VERGİ İNCELEMELERİ, VERGİ UYUŞMAZLIKLARI VE ÇÖZÜM YOLLARI. SMMM HASAN BOZKURT Mersin SMMM Odası Vergi Mevzuatı Komitesi Üyesi

VERGİ İNCELEMELERİ,

VERGİ UYUŞMAZLIKLARI VE ÇÖZÜM YOLLARI

SMMM HASAN BOZKURT Mersin SMMM Odası

Vergi Mevzuatı Komitesi Üyesi

İzaha Davet Müessesesi, verginin ziyaa uğradığına delalet eden emareler bulunduğuna dair yetkili merciler tarafından yapılmış ön tespitlerle ilgili olarak aynı merciler tarafından mükelleflerden açıklama talep edilmesidir.

Bu müessese, 213 sayılı V.U.K.’ nun daha önce yürürlükten kaldırılmış 370. maddesi

İzaha Davet

başlığıyla yeniden düzenlenmek suretiyle 6728 sayılı kanunla

( 9.8.2016/29796 Res.Gaz.)

ihdas edilmiştir.

İZAHA DAVET MÜESSESESİ

Maliye Bakanlığı,bu müessesenin uygulamasıyla ilgili hususları 482 Sıra No.lu V.U.K. Genel Tebliği ile düzenlemiş ve 01.09.2017 tarihinden itibaren yürürlüğe koymuştur. Bu müessesenin getiriliş amacı;

- İdare ve mükellefler arasındaki uyuşmazlıkların azaltılması, - İdarenin daha etkin ve verimli çalışması,

- Olayların gerçek mahiyetinin tespit edilmesine mükelleflerin daha çok katkıda bulunması,

- Vergiye gönüllü uyumun artırılmasıdır.

İZAHA DAVET MÜESSESESİ

İzaha Davetin Konuları :

- Ba / Bs Bildirim Formlarındaki Bilgilerin Analizleri,

- Kredi Kartı Satış Bilgileri ile KDV Beyanlarının Karşılaştırılması, -Yıllık Beyanlar ile Muhtasar/Prim Hizmet Beyanları Karşılaştırılması, - Çeşitli Kurumlardan Alınan Bilgiler ve Asgari Ücret Tarifesi ile KDV Beyanları Analizi,

- Yıllık Gelir ve Kurumlar Beyannamelerindeki İndirimlerin Analizi, - Dağıtılan Kar Paylarından Tevkifat Yapmadığı Tespit Edilenler, - Geçmiş Yıl Zararları Yönünden Analiz,

İZAHA DAVET MÜESSESESİ

İzaha Davetin Konuları :

- Kurumlar Vergisi Kanunu’ nun 5/1-e. Maddesindeki İstisna Analizi, - Örtülü Sermaye Analizi,

- Ortaklardan Alacaklar İçin Hesaplanan Faizlerin Analizi,

- Ortaklık Hak veya Paylarını Elden Çıkardıkları Halde Beyanda Bulunmayan Ltd. Şti. Ortakları,

- Gayrimenkul Alım/ Satım Bedelini Eksik Beyan Edenlerin Tespiti, - Gayrimenkullere İlişkin Değ.Art. Kazançları Analizi,

- GMSİ Beyan Etmeyen veya Noksan Beyan Edenler,

İZAHA DAVET MÜESSESESİ

Ön Tespit:

Vergi incelemesine yetkili olanlar ve /veya mükellefler veya mükelleflerle ilişkili gerçek ve tüzel kişilerden bilgi toplamaya yetkili kılınanlar tarafından elde edilen bilgi, bulgu ve verilerin İzah Değerlendirme Komisyonuna intikali sonucunda anılan komisyon tarafından verginin ziyaa uğramış olabileceği ve mükellefin izaha davet edilebileceği yönündeki tespiti ifade eder.

İZAHA DAVET MÜESSESESİ

Ön Tespitin Şartları :

-Vergi İncelemesine Başlanılmamış veya Takdir Komisyonuna sevk yapılmamış olması,

- Mükellef hakkında ihbarda bulunulmamış olması.

( Ön tespitle ilgisi olmayan ihbarlar hariç )

Maliye Bakanlığı tarafından, Gelir İdaresi Başkanlığı ve Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı bünyesinde yeterli sayıda İzah

İZAHA DAVET MÜESSESESİ

Gelir İdaresi Başkanlığı bünyesinde kurulan komisyonlar:

-Vergi Dairesi Başkanlıklarındaki komisyon; Vergi Dairesi Başkanı veya Grup Müdürünün başkanlığında 2 Vergi Dairesi Müdüründen olmak üzere 3 kişiden oluşur. Vergi Dairesi Başkanlıklarında birden fazla komisyon kurulması mümkündür.

- Defterdarlıklardaki komisyon; Defterdar veya Defterdar Yardımcısının başkanlığında Gelir Müdürü ve Vergi Dairesi Müdüründen olmak üzere 3 kişiden oluşur.

İZAHA DAVET MÜESSESESİ

Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı bünyesinde kurulan komisyonlar:

Başkanlıkta ve Başkanlıkça uygun görülen Grup Başkanlıklarında, biri komisyon başkanı olarak belirlenecek 3 Vergi Müfettişinden oluşur. Başkanlıkta ve Grup Başkanlıklarında birden fazla komisyon kurulması mümkündür.

