• Sonuç bulunamadı

GASTROİNTESTİNAL GASTROİNTESTİNAL SİSTEM SİSTEM ((

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "GASTROİNTESTİNAL GASTROİNTESTİNAL SİSTEM SİSTEM (("

Copied!
65
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

GASTROİNTESTİNAL GASTROİNTESTİNAL

SİSTEM SİSTEM

( ( SİNDİRİM SİSTEMİ SİNDİRİM SİSTEMİ ) )

Yrd. Doç. Dr. Hanife ÖZKAYALAR

(2)

SİNDİRİM KANALININ GENEL SİNDİRİM KANALININ GENEL

YAPISI YAPISI

Gastrointestinal kanal ortak yapısal Gastrointestinal kanal ortak yapısal özellikler gösterir.

özellikler gösterir.

Lümen dört tabakadan oluşan bir Lümen dört tabakadan oluşan bir duvarla çevrilidir;

duvarla çevrilidir;

Tunika mukoza Tunika mukoza

Tunika submukoza Tunika submukoza

Tunika muskularis Tunika muskularis

Tunika seroza (adventisya) Tunika seroza (adventisya)

(3)

T. MUKOZA T. MUKOZA

Lamina epiteliyalis: Organlarda farklı özellikte ve Lamina epiteliyalis:

fonksiyonda olabilir .

Epitel özafagusta koruma özelliği gösteren çok katlı nonkertinize yassı epitel

Mide de salgı yapma özelliğine sahip tek sıralı prizmatik epitel

Lamina propria: epitel altında onu destekleyen, Lamina propria:

besleyen ve bezleri içinde bulunduran,

savunmada rol alan gevşek bağ doku alanıdır.

Sindirim kanalının bölümüne göre değişen yoğunlukta lenfoid doku içerir.

Bu tabaka.bağ doku hücreleri ve içerdiği lenfoid doku ile savunmada rol alır.

Lamina muskularis mukoza: ince düz kas Lamina muskularis mukoza:

kontraksiyonu sağlayan ve patolojik hücre geçişini engelleyen tabakadır.

(4)

TUNİKA SUBMUKOZA TUNİKA SUBMUKOZA

Düzensiz sıkı bağ dokusu Düzensiz sıkı bağ dokusu

Submukozal sinir pleksusu (Meissner Submukozal sinir pleksusu (Meissner pleksusu)

pleksusu)

(5)

T. MUSKULARİS T. MUSKULARİS

İki tabakadan oluşur (mide hariç). İki tabakadan oluşur (mide hariç).

İçte daireselİçte dairesel

Dışta uzamınaDışta uzamına

Mide de oblik kas demeti de vardır. Mide de oblik kas demeti de vardır.

Myenterik plesus (Auerbach sinir ağı)Myenterik plesus (Auerbach sinir ağı)

Kas kontraksiyonu sindirim kanalındaki

içeriğin karışmasını ve peristaltik hareketlerle ilerlemesini sağlar.

(6)

TUNİKA SEROZA/ADVENTİSYA TUNİKA SEROZA/ADVENTİSYA

Sindirim kanalı organları diafram üstü ve

göğüs boşluğunda ise adventisya adını alır.

Diafragmı geçip karın boşluğuna ulaşanlar ise seroza adını alır.

Seroza tek katlı yassı epitel ( mezotel) ve altında gevşek bağ dokusundan oluşur.Bu tabakada organlara ait damar ve sinirler bulunur.

(7)

FARİNKS (YUTAK) FARİNKS (YUTAK)

Hem solunum ve hem de sindirim sistemlerini ilgilendiren bir organdır.

OrofarinksOrofarinks

Nazofarinks Nazofarinks

Larıngofarınks Larıngofarınks

(8)
(9)

YEMEK BORUSU (ÖZOFAGUS) YEMEK BORUSU (ÖZOFAGUS)

Özofagus duvarı tabakaları:

Özofagus duvarı tabakaları:

Tunika mukozaTunika mukoza

Tunika submukozaTunika submukoza

Tunika muskularisTunika muskularis

Tunika adventisya/serozaTunika adventisya/seroza

(10)

TUNİKA MUKOZA TUNİKA MUKOZA

Lamina epitelyalis: Lamina epitelyalis: Çok katlı yassı Çok katlı yassı keratinleşmemiş epitel

keratinleşmemiş epitel

Lamina propria: Lamina propria: Gevşek bağ dokusu Gevşek bağ dokusu

Lamina muskularis mukoza: Lamina muskularis mukoza: İnce İnce longitudinal düz kas

longitudinal düz kas

(11)
(12)

TUNİKA SUBMUKOZA TUNİKA SUBMUKOZA

Mukus salgılayan Mukus salgılayan özofagus bezleriözofagus bezleri

Mideye yakın bölümde bezler midedeki gibi Mideye yakın bölümde bezler midedeki gibi lamina propriada yer alır ve

lamina propriada yer alır ve özofajial özofajial kardiya bezleri

kardiya bezleri denir. denir.

