BÖLÜM 3. DEPO EKİPMANLARI ve KAPLAR

BÖLÜM 3

DEPO EKİPMANLARI ve KAPLAR

1

 Depolama Ekipmanları [Rafsız/Raflı/Otomatik Depolama Sistemleri]

 Elleçleme Ekipmanları [El Arabası, Askılı Taşıma Arabası, Transpalet, Çaka, Dar/Çok Dar Koridor Çakaları, Sipâriş Toplayıcı, Akülü İstif Makinası, Yandan İstifleyici, Çekici,

Konveyör, Elevatör, Asansör, Otomatik Yönlendirmeli Araç, Vinç]

 Diğer Ekipmanlar [Streçleme Makinası, Şrinkleme Makinası, Çemberleme Makinası, Palet Değiştirme Makinası, Palet

Asansörü, Barkod Yazıcısı, Eklentiler]

 Kaplar [Konteyner, Palet, Big Bag/Çuval, İstifleme Kasası, Koli/Kutu, Sepet]

İÇERİK

2

GENEL BİLGİ

3

 Depolama Sistemi: Farklı türde ürünlerin depolanması için kullanılan birçok alt sistemleri içermektedir. Depolama sistemleri; basit raflardan, otomatik vinç ve konveyörleri içeren yüksek düzeydeki otomatik sistemlere kadar değişiklikler gösterebilir.

 Depolama sistemlerindeki ekipmanlar ve kaplar, aşağıdaki şekilde sınıflandırılabilir:

a) Depolama Ekipmanları

b) Elleçleme Ekipmanları

c) Diğer Ekipmanlar

d) Kaplar

3.1. Depolama Ekipmanları

4

1) Rafsız Depolama Sistemleri 2) Raflı Depolama Sistemleri

3) Otomatik Depolama Sistemleri

4) Depolama Sistemlerinin Karşılaştırılması

 Rafsız depolama sistemleri aşağıdaki şekilde sınıflandırılabilir:

1) Blok Depolama (Honey Combing)

2) Tank, Bunker veya Silo İçinde Depolama

3.1.1. Rafsız Depolama Sistemleri

5

3.1.1. Rafsız Depolama Sistemleri Blok Depolama

6

 “Blok Depolama” terimi yerine “Zeminde depolama”, “Yığma depolama”, “Blok yığma depolama” terimleri de kullanılmaktadır.

 Blok Depolama, birim yüklerin bloklara ayrılmış zeminde üstüste istiflenerek depolanmasını ifâde etmektedir. Yüklerin ağırlıklarına ve denge durumuna göre iki veya daha fazla kat istif yapılabilmektedir.

3.1.1. Rafsız Depolama Sistemleri Blok Depolama

7

 Depo donanımı için büyük bir yatırımın gerekmemesi önemli bir avantajıdır. Ancak üçüncü boyut olan yükseklikten daha az yararlanılmaktadır.

3.1.1. Rafsız Depolama Sistemleri Blok Depolama

8

 FIFO takibi için uygun olmayan bir depolama sistemi olup, daha ziyade LIFO kuralı ile çalışılır.

 Serî hareket edebilme her ürün için sözkonusu değildir ve sistem fazla personel gerektirmektedir.

3.1.1. Rafsız Depolama Sistemleri Tank/Bunker/Silo İçinde Depolama

9

 Akışkan, sıvı ve gaz maddelerin depolanmasında kullanılan, genellikle üstten doldurulup alttan boşaltılan depolardır.

Tank Bunker Silo

 Raflar, farklı boyutlardaki ürünleri depolamada kullanılır.

 Raflar genellikle çift sıra hâlinde düzenlenir ve aralarında taşıyıcılar hareket eder. Genellikle çelikten yapılırlar. Raflar, zemine ve birbirlerine monte edilirler. Günümüzde yüksek irtifalı rafların yanısıra, otomatikleşmiş ve bilgisayarlarla yönetilen, içine insan girmeyen depo sistemleri de geliştirilmiştir.

 Raf derinliği genellikle 1 m. civarıdır. Ancak daha farklı boyutlarda derinlikler de kullanılmaktadır.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Raflar

10

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Raflar

11

Bir koridor boyunca yerleştirilmiş raf kümesi, İngilizce “bay” olarak ifade edilir.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Raflar – Raf Elemanları

12

1) Kısa ve Orta Genişlikteki Raflar (Short and Medium Span Shelving): Ön ve arka cepheleri açık olan bu tip raflara, erişimin kolay olmasından dolayı depodan çıkması öncelikli olan küçük hacimli mallar yerleştirilir.

2) Teraslı Raflar (Over-Rack Platform): Arka arkaya sıralanmış rafların üzerine portatif olarak inşâ edilebilen ve yan tarafına konulan merdiven aracılığıyla küçük ve hafif yüklerin yerleştirilebildiği teraslar bulunan raflardır. Burada rafların teraslarla desteklenmesindeki amaç, raflardaki yük yoğunluğunu azaltmaktır. ►

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Raflar – Raf Çeşitleri

13

3) Yüksek İrtifalı Raflar (High Rise Shelving): Her bir rafın ürünün cinsine, hacmine, genişliğine ve yüksekliğine bağlı olarak yükseltilebileceği raflardır. Burada raflar, 20 m.’den daha yüksek elleçleme sistemlerinin kullanımını gerektirmektedir. En büyük avantajları, yüzey alanının küçülmesi, ürüne kolay ulaşma ve otomasyon olanağının olmasıdır.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Raflar – Raf Çeşitleri