İzah Değerlendirme Komisyonları, kendisine gelen bilgi ve verilere göre ön tespiti yapar ve izaha davet yazısını haklarında ön tespit yapılanlara tebliğ edilmek üzere gönderir. Daha sonra kendisine

İZAHA DAVET MÜESSESESİ

İzahın Değerlendirilmesi:

1- İzah; Ziyaa Uğratılmış Olabilecek Vergiyi Doğrular ise, İzah tarihinden itibaren 15 gün içinde hiç verilmemiş beyannamenin / noksan beyannamenin verilmesi, ödeme süresi geçmiş vergi aslı ile izah zammının ödenmesi şartıyla vergi ziyaı cezası % 20 oranında kesilir.

2- Verginin Ziyaa Uğratılmadığı Yönünde Olursa;

a) İzah Yeterli Görülürse mükellef hakkında incelemeye ve takdire sevk işlemi yapılmaz.

İZAHA DAVET MÜESSESESİ

İzahın Değerlendirilmesi:

b) Yapılan İzahın Yeterli Bulunmaması halinde, İzah tarihinden itibaren 15 gün içinde hiç verilmemiş beyannamenin / noksan beyannamenin verilmesi, ödeme süresi geçmiş vergi aslı ile izah zammının ödenmesi şartıyla vergi ziyaı cezası % 20 oranında kesilir. Aksi durumda, mükellef hakkında incelemeye veya takdir sevk işlemleri yapılır. Diğer yandan verilen beyanname üzerine tahakkuk eden vergi ve izah zammı süresinde ödenmez ise vergi ziyaı cezası % 50 oranında kesilir. Kesilen cezalar için tarhiyat

İZAHA DAVET MÜESSESESİ

Vergi İncelemesi : Ödenmesi gereken vergilerin

doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamaktır.

İncelemeye Yetkililer : - V ergi Müfettişleri,

- Vergi Müfettiş Yardımcıları, - İlin en büyük Mal Memuru -Vergi Dairesi Müdürleri.

VERGİ İNCELEMESİ

İlin en büyük Mal Memuru; Vergi Dairesi Başkanlığı olan İllerde Vergi Dairesi Başkanı, diğer İllerde Defterdardır.

Ayrıca, Gelir İdaresinin merkez ve taşra teşkilatında Müdür kadrolarında görev yapanlar da vergi incelemesine yetkilidir.

VERGİ İNCELEMESİ

İncelemenin Zamanı: İnceleme, içinde bulunulan hesap dönemi de dahil olmak üzere, tarh zamanaşımı süresi sonuna kadar her zaman yapılabilir.

Önceden inceleme yapılmış olması yeniden incelemeye engel değildir. İncelemenin ne zaman yapılacağı konusunda mükellefe haber verilmesi zorunluluğu yoktur.

VERGİ İNCELEMESİ

İncelemenin Yeri: Asıl kural incelemeye tabi olanın işyerinde yapılmasıdır. İşyerinin müsait olmaması, işin terk edilmesi vb. zorunlu durumlarda veya mükellef isterse inceleme dairede yapılabilir. Böyle bir durumda incelenecek defter ve belgeler yazı ile istenir. Mazeretsiz olarak defter ve belgeleri getirmeyenler ibraz etmemiş sayılırlar.

VERGİ İNCELEMESİ

İncelemede Uyulacak Esaslar :

1- İnceleme Elemanının incelemeye başlamadan önce incelemeye yetkili olduğunu gösteren resmi kimliğini göstermesi ve incelemenin konusunu mükellefe açıklaması gerekir.

2- İncelemeye başlama tutanağı düzenlenip bir örneği mükellefe verilir.

3- Mükellefin işyerinde yapılan incelemelerde mükellefin muvafakati olmadan resmi çalışma saatleri dışında inceleme yapılamaz.

VERGİ İNCELEMESİ

İncelemede Uyulacak Esaslar :

4- İnceleme

bitiminde bir belge

düzenlenip bir örneği mükellefe verilir.

5- Vergi kanunları ve bu kanunlara dayanılarak yapılan düzenlemelere

aykırı vergi inceleme raporu

düzenlenemez.

6- Tam incelemenin

1 yıl ,

sınırlı incelemenin

6 ay

içinde tamamlanması esastır. Bitmezse yetkili makamdan ek süre alınabilir.

VERGİ İNCELEMESİ

İnceleme Tutanakları :

İnceleme sonucunda vergilendirme ile ilgili olay ve hesap durumları tutanakla tespit edilir. Yapılan tespitlere ilişkin itirazlar varsa bunlar da tutanağa yazılır. Bu şekilde düzenlenen tutanak imzalandıktan sonra bir örneği nezdinde inceleme yapılana verilir.

VERGİ İNCELEMESİ

İnceleme Tutanakları :

İlgililer tutanağı imzalamaktan çekindikleri takdirde, ilgililerin rızasına bakılmaksızın incelenen defter ve belgelere el konulur ve inceleme sonucu tarh edilen cezalı vergiler kesinleşinceye kadar verilmez.

İlgililer her zaman bu tutanakları imzalayarak defter ve belgeleri geri alabilirler. Ancak bu defterlerin suç delili olmaması şarttır.

VERGİ İNCELEMESİ

Aramalı İncelemeler :

İhbar veya yapılan incelemeler dolayısıyla bir mükellefin vergi kaçırdığına delalet eden emareler bulunursa, bu mükellef veya kaçakçılıkla ilgisi görülen diğer kişiler nezdinde ve bunların üzerinde arama yapılabilir.

( İlgililerin işyerleri ve gerektiğinde ev ve üstleri de aranabilir ).

