Düşün, düşün…
Haftalık Düşünce Özgürlüğü Bülteni
(Sayı 49/16, 16 Aralık 2016)
Geçen hafta neler oldu?
*** İstanbul Beşiktaş'ta eş zamanlı olarak iki bombalı saldırı düzenlendi. Kürdistan Özgürlük Şahinleri/TAK’ın üstlendiği ve 44 kişinin hayatını kaybettiği saldırılarla ilgili yayın yasağı kararı verildi.
*** Cumhurbaşkanı Erdoğan teröre karşı “seferberlik” ilan ettiğini açıkladı.
*** Ülke genelinde HDP’ye yönelik operasyonlar başlatıldı. Parti binaları basıldı, iki günde 28 ilde 568 kişi gözaltına alındı. İki HDP’li vekil tutuklandı. Cezaevindeki vekillerin sayısı 12’ye çıktı.
*** Darbe girişimi ardından oluşturulan “Yenikapı ruhu” yerini AKP ve MHP’nin
‘başkanlık koalisyonuna’ bırakırken, bombalı saldırının ardından bir araya gelen AKP, CHP ve MHP Genel Başkanları terörle mücadele konusunda uzlaştı.
*** Kürt illerindeki yerel yönetimlere yönelik süren operasyonlarda 12 belediye eş başkanı gözaltına alındı, 2’si tutuklandı. Böylece tutuklu belediye eş başkanlarının sayısı 57’ye yükseldi.
*** Yürütme yetkisinin cumhurbaşkanına devredilmesini öngören anayasa değişikliği teklifi Meclis’e sunuldu.
*** Venedik Komisyonu, “OHAL kapsamında alınan önlemlerin Türk anayasası ve uluslararası hukuk sınırlarını aştığını” belirtti.
*** Avrupa Birliği (AB), Türkiye ile üyelik müzakerelerinde yeni fasıl açmayacağını açıkladı. AB Liderler Zirvesi’nin sonuç bildirgesinde mülteciler konusundaki 18 Mart mutabakatına bağlılık ifade edilirken Türkiye’ye de koşullar anımsatıldı.
*** CPJ ve RSF’nin açıkladıkları verilere göre Türkiye 2016 yılında dünyada en çok gazetecinin hapsedildiği ülke oldu.
*** Basın örgütlerinin tutuklu gazetecilerle dayanışma amacıyla Silivri Cezaevi önünde yapmak istediği açıklama İstanbul Valiliği tarafından engellendi.
*** Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 2015 yılının Ağustos ayından bu yana Kürt illerinde yürütülen operasyonlar ve ilan edilen sokağa çıkma yasaklarıyla ilgili 160’dan fazla başvuru yapıldığını açıkladı, konuyla ilgili Ankara’dan açıklama talep etti.
*** Türkiye ekonomisi yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 1,8 küçüldü. Ekonomi böylece 2009'un üçüncü çeyreğinden bu yana ilk kez daraldı.
---
Anayasa değişikliği teklifi TBMM’ye sunuldu
AKP ile MHP'nin üzerinde uzlaştığı ve yürütme yetkisinin Cumhurbaşkanına devredilmesini öngören 21 maddelik anayasa değişikliği teklifi, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne sunuldu.
Söz konusu değişiklik yasalaşırsa Cumhurbaşkanı kendi kabinesini ve üst düzey kamu görevlilerini atayacak. Cumhurbaşkanının partisiyle de ilişkisi kesilmeyecek. Milletvekili sayısı 600'e çıkarılacak ve yedek milletvekilliği sistemi getirilecek. Ayrıca Cumhurbaşkanına OHAL ilanı ve meclisi feshetme yetkisi de veriliyor. Cezai sorumluluğu olacak Cumhurbaşkanının yüce divana sevk edilebilmesi için meclis üye tam sayısının üçte ikisinin oyu gerekecek.