14

4) Hareketli Raflar (Mobile Shelving): İki raf arasına yerleştirilen ray ve asansör sistemleriyle desteklenen raf türüdür. Asansörler sâyesinde raflarda, erişilmesi zor olan noktalara ulaşılmaktadır. Zemine yerleştirilen raylar ise asansörlerin yatay olarak hareketlerini kolaylaştırmaktadır.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Raflar – Raf Çeşitleri

15

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Raflar – Raf Çeşitleri

16

 Sırt sırta (back to back) raf sistemleri

 İkili derinlikli (double deep) raf sistemleri

 Dar koridor (Narrow-Aisle) raf sistemleri

 Tek paletli raf sistemleri

 İçine girilebilir (drive in) raf sistemleri

 İçinden geçilebilir (drive through) raf sistemleri

 Mekik (drive in satellite) raf sistemleri

 Kayar raf (flow rack) sistemleri ►►►

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Sınıflandırma

17

 Arkadan itmeli (push back) sistemler

 Sipâriş hazırlama raf sistemleri

 Mezanin (mezzanine) tip raf sistemleri

 Konsol kollu (gargamel) raf sistemleri

 Giydirme (Rack clad buildings) raf sistemleri

 Taşınabilir (portable) raf sistemleri

 Hareketli (mobile) raf sistemleri

 Askılı konveyör/raf sistemleri ►►►

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Sınıflandırma

18

 Güvercin Yuvası Raf

 Çekmece (Chest of Drawer)

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Sınıflandırma

19

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

Sırt Sırta (Back to Back) Raf Sistemleri

20

Birbirinden farklı en, boy ve ağırlıktaki çeşitli paletleri dikey ve yatay taşıyıcılar kullanılarak meydana getirilen raflara, istifleme ekipmanları ile üst üste ve sırt sırta bloklar halinde yerleştirmek için oluşturulan sistemdir.

 En yaygın, ekonomik ve geniş kullanım alanına sahip olan depolama sistemidir.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

Sırt Sırta (Back to Back) Raf Sistemleri

21

 Bu raflar, yere yerleştirilmiş ya da bağlanmışlardır. Raflar arasında çalışma koridorları bulunur. Dikey hacim kullanımı açısından verimlidir.

 Genellikle palet veya metal sandıkların istiflenmesine uygundur.

 Kullanılabilir yüksekliği 2,5 m’den daha yüksek yapılarda uygulanması verimlidir.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

Sırt Sırta (Back to Back) Raf Sistemleri

22

 Modüler yapısıyla en fazla

alan tasarrufunu

sağlamaktadır. Ancak raflı alan, toplam alanın %35- 40’ı dolayındadır.

 Diğer raf sistemleri ile birlikte kullanılarak ürünlerin çok çeşitli biçimde stoklanmasına olanak sağlar.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

Sırt Sırta (Back to Back) Raf Sistemleri

23

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

Sırt Sırta (Back to Back) Raf Sistemleri

24

 Sırt sırta raf sistemleri aşağıdaki üstünlükleri sağlar:

 Tüm ürün çeşitlerine doğrudan ulaşma olanağı.

 Alanın etkin kullanımı.

 Manuel veya otomatik istif makinalarıyla kullanım olanağı.

 Rafların yüksekliğinde ve genişliğinde esneklik.

 FIFO ilkesinin gerçekleştirilebilmesi.

 Ek olarak konulan güvenlik traversleri sâyesinde paletlerin veya sandıkların, gereksinim durumuna göre enine de depolanabilmesi.

İki paletin bir rafa ardarda yerleştirildiği raf sistemidir.

Bu sistem de çok çeşitli ve çok miktarda ürün ile çalışan firmalar için kullanılmakta ve bu yönüyle sırt sırta raf sistemine benzemektedir.

 Alanın optimum kullanılması için etkin bir seçim olmaktadır.

 Bir SKU için depolama gereksinimi beş palet veya daha fazla ise ve mal kabul ve toplama sırasında paletler ikişerli olarak hareket görüyorsa bu depolama sistemi kullanılmaktadır.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

İkili Derinlikli (Double Deep) Raf Sistemleri

25

 Sırt sırta raf sistemlerinin sağladığı üstünlükler, bu sistemler için de geçerlidir.

Sadece iki paletin arka arkaya olmasından dolayı bu raf gözü bazında LIFO uygulanmak zorundadır.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

İkili Derinlikli (Double Deep) Raf Sistemleri

26

 Daha çok standart palet ve koliler için uygun bir sistem olup, özel çakalar (uzatma çatalı olan) tarafından yükleme-boşaltma yapılır.

 Deponun kullanılan alanı %50’lere kadar yükselir.

 Çok kullanılan bir raf sistemi değildir.

27

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

İkili Derinlikli (Double Deep) Raf Sistemleri

28

 Dar Koridor Raf Sistemi; depo hacmini yatay ve düşeyde daha verimli kullanabilmek için uygun istifleme araçlarına göre koridorları daraltılmış raf sistemidir.

 Otomatik depolama ve boşaltma sistemlerinde de olduğu gibi, işletmenin çok çeşitli ürün stoğuna ve yüksek hızda mal sirkülâsyonuna sahip olması, bu tür depolama sistemini kullanmasını gerektiren en önemli nedenlerdir.