VERGİ İNCELEMESİ

Aramalı İncelemeler :

Arama yapılabilmesi için;

-İncelemeye yetkili olanların gerek görmesi ve gerekçeli bir yazı ile arama kararı verilmesini yetkili Sulh Yargıcından bunu istemesi,

- Sulh Yargıcının istenilen yerlerde arama yapılmasına karar vermesi,

şarttır.

Aramalı İncelemeler acele ve her işten önce yapılıp sonuçlandırılır.

VERGİ İNCELEMESİ

Vergi Uyuşmazlıklarının Çıkış Nedenleri:

Vergi Mükelleflerinden Kaynaklanan Uyuşmazlıklar:

İyi niyetli bir mükellef bir olayda kendisinin haklı, idarenin haksız olduğu düşüncesiyle yargı yoluna başvurabilir.

Örneğin, mükellef bir olay veya durumun vergiye tabi olmaması gerektiğini veya daha düşük oranda vergilendirilmesi gerektiği inancı ile uyuşmazlık doğurabilir.

VERGİ UYUŞMAZLIKLARI

Vergi Uyuşmazlıklarının Çıkış Nedenleri:

Vergi Mükelleflerinden Kaynaklanan Uyuşmazlıklar:

Kötü niyetli mükelleflerin doğurabileceği uyuşmazlıkların ise sınırı yoktur. Böyle bir mükellef yasalardaki açık kapıları

zorlar, yasaları kendi lehine en olmayacak şekilde yorumlar, vergi olayının maddi yönünü gerçeğe uygun olarak

yansıttırmaz, üstelik her konuda haksız olduğuna inansa dahi sırf vergi ödemeyi ertelemek için kanun yollarına

VERGİ UYUŞMAZLIKLARI

Vergi Uyuşmazlıklarının Çıkış Nedenleri:

Vergi İdaresinden Kaynaklanan Uyuşmazlıklar:

Bu tür uyuşmazlıklar vergi idaresinin kendi bünyesinde mükellef aleyhine doğurduğu uyuşmazlıklardır.

Vergi incelemesi, Takdir Komisyonu kararlarıyla veya Vergi Dairesince diğer yollarla belirlediği matrah üzerinden cezalı tarhiyat yapmasıyla uyuşmazlıklar doğabilir.

VERGİ UYUŞMAZLIKLARI

VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜM YOLLARI

İDARİ AŞAMADA ÇÖZÜM YOLLARI

YARGI YOLUYLA ÇÖZÜM YOLLARI

Uzlaşma Dava Açılması

Hataların Düzeltilmesi Cezalarda İndirim

Pişmanlık ve Islah

TARHİYAT ÖNCESİ UZLAŞMA

Vergi incelemesine dayalı olarak tarh edilecek vergilerle kesilecek cezalarda (359. maddedeki fiillerle vergi ziyaına sebebiyet verilmesi hariç ) tarhiyat öncesi uzlaşma yapılabilir.

Uzlaşılan vergi miktarı üzerinden, V.U.K.’ nun 112. maddesine göre verginin normal vade tarihinden uzlaşma tutanağının imzalandığı tarihe kadar geçen süre için gecikme faizi hesaplanır.

Tarhiyat öncesi uzlaşmanın temin edilememiş veya uzlaşma müzakeresinde uzlaşmaya varılamamış olması halinde mükellefler veya ceza muhatabı olanlar verginin tarhından ve cezanın kesilmesinden sonra uzlaşma talep edemezler.

TARHİYAT ÖNCESİ UZLAŞMA

Tarhiyat öncesi uzlaşmayı mükellef talep edebileceği gibi, inceleme elemanının daveti üzerine de yapılabilir. Uzlaşma günü ve saati uzlaşma gününden en az 15 gün önce mükellefe bir yazıyla bildirilebilir veya inceleme tutanağına yazılabilir.

Uzlaşmaya davet yazısının mükellefin bilinen adresinde tebliğ edilememesi, mükellefin yazıda belirtilen yer ve tarihte uzlaşma davetine uymaması, uzlaşma tutanağını imzalamaması veya itirazi kayıtla imzalaması halinde uzlaşma temin edilememiş sayılır.

Uzlaşma görüşmeleri inceleme yapan denetim elemanlarından oluşan bir komisyon ( incelemeyi yapan hariç ) ile mükellef arasında yapılır.

Mükellefler toplantı sırasında görüşlerini açıklamak üzere bir meslek

TARHİYAT ÖNCESİ UZLAŞMA

Uzlaşılan vergi ve cezaların ödeme zamanı :

Üzerinde uzlaşılan vergi ve cezalar; uzlaşma tutanağı vergi ve cezaların normal ödeme sürelerinden önce tebliğ edilmişse yasal ödeme sürelerinde, ödeme süreleri kısmen veya tamamen geçtikten sonra tebliğ edilmiş ise uzlaşma tutanağının tebliğ tarihinden itibaren 1 ay içerisinde ödenir.

Uzlaşma tutanakları kesindir hem idareyi hem mükellefi bağlar.

Uzlaşılan vergi ve cezalar dava ve şikayet konusu yapılamaz.

TARHİYAT SONRASI UZLAŞMA

Tarhiyat sonrası uzlaşma; vergi ve ceza ihbarnamelerinin tebliğinden sonra başvurulabilecek bir yoldur.

Tarhiyat sonrası uzlaşma kapsamına;

-İkmalen, re’sen ve idarece tarh edilen vergi, resim ve harçlar,

- Kesilen Vergi Ziyaı Cezaları girmektedir. ( 359.maddede yazılı fiiler nedeniyle kesilenler hariç )

Genel Usulsüzlük Cezaları, Özel Usulsüzlük Cezaları, MTV’ ye ilişkin vergi ve cezalar ile beyana dayanan tarhiyatlar, tarhiyat sonrası uzlaşma kapsamına girmez.

