Dönemsonu İşlemleri. Bilgi. Yaşam. Etkiler. Eskişehir SMMM Odası SMMM Mustafa Uçkaç 1. Bilgi Kavramı. Atölye Çalışması

(1)

Dönemsonu İşlemleri

ESKİŞEHİR

SMMMO

SMMM Mustafa Uçkaç

Atölye Çalışması

Bu çalışmada;

•Muhasebede Raporlama

•Dönemsonu İşlemleri

•Kapanış Kayıtları incelenecektir.

Ayrıca bazı yasal düzenlemeler konusunda hatırlatmalar yapılacaktır.

Muhasebede Raporlama

Dönemsonu İşlemleri

Kapanış Kayıtları

Hatırlatmalar

Bilgi Kavramı

• İhtiyaç

• Karar

• Eylem

• Sonuç

Yaşam

Bilgi

• Değer

• Miktar

• Cins

Etkiler

Finansal Bilgi Sistemi

Finansal Bilgi Sistemi, sistemi besleyen girdilerin (verilerin), belirli işlemlerden geçirilerek çıktıya dönüştürülmesi sürecidir.

Süreç sonunda elde edilen çıktı BİLGİ olarak adlandırılır.

Elde edilen bilgiler FİNANSAL

RAPORLAR ile sunulur. Finansal Raporlar

Satış Stok Alışları

Üretim

Çıkar Grupları

İşletme faaliyet sonucundan çıkar bekleyen bir çok grup vardır.

Bu çıkar gruplarının üyeleri, çıkarlarını elde etmek için işletme ömrünün sonlanmasını bekleyemez.

Bu nedenle işletme ömrü belirli dönemlere bölünür ve her dönemin sonucu ayrı ayrı belirlenir.

Sermaye Grupları

• Hissedarlar / Ortaklar / Sahipler

Çalışanlar

• Yöneticiler / Personel / Sendikalar

Piyasalar

• Para / Sermaye / İşgücü / Mal

Kuruluşlar

• Devlet / Meslek

Taraflar

• Alıcılar / Satıcılar / Rakipler / Yan Sanayiler

Baskı Grupları

(2)

Muhasebe Sürecinde Dönem Kavramı

Bir dönemde;

•muhasebesi yapılan işletme ile ilgili performanslar

ölçülür.

Kar

ya da

Zarar

(Gelirler – Giderler – Vergiler)

Muhasebe Sürecinde Dönem Sonu

Dönem sonu;

•belirli bir andaki durumun görülmesidir.

Muhasebesi Yapılan İşletmeden

Çıkar Bekleyenler Muhasebesi

Yapılan İşletmenin

Varlıkları

Dönem sonu;

Varlıkları

Muhasebe Sürecinde Dönem Kavramı

Dönem sonu;

Varlıkları

Muhasebe Sürecinde Dönem Kavramı

Dönem sonu;

Muhasebe Sürecinde Dönem Kavramı

Finansal Raporlama

•Bilgi vermektir.

•Bilanço – Gelir Tablosu hazırlamaktır.

(3)

Finansal Raporlama

•Bilgi vermektir.

•Bilanço – Gelir Tablosu

hazırlamaktır.

• Sermaye Grupları

• Çalışanlar

• Piyasalar

• Kuruluşlar

• Taraflar

• Baskı Grupları

Finansal Raporlama

•Bilgi vermektir.

•Görücüye çıkmaktır;

Finansal Raporlama

•Bilgi vermektir.

•Görücüye çıkmaktır;

•Kahve şekerli olabilir.

•Kahve şekersiz olabilir.

•Kahve tuzlu olabilir.

Görücüye Çıkmak

•Bilanço – Gelir Tablosu hazırlamak görücüye çıkmaktır.

•İşletme "finansal raporlama skalasında" şirin gözükmek ile karamsar gözükmek arasında bir karar vermek durumundadır.

Finansal Raporlama Skalası

Şirin Görünmek

Karamsar Görünmek

Görücüye Çıkmak

•(X) A.Ş., 30.12.2014 tarihinde 100.000 TL nakit sermaye ile kurulmuştur.

•Nakit ile bir makine satın alınmış ve yılsonuna kadar başka hiçbir işlem meydana gelmemiştir.

•31.12.2014 tarihli bilançoyu hazırlayınız.