 Bu sistem ile aşırı veya yetersiz depolama riski enazlanmaktadır.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

Dar Koridor (Narrow Aisle) Raf Sistemleri

29

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

Dar Koridor (Narrow Aisle) Raf Sistemleri

30

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

Dar Koridor (Narrow Aisle) Raf Sistemleri

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

Dar Koridor (Narrow Aisle) Raf Sistemleri

31

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

Dar Koridor (Narrow Aisle) Raf Sistemleri

32

 Sırt sırta raf sistemlerinin sağladığı üstünlüklerin yanısıra, yüksek irtifada ağır ürünlerin depolanması için kullanılmaktadır.

 İki ayak arasında bir palet istiflenebilir.

 Genellikle sandık veya kafes tipi paletlerde istiflenen ürünlerin depolanması için uygundur.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Tek Paletli Raf Sistemleri

33

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

İçine Girilebilir (Drive In) Raf Sistemleri

34

 Paletli ürünlerin derinlemesine istiflenmesini sağlayan bu sistemlerde, istifleme araçları yükleme kanallarını bir koridor gibi kullanarak ürünleri en üst ve arkadan başlayarak aşağı ve öne doğru doldurmaktadırlar. Boşaltma sırasında ise tam ters sıra kullanılır.

 Bu sistemlerde yerleştirme için travers yerine raylar kullanılmaktadır.

 Özel çakalar ve deneyimli operatörlerin kullanımını gerektiren bir raf sistemidir.

 Tek yönlü giriş sözkonusu olduğundan, LIFO yöntemine uygun olarak istifleme yapılabilmektedir.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

İçine Girilebilir (Drive In) Raf Sistemleri

35

 Belirli bir miktarın üzerinde palet olan, yavaş ya da orta düzeyde bir hızla hareket gören SKU’lar için kullanımı uygundur.

 Bu raf sisteminde depo kullanım alanı %50-60 düzeylerine yükselebilmektedir.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

İçine Girilebilir (Drive In) Raf Sistemleri

36

 Bu raf sistemlerinin sunduğu üstünlükler şöyledir:

 Ürünlerin blok şeklinde depolanmasını sağlamaktadır.

 Sezonluk ürünlerin depolanması için uygundur.

 Koridor gereksinimini en aza indirmektedir.

 Depo kapasitesini en iyi şekilde kullanmayı sağlamaktadır.

 Farklı derinliklerde ve yüksekliklerde istifleme sağlamaktadır.

 Bir istifleme ekipmanı birçok tüneldeki (raf içindeki) ürünler için kullanılabilmektedir.

 Montajı ve demontajı kolaydır.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

İçine Girilebilir (Drive In) Raf Sistemleri

37

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

İçine Girilebilir (Drive In) Raf Sistemleri

38

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

İçine Girilebilir (Drive In) Raf Sistemleri

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

İçine Girilebilir (Drive In) Raf Sistemleri

40

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

İçinden Geçilebilir (Drive Through) Raf Sistemleri

41

Bu sistemde ürünler yine İçine Girilebilir Raf Sistemi’ne göre yerleştirilir. Ancak bu kez, boşaltma işlemine, doldurma işlemine başlanan rafın tam karşı tarafına geçerek başlanır. Böylece her iki yöne doğru boşaltma işlemi gerçekleşir.

 Bu raf sistemleri, İçine Girilebilir Raf Sistemlerinin sunduğu üstünlüklerin yanısıra, iki yönlü girişe sahip olduğu için, FIFO yöntemine ve hızlı ürün sirkülasyonuna daha uygundur.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

İçinden Geçilebilir (Drive Through) Raf Sistemleri

42

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

Mekik (Drive in Satellite) Raf Sistemleri

43

Bu sistem, “Drive-in Otomasyonu” olarak da bilinir.

 Yarı otomatik depo raf sistemi olup, her yükleme katında FILO (First In Last Out – İlk Giren Son Çıkar) ve/veya FIFO (aynı yükleme katında her iki tarafı da açıksa) ilkelerinin uygulanması olanaklıdır.

 Derinlemesine yükleme yapılan sistemde, alanda en üst düzeyde depolama sağlanmaktadır. Bu sistemde derinlik yönünde istiflenen paletler, mekik aygıtının otomatik hareketi yardımıyla sırayla yüklenebilmekte ve boşaltılabilmektedir.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

Mekik (Drive in Satellite) Raf Sistemleri

44

 Bir kumanda yardımıyla mekik aygıtına verilen komutlar, hızlı bir şekilde gerçekleşmektedir. Mekik aygıtı, elektromekanik bir yapıya sahip olup, özel aküsü ve lazer okuyucuları sâyesinde “İçine Girilebilir” sisteme göre hız ve güvenlik açısından daha kullanışlıdır.

Projelerdeki yerleşime göre FIFO ilkesine uygun olarak da çalışılabilmektedir.

 “İçine Girilebilir” sisteme göre bir farklı olumlu yönü, her koridorda aynı cinsten ürün yerleşiminin zorunlu olmayıp, koridor içerisindeki katlarda her katta farklı ürünlerin yerleştirilebilmesidir.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

Mekik (Drive in Satellite) Raf Sistemleri

45

 Değişik ölçülerdeki paletler için mekik aygıtı ile çalışma olanağı bulunmaktadır. “İçine Girilebilir” sistemde koridor içerisine istifleme ekipmanı girerek operasyon sağlanmakta olup, mekik sistemde ise ön koridordan hızlı bir şekilde ürünler alındığından ve mekik ürünleri otomatik olarak ön tarafta hazır duruma getirdiğinden, ortalama en az iki kat daha hızlı çalışılabilmektedir.