Tarhiyat sonrası uzlaşma için vergi ve ceza ihbarnamelerinin

TARHİYAT SONRASI UZLAŞMA

Tarhiyat sonrası uzlaşma için mükellef veya vekili, tüzel kişilerde yasal temsilcisi tarafından yetkili uzlaşma komisyonuna yazılı başvuru yapılması gerekir.

Tarhiyat sonrası uzlaşma komisyonları yetki sınırlarına göre;

- Malmüdürlüğü Uzlaşma Komisyonu, -Vergi Dairesi Uzlaşma Komisyonu, - Defterdarlık Uzlaşma Komisyonu,

- Vergi Dairesi Başkanlığı Uzlaşma Komisyonu,

- Vergi Daireleri Koordinasyon Uzlaşma Komisyonu, - Merkezi Uzlaşma Komisyonu şeklinde kurulurlar.

Tarhiyat sonrası uzlaşmaya başvurabilmek için; vergi hatası, yanılma, kanuna yeterince nüfuz edilememesi, yargı ile idare

GİB

TARHİYAT SONRASI UZLAŞMA

Mükellefin uzlaşma talebi üzerine, yetkili uzlaşma komisyonu tarafından görüşmenin yapılacağı yer, tarihi ve saati bir yazıyla uzlaşma gününden en az 15 gün önce mükellefe tebliğ edilir.

Uzlaşmaya davet yazısının mükellefin bilinen adresinde tebliğ edilememesi, mükellefin yazıda belirtilen yer ve tarihte uzlaşma davetine uymaması, uzlaşma tutanağını imzalamaması veya itirazi kayıtla imzalaması halinde uzlaşma temin edilememiş sayılır.

Uzlaşma görüşmeleri komisyon ile mükellef arasında yapılır.

Mükellefler toplantı sırasında görüşlerini açıklamak üzere bir meslek mensubunu da komisyonda bulundurabilir.

TARHİYAT SONRASI UZLAŞMA

Uzlaşılan vergi ve cezaların ödeme zamanı :

Üzerinde uzlaşılan vergi ve cezalar; uzlaşma tutanağı vergi ve cezaların normal ödeme sürelerinden önce tebliğ edilmişse yasal ödeme sürelerinde, ödeme süreleri kısmen veya tamamen geçtikten sonra tebliğ edilmiş ise uzlaşma tutanağının tebliğ tarihinden itibaren 1 ay içerisinde ödenir.

Uzlaşılan vergi miktarı üzerinden, verginin normal vade tarihinden uzlaşma tutanağının imzalandığı tarihe kadar geçen süre için gecikme faizi hesaplanır. ( V.U.K.’ nun 112. mad. )

Uzlaşma tutanakları kesindir hem idareyi hem mükellefi bağlar.

Uzlaşılan vergi ve cezalar dava ve şikayet konusu yapılamaz.

TARHİYAT SONRASI UZLAŞMA

Uzlaşma sağlanamaması halinde, Mükellef;

a) Dava açma süresi bitmiş veya 15 günden az kalmış ise 15 gün içinde dava açma yoluna gidebilir.

b) Aynı süre içerisinde Cezalarda İndirim talep edebilir.

c) Mükellef dava açma süresinin son gününe kadar, komisyonun teklif ettiği miktarı kabul ettiğini belirtir bir dilekçe ile Vergi Dairesine başvurması halinde, Uzlaşma sağlanmış sayılır.

Mükellef hem dava açmış hem de uzlaşma talep etmiş ise, Vergi Mahkemesi uzlaşma sonucunu beklemek durumundadır.

Beklemeden karar verilirse karar hükümsüz olur. Uzlaşma

Örnek:

01.03.2016 tarihinde => Vergi/Ceza İhbarnamesi tebliğ edildi.

10.03.2016 tarihinde => Uzlaşma talep edildi.

25.03.2016 tarihinde => Görüşme yapılmış ama uzlaşılamamıştır.

Bu durumda, en son ne zamana kadar dava açılabilir ?

Dava açma süresi => Tebliğ tarihinden itibaren 30 gündür.

Yani ( 01.03.2016 + 30 gün ) = 31.03.2016’ dır.

Uzlaşma sağlanamamış ise ve dava açma süresine ( 31.03.2016 tarihine ) 15 günden az kalmışsa dava açma süresinin son günü ( 25.03.2016 + 15 ) = 09.04.2016 tarihi olur.

TARHİYAT SONRASI UZLAŞMA

VERGİ HATALARININ DÜZELTİLMESİ

Vergi Hatası; vergiye ilişkin hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden, haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınmasıdır. ( V.U.K. 116.mad. ) Kanunda sayılan sebepler dışında

fazla veya eksik vergi istenmesi yada ödenmesi vergi hatası sayılmaz.

Vergi Hatalarının Çeşitleri :

HESAP HATALARI VERGİLENDİRME HATALARI

VERGİ MATRAHINDA HATA MÜKELLEFİN ŞAHSINDA HATA VERGİ MİKTARINDA HATA MÜKELLEFİYETTE HATA

MÜKERRER VERGİLEME KONUDA HATA

MUAFİYET VE İSTİSNA DÖNEMİNDE HATA

VERGİ HATALARININ DÜZELTİLMESİ

Vergi Hataları;

-İlgili memurun hatayı bulması veya görmesiyle,

-Üst memurların incelemeleri sonucunda hatanın görülmesiyle, -Hatanın teftiş sırasında tespiti,

-Hatanın vergi incelemesi sırasında tespiti ile, -Mükellefin başvurusu ile ortaya çıkarılır.