Görücüye Çıkmak

•Mukayyet değerler üzerinden

raporlayabiliriz. (X) A.Ş. 31.12.2014 tarihli DÖNEMSONU BİLANÇOSU (000 TL) Makinalar 100 Sermaye 100

Varlıklar

Toplamı 100 Kaynaklar

Toplamı 100

(4)

Görücüye Çıkmak

•Normal amortisman yöntemine

göre amortisman ayırabiliriz. (X) A.Ş. 31.12.2014 tarihli DÖNEMSONU BİLANÇOSU (000 TL) Makinalar 100 Sermaye 100

Amortisman -20 Zarar -20

Varlıklar

Toplamı 80

Görücüye Çıkmak

•Azalan bakiyeler yöntemine

göre amortisman ayırabiliriz. (X) A.Ş. 31.12.2014 tarihli DÖNEMSONU BİLANÇOSU (000 TL) Makinalar 100 Sermaye 100

Varlıklar

Toplamı 60

Görücüye Çıkmak

•V.U.K. altında bir orana göre

amortisman ayırabiliriz. (X) A.Ş. 31.12.2014 tarihli DÖNEMSONU BİLANÇOSU (000 TL) Makinalar 100 Sermaye 100

Varlıklar

Toplamı 90

Görücüye Çıkmak

•Piyasa değerinin belirlenmesi

söz konusu olabilir. (X) A.Ş. 31.12.2014 tarihli DÖNEMSONU BİLANÇOSU (000 TL) Makinalar 120 Sermaye 100

Kâr 20

Varlıklar

Toplamı 120

İş Hukuku Sosyal Güvenlik Mevzuatı

Uluslararası Muhasebe Standartları

Sermaye Piyasası Kurulu Hazine

Ticaret Hukuku

Dış Ticaret Mevzuatı

Tekdüzen Muhasebe

Sistemi

Türkiye Muhasebe Standartları Kambiyo

Mevzuatı

Oyun Sahası

Vergi Hukuku

İki Önemli Sorun

Finansal raporlamada iki önemli sorun vardır;

•Sınıflandırma; Unsurlar nerede yer alacak?

•Değerleme; Unsurlar hangi değerden raporlanacak?

BİLANÇO

Dönen Varlıklar

Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar

Duran Varlıklar

Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar

Öz Kaynaklar

(5)

Değerlemede Esas; Maliyet

Gerek muhasebe ve gerekse vergisel açıdan değerlemede esas MALİYET'tir.

Ancak bir çok nedenle değerler erezyona uğramaktadır.

Bu nedenle maliyetten uzaklaşmalar olabilir.

MALİYET Maliyetin üstünde bir değer kullanma

Maliyetin altında bir değer kullanma

Değerleme Ölçüleri

•Maliyet Esası

•Borsa Değeri

•Rayiç Bedeli

•Tasarruf Değeri

•Mukayyet Değer

•İtibari Değer

•Emsal Bedeli

•Alış Bedeli

Değerleme Ölçüleri

•Maliyet Esası

•Borsa Değeri

•Rayiç Bedeli

•Tasarruf Değeri

•Mukayyet Değer

•İtibari Değer

•Emsal Bedeli

•Alış Bedeli

• Emtia (Satın alınan ve imal edilenler dahil)

• İşletmelere dahil gayrimenkuller

• Özel maliyet bedelleri

• Demirbaş eşya

• Zirai mahsuller ve hayvanlar

Değerleme Ölçüleri

•Maliyet Esası

•Borsa Değeri

•Rayiç Bedeli

•Tasarruf Değeri

•Mukayyet Değer

•İtibari Değer

•Emsal Bedeli

•Alış Bedeli

• Demirbaş eşya

•Yabancı paralar

•Yabancı para ile olan alacaklar

•Yabancı para ile olan borçlar Ancak ülkemizde aktif kambiyo borsası olmadığı için DÖNEM SONUNDA Maliye Bakanlığı'nın, DÖNEM İÇİNDE DE Merkez Bankası'nın kurları kullanılmaktadır.

Değerleme Ölçüleri

•Maliyet Esası

•Borsa Değeri

•Rayiç Bedeli

•Tasarruf Değeri

•Mukayyet Değer

•İtibari Değer

•Emsal Bedeli

•Alış Bedeli

• Demirbaş eşya

•Yabancı paralar

• Veraset ve İntikal Vergisi ile Emlak Vergisi'nde kullanılan bir ölçüttür.