 Her türlü istifleme ekipmanı ile ve soğuk odalarda -30º’ye kadar çalışabilmek olanaklıdır. Binanın yapısına göre tüm yüksek yapılara uygun olarak kurulabilmektedir. Sistem kurulduğunda statik açıdan da çok sağlam bir yapı elde edilmektedir.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

Mekik (Drive in Satellite) Raf Sistemleri

46

http://www.youtube.com/watch?feature

=player_detailpage&v=3QaoN6hUi4w

Mekik - 01 - LIFO - Bölüm-1.mpg Mekik - 02 - LIFO - Bölüm-2.mpg

Mekik - 03.mpg

Kayar raf sitemleri, her büyüklükteki ürünler için sıralı koli alma, sipâriş toplama ve görece küçük parçaların depolanması işlemleri için kullanılmaktadır.

 Her boyuttaki koli için FIFO ilkesi gerçekleştirilebilmektedir. Bir koli alındıktan sonra, arkasındaki diğer koli yerçekimi kuvvetiyle aşağıya doğru eğimli rulolar üzerinde kayarak toplamaya (alıma) hazır konuma gelmektedir. Üst kısmından yükleme ve alt kısmından boşaltma yapılır. Dolayısıyla yükleme ve boşaltma tarafları ayrılmıştır.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Kayar Raf (Flow Rack) Sistemleri

47

 FIFO kuralının tam olarak uygulanması sâyesinde, kayar raf sisteminde, ürünlerin raf ömrünü aşması sözkonusu değildir.

 Büyük miktarda ürün depolamak olanaklı olup, alan kullanımı %50- 60’lar düzeyine çıkmaktadır.

 Kayar raf sistemleri arka arkaya sıralanmış, bir kanal oluşturan ayaklardan ve bu ayakların arasında bulunan makaralardan oluşmaktadır. Birçok kanal yanyana ve üstüste yerleşik olduğundan alan yüksekliğinden en uygun şekilde yararlanılmaktadır.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Kayar Raf (Flow Rack) Sistemleri

Kayar Raf - 01 - BITO.mpg 48

 Fren makaraları sâyesinde, paletlerin kayma hızı kontrol altında tutulmaktadır.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Kayar Raf (Flow Rack) Sistemleri

49

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Kayar Raf (Flow Rack) Sistemleri

50

Çalışma sistemi

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Kayar Raf (Flow Rack) Sistemleri

51

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Kayar Raf (Flow Rack) Sistemleri

52

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Kayar Raf (Flow Rack) Sistemleri

53

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Kayar Raf (Flow Rack) Sistemleri

54

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Kayar Raf (Flow Rack) Sistemleri

55

Bu sistemlerde, boşaltmaya hazır konumda duran palet ile hemen arkasındaki palet arasında ayırıcı bir mekanizma bulunmaktadır. Böylece boşaltılan palet raftan alındığında, arkasındaki ayırıcı mekanizma açılarak 2. palet boşaltma konumuna gelmekte ve burada iki palet birbirine baskı yapmamaktadır.

 Büyük hacimli ve ağır malların kullanımı için uygundur.

 4-6 sıra palet ardışık şekilde yerleştirilebilir.

 Depo alanı kullanımını %50-60 düzeyine çıkartır.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

Arkadan İtmeli (Push Back) Sistemler

56

 Makaralar depolamanın yanısıra taşıma görevini de gerçekleştirmektedirler. Bu tip raflarda genellikle çatallı istif araçlarıyla çalışılmaktadır. Paletlerin alındığı en alt katta manuel kullanışlı istif aracı da kullanılabilmektedir.

 Makaralar, yapı itibariyle farklı (makara ve fren mekanizması) malzeme cinsine göre uyarlanabilmektedir.

 Kayar Raf Sistemindeki FIFO ilkesi, burada da geçerlidir.

 Optimal alan ve hacim kullanımını sağlamakta ve otomatik malzeme akışı bütünleşmesine olanak tanımaktadır.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

Arkadan İtmeli (Push Back) Sistemler

57

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

Arkadan İtmeli (Push Back) Sistemler

58

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Sipâriş Hazırlama Raf Sistemleri

59

 Sipâriş hazırlama rafları, kutu ve adet bazında sipârişlerin toplanmasında kullanılan en eski ve hâlen kullanımı en yaygın olan ekipmanlardır.

 Bu sistem, stoklanan ürünlerin yükleme ve boşaltma operasyonlarının herhangi bir istifleme aracı olmaksızın manuel olarak yapıldığı durumlarda yeğlenmektedir.

 Paletsiz olarak stoklanan, kutulu veya kutusuz ürünler için ideal bir çözümdür.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Sipâriş Hazırlama Raf Sistemleri

60

 Sipâriş hazırlama raflarının çok fazla yeğlenmesinin nedenleri şunlardır:

 İlk mâliyetlerinin düşük olması.

 Kurulum ve yeniden düzenleme sırasındaki kolaylık.

 Olumsuz yanları ise şunlardır:

 Zeminde fazla alan kullanımı.

 Diğer sistemlere oranla daha fazla işgücü gerektirmesi.

 Ürün güvenliği konusunda ortaya çıkabilecek sorunlara açık olması.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Sipâriş Hazırlama Raf Sistemleri

61

 Ayarlanabilir raf gözü genişliği ve derinliği özelliğine sahip olan bu sistem, belli bir taşıma kapasitesi ile istenilen şekilde yüklenmektedir.