(13)
(14)

TUNİKA MUSKULARİS TUNİKA MUSKULARİS

İçte dairesel dışta uzamına kas dizilimi. İçte dairesel dışta uzamına kas dizilimi.

Özofagusun proksimal ucunda sadece Özofagusun proksimal ucunda sadece çizgili kas hücreleri, orta parçada çizgili çizgili kas hücreleri, orta parçada çizgili

ve düz kas hücreleri, distal ucunda ise ve düz kas hücreleri, distal ucunda ise

sadece düz kas hücreleri bulunur.

sadece düz kas hücreleri bulunur.

(15)

TUNİKA ADVENTİSYA TUNİKA ADVENTİSYA

Sadece periton boşluğundaki kısmı Sadece periton boşluğundaki kısmı seroza ile kaplıdır.

seroza ile kaplıdır.

(16)

MİDE

Anatomik olarak:

Kardia

Fundus

Korpus (body)

Pilor

Histolojik olarak

Fundus ve korpus ortak yapıya sahiptir.

Kardia, Fundus ve Pilor olarak incelenir.

(17)

TUNİKA MUKOZA

Lamina Epiteliyalis:

Yüzey epiteli tek katlı prizmatik epitel

Alkalen mukus salgılar

Epitel lamina propria içine uzanan

çukurcuklar oluşturur. Bu yapılar gastrik çukurcuk adını alır.

Lamina propriada bulunan midenin tübüler bezleri bu çukurcuklara açılır.

Lamina propria gevşek bağ dokusundan oluşur.

L. muskularis mukoza

(18)
(19)
(20)

FUNDUS HİSTOLOJİSİ

Fundus bezlerini oluşturan hücre tipleri:

Boyun mukus hücreleri

Pariyetal (Oksintik) hücreler

Zimojen (Esas-Chief) hücreler

Enteroendokrin hücreler (DNES)

Farklılaşmamış (kök) hücreler

(21)

Boyun Mukus hücreleri;

Boyun bölgesinde

Bu hücrelerin müköz salgısı asidik karakterdedir.

Pariyetal (okzintik) hücreler

Mide bezlerinin üst yarısında yoğun bulunur.

Sitoplazmaları eozinofiliktir.

Hidroklorik asit

İntrensek faktör salgılar.

(22)

Aktif durumdaki hücre apikal plazma

membranının yaptığı derin girintiler “hücre içi kanaliküller” içerir.

Dinlenme evresinde ise plazma membranı altında tübüloveziküler yapılar izlenir.

(23)

Pariyetal hücrelerin aktivitesi

çeşitli mekanizmalarla düzenlenir.

Asetilkolin ve gastrin, hidroklorik asit salınımını uyarır.

Histaminde H2 reseptörlerine

bağlanarak asetilkolin ve gastrinin etkisini artırır.

Somatostatin gastrin salınımını azaltır.

(24)

ENTEROENDOKRİN HÜCRELER:

Gastrik bezlerin tabanında bulunur.

Enteroendokrin hücrelerden Enteroendokrin hücrelerden

D hücreleri D hücreleri Somatostatin Somatostatin

G hücreleri G hücreleri Gastrin Gastrin

ECL hücreleri ECL hücreleri Histamin Histamin

(25)

ESAS (ZİMOJEN) HÜCRELER:

Tubüler bezlerin alt bölümünde daha fazladır.

Öncül bir enzim olan pepsinojen üretir.

Midenin asit ortamına salgılandıktan sonra aktif bir proteolitik enzim olan pepsine dönüşür.

İnsanda esas hücreler lipaz enzimi de

üretirler.

(26)

Farklılaşmamış (Kök) hücreler:

Boyun bölgesinde az sayıda bulunur.

Yüksek mitotik aktivite gösterirler.

(27)

PİLOR

Bezler önemli miktarda lizozim enzimi ve mukus salgılar.