Anayasa değişikliği teklifinin tam metni için: https://goo.gl/hRKxkP
HDP ve DBP’ye yönelik operasyonlar
Kürt siyasetçilere yönelik operasyonlar Beşiktaş’taki saldırının ardından yeni bir boyut kazandı. İçişleri Bakanlığı, 28 ilde düzenlenen operasyonlarda aralarında sosyal medya paylaşımları sebebiyle suçlananların da bulunduğu 568 kişinin gözaltına alındığını açıkladı. HDP Genel Merkezi’ne silahla ateş açıldı, Konya’da bir grup HDP il binasına saldırdı.
HDP Grup Başkanvekili Çağlar Demirel ve Siirt Milletvekili Besime Konca tutuklandı.
Cezaevindeki HDP’li vekil sayısı 12’ye yükseldi. 6 vekil hakkında zorla getirilme kararı verildi. Gözaltına alınan iki vekil ifadelerinin ardından serbest bırakıldı. 12 belediye eş başkanı gözaltına alındı, 2’si tutuklandı. Böylece tutuklu belediye eş başkanlarının sayısı
57’ye yükseldi. HDP Eş Genel Başkanı Figen Yüksekdağ hakkında seçim çalışmaları kapsamında Van’da yaptığı bir konuşma nedeniyle yeni bir dava açıldı. HDP Eş Genel Başkan Yardımcısı Aysel Tuğluk, OHAL döneminde 8 bin 432 HDP’linin gözaltına alındığını, 2 bin 360 HDP’linin tutuklandığını açıkladı.
Venedik Komisyonu: “OHAL sınırı aştı”
Avrupa Konseyi'nin anayasal konulardaki uzmanlık organı olan Venedik Komisyonu,
“OHAL kapsamında alınan önlemlerin Türk anayasası ve uluslararası hukuk sınırlarını aştığı” değerlendirmesinde bulundu.
Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi İzleme Komitesi’nin talebi üzerine görüşünü sunan komisyon Türkiye’nin olağanüstü hal ilan etmek için yeterince nedeni olduğunu ancak hükümetin geçici OHAL uygulamasını aşacak biçimde ‘kalıcı’ önlemler aldığını belirtti. Bazı temel hakların OHAL’de dahi kısıtlanamayacağını vurgulayan komisyon, OHAL kararnameleriyle ilgili Anayasa Mahkemesi’nin, yargı denetimi yetkisi olması gerektiği görüşünü iletti.
İHD ve TİHV’den 2016 Hak İhlalleri Raporu
İnsan Hakları Derneği (İHD) ve Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV), 2016 yılında yaşanan hak ihlalleriyle ilgili bir rapor yayımladı. OHAL’le birlikte “büyük bir insan hakları krizi” yaşandığına dikkat çekilen raporun verilerine göre 11 aylık dönemde 341 kişi kolluk güçlerinin yargısız infazı veya rastgele ateş açılması sonucu, 5 kişi gözaltında, 25 kişi faili meçhul cinayet sonucu hayatını kaybetti; bin 622 kişi işkenceye maruz kaldı.
Raporda darbe girişiminin ardından 90 binden fazla insanın gözaltına alındığı ve 36 binden fazla insanın tutuklandığı, 146 gazeteci ve yazarın cezaevinde olduğu, 177 medya kuruluşu, 19 sendika, 1600 civarında dernek ve vakfın kapatıldığı belirtildi. Engellenen İnternet sitesi sayısı 116 bini aşarken, 11 aylık dönemde kolluk güçleri 352 toplantı ve gösteriye müdahale etti. Sokağa çıkma yasağı uygulanan ilçelerde, en az 1 milyon 671 bin kişinin en temel yaşam ve sağlık hakları ihlal edildi.
Raporun tam metni için: https://goo.gl/7wkKr8
Dünyadaki mahpus gazetecilerin üçte biri Türkiye'den
Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) ve Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü (RSF) dünya genelinde cezaevinde bulunan gazetecilerle ilgili verileri raporlaştırdı. Her iki örgütün verilerine göre de Türkiye dünyada en çok gazetecinin hapsedildiği ülke.