Değerleme Ölçüleri

•Maliyet Esası

•Borsa Değeri

•Rayiç Bedeli

•Tasarruf Değeri

•Mukayyet Değer

•İtibari Değer

•Emsal Bedeli

•Alış Bedeli

• Demirbaş eşya

•Yabancı paralar

• Senetli Alacaklar

• Senetli Borçlar• Senetli Alacaklar

• Senetli Borçlar

(6)

Değerleme Ölçüleri

•Maliyet Esası

•Borsa Değeri

•Rayiç Bedeli

•Tasarruf Değeri

•Mukayyet Değer

•İtibari Değer

•Emsal Bedeli

•Alış Bedeli

• Demirbaş eşya

•Yabancı paralar

• Senetsiz alacaklar

• Senetsiz borçlar

• Aktifleştirilen kuruluş ve örgütlenme giderleri

• Aktif ve pasif geçici hesaplar

• Karşılıklar

Değerleme Ölçüleri

•Maliyet Esası

•Borsa Değeri

•Rayiç Bedeli

•Tasarruf Değeri

•Mukayyet Değer

•İtibari Değer

•Emsal Bedeli

•Alış Bedeli

• Demirbaş eşya

•Yabancı paralar

• Karşılıklar

• Kasa mevcudu (Sadece YTL)

• Eshamlı şirketlerce çıkarılan hisse senetleri , çıkarılan tahviller

• KİT'lerce çıkarılan tahviller

Değerleme Ölçüleri

•Maliyet Esası

•Borsa Değeri

•Rayiç Bedeli

•Tasarruf Değeri

•Mukayyet Değer

•İtibari Değer

•Emsal Bedeli

•Alış Bedeli

• Demirbaş eşya

•Yabancı paralar

• Karşılıklar

• KİT'lerce çıkarılan tahviller Değerlemeye konu iktisadi kıymetin;

• Değerleme günü itibariyle gerçek değerinin belli olmaması veya bilinememesi

• Gerçek değerinin doğru olarak tespit edilememesi

Değeri bilinen iktisadi kıymetler için bu ölçüt kullanılmaz.

Değerleme Ölçüleri

•Maliyet Esası

•Borsa Değeri

•Rayiç Bedeli

•Tasarruf Değeri

•Mukayyet Değer

•İtibari Değer

•Emsal Bedeli

•Alış Bedeli

• Demirbaş eşya

•Yabancı paralar

• Karşılıklar

• Hisse senetleri

• Portfoyünün %51'i Türkiye'de kurulu fonların hisse senetleri

Değerleme Ölçüleri

•Maliyet Esası

•Borsa Değeri

•Rayiç Bedeli

•Tasarruf Değeri

•Mukayyet Değer

•İtibari Değer

•Emsal Bedeli

•Alış Bedeli

• Demirbaş eşya

•Yabancı paralar

• Karşılıklar

• Hisse senetleri

• Portfoyünün %51'i Türkiye'de kurulu fonların hisse senetleri Vergi Usul Kanunu'nda değerleme

ölçütü belirlenmeyen veya belirlenmiş olmasına rağmen kendi

ölçüleriyle belirlenmesi mümkün olmayan iktisadi kıymetlerden;

•bina ve araziler vergi değeriyle

• diğerleri varsa borsa rayici

• yoksa mukayyet değerleri

• o da yoksa emsal bedeli ile değerlenecektir.

Dönem başı İşlemleri

•Hazırlık İşlemleri (Politik açıdan gerçekleştirilmesi gereken işlemler)

•İşletme ilgili kararlar

•Maliyetleme

•Alt hesaplar

•Sınıflandırma

•Değerleme

(7)

Dönem içi İşlemler

•Toplayıcılık

•Avcılık

•Borç – Alacak İlişkisi

•Saklama

•Özetleme

•Kâr / Zararın Dağıtılması

Dönem içi İşlemler

•Toplayıcılık

•Avcılık

•Saklama

•Özetleme

(X) A.Ş. İşletmesi 20.05.2012 tarihinde 500.000 TL'ye satın aldığı

bir binayı 15.12.2014 tarihinde 600.000 TL'ye satmıştır.