Gastrin salgılayan G hücreleri pilor bezlerinin müköz hücreleri arasında bulunur.

D hücreleri, somatostatin salgılar

.

(28)

KARDİYA

Hücrelerin çoğu mukus salgılar.

Hidroklorik asit salgılayan birkaç

pariyetal hücre bulunabilir.

(29)

MİDENİN DİĞER TABAKALARI

T. Submukoza; kan ve lenf damarları içeren sıkı bağ dokusundan

oluşmuştur. Bol miktarda lenfoid hücre, makrofaj ve mast hücresi bulunur.

T. Muskularis;

Dış tabaka longitudinal (uzamına)

Orta tabaka sirküler (dairesel)

İç tabaka oblik (çaprazdır)

Orta tabaka kalınlaşarak pilor sfinkterini oluşturur.

T. Seroza; Mideyi en dıştan örter.

(30)

İNCE BARSAK

Duodenum Jejunum

İleum

(31)

İnce barsağın iç yüzü yüzey artırıcı katlanmalar içerir;

Sirküler Plikalar (Çevresel-Kerckring plikaları)

İntestinal villuslar

Mikrovilluslar

(32)

İnce barsakta bulunan bezlere

intestinal bezler ya da Lieberkühn bezleri denir.

Vilusların tek katlı prizmatik

mikrovilluslu yüzey epiteli, bezlerin

epiteli ile devam eder.

(33)

İntestinal (Lieberkhün ) bezleri oluşturan hücreler:

Kök hücreler

Absortif (emici) hücreler

Goblet hücreleri.

Paneth hücreleri

Enteroendokrin hücrelerdir.

(34)

M (mikro katlantı) hücreleri;

İleumda bulunan Peyer plaklarındaki

lenf nodüllerini örten özelleşmiş epitel

hücreleridir.

(35)

Gastrointestinal Endokrin Hücreler (DNES, APUD Hücreleri);

Parakrin (lokal)

Endokrin (kan yolu ile)

Sekretin

Kolesistokinin

Gastrik İnhibitör Polipeptit

Motilin

(36)
(37)

T. SUBMUKOZA

Duodenumda Brunner bezleri

İleumun lamina propria ve

submukozası Peyer plakları adı

verilen lenf nodulü toplulukları içerir.

İnce barsak lenf damarları vilusların

ortasında kör tüpler olarak başlar. Bu

kapilerler lakteal adını alırlar.

(38)
(39)
(40)

KALIN BARSAK (KOLON)

Çekum,

Ascending (çıkan),

Transvers,

Descending (inen),

Sigmoid,

Rektum

Anüs.

(41)

KALIN BARSAK

Kalın barsakta villus yapısı bulunmaz.

Lamina propria da Lieberkhün bezleri izlenir.

Kalın barsak mukozası distal (rektal)

kısmı hariç katlanma göstermez.

(42)

Bez epitelini oluşturan hücreler:

Goblet hücresi (çok sayıda)

Absorptif (emici) hücre

Enteroendokrin hücre

Kök hücre

(43)
(44)
(45)

Tunika Muskularis tabakası longitudinal ve sirküler düz kas demetlerinden

oluşur.

Dış longutidinal tabaka tenya koli

denilen uzunlamasına 3 bantlaşma

içerir.

(46)

Anal kanalın üst kısmında mukoza, anal kanal sütunları (kolonları) veya Morgagni sütunları denilen

uzunlamasına katlanmalar gösterir.

Bu katlantılar ve aralarında yer alan sinüsler alt kısımda anal valvi

oluştururlar.

Anüse yakın mukozanın yerini çok katlı

yassı epitel alır.

(47)

APENDİKS

Çekumun oluşturduğu kör bir kesedir.

Lümeni son derece dardır.

Epitel kolonu döşeyen tek katlı prizmatik örtü tipidir.

Duvarında bol miktarda lenf nodülü

bulunur.

(48)
(49)

KARACİĞER

Karaciğer, sindirim sistemi ile kan arasında geçiş bölgesi oluşturur.

Kanlanma %70-80 portal venden % 25-

30’da hepatik arterle sağlanır.

(50)

Stroma

Karaciğer, bir bağ dokusu kapsülü (Glisson kapsülü) ile örtülüdür.

Hilustan;

Portal ven ve hepatik arter girer,

Sağ ve sol hepatik kanallar ve

lenfatikler çıkar.

(51)

Organ, fonksiyonel ve yapısal

tanımlamalar için ışık mikroskobik olarak karaciğer lobülleri adı verilen birimlere ayrılarak incelenir.