 Sipâriş hazırlama, en yoğun işlem ve personel gerektiren işlemdir ve depo/sevkiyat bölümlerinin kesişme noktasıdır. Ürünün hazırlanmasında dikkat edilmesi gereken nokta, ürünün, sipârişi hazırlayan kişinin doğrudan erişim alanında bulunmasıdır.

 Sipâriş hazırlama işlemi manuel olarak gerçekleştiği için çalışanın malzemeye ulaşma mesafesi plânlanmalı ve gerekli durumlarda basamak/merdiven kullanılmalıdır.

 Yükleme ve boşaltma sürelerinin kısaltılması, malzemeye çabuk ulaşılması, kullanım açısından ergonomik tasarımı, bu sistemin üstün yanlarındandır.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Sipâriş Hazırlama Raf Sistemleri

62

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Sipâriş Hazırlama Raf Sistemleri

63

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Sipâriş Hazırlama Raf Sistemleri

64

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Sipâriş Hazırlama Raf Sistemleri

65

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

Mezanin (Mezzanine) Tip Raf Sistemleri

66

 Mezaninler (Platformlar), baş hizası üstündeki hacmi verimli kullanırlar ve bu şekilde değerli zemin bölgesini daha önemli işler için ayırmak olanaklı olur. Bunlar, depolanan malları üst hacimlere taşıyarak, zemindeki yükleme-boşaltma veya üretim gibi faaliyetlerin trafiğini hafifletir, hacim kullanımını daha verimli duruma getirerek enerji, bakım ve yatırım mâliyetlerini azaltırlar.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

Mezanin (Mezzanine) Tip Raf Sistemleri

67

 Özellikle küçük ve çok sayıda ürün çeşidinin sözkonusu olduğu yedek parça depolama için alan gereksinimi düşünüldüğünde, en ekonomik çözüm olarak bu sistem önerilmektedir.

 Mal istiflemeyi veya toplamayı yapacak personel boyu ile sınırlı olan bu tür ürünlerin depolanması için iki veya çok katlı çözüm olarak sunulmaktadır.

 Elle yükleme yapılabilen mezanin sistemler, ürünlerin istenilen yere konulması ve istenildiği anda kolay ulaşılması üstünlüklerine de sahiptir.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

Mezanin (Mezzanine) Tip Raf Sistemleri

68

Ürünlerin türlerine veya hareket yoğunluğuna göre farklı kat lokasyonlarına ayrılmasına veya ikinci bir operasyon gerektiren ürünler için ayrı bir alan gereksinimini karşılamaya yönelik ek alan olanağı yaratmasına fırsat tanıyan bu sistem özellikle otomotiv, elektrikli ürünler ve beyaz eşya sektöründe (yan sanayileri ile birlikte) yeğlenmektedir.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

Mezanin (Mezzanine) Tip Raf Sistemleri

69

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

Mezanin (Mezzanine) Tip Raf Sistemleri

70

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

Mezanin (Mezzanine) Tip Raf Sistemleri

71

 Halı, lamine parke, ahşap ve mühendislik malzemeleri (uzun direkler, barlar) için standart raf sistemleri uygun olmayıp, bunlara yönelik özel raflara gereksinim duyulur.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

Konsol Kollu (Gargamel) Raf Sistemleri

72

 İç veya dış mekânda kullanılabilen Konsol Kollu Raf Sistemi (Cantilever Rack System), ürün uzunluğu kısıtı olmaksızın depolama olanağı sağlar. Örneğin çubuk, profil, boru, tüp, ahşap malzeme, kereste vb. uzun malzemelerin depolanmasında kullanılmaktadır. Ayrıca plâka malzemeler için de uygundur.

 Bu raflar istenilen uzunluğa ayarlanabilir. Farklı uzunluktaki malların yan yana ve aralıksız depolanması için en uygun konstrüksiyona sahiptir. Raf yüksekliği fazla değildir ve çift taraflı denge sağlanması gerekir.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

Konsol Kollu (Gargamel) Raf Sistemleri

73

 Bu tür raflarda destekleyici bariyerler bulunmaktadır. Çok çeşitli düzeyde ve uzunlukta olabilir.

 Bu sistemlerin sağladığı üstünlükler; ölçü ve taşıma kapasitesi açısından sınır sorununun olmaması, civatalı sistemi sâyesinde kolay monte edilebilmesi, istenilen yere taşınabilmesidir.

 Konsol kollu raflar genellikle önden çatallı çakalar ile kullanılmakta olup, alım kolaylığı yüksektir.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

Konsol Kollu (Gargamel) Raf Sistemleri

74

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

Konsol Kollu (Gargamel) Raf Sistemleri

75

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

Konsol Kollu (Gargamel) Raf Sistemleri

76

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri

Konsol Kollu (Gargamel) Raf Sistemleri

77

 Silo Depo olarak da adlandırılan bu sistemde, çatı ve dış cephe, rafların üzerine giydirilir. Dolayısıyla bu raf sistemleri, çatı ve dış cepheyi taşıyabilecek özelliklerdedir.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Giydirme Raf Sistemleri

78

 Bu sistemlerde önceden bina inşaasına gerek duyulmamaktadır. Bina duvarları raf sistemine bağlandığından bina mâliyeti daha az, üretim ve kurulum işlemi daha kolay ve süresi daha kısadır.

 Yükseklik sorunu olmadığı için kullanılacak alandan en üst düzeyde yararı sağlayarak, yer kaybını önlemektedir.