İşletme bu tarihe kadar hiç amortisman ayırmamış ve yeniden

değerleme yapmamıştır.

Dönem içi İşlemler

•Toplayıcılık

•Avcılık

•Saklama

•Özetleme

/

DİĞER TİCARİ ALACAKLAR 600.000

BİNALAR 500.000

SATIŞ KÂRI 100.000

Doğrudan satış kaydı /

Dönem içi İşlemler

•Toplayıcılık

•Avcılık

•Saklama

•Özetleme

/

DİĞER TİCARİ ALACAKLAR 600.000

BİNALAR 500.000

YENİLEME FONU 100.000

Yenileme Fonu Kullanılması /

Dönem sonu İşlemleri

•Mizan

•Envanter Süreci

•Sınıflandırma

•Değerleme

•Tam Açıklama

•Maliyetleme

•Yansıtma Hesaplarının Açılması

•15  62 aktarması

•Raporlama Süreci

•Satışların Maliyeti Tablosu

Dönem sonu İşlemleri

•Vergilendirme Süreci

•Gelir Tablosu

•Kapanış Süreci

•600 – 689 hesapların 690 hesaba aktarılması

•Kâr Dağıtım Tablosu

(8)

Dönem sonu İşlemleri

•690  691  692  590 -591 aktarması

•Bilanço

•Fon Akım Tablosu

•Nakit Akım Tablosu

•Özkaynaklar Değişim Tablosu

•Yansıtma Hesaplarının Kapanışı

•Kapanış Kaydı

Fiili Sayım Sonuçlarının Farkları

Fiili sayım sonuçları ile kaydi envanter sonuçları birbirlerini tutmalıdır.

Ancak;

•Fiili sayım sonucu, kaydi envanterden noksan olabilir.

•Fiili sayım sonucu, kaydi envanterden fazla olabilir.

/ 197 SAYIM VE TESELLÜM

NOKSANLARI xxx

İLGİLİ AKTİF HESAP xxx Fiili sayım noksanının tespiti.

/ /

İLGİLİ AKTİF HESAP xxx 397 SAYIM VE TESELLÜM

FAZLALARI xxx

Fiili sayım fazlasının tespiti.

/

Fiili Sayım Sonuçlarının Farkları

Fiili sayım farklılıklarının nedeninin bulunması gerekir.

Farklar hata ve unutmadan kaynaklanıyorsa gerekli düzeltme işlemi yapılacaktır.

/ 196 PERSONELE

AVANSLAR xxx

197 SAYIM VE TESELLÜM

NOKSANLARI xxx

Fiili sayım noksanının nedeninin bulunması.

/ / 397 SAYIM VE TESELLÜM

FAZLALARI xxx

120 ALICILAR xxx

Fiili sayım fazlasının tespiti.

/

Fiili Sayım Sonuçlarının Farkları

Fiili sayım noksanlıklarından ilgili personel sorumlu tutulabilir.

/ 135 PERSONELDEN

ALACAKLAR xxx

NOKSANLARI xxx

Fiili sayım noksanından personelin sorumlu tutulması.

/

Fiili Sayım Sonuçlarının Farkları

Fiili sayım noksanlığının nedeni bulunamıyorsa GİDER kaydı yapılabilir.

Sözkonusu gider, kanunen kabul edilmeyen giderniteliğindedir.

/ 689 DİĞER O.DIŞI GİDER

VE ZARARLAR xxx

NOKSANLARI xxx

Fiili sayım noksanının gider kaydedilmesi.

/

900 NAZIM HESAPLAR xxx K.K.E. Giderler

950 NAZIM HESAPLAR xxx K.K.E. Giderlerden Borçlar Kanunen kabul edilmeyen giderler.

/

(9)

Fiili Sayım Sonuçlarının Farkları

Fiili sayım fazlalığının nedeni bulunamıyorsa GELİR kaydı yapılabilir.

/ 397 SAYIM VE TESELLÜM

FAZLALARI xxx

679 DİĞER O.DIŞI GELİR

VE KÂRLAR xxx

Fiili sayım fazlalığının gelir kaydedilmesi.

/

Hazır Değerler

Hazır değerler içinde yer alan;

•TL itibari değer ile değerlenir.