Karaciğer lobüllerinde ki hepatositler

ve sinüzoidal endotel hücreleri, destek

sağlayıcı retiküler lif ağıyla çevrelenir.

(52)

Karaciğer Lobülleri

Klasik karaciğer lobülü

Portal Lobül

Karaciğer asinusu

(53)
(54)
(55)

KARACİĞER HÜCRESİ (HEPATOSİT)

Çok sayıda mitokondri

Düz yüzlü endoplazmik retikulum (DER)

(Detoksifikasyon, glikojen metabolizması…).

Mitokondri ve DER membranöz

yapısından kaynaklanan eozinofilik boyanma

Protein senteziyle ilişkili granüllü endoplazmik retikulumu (GER)

Ribozomlara bağlı bazofilik boyanma

Çok sayıda peroksizom

Gelişmiş Golgi kompleksi

(56)
(57)

KUPFFER HÜCRELERİ

Mononükleer fagositer sisteme ait olan hücrelerdir.

Sinüsoidal tipteki kapillerlerin duvarına

yerleşmişlerdir.

(58)

Disse Aralığı (Perisinüsoidal Aralık)

Hepatositler ve sinüsoidler arasında madde ve oksijen geçişinin meydana geldiği aralıktır.

Burada hepatositleri destekleyen retiküler lifler izlenir.

Bu alanda ito (stellat-yıldızsı)

hücreleri görülür.

(59)
(60)

Ito Hücreleri

Mezenşimal orjinli

Yağ depolanması ve A vitamini metabolizmasıyla ilişkilidirler.

Patolojik durumlarda kollajen üreten

hücrelere dönüşürler.

(61)

Mall aralığı (Space of Mall):

Klasik karaciğer lobülünün periferinde yer alır.

Disse aralığındaki interstisyel doku sıvısı Mall aralığında toplanır.

Portal alana ilerleyerek lenfatik

damara direne olur.

(62)

SAFRA KANAL SİSTEMİ

Safra karaciğerin ekzokrin salgısıdır.

İntrahepatik ve ekstrahepatik safra

kanalları aracılığıyla safra kesesine

ulaşır.

(63)

Safra bileşenleri:

Su

Kolesterol

Lesitin (fosfolipit)

Safra pigmentleri (bilirubin ve biliverdin)

Safra asitleri (kolik asit)

(64)

SAFRA KESESİ

Safra kesesi duvarının tabakaları:

T. Mukoza: Tek katlı prizmatik epitel ve lamina propriadan oluşur.

Fibromusküler tabaka; düz kas ve bağ dokusu liflerinden oluşur.

Seroza; en dışta seröz membranla

çevrilidir.

(65)

Referanslar

Benzer Belgeler

Şairin, Menli'yle olan ilişkilerini açıklamakta büyük yardımı olan "Gülzardan Ayrıldım" adlı şiirine, Mahtumkulu'nun şiirlerini içe-.. ren 350 civarında

Sonuç olarak; dudak kanserlerinde prognostik öne- me sahip parametreler genel sağkalım için ileri evre ve cerrahi sınır pozitifliği, nodal kontrol ve hastalıksız

İ S olmabahçe Sarayı’ndaki Mecid Efendi Kütüphanesi’nin açılmasıyla felsefe, psikoloji, askerlik, hukuk, güzel sanatlar, tıp, mühendislik, ziraat, edebiyat, tarih,

Bn islerin yapılması» yani bbylıe bir müzenin açılma sı kararlaşmadan, evvel herkes­ te» rey istenseyda, (Tanzimat Müzesi) diye ayrıca bir müze vüctıde

Araflt›rmaya anti- biyotik kulland›¤› tespit edilen ‹ç Hastal›klar› Servisi’nden 17, ‹nfeksiyon Hastal›klar› Servisi’nden 14, Gö¤üs Hastal›klar›

olgunun ise alt göz kapağı konjunktivasından köken alan oküler yassı hücreli karsinom olduğu saptandı.. Sonuç olarak sığırlarda oküler yassı hücreli

Sindirim kanalında bulunan organların üst yüzeylerini çok katlı yassı keratinize epitel veya tek katlı prizmatik epitel kaplar (Gülmez 2008).. Dilin üst yüzeyinde

 Diyastol sonu hacim kalp kasılması için önyük (preload) kabul Diyastol sonu hacim kalp kasılması için önyük (preload) kabul