CPJ, Türkiye’de en az 81 gazeteci meslekleriyle alakalı sebeplerle hapiste tutulduğunu tespit etti. 2016’nın hapisteki gazeteciler açısından kayıtlara göre gelmiş geçmiş en kötü yıl olduğunu vurgulayan CPJ’nin verilerine göre dünya genelinde 259 gazeteci hapsedildi. Türkiye'de 100'den fazla medya mensubunun hapiste bulunduğunu açıklayan RSF’nin verilerine göre de dünya genelinde hapisteki gazeteci sayısı Türkiye'deki gelişmeler nedeniyle rekor kırarak 348’e çıktı.
İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch/HRW) de “Türkiye Basınını Susturmak: Hükümetin Eleştirel Gazeteciliğe Karşı Derinleşen Saldırısı” başlıklı bir rapor yayımladı. Örgüt; “gazeteciliğe yönelik saldırıların Türkiye halkının ülkede yaşanan gelişmeler hakkında bağımsız bilgi akışına erişimini engellediğini” vurguladı.
CPJ’nin raporuna erişim için: https://goo.gl/xX7R9j
RSF’nin raporuna erişim için: https://goo.gl/xVfo7L
HRW’nin raporuna erişim için: https://goo.gl/sv6kgM
OHAL’de basın özgürlüğü
Basın örgütlerinin 10 Aralık Dünya İnsan Hakları Günü’nde, tutuklu 146 gazeteciyle dayanışma amacıyla Silivri Cezaevi önünde yapacağı basın açıklaması valilik tarafından yasaklandı.
"Gazeteciliğin suç olmadığının” vurgulanacağı eyleme gitmek isteyen Uluslararası Basın Enstitüsü Derneği (IPI), Uluslararası PEN, PEN Türkiye, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, Türkiye Gazeteciler Sendikası, DİSK Basın İş Sendikası, Çağdaş Gazeteciler Derneği, Haber-Sen, Türkiye Yazarlar Sendikası ve Sınır Tanımayan Gazeteciler üyeleri kolluk güçleri tarafından engellendi. Cezaevi önüne gitmelerine izin verilmeyen gazeteciler, açıklamalarını Silivri Meydanı'nda yaparak tutuklu meslektaşlarıyla dayanışma mesajı verdiler.
Bu hafta tutuklu iki gazeteci yargılandıkları davaların ilk duruşmalarında adli kontrol şartıyla tahliye edildi. Yurt Gazetesi köşe yazarı Hüsnü Mahalli sosyal medya üzerinden devlet büyüklerine hakaret ettiği iddiasıyla tutuklandı. Yazdığı bir yazı nedeniyle hakaret suçlamasından mahkum olan Birgün Gazetesi yazarı Seray Şahiner Bursa'da sabaha karşı kaldığı otelden gözaltına alındı. Kendisine tebliğ edilmeyen para ceza için hakkında yakalama kararı çıkarılan Şahiner, ardından serbest bırakıldı. Ayrıca Beşiktaş’taki saldırıyla ilgili yayın yasağı kararı verildi.
AYM, Cumhurbaşkanına hakaret suçunun iptalini reddetti
Anayasa Mahkemesi (AYM), Karşıyaka 7. Asliye Ceza ve İstanbul 43. Asliye Ceza Mahkemelerinin “Cumhurbaşkanına hakaret” suçunu düzenleyen Türk Ceza Kanunu'nun
299'uncu maddesinin Anayasa'ya aykırılık taşıdığı gerekçesiyle iptali talebini oy birliğiyle reddetti.
Öte yandan bu hafta iki yurttaş daha sosyal medya paylaşımları nedeniyle Erdoğan’a hakaretten tutuklandı.