Düzeltme yetkisi Vergi Dairesi Müdürüne aittir. Ancak, Vergi Dairesi Başkanlığı kurulan yerlerde Vergi Dairesi Başkanına aittir.

VD Başkanı, bu yetkiyi Grup Müdürü veya Müdürlere devredebilir.

VERGİ HATALARININ DÜZELTİLMESİ

Vergi mahkemesinde dava açma süresi geçtikten sonra yaptıkları düzeltme talepleri reddolunanlar şikâyet yolu ile Maliye Bakanlığına başvurabilirler.

V.U.K.’ nun 114 .maddesinde yazılı zamanaşımı süresi dolduktan sonra meydana çıkarılan vergi hataları düzeltilemez. Ancak, düzeltme zamanaşımı süresi:

a) Zamanaşımı süresinin son yılı içinde tarh ve tebliğ edilen

vergilerde hatanın yapıldığı;

b) İlan yolu ile tebliğ edilip dava konusu yapılmaksızın tahakkuk eden vergilerde mükellefe ödeme emrinin tebliğ edildiği;

c) İhbarname ve ödeme emri ilan yoluyla tebliğ edilen vergilerde

6183 sayılı Kanuna göre

haczin yapıldığı; tarihten başlayarak bir

Mükellef/Vergi Sorumlusu; İkmalen, re'sen veya idarece tarhedilen vergi ile indirim sonrası arta kalan cezalarını ihbarnamelerin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde ilgili vergi dairesine başvurarak vadesinde veya teminat göstererek vadenin bitmesinden itibaren üç ay içinde ödeyeceğini bildirirse:

1.Vergi ziyaı cezasında birinci defada yarısı, müteakiben kesilenlerde üçte biri,

2. Usulsüzlük veya özel usulsüzlük cezasının üçte biri;

İndirilir.

Mükellef/VS belirtilen süre içinde ödemez veya dava konusu yaparsa bu madde hükmünden faydalandırılmaz. Bu hükümler vergi aslına tabi olmaksızın kesilen Genel Usulsüzlük ve Özel

CEZALARDA İNDİRİM

ÇOK PİŞMANIM ABİ.

BUNDAN SONRA VERGİMİ KURUŞUNA

KADAR ÖDİYECEM...

Beyana dayanan vergilerde vergi ziyaı cezasını gerektiren kanuna aykırı hareketlerini kendiliğinden bir dilekçe ile haber verenlere kanunda yazılı kayıt ve şartlara uyulması koşuluyla vergi ziyaı cezası kesilmez.

Pişmanlıktan yararlanabilmek için ;

-Mükellef hakkında herhangi bir ihbarda bulunulmamış olması, -Mükellef hakkında vergi incelemesine başlanmamış olması,

-Matrah takdiri için Takdir Komisyonuna sevk edilmemiş olması,

- Hiç verilmemiş veya noksan beyanın 15 gün içinde verilmesi, - Tahakkuk eden vergiler ile Pişmanlık Zammının 15 gün içinde ödenmesi gerekir.

PİŞMANLIK VE ISLAH

PİŞMANLIK VE ISLAH

Vergi Yargısı; Devletin vergilendirme işlemleri dolayısıyla idare ile mükellef arasında ortaya çıkan uyuşmazlıkları hukuk kurallarını uygulamak suretiyle çözümleyerek yargısal karar verme faaliyeti olarak tanımlanabilir.

Anayasamızın 73. maddesinde geçen “…

Vergi, resim, harç ve benzeri malî yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır… “

hükmü, 125. maddesinde geçen

“…İdarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolu

açıktır. … “

hükmü ile 2575, 2576 ve 2577 sayılı yasalar

yargısının temel yasal dayanaklarıdır.

VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ

YARGI YOLUYLA ÇÖZÜMÜ

Vergi Yargısı Organları:

Vergi yargısında uyuşmazlıkları çözümlemekle görevli yargı organları ;

- Vergi Mahkemeleri

- Bölge İdare Mahkemeleri (İstinaf) - Danıştay Vergi Dava Daireleri

- Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu - Danıştay İçtihadı Birleştirme Kurulu

VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ

YARGI YOLUYLA ÇÖZÜMÜ

Vergi Mahkemesinde Kimler Dava Açabilir ?

Mükellefler ve kendilerine vergi cezası kesilenler, tarh edilen vergilere ve kesilen cezalara karşı vergi mahkemesinde dava açabilirler.

Gerçek kişiler bizzat kendileri dava açabilecekleri gibi vekilleri vasıtasıyla da dava açabilirler. Ancak, vekaleten dava açacak kişinin avukat olması şarttır. ( 1136 sayılı kanun 35.Mad. ) Küçükler ve kısıtlılar ile tüzel kişiler de vergi davalarını kanuni temsilcileri veya bunların avukat vekilleri vasıtası ile açabilirler.

Vergi dairesi, tadilat ve takdir komisyonlarınca tahmin ve takdir

VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ

YARGI YOLUYLA ÇÖZÜMÜ

Vergi Davalarında Yetkili Mahkeme Hangisidir ?