•Yabancı paralar MALİYE BAKANLIĞI'nca belirlenen kurlar üzerinden değerlenir.

•Kur farkları oluşmuş ise KAMBİYO KÂRI veya ZARARI olarak kaydedilir.

•İhracat nedeniyle ortaya çıkan kur farkları 601 YURTDIŞI SATIŞLAR hesabında muhasebeleştirilir.

•Bankadaki paralar ve çeklerde TL ise itibari değer ile, yabancı paralı ise MALİYE BAKANLIĞI'nın kurları üzerinden değerlenir.

/

656 KAMBİYO ZARARLARI xxx

100 KASA xxx

Olumsuz kur farklarının kaydı.

/ /

100 KASA xxx

646 KAMBİYO KÂRLARI xxx Olumlu kur farklarının kaydı.

/

Hazır Değerler

Banka hesaplarına tahakkuk edecek faiz gelirleri kaydedilir.

Vadeli banka hesaplarında da 31.12.2014 tarihine kadar işleyecek faiz geliri de hesaplanarak tahakkuk ettirilir.

/

102 BANKALAR xxx

193 PEŞİN ÖDENEN VERGİ

VE FONLAR xxx

642 FAİZ GELİRLERİ xxx Dönem sonu faiz gelirinin kaydı.

/ /

181 GELİR TAHAKUKLARI xxx 642 FAİZ GELİRLERİ xxx Vadeli hesaplarda faiz gelirinin tahakkuku.

/

Alacaklar

Alacaklar içindeki hesaplarda bulunan;

•TL cinsinden alacaklar mukayyet değer ile değerlenir.

•Yabancı paralı alacaklar MALİYE BAKANLIĞI'nca belirlenen kurlar üzerinden değerlenir.

/

656 KAMBİYO ZARARLARI xxx 121 ALACAK SENETLERİ xxx Olumsuz değer farkları.

/ /

121 ALACAK SENETLERİ xxx 646 KAMBİYO KÂRLARI xxx Olumlu değer farkları.

/

Senetli Alacaklar

Senetli alacaklar net bugün kü değer üzerinden raporlanır;

•Net bugün kü değer hesabı reeskont işlemi ile tespit edilir.

•Gelecekteki bir alacağın net bugün kü değeri daha az olacağı için aradaki fark REESKONT FAİZ GİDERİ olarak muhasebeleştirilir.

•Bilanço tarihini izleyen gün gerekli düzeltme işlemi yapılır.

•Eğer senetli alacaklar için REESKONT işlemi yapılıyorsa SENETLİ BORÇLAR için de yapılması zorunludur.

31.12 657 REESKONT FAİZ

GİDERLERİ xxx

122 ALACAK SENETLERİ

REESKONTU xxx

Reeskont faiz giderleri.

01.01 122 ALACAK SENETLERİ

REESKONTU xxx

647 REESKONT FAİZ

GELİRLERİ xxx

Reeskont faiz giderlerinin düzeltilmesi.

/

Şüpheli Alacaklar

Alacakların içinde tahsili şüpheli hale gelenler var ise;

•Bu tür alacaklar ayrıca sınıflanır.

•Şüpheli hale gelen alacaklar için KARŞILIK gideri ayrılabilir.

•Karşılık gideri ayrılması için gerekli şartlar mevcut değilse, ayrılan karşılık, kanunen kabul edilmeyen gider niteliğindedir.

/ 128 ŞÜPHELİ TİCARİ

ALACAKLAR xxx

121 ALACAK SENETLERİ xxx Şüpheli hale gelen alacağın kaydı.

/

654 KARŞILIK GİDERLERİ xxx 129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI xxx Şüpheli alacaklar için karşılık ayrılması.

/

(10)

Değersiz Alacaklar

Daha önce şüpheli alacaklar olarak sınıflanmış ve karşılık ayrılmış bir alacak ya da hiç şüpheli işlemi görmeyen bir alacak değersiz hale gelebilir;

•Değersiz alacak, tahsili imkansız alacak haline gelmiş alacaklar olabilir.

•Ya da zaman itibariyle değer kaybına uğramış ve önemsiz değer haline dönüşmüş olabilir.

/ 129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI xxx

128 ŞÜPHELİ TİCARİ

ALACAKLAR xxx

Değersiz hale gelen şüpheli alacaklar.

