihdas ve iptalleri sonunda Müesseselerdeki kadrolara ihtiyaçlarına göre dağıtım yapılmıştır. Karadon TİM’de 2 adet uzman kadrosu iptali yapılmış, 1 adet bilgisayar işletmeni kadrosu ihdas edilmiştir.

2012 yılında müessesede 3.332 kişisi yeraltı, 450 kişisi yerüstü olmak üzere ortalama 3.782 işçi çalıştırılacağı öngörülmüştür.

Müessesenin 2012 yılı iş programına göre; 20 memur, 316 sözleşmeli memur, 3.782 işçi statüsünde olmak üzere 4.119 program kadrosu bulunmaktadır. Bu personel kadrosuna karşılık yılsonunda 18 memur, 318 sözleşmeli 3.590 işçi olmak üzere Müessesede toplam 3.926 kişi çalışmıştır. 2012 yılında bir önceki yıla göre çalışan personel sayısında %6,5 oranında 274 kişi azalma olmuştur. İşçilerde 273 kişi azalırken, sözleşmelilerde yılsonu itibariyle 1 kişi artış, memurlarda 2 kişi azalma olmuştur.

Müessese kadrosunda olup aktif görevde bulunmayan 2 başuzmanın ve 12 uzmanın 1998-1999’dan beri görev yapmadan bekletildiği görülmüştür. Geçmiş dönemlerde Kurumun muhtelif üst birimlerinde görev yapan söz konusu başuzmanların bilgi birikiminden yararlanılması veya değişik şekilde (kontrol, denetim, raporlama) iş verilerek iş deneyimlerinden faydalanılması gerekmektedir.

Personelin müessese içinde servislere dağılımı ve yıllık hareketlerini gösterir çizelge rapor ekinde (EK:1) yer almıştır.

Memur statüsünde çalışan personelin özlük hakları; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 399 sayılı KHK, sosyal hakları ise 5434 sayılı T.C Emekli Sandığı Kanununa tabi bulunmaktadır.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 233 ve 399 sayılı KHK’lere tabi olan personel ile 2495 sayılı Bazı Kurum ve Kuruluşların Korunması ve Güvenliklerinin Sağlanması Hakkında Kanun ve buna ait yönetmeliğe tabi olanların; hizmete alınması görev ve yetkileri, nitelikleri, atanma, ilerleme, yükselme, hak ve yükümlülükleriyle diğer özlük hakları, Türkiye Taşkömürü Kurumu Genel Müdürlüğü Personel Yönetmeliği ile düzenlenmiştir.

Söz konusu personel ayrıca, TTK Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği ile TTK Genel Müdürlüğü Kadrolu ve Sözleşmeli Personel Sicil Amirleri Yönetmeliği’ne tabi bulunmaktadır.

TTK Personeli Atanma, Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği;

2010 yılında Başbakanlık Genelgelerine göre değiştirilmiş günün şartlarına göre revize edilmiştir.

2012 yılı sonu itibarıyla Müessesede 18 memur personel çalışmakta olup, yıl içinde memur olarak 2 kişi girmiş, 4 kişi de ayrılmıştır. Girişlerden 1’i müesseseler arası nakil olmuş, 1’i de sözleşmeliden memuriyete geçişle olmuştur. Çıkışların 1’i emeklilik, 3’ü de kurum içi nakil nedeniyle ayrılmıştır. Bundan sonra memur sayısı 18 kişi olmuştur.

Memur personelin hareketini gösterir çizelge rapor ekinde (EK:2) yer almaktadır.

Müessesenin Personel Müdürlüğü bünyesinde İşçi Sağlığı ve Koruma Başhekimliği bulunmaktadır. Bu birime; 1 baştabip, 2 tabip, 2 memur, 1 sağlık memuru, 3 iş yeri sağlık görevlisi (hemşire) kadrosu bulunmaktadır.

Buna karşılık kadrosu başka müessesede 1 hemşire fiilen çalışmaktadır.

Kadrosu olmasına rağmen baştabip, tabip, hemşire ve sağlık memurluklarına atama yapılamamıştır.

Gerçekte olması gereken doktorlar bulunamamaktadır. Yıl içinde, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı müfettişlerince yapılan incelemelerde, bu eksiklikler için 2.654,-TL ceza kesilmiştir.

Bu nedenle; doktor ve sağlık memuru eksikliğinin tamamlanması cezalı duruma düşülmemesi gerekmektedir.