Baskın Oran’ın Erdoğan’a açtığı hakaret davası reddedildi
Prof. Dr. Baskın Oran’ın Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a karşı açtığı hakaret davası Ankara 3. Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından reddedildi.
Oran, Erdoğan’ın ‘Bu suça ortak olmayacağız’ bildirisini imzalayan akademisyenler hakkındaki "Alçak, zalim, cahil, vatan haini, ruhu kirlenmiş, aydın müsveddeleri"
şeklindeki sözleri nedeniyle 10 bin TL'lik tazminat davası açmıştı.
LGBTİ çalışanlar gizlenmek zorunda kalıyor
Kaos GL Derneği’nin “Türkiye’de Özel Sektör Çalışanı Lezbiyen, Gey, Biseksüel, Trans ve İntersekslerin Durumu-2016 Yılı Araştırması” yayımlandı.
Araştırmaya göre, özel sektör çalışanı her 3 LGBTİ’den 1’i işyerinde cinsel kimliğine dair tamamen ‘kapalı’. Sadece 10 kişiden 3’ü kimliğine ilişkin tamamen açık olabiliyor, yaklaşık aynı oranda kişi ise ancak kısmen açık davranabiliyor. Bu açıklık da çoğunlukla yönetime veya amirlere değil, yakın arkadaşlara veya diğer LGBTİ çalışanlara dönük oluyor. Raporun tamamı için:https://goo.gl/HFfkDa
Şiddetsiz Eylem Atölyesi 18 Aralık’ta başlıyor
Şiddetsizlik Merkezi ve Düşünce Suç(!?)una Karşı Girişim’in birlikte organize ettiği
‘Şiddetsiz Eylem Atölyesi’ Kadıköy kargART’da başlıyor. Her ayın üçüncü Pazar günü yapılacak atölyelerde sivil toplumun farklı alanlarından gelen aktivistler, akademisyenler, hukukçular kendi deneyimlerini paylaşarak, “Şiddet kullanmaksızın, etkin eylem nasıl gerçekleştirilebilir?” sorusuna cevap arayacaklar. 18 Aralık 2016 saat 15:00 yapılacak ilk buluşmada katılımcılar, Şiddetsizlik Merkezi’nden Birsen Atakan ve Hilal Demir’in eşliğinde ‘şiddetsiz eylem’in kavramsal çerçevesini tartışacak. Ayrıntılı bilgi için: https://goo.gl/uwFw2R
DÜŞÜNCE SUÇLARI MÜZESİ’NDE BU HAFTA
Gündemden uzak kalmayın
Düzenli olarak güncellenen müzemizden gündemi en eğlenceli biçimde takip edin.
OHAL’de siyaset
Pazartesi günü Türkiye genelinde düzenlenen operasyonlarda aralarında HDP'nin il ve ilçe yöneticilerinin de olduğu 235 kişi gözaltına alındı. Geçtiğimiz günlerde tutuklu bulunduğu Edirne F Tipi Cezaevi’nde kalp spazmı geçiren HDP Eş Başkanı Selahattin Demirtaş’ın Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde sağlık kontrolünden geçirildiği bildirildi.
Tutuklu Gazeteciler
Gazetecileri Koruma Komitesi'nin (CPJ) verilerine göre 2016'da dünya çapında 259 gazeteci hapsedildi, bu gazetecilerin 81'i Türkiye'den.
Gazeteci örgütlerinin çağrısıyla Silivri Cezaevi önünde basın açıklaması yapmak için Silivri'ye giden gazeteciler Silivri yolunda durduruldu. Silivri Cezaevi önüne gitmelerine izin verilmeyen gazeteciler Silivri meydanında toplanarak açıklama yaptılar.
OHAL’de Basın
Kanun Hükmünde Kararnameye dayanılarak kapatılan 4 TV ve 7 radyo çalışanları bir araya gelerek 1 Haber Var Platformu’nu kurdu. Platform, “1 haber dahi olsa” anlayışı ile internet sitesi, internet televizyonu, internet radyosu ve sosyal medya üzerinden kamuoyunu haberdar etmeyi hedefliyor.