 Parçaları sökülebilir olduğundan, adres değiştirme gibi durumlarda kolayca başka bir yere taşınabilmekte ve yeniden montajı yapılabilmektedir. Ancak kurulduktan sonra esnekliği yoktur.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Giydirme Raf Sistemleri

79

 Bu sistemlerde koridor mesafeleri, kullanılacak taşıma donanımına göre belirlenebilir.

 Binada olabilecek kolonlar bu sistemlerde olmadığı için daha esnek bir raf yerleşimi yapılabilir.

 Dar koridor istif makinaları, bu sistemlerde rahatlıkla

kullanılabilmektedir.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Giydirme Raf Sistemleri

80

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Hareketli (Mobile) Raf Sistemleri

81

 Hareketli raflar, hareket edebilecek şekilde monte edilmiş raflardır.

Genellikle zemine monte edilmiş raylar üzerinde hareket ederler.

 Paletli sistemlerde hareket, mekanik güç kullanılarak elde edilir ancak hafif ürünlerin olduğu raf sistemlerinde ise bu hareket, manuel olarak yapılabilir.

 Tek bir koridor ile tüm raflara erişim sözkonusu olduğundan, mükemmel bir hacim kullanımı vardır.

 Depo donanım masrafları yüksektir.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Hareketli (Mobile) Raf Sistemleri

 Bu tür sistemlerde ürünlerin az hareketli olması gerekliliği önem arzetmektedir. Diğer bir deyişle, ürüne ulaşılabilirlik kısıtlı olduğundan dolayı, hızlı hareket gören ürün grubu için uygun değildir.

 Bu sistemler, genellikle arşivler için kullanılır.

 Özel bir tür olan arabalı hareketli raf sisteminde ise raflar, yere sabitlenmiş olan raylar üzerinde hareket edebilen arabaların üzerine yerleştirilmiştir.

 Arka arkaya sıralanmış, tekli raflardan oluşan ve sistemin ayaklar altında bir motor tahriki ile öne veya arkaya hareket verilen bu sistemde, küçük alanlarda çok sayıda paletin istiflenmesi sağlanabilmektedir.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Hareketli (Mobile) Raf Sistemleri

83

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Hareketli (Mobile) Raf Sistemleri

84

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Askılı Konveyör/Raf Sistemleri

85

 Askılı sistem, üretimin öncesinde ve üretim sırasında malzeme akışını sağlayarak üretimde etkin bir rol oynamasının yanısıra, depolama ve dağıtım işlemlerinde de çok yönlü olarak kullanılabilmektedir.

 Bu sistemin tasarımında etkin olan etmenler, satış miktarı, ürün sirkülasyon hızı ve ürün özellikleridir.

 Konfeksiyon (Hazır Giyim) ürünlerinin bâzıları (ceket, elbise vb.) için uygundur. Ürünlerin ütülü bir şekilde korunmasını sağlar.

 Askılar birer lokasyon olarak tanımlanır. Otomatik barkod okuma sistemleri ve özel bir yazılım kullanılarak sistem yönetilir.

 Çok katlı olarak oluşturulur.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Askılı Konveyör/Raf Sistemleri

86

 Askılı taşıma sistemleri iki yöntem ile uygulanmaktadır:

 Trolley Taşıma Tekniği: Tam otomatik olarak sunulan bu sistem, manuel sürgü veya raylar ile birlikte kullanılabilmektedir. Sistem mal girişinden kalite kontrolüne, depolamadan sevkiyata kadar olan tüm görevleri yerine getirmektedir. Ürünlerin depolanması dinamik taşıma birimleri ile yapılmaktadır.

 Trolleysiz Taşıma ve Ayırma Sistemi: Eğer dağıtımda talepler çok farklıysa ürünlerin tek tek işlem görmesi gerekmektedir. Bunun için de yüksek verimli ayırma sistemi kullanılmaktadır. Gerek tek kademeli doğrudan dağıtım, gerekse çok kademeli ayırma işlemi için bu sistem, manuel olarak yapılan toplu ayırma işlemine göre daha iyi bir seçenektir.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Askılı Konveyör/Raf Sistemleri

87

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Askılı Konveyör/Raf Sistemleri

88

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Askılı Konveyör/Raf Sistemleri

89

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Güvercin Yuvası Raf

90

 Uzunluğu boyunca korunması gereken ürünlerin stoklanmasında kullanılır.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Çekmece

91

Çekmeceler serbest durabildikleri gibi raflarda monte edilebilmektedir. Çekmece içini daha iyi kullanabilmek için bölmeler de kullanılabilir.

 Çekmeceler, elektronik parçaları, makina parçalarını ve diğer hassas parçaları saklamak için ideal depolama araçlarıdır.

 Çekmeceler, parçalara veya ürünlere kolay ulaşabilmemizi sağlamalarının yanısıra, temiz ve güvenli bir iş ortamı yaratır.

3.1.2. Raflı Depolama Sistemleri Çekmece

92

3.1.3. Otomatik Depolama Sistemleri

93

 Otomasyon; elleçleme faaliyetlerinin teknolojik, elektronik ve bilgisayar temelli sistemlerle birlikte kullanılmasıdır.

 Otomatik depolama sistemleri; genel olarak palet, fıçı, koli gibi parça malların yüksek yoğunlukta ve çok miktarda depolanmasında kullanılırlar.