-Uyuşmazlık konusu vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükleri tarh ve tahakkuk ettiren, zam ve cezaları kesen,

- Gümrük Kanunu’na göre alınması gereken vergiler ile V.U.K.

yoluyla vergi düzeltme taleplerinin reddine ilişkin işlemlerde; vergi, resim,harç ve benzeri mali yükümlülükleri tarh ve tahakkuk ettiren,

-6183 sayılı A.A.T.U.Hakkında Kanun’un uygulanmasında ödeme emrini düzenleyen,

-Diğer uyuşmazlıklarda dava konusu işleri yapan, vergi bulunduğu yerdeki VERGİ MAHKEMESİDİR.

VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ

YARGI YOLUYLA ÇÖZÜMÜ

Vergi Mahkemeleri Hangi Davalara Bakar ?

- Genel bütçeye, il özel idareleri, belediyeler ve köylere ait vergi, resim ve harçlarla benzeri mali yükümlülükler ve bunlara ilişkin zam ve cezalar ile tarife uyuşmazlıkları,

- Yukarıda belirtilen konularda 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un uygulanmasına ilişkin davalar,

- Diğer kanunlarda verilen işler.

VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ

YARGI YOLUYLA ÇÖZÜMÜ

Vergi Dava Dilekçeleri Nereye Verilir ?

Vergi Dava Dilekçeleri ile davalara ilişkin her türlü evrak;

- İlgili Vergi Mahkemesi Başkanlığına,

- İlgili Vergi Mahkemesi Başkanlığına gönderilmek üzere herhangi bir Vergi Mahkemesi veya İdare Mahkemesi Başkanlığına,

- İdare ve Vergi Mahkemesi bulunmayan yerlerde Asliye Hukuk Hâkimliklerine,

- Yabancı ülkelerdeki Türk konsolosluklarına,verilebilir.

VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ

YARGI YOLUYLA ÇÖZÜMÜ

Vergi Dava Dilekçelerinde ;

- Tarafların ve varsa vekillerin veya temsilcilerin ad ve soyadları veya unvanları ve adresleri,

- Dava konusu ve sebepleri ile dayandığı deliller,

- Davaya konu olan idari işlemin yazılı bildirim tarihi

(tebliğ tarihi),

- Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler ve bunların zam ve cezalarına ilişkin davalarda tam yargı davalarında uyuşmazlığın miktarı,

- Vergi davalarında dava konusu verginin veya vergi cezasının nevi ve yılı, Vergi/Ceza ihbarnamelerinin tarihi ve numarası ile

VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ

YARGI YOLUYLA ÇÖZÜMÜ

Ayrıca, dava konusu belgelerin asılları veya örnekleri dava dilekçesine eklenmelidir. Dava dilekçeleri yetkili mahkemeye hitaben yazılmalı ve imzalanmalıdır. Gerçek kişiler Nüfus Cüzdanı fotokopisini tüzel kişiler yetki belgelerini eklemelidir. Dilekçeler Mahkemeye 2 örnek verilmelidir.

Vergi Mahkemesinde dava açabilmek için verginin tarh edilmesi, cezanın kesilmiş olması, kesinti yoluyla alınan vergilerde istihkak sahiplerine ödeme yapılmış ve kesintinin yapılmış olması gerekir.

Mükellefler beyan ettikleri matrahlara ve bunun üzerinden tahakkuk eden vergilere dava açamazlar. ( Vergi hataları hariç )

VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ

YARGI YOLUYLA ÇÖZÜMÜ

Her idari işlem aleyhine ayrı ayrı dava açılır. Ancak, aralarında maddi veya hukuki yönden bağlılık yada sebep-sonuç ilişkisi bulunan birden fazla işleme karşı bir dilekçe ile de dava açılabilir.

Vergi yargısında; her vergi türü ve dönemi için ayrı ayrı dilekçe ile dava açılması gerekir. Genel kural bu olmakla birlikte aylık dönemlere tabi KDV ve Vergi Ziyaı Cezası için aylar bazında değil bir yıla ait tüm aylık dönemleri kapsayacak şekilde yıl bazında tek dilekçe ile dava açılabilir. Aynı kural aylık veya üç aylık dönemlere tabi muhtasar beyannamelere ilişkin Stopaj Gelir Vergisi ile üçer aylık dönemlere tabi Geçici Vergi için de geçerlidir. Genel Usulsüzlük ve Özel Usulsüzlük Cezaları için yine yıl bazında ancak

VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ

YARGI YOLUYLA ÇÖZÜMÜ

Dava dilekçeleri harç ve posta masrafı alındıktan sonra deftere kayıtları yapılır ve davacıya bir alındı verilir. Bu şekilde dava açılmış olur. Eğer herhangi bir nedenle ödemelerde noksanlık varsa tamamlanması için davacıya 30 günlük süre verilerek tamamlanması için yazı tebliğ edilir. Verilen sürede bu noksanlıklar giderilmez ise tebliğat aynı şekilde bir daha yapılır. İkinci tebliğat rağmen noksanlıklar ikmal edilmez ise davanın açılmamış sayılmasına karar verilir.

Dava açma süresi; vergi ve ceza tarhiyatlarında ihbarnamelerin tebliğ tarihinden itibaren 30 gündür. Ödeme emrine karşı tebliğ tarihinden itibaren, ihtiyati tahakkuk ve ihtiyati hacze karşı

VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ

YARGI YOLUYLA ÇÖZÜMÜ

Sürelerle İlgili Genel Esaslar:

Süreler, tebliğ, yayın ve ilan tarihini izleyen günden itibaren başlar.

Tatil günleri süreye dahildir.

Şu kadar ki, sürenin son günü tatil gününe rastlarsa, süre tatil gününü izleyen çalışma gününün bitimine kadar uzar. İYUK’ da yazılı süreler çalışmaya ara verme (Adli Tatil 20 Temmuz-31 Ağustos ) zamanına rastlarsa bu süreler, ara vermenin sona erdiği günü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzamış sayılır.