“Fırat Kalkanı” Operasyonu
Anadolu Ajansı (AA) Türkiye'nin arabuluculuğunda dün 19:00 sularında, Rusya öncülüğündeki rejim güçleri ile doğu Halep'teki silahlı muhalif gruplar arasında ateşkes sağlandığını hatırlatarak Suriye ordusunun bugün saat 10:30 ağır silahlarla muhaliflerin bölgesini vurmaya başladığını duyurdu.
DÜŞÜNCE SUÇU DURUŞMALARI
• Gazeteciler Nedim Şener, Ahmet Şık, Soner Yalçın’nın da aralarında bulunduğu 13 sanıklı OdaTV Davası'nın sekizinci duruşması 14 Aralık’ta İstanbul 18. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görüldü. Savcı, somut ve yeterli delil olmadığı gerekçesiyle tüm sanıkların beraatini talep etti. Mahkeme heyeti, duruşmayı son savunmaların yapılması için 15 Şubat 2017'ye erteledi.
• Özgür Gündem’in "Nöbetçi Genel Yayın Yönetmenliği" kampanyasıyla ilgili 9 Aralık’ta görülen Derya Okatan ve Nadire Mater'in davası 14 Şubat 2017 tarihine ertelendi. 15 Aralık’ta görülen Nöbetçi Yayın Yönetmenliği kampanyasına katılan Ragıp Duran, Ayşe Düzkan ve Murat Çelikkan’in davaları 14 Şubat 2017’ye, Beyza Üstün’ün davası ise 16 Şubat 2017’ye ertelendi.
GELECEK HAFTANIN DURUŞMALARI
• Gazeteci, yazar Hasan Cemal'in 04.10.2015 tarihinde T24 adlı internet sitesinde yayımlanan 'Sen cumhurbaşkanı ol, hem de...' başlık yazısında Cumhurbaşkanı'na hakaret ettiği iddiasıyla açılan dava 20 Aralık'ta Ankara 5. Asliye Ceza Mahkemesi'nde görülecek.
• Atılım Gazetesi'nde Temmuz-Ağustos 2015'te yayımlanan 53 haber ve makale nedeniyle "terör örgütü propagandası" iddiasıyla 16 gazeteci ve yazarın yargılandığı dava 22 Aralık'ta İstanbul 13.
Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülecek.
• Barış İçin Akademisyenler / İstanbul grubu adına, 10 Mart 2016'da, barış talebinde ısrarcı olduklarına dair basın toplantısı düzenleyen Yrd. Doç. Dr. Esra Mungan, Doç. Dr. Kıvanç Ersoy ve Yrd. Doç. Dr. Muzaffer Kaya'nın 'terör örgütü propagandası' suçlamasıyla yargılandığı davanın bir sonraki duruşması 22 Aralık, 13:30'da İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülecek.
• Kapatılan Özgür Gündem gazetesi ile dayanışmak amacıyla başlatılan 'Nöbetçi Genel Yayın Yönetmenliği' kampanyasına katılıp 'terör örgütü propagandası'yla yargılanan destekçilerin davaları devam ediyor. 22 Aralık tarihinde 22. Ağır Ceza Mahkemesi'nde; saat 14:30'da Ayşe Batumlu'nun, 14:45'te Can Dündar'ın, 15:00'da Şanar Yurdatapan'ın, 15:10'da Aydın Bodur'un ve 15:15'te Veysi Altay ve Hüseyin Sözügen'in, Özgür Gündem Yazı İşlerinden sorumlu İnan Kızılkaya ile birlikte yargılandıkları davalar görülecek.
İfade özgürlüğü ile ilgili olaylara ilişkin haberlere ve bültenimize http://dusun- think.net/index.php?s=bulten adresinden erişebilirsiniz