3.1.3. Otomatik Depolama Sistemleri

94

 Bu sistemler; özel ekipmanlar ile sağlanan ölçü kontrolü sayesinde, kolay stoklama olanağı sağlarlar; hacimden en üst düzeyde yararlanılmasını yüksek raf sistemleri ile sağlarlar; işlem kapasiteleri hemen hemen sınırsızdır, yani malların boyut, şekil veya bir kod ile tanımlanması durumunda sistem her türlü yükleme-boşaltma işlemini yerine getirebilir ve birçok farklı taşıma sistemiyle eşgüdümlü çalışabilir.

3.1.3. Otomatik Depolama Sistemleri

95

 Otomatik depolama sistemlerinin avantajları şunlardır:

 Ürünlere ilişkin sayım bilgileri tutarlılığı, stok doğruluğu

 Doğrudan ve dolaylı işçilik tasarrufu

 Müşterilere sevkiyatlarda, sipâriş boyutlarının küçülmesi

 Yeni üretim teknolojileri ile bütünleşikçalışabilmesi; üretim ve kontrol sistemlerindeki geçici stok alanlarının elenmesine yardımcı olması

 Yanlış ürün çekişlerinin ve yinelemelerin ortadan kaldırılması

 Depolama alanı tasarrufu

 Müşterilere hizmet hızının artışı ►►►

3.1.3. Otomatik Depolama Sistemleri

96

 ...

 Aydınlatma ve ısıtma gereksinimlerinin en aza inmesi

 Daha az enerji tüketimi

 İnsan sağlığına zararlı ürünlerin depolanabilmesi

 Stok devir hızını arttırması

 Stok taşıma mâliyetlerinde azalma

 Taşıma sırasındaki zedelenme ve yıpranmaların azalması

 Ürünlerin tam olarak nerede olduğunun bilinmesi sayesinde, ürünlerin aranması vb. katma değer yaratmayan faaliyetlerin elenmesi, yerleştirme ve toplama sürelerinin azalması ►►►

3.1.3. Otomatik Depolama Sistemleri

97

 ...

 Barkodlama vb. kırtasiye masraflarının azalması

 İrsaliye basımı gibi zaman alan işlemlerin otomatik hale getirilmesi, bu işlemler için gerekli işgücü gereksiniminin azalması

 İrsaliye ve çıkış bilgilerinin daha sağlıklı bir duruma gelmesi

 Otomatik depolama sistemlerinin dezavantajları ise şunlardır:

 Kurulum mâliyetlerinin yüksek, kurulum sürelerinin uzun olması

 Bakım-onarım giderlerinin yüksek olması

 Bilgi-işlem altyapısının güçlü olmak zorunda olması

3.1.3. Otomatik Depolama Sistemleri

98

Otomatik depolama sistemleri 3 tiptir:

1) Karuzel Depolama Sistemi 2) Mini-Load Depolama Sistemi

3) Tam Otomatik Depo Sistemi (AS/RS)

3.1.3. Otomatik Depolama Sistemleri Karuzel Depolama Sistemi

99

 Karuzel (Carousel-Atlıkarınca) sistemler, ürünleri rafların içindeki sepetlerde veya kutularda saklar. Raflar, sıralı biçimde yatay veya dikey yönde hareket eder. Yükleme ve boşaltma işlemleri bu raflardan yapılır.

 Karuzeller içinde daha çok; küçük parçalar, süreli kullanımı veya güvenlik gereksinimi olan aletler, montaj için kullanılan kitler, doküman, kaset, film ve el kitapları depolanır.

 Bu hareket, elektrikli bir motor veya operatör tarafından gerçekleştirilir.

Burada toplayıcı daha az hareket ederek ürünlere kolay bir şekilde erişmeyi hedefler. Ürünler toplayıcının önüne gelir.

Karuzel - 01 - ADLER - Kurulum.mov Karuzel - 02 - Kardex Karusel.avi

3.1.3. Otomatik Depolama Sistemleri Karuzel Depolama Sistemi

100

 İki çeşit karuzel vardır:

1) Yatay Karusel: Ürünler sepetlerde veya plastik kutularda saklanır.

Yatay hareket etmeyi sağlayan düzenek sâyesinde raflar sağa veya sola döndürülerek, istenen ürün en kısa yoldan toplayıcının önüne gelir.

2) Dikey Karuzel: Ürünler yukarı ve aşağı hareket eden raflarda saklanır. Yatay karuzelden farkı ise raf yüksekliğinin tavan düzeyine kadar olabilmesidir.

3.1.3. Otomatik Depolama Sistemleri Karuzel Depolama Sistemi

101

 Karuzellerin avantajları şunlardır:

 Yalnız başına çalışabilen modüler yapıya sahiptir.

 Yatay ve dikey versiyonu da geniş bir yükseklikte ve uzunlukta çalışabilir.

 Yüksek bir yükleme kapasitesine sahip olacak şekilde tasarlanabilir.

 Çok katlı olarak kurulabilir.

 Otomatik veya manuel olarak çalıştırılabilir.

3.1.3. Otomatik Depolama Sistemleri Karuzel Depolama Sistemi

102

Dikey Karusel

Karuzel - 03 - Pick Lite - Dikey Karuzel.MPEG

3.1.3. Otomatik Depolama Sistemleri Karuzel Depolama Sistemi

103

Dikey Karusel

3.1.3. Otomatik Depolama Sistemleri Karuzel Depolama Sistemi

104

Yatay Karusel

3.1.3. Otomatik Depolama Sistemleri Karuzel Depolama Sistemi

105

Yatay Karuzel

Dikey

Karuzel

3.1.3. Otomatik Depolama Sistemleri Karuzel Depolama Sistemi

106

3.1.3. Otomatik Depolama Sistemleri Mini-Load Depolama Sistemi

107

 Bu sistemler elektromekanik olarak çalışmaktadır. Bilgisayar kontrollü taşıyıcı vinç, merkez koridordadır. Karton kolileri veya sepetleri depolama alanına yerleştirir veya alır.