/ / 689 DİĞER O.DIŞI GİDER VE

ZARARLAR xxx

121 ALACAK SENETLERİ xxx Değersiz hale gelen alacaklar.

/

Stoklar

Stokların

muhasebeleştirilmesinde aralıksız envanter yöntemi kullanılıyorsa, her satış kaydının arkasından SATIŞ MALİYETİ kaydı yapılmaktadır.

/

İLGİLİ HESAPLAR xxx

600 YURTİÇİ SATIŞLAR xxx 391 HESAPLANAN KDV xxx Hasılat kaydı.

/ 620 SATILAN MAMULLER

MALİYETİ xxx

152 MAMULLER xxx

Maliyet devri.

/

Stoklar

Aralıksız envanter yönteminde, fiili sayım sonuçları ile stoklar arasındaki miktar farklılıkları var ise;

•Farklılık kayıplardan oluşabilir. Bu durumda NOKSANLIK kaydı yapılır.

•Farklılık firelerden oluşabilir. Bu durumdan MALİYET kaydı yapılır.

Ancak kanuni fire oranları dışındaki fireler kanunen kabul edilmeyen gider niteliğindedir.

•Farklılık FAZLALIK şeklinde de olabilir. Bu durumda FAZLALIK kaydı yapılır. (Fazlalık hatalı üretim kaydından kaynaklanıyorsa MALİYET'ten indirilir.)

/ 710 İLKMADDE VE

MALZEME GİDERLERİ xxx 150 İLKMADDE VE

MALZEMELER xxx

Stoklardaki fireler.

/ / 197 SAYIM VE TESELLÜM

NOKSANLARI xxx

150 İLKMADDE VE MALZEME 152 MAMULLER

xxx

Fiili sayım noksanının tespiti.

/

Stoklar

Stokların

muhasebeleştirilmesinde ARALIKLI envanter yöntemi kullanılıyorsa, SATIŞ MALİYETİ'ne ilişkin kayıt ancak fiili sayım sonuçlarına göre yapılabilecektir.

Aralıklı envanter yönteminde fire ve kayıpların tespiti mümkün değildir.

/ 620 SATILAN MAMULER

MALİYETİ xxx

152 MAMULLER xxx

Dönem sonu maliyet devri.

/

Stoklar

Fiili envanter işlemleri sırasında fiziki nedenlerle değerini tamamen yitirdiği görülen stoklar GİDER olarak kaydedilir.

•Ancak değer kaybının Takdir Komisyonu tarafından tespit edilmesi gerekir.

•Takdir Komisyonu tespiti yok ise, gider, kanunen kabul edilmeyen gider niteliğindedir.

/ 689 DİĞER O.DIŞI GİDER VE

ZARARLAR xxx

150 İLKMADDE VE MALZEME 151 YARIMAMULLER- ÜRETİM 152 MAMULLER 153 TİCARİ MALLAR 157 DİĞER STOKLAR

xxx

Stoklarda değer kaybı.

/

Stoklar

Stoklarda ödeme tarihi ile edinme tarihi arasındaki finansman giderlerinin maliyet unsuru olarak dikkate alınması gerekmektedir.

/ 780 FİNANSMAN

GİDERLERİ xxx

300 BANKA KREDİLERİ xxx Faiz gideri tahakkuku

/

153 TİCARİ MALLAR xxx 781 FİNANSMAN

GİDERLERİ xxx

Kredi faizlerinden stoklara pay verilmesi /

(11)

Duran Varlıklar

•Dönem içinde atıl kalan duran varlıklar var ise yeniden sınıflanır.

•Yine kullanılmayan ve satışı planlanan duran varlıklar var ise bunlarda da yeniden sınıflama yapılması gerekir.

/

157 DİĞER STOKLAR xxx 253 TESİS, MAKİNA VE

CİHAZLAR xxx

Kullanılmayan duran varlıklar.

/

Duran Varlıklar

Dönemsellik kavramı gereği giderleştirilmeyen duran varlıklar, işletmedeki faydalı ömür sürelerine göre yıllar itibariyle giderleştirilir;

•Amortisman tutarı faydalı ömürlere göre tespit edilir. V.U.K.

tüm duran varlıklar için faydalı ömür tespiti yapmıştır.

•Teknolojik olarak hızlı aşınan duran varlıklar için AZALAN bakiler yöntemi kullanılabilir.