Bu konuda ayrıntılı bilgi ve önerilere, Genel Müdürlük raporlarında yer verilmiştir.

Sözleşmeli personelin özlük hakları 399 Sayılı KHK’ye, 399 Sayılı KHK’de hüküm bulunmayan hallerde Devlet Personel Başkanlığı’nın görüşü alınmak kaydıyla 657 Sayılı Kanuna, sosyal hakları ise 5434 Sayılı T.C Emekli Sandığı Kanunu’na ve 5510 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu’na tabidir.

2011 yılı sonu itibarıyla Müessesede 317 sözleşmeli personel olup, 2012 yılı içinde, 19 kişi emeklilik nedeniyle ayrılırken, 5 kişi kuruluş içinde nakil, 1 kişi sözleşmeliden memuriyete geçmiş, 1 kişi de iş akdi fesh edilmiş, 3 istifa, 1 kişi askerlik nedeniyle ayrılmış toplam 30 kişi ayrılmış, buna karşılık 9’u açıktan tayin, 22 kişi de müesseseler arası nakil olmuş toplam 31 kişi girmiştir. Bundan sonra 2012 yılı

Sayıştay

sonu itibarıyla sözleşmeli personel sayısı 318 kişi olarak gerçekleşmiştir. 2012 yılında bir önceki yıla göre sözleşmeli personel sayısında 1 kişi artış olmuştur.

Sözleşmeli personelin hareketini gösterir çizelge rapor ekinde (EK:2) yer almıştır.

İşçi statüsünde çalışan personelin özlük ve sosyal hakları; 4857 Sayılı İş Kanunu, 2821 Sayılı Sendikalar Kanunu, 2822 Sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu, 5510 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu hükümlerine göre yürütülmektedir.

Müessesede; Kamu İşletmeleri İşveren Sendikası ile Genel Maden İşçileri Sendikası arasında imzalanan 01.01.2011-31.12.2012 tarihlerini kapsayan 24. Dönem Toplu İş Sözleşmesi yürürlükte bulunmaktadır.

Müessesede 2011 yılı sonu itibarıyla; 3.945 işçi kadrosuna karşılık 3.863 kişi çalışmakta iken 2012 yılı sonu itibarıyla 3.762 işçi kadrosuna karşılık 3.590 işçi çalışmıştır. 2012 yılında işçi sayısında bir önceki yıla göre %7,1 oranında 273 kişi azalma olmuştur.

2012 yılında yıl sonu itibarıyla çalışan 3.590 işçinin %88,9 oranında 3.191 kişisi yeraltı, %11,1 oranında 399 kişi de yerüstünde çalışmaktadır.

İşçilerin işyerine dağılımı rapor ekinde yer alan çizelgede (EK:3) gösterilmiştir.

2012 yılında işçi sayısında 317 kişi azalış olurken, 44 kişi de yeni işe girmiştir.

İşe giren işçilerin; 10’u naklen diğer bölgelerden, 28 kişi açıktan tayin 2’si askerlik dönüşü, 4’ü başkaca nedenlerden girişler, işten ayrılan 317 kişinin 264’ü emeklilik, 4’ü ölüm, 30’u kendi isteği ile ayrılma, 19’u da diğer nedenlerden (tutukluluk, devamsızlık, istifa, 1475’in 14. Maddesine göre) ayrılan personel çıkışlarına aitir.

Müessesede 51 eski hükümlü, 55 özürlü işçi çalışmaktadır. Eski hükümlülerin 43’ü yeraltında, 8’i yerüstünde görev yapmaktadır.

İşçi hareketlerini gösteren çizelge (EK:4) rapor ekinde yer almıştır.

Kurumda açıktan atamalar; Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve Bağlı Ortaklıklarının yıllık Genel Yatırım ve Finansman Programlarını belirleyen kararnamelere konulan toplu işçi alımına ilişkin özel izinle veya aynı kararnamelerle Kurumdan bir önceki yıl ayrılan işçi sayısının %25’i kadar yeni işçi alımı için Yönetim Kuruluna tanınan yetki ile yapılmaktadır.

Kamu İktisadi Teşebbüsleri 2012 yılı Genel Yatırım ve Finansman Programına göre “Açıktan ve naklen atama” ile ilgili 3’üncü maddesinde de aynı düzenleme yapılmıştır.

TTK Yönetim Kuruluna bu konuda 101 personel alımına müsaade edilmiş ve atamaları yapılmıştır.

8

Sayıştay