???

Diğer taraftan 5604 sayılı kanun gereği dava açma süreleri malî tatil ( 01-20 Temmuz ) süresince işlemez. Belirtilen süreler malî

VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ

YARGI YOLUYLA ÇÖZÜMÜ

Dava Dilekçeleri öncelikle;

a) Görev ve yetki,

b) İdarî merci tecavüzü, c) Ehliyet,

d) İdarî davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı,

e) Süre aşımı, f) Husumet,

g) 3 ve 5 inci maddelere uygun olup olmadıkları,

yönlerinden sırasıyla incelenir. Bu inceleme sonunda kanuna aykırılık bulunmaz ise dava dilekçesinin birer örneği karşı tarafa savunma için tebliğ edilir. Kanuna aykırılık bulunur ise 2577

VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ

YARGI YOLUYLA ÇÖZÜMÜ

İdari Makamların Sükutu :

İlgililer, haklarında idari davaya konu olabilecek bir işlem veya eylemin yapılması için idari makamlara başvurabilirler. Altmış gün içinde bir cevap verilmezse istek reddedilmiş sayılır.

İlgililer altmış günün bittiği tarihten itibaren dava açma süresi içinde, konusuna göre Danıştaya, idare ve vergi mahkemelerine dava açabilirler. ( 2577 Sayılı İYUK 10.mad. )

VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ

YARGI YOLUYLA ÇÖZÜMÜ

Üst Makamlara Başvurma:

İlgililer tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem

yapılması

üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan, idari dava açma süresi içinde istenebilir.

Bu

başvurma, işlemeye başlamış olan idari dava açma süresini durdurur.

Altmış gün içinde bir cevap verilmezse istek reddedilmiş sayılır.

İsteğin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması halinde dava

açma süresi yeniden işlemeye başlar ve başvurma tarihine kadar geçmiş süre de hesaba katılır.

( 2577 Sayılı İYUK 11.mad. )

VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ

YARGI YOLUYLA ÇÖZÜMÜ

Tebligat ve Cevap Verme:

1. Dava dilekçelerinin ve eklerinin birer örneği davalıya, davalının vereceği savunma davacıya tebliğ olunur.

2. Davacının ikinci dilekçesi davalıya, davalının vereceği ikinci

savunma da davacıya tebliğ edilir. Buna karşı davacı cevap

veremez.

3. Taraflar yapılacak tebliğlere karşı, tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde cevap verebilirler

.

VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ

YARGI YOLUYLA ÇÖZÜMÜ

Tarafların iddia ve savunmaları alındıktan ve dava dosyası tekemmül ettirildikten ve duruma göre bilirkişi incelemesi yaptırıldıktan sonra dava dosyası karara bağlanır. Kararların onaylı birer örnekleri taraflara tebliğ edilir.

Vergi mahkemelerinde, vergi uyuşmazlıklarından doğan davaların açılması, tarh edilen vergi, resim ve harçlar ile benzeri malî yükümlerin ve bunların zam ve cezalarının dava konusu edilen bölümünün tahsil işlemlerini durdurur. ( İYUK 27/4.mad. )

VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ

YARGI YOLUYLA ÇÖZÜMÜ

Ödeme emri ve ihtiyati hacze karşı açılan davalarda yürütmenin durması için yürütmeyi durdurma kararının alınması gerekir. Aksi durumda, cebri tahsilat ve haciz işlemleri devam eder.

Yürütmenin durdurulması kararları teminat karşılığında verilir;

ancak, durumun gereklerine göre teminat aranmayabilir.

Yürütmenin durdurulması talebine ilişkin karara bir defaya mahsus 7 gün içerisinde itiraz edilebilir. İtiraz üzerine verilen karar kesindir.

Yürütmeyi durdurma hakkındaki kararı; Vergi Mahkemesi vermişse Bölge İdare Mahkemesine, Bölge İdare Mahkemesi vermişse en yakın Bölge İdare Mahkemesine, Danıştay Dava Dairesi vermişse

VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ

YARGI YOLUYLA ÇÖZÜMÜ

Vergi Mahkemelerinde; Genel bütçeye, il özel idareleri, belediye ve köylere ait vergi, resim ve harçlar ile benzeri malî yükümler ve bunların zam ve cezaları ile 6183 sayılı kanunun uygulanmasından doğan uyuşmazlıklardan kaynaklanan toplam değeri;

- 32.000,00 TL’ nı ( 2017 yılı için geçerli ) aşmayan davalar TEK HAKİM tarafından,

- 32.000,00 TL’ nı aşan davalar KURUL tarafından çözümlenir.

Bu tutar her yıl yeniden değerleme oranında arttırılır.

VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ

YARGI YOLUYLA ÇÖZÜMÜ

Vergi Mahkemesinin verdiği nihai karar taraflara tebliğ edilir.

Vergi Dairesi, mahkeme kararını en geç 30 gün içinde uygulamak

zorundadır. Ancak, haciz veya ihtiyati haciz uygulamalarıyla ilgili

davalarda

kararların kesinleşmesinden sonra işlem yapılır.

Vergi Mahkemesinin 5.000,00 TL’ nı aşmayan davalarla ilgili kararları kesindir. İstinaf veya temyiz konusu yapılamaz.