/

İLGİLİ MALİYET HESAPLARI xxx 257 BİRİKMİŞ

AMORTİSMANLAR xxx

Amortisman gideri.

/

Duran Varlıklar

•Teknolojik olarak hızlı aşınan duran varlıklar için AZALAN bakiyeler yöntemi kullanılabilir.

/

AMORTİSMANLAR xxx

/

•Arsa ve araziler için amortisman hesaplanmaz.

•Binek Otolar için KIST DÖNEM heabı yapılır.

Duran Varlıklar

•Teknolojik olarak hızlı aşınan duran varlıklar için AZALAN bakiyeler yöntemi kullanılabilir.

/

AMORTİSMANLAR xxx

/

•Arsa ve araziler için amortisman hesaplanmaz.

•Binek Otolar için KIST DÖNEM heabı yapılır.

• Duran varlık işletmede ne fonksiyon görüyorsa, amortisman

gideri o fonksiyonel gidere kaydedilir.

Duran Varlıklar

Maddi Duran Varlıkların ediniminde kullanılan uzun vadeli kredilerin ilk takvim yılına isabet eden faiz giderleri maliyet unsuru olarak dikkate alınır.

•İzleyen yıllarda faiz gideri «gider olarak» kaydedilebilir. (Veya maliyet unsuru olarak kaydedilmeye devam edilir.)

/

254 TAŞITLAR xxx

781 FİNANSMAN

GİDERLERİ xxx

Dönem sonunda ilk takvim yılına ait faizlerin maliyet unsuru olarak dikkate alınması.

//

254 TAŞITLAR xxx

300 BANKA KREDİLERİ xxx Tahakkuk eden faizlerin doğrudan maliyet unsuru olarak dikkate alınması.

/

Borçlar

Kısa ve uzun vadeli yabancı kaynaklar içinde yer alan borçlar;

•TL cinsinden ise mukayyet değer ile değerlenir.

•Yabancı para cinsinden borçlar dönem sonunda MALİYE BAKANLIĞI'nın belirlediği kurlar üzerinden değerlenir.

•Yabancı paralı borçların değerlemesinde, borcun kaynağı yatırım veya satın alınan emtia ise gider yazılmaz, maliyete eklenir.

/ 780 FİNANSMAN

GİDERLERİ xxx

300 BANKA KREDİLERİ xxx Yabancı para cinsinden kullanılan banka kredileri.

// 253 TESİS, MAKİNA VE

CİHAZLAR xxx

781 FİNANSMAN

GİDERLERİ YANSITMA xxx Duran varlık alışında kullanılan krediler.

/

(12)

Senetli Borçlar

Yabancı kaynaklar içindeki borç senetleri için reeskont işlemi yapılır.

/ 322 BORÇ SENETLERİ

REESKONTU xxx

647 REESKONT FAİZ

GELİRLERİ xxx

Reeskont faiz gelirleri.

/

Borç ve Gider Karşılıkları

Bilanço tarihinde ortaya çıkan ancak tutarının ne olacağı kesin olarak bilinemeyenveya tutarı bilinmekle birlikte ne zaman tahakkuk edeceği bilinmeyen borçlar veya giderler için ayrılan karşılıklardır.

370 DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER KARŞILIKLARI 371 DÖNEM KÂRININ PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLERİ 372 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI 373 MALİYET GİDERLERİ KARŞILIĞI 379 DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI

472 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI 479 DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI

Borç ve Gider Karşılıkları

Bilanço tarihinde ortaya çıkan ancak tutarının ne olacağı kesin olarak bilinemeyenveya tutarı bilinmekle birlikte ne zaman tahakkuk edeceği bilinmeyen borçlar veya giderler için ayrılan karşılıklardır.

370 DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER KARŞILIKLARI 371 DÖNEM KÂRININ PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLERİ 372 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI 373 MALİYET GİDERLERİ KARŞILIĞI 379 DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI

472 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI 479 DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI

• Aktifte yer alan varlıkların değer düşüklüğü karşılıkları ile sayım noksanları karşılıkları bu hesaplara değil, dönen ve duran varlıklar grubunda yer alan karşılık hesaplarına alınıp, bilançoda ilgili bulunduğu varlığın tutarından indirim biçiminde gösterilerek