 Çalışma sistemi aynı AS/RS sistemlerine benzemektedir. Vinçler, birden fazla karton koli yerleştirmek veya almak üzere tasarımlanabilir.

 Yerleştirme ve toplama işlemleri hızlanır.

 Raf yükseklikleri tavan düzeyine kadar olabilir.

3.1.3. Otomatik Depolama Sistemleri Mini-Load Depolama Sistemi

108

Mini Load - 01 - Twister - Animasyon.MPEG Mini Load - 02 - Arçelik.ASF

Mini Load - 03 - Pick Order.MPEG Mini Load - 04 - Hilti.mpg

Mini Load - 05 - ÜÇGE - OSR Shuttle.mpg

3.1.3. Otomatik Depolama Sistemleri

Tam Otomatik Depo (AS/RS – TOD)

109

 Malzemelerin depolama ve çekme işlemlerini, bilgisayar kontrolü altında otomatik vinçler kullanarak gerçekleştiren sistemdir.

Genellikle barkod teknolojisi kullanarak gelen her malzeme için en uygun yeri saptar ve vinci o yöne doğru yönlendirir. Malzeme isteği olduğunda da, benzer şekilde vinç o malzemeyi getirmek üzere harekete geçer.

 TOD; 30 m’ye ve zaman zaman daha fazla yüksekliğe istif yapılabilen ve bir kumanda merkezinden yönlendirilen sistemdir.

 Belli program çerçevesinde hareket eden robotlar ve istif araçları raf sistemi içinde otomatik stoklamayı gerçekleştirir.

3.1.3. Otomatik Depolama Sistemleri

Tam Otomatik Depo (AS/RS – TOD)

110

 TOD ile, her türlü ürün sevkiyatı kolaylıkla yapılabilmektedir.

Bilgisayar kontrol sistemi, tüm işlemlerin seri şekilde yapılmasını sağladığından, aşırı veya yetersiz depolama riski de enazlanmaktadır.

Çok çeşitli ürün stoğuna ve yüksek hızda ürün sirkülasyonuna sahip olan şirketler, TOD’u kullanmalarını durumunda avantaj sağlarlar.

3.1.3. Otomatik Depolama Sistemleri

Tam Otomatik Depo (AS/RS – TOD)

111

AS-RS - 01 - Animasyon.mpg AS-RS - 02 - MNG Kargo.mp4 AS-RS - 03 - BudWeiser.mpg AS-RS - 04.mpg

AS-RS - 05 - IKEA-DC.avi AS-RS - 06.mp4

AS-RS - 07 - ÜÇGE.mpg

3.1.3. Otomatik Depolama Sistemleri

Tam Otomatik Depo (AS/RS – TOD)

112

 Günümüzde çağdaş bir dağıtım merkezi kurmak, otomatik bir sipâriş hazırlama sistemini gerektirmekte ve bu sistemin karmaşık süreçleri basit ve kolay uygulanabilir duruma getirmesi zorunluluk arzetmektedir. AS/RS en yüksek düzeyde hacim kullanımı, serî depolama ve çekme olanağı ve en önemli olarak da kusursuz bir stok kontrolüne sahip olma üstünlüğünü sağlamaktadır.

3.1.3. Otomatik Depolama Sistemleri

Tam Otomatik Depo (AS/RS – TOD)

113

3.1.3. Otomatik Depolama Sistemleri

Tam Otomatik Depo (AS/RS – TOD)

3.1.4. Depolama Sistemlerinin Karşılaştırılması

115

 Ürün özelliklerine ve süreçlere uygun depolama sistemi seçerken hacimden yararlanabilme, yüksekliği verimli şekilde kullanabilme, sipâriş toplama kolaylığı, ürünün güvenilirliğinin sağlanması, stok kontrolü gibi konularda depolama sistemlerinin sunduğu üstünlükler ve olumsuzluklar değerlendirilmelidir.

 Depolama sistemlerinin hacim verimi, yükseklik verimi, yüke ulaşılabilirlik, sipâriş toplama, fiziksel zarar riski, yük dengesi, stok kontrol ve stok çevrim hızı bakımından karşılaştırılması, izleyen slaytta verilmektedir.

3.1.4. Depolama Sistemlerinin Karşılaştırılması

116

Zemin Sırt Sırta

İkili Derinlikli

Dar Koridor

İçine Girilebilir

Mekik Hareketli AS/RS

Hacim Verimi % 65 % 45 % 55 % 57 % 65 % 85 % 80 % 62

Yükseklik Verimi

% 75 % 100 % 80 % 100 % 75 % 90 % 70 % 95

Yüke

Erişilebilirlik

% 10 % 100 % 50 % 100 % 30 % 50 % 50 % 100

Sipâriş Toplama % 5 % 100 % 40 % 100 % 30 % 30 % 30 % 100

Fiziksel Zarar Riski

% 3 % 0,2 % 0,3 % 0,2 % 1 % 0,2 % 0,5 % 0,1

Yük Dengesi % 90 % 100 % 100 % 100 % 99 % 100 % 95 % 100

Stok Kontrol % 0 % 95 % 70 % 95 % 70 % 70 % 70 % 100

Stok Çevrim Hızı

% 0 % 60 % 40 % 70 % 40 % 90 % 100 % 95