Taraflardan herhangi biri

5.000,00 TL’ nı aşan davalarla ilgili kararlara

karşı 30 gün içinde Bölge İdare Mahkemesi nezdinde

“İSTİNAF” yoluna başvurabilir. İstinaf, temyizin şekil ve

VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ

YARGI YOLUYLA ÇÖZÜMÜ

Bölge İdare Mahkemesine istinaf yoluna başvurulması yürütmeyi durdurmaz. Bu nedenle, yürütmenin durdurulması talebinde bulunulması gerekir. Bölge idare mahkemesi, istinaf dilekçesini karşı tarafa tebliğ ederek 30 gün içinde cevap verilmesini ister.

Bölge İdare Mahkemesi istinaf incelemesi sonucunda;

- İstinaf başvurusunun reddine karar verebilir.

- İstinaf başvurusunu kabul edip, Vergi Mahkemesi kararını kaldırarak yerine kendisi bir karar verebilir.

Bölge İdare Mahkemesinin istinaf incelemesi sonucu verdiği kararın tutarı 120.000,00 TL’ nın altında ise bu karar kesindir

VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ

YARGI YOLUYLA ÇÖZÜMÜ

VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ YARGI YOLUYLA ÇÖZÜMÜ

5.000,00 TL’ Yİ

GEÇMEYEN DAVALARDA SONUÇ

5.000,00-120.000,00 TL ARASI DAVALARDA

SONUÇ

120.000,00 TL’ Yİ AŞAN DAVALARDA SONUÇ

VERGİ MAHKEMESİNDE DAVA AÇILIR, MAHKEMENİN VERECEĞİ KARAR KESİNDİR.

VERGİ MAHKEMESİNDE DAVA AÇILIR

VERGİ MAHKEMESİNDE DAVA AÇILIR

İSTİNAF BAŞVURUSUNDA BULUNULAMAZ.

İSTİNAF BAŞVURUSUNDA BULUNULUR ÇIKAN KARAR

KESİNDİR.

İSTİNAF BAŞVURUSUNDA BULUNULUR .

TEMYİZE BAŞVURULAMAZ. TEMYİZE BAŞVURULAMAZ TEMYİZE BAŞVURULABİLİR

Vergi Yargısında; genel ilke olarak duruşma yapılmaz ve dava dosyadaki belgelere göre incelenip karara bağlanır.

Ancak, gerektiğinde taraflardan birinin talebi üzerine veya Mahkeme tarafından gerek görüldüğünde duruşma yapılabilir.

Duruşmaya karar verildiğinde duruşma davetiyeleri en az 30 gün öncesinden taraflara gönderilir.

Vergi İdaresi ile mükellef arasındaki tebliğ işlemlerinde V.U.K.

hükümleri geçerli iken, Vergi Yargısında her türlü tebliğler hakkında Tebligat Kanunu hükümleri geçerli olur.

VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ

YARGI YOLUYLA ÇÖZÜMÜ

Kararın Bozulması :

Danıştay Dava Dairesinin temyiz incelemesi sonucunda;

-Temyiz konusu kararın yeniden incelenip karar verilmek üzere

BOZULMASINA,

-Temyiz konusu kararın tamamen

ONANMASINA,

-Temyiz konusu kararın kısmen

ONANMASINA, kısmen BOZULMASINA karar verebilir.

Danıştay, temyiz konusu kararı bozması halinde, dosyayı kararı veren Mahkemeye gönderir. Yerel Mahkeme, Danıştay’ın kararına uyarak yeniden bir karar verirse sorun kalmaz. Yerel Mahkeme ilk kararında ısrar ederse, dosya Danıştay Vergi Dava

VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ

YARGI YOLUYLA ÇÖZÜMÜ

Yargılamanın Yenilenmesi:

Danıştay ile bölge idare, idare ve vergi mahkemelerinden verilen kararlar hakkında İYUK’ nun 53.maddesinde yazılı sebepler dolayısıyla yargılamanın yenilenmesi istenebilir. Bu durumlardan bazıları:

-Zorlayıcı sebepler dolayısıyla elde edilemeyen bir belgenin kararın verilmesinden sonra ele geçirilmiş olması,

-Karara esas olarak alınan belgenin sahteliğine hükmedilmiş olması, -Karara esas bir ilamın kesinleşen bir mahkeme kararıyla bozulması, -Bilirkişinin kasıtla gerçeğe aykırı beyanda bulunduğunun mahkemece belirlenmesi,

-Lehine karar verilen tarafın, karara etkisi olan bir hile kullanmış olması,

-Vekil veya kanuni temsilci olmayan kimseler ile davanın karara

VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ

YARGI YOLUYLA ÇÖZÜMÜ

Kararın Düzeltilmesi:

(İYUK 54.Mad. )

Danıştay Dava daireleri ve İdarî veya Vergi Dava Daireleri Kurullarının temyiz üzerine verdikleri kararlar ile bölge idare mahkemelerinin itiraz üzerine verdikleri kararlar hakkında, bir defaya mahsus olmak üzere kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içinde taraflarca;

- Kararın esasına etkisi olan iddia ve itirazların, kararda karşılanmamış olması,

- Bir kararda birbirine aykırı hükümler bulunması, - Kararın usul ve kanuna aykırı bulunması,

- Hükmün esasını etkileyen belgelerde hile ve sahtekârlığın ortaya çıkmış olması, hallerinde Kararın Düzeltilmesi istenebilir. Kararın

VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ

YARGI YOLUYLA ÇÖZÜMÜ

SMMM HASAN BOZKURT

Mersin SMMM Odası Vergi Mevzuatı Komitesi Üyesi

E-Posta : smmmhb@gmail.com GSM : 0532 – 564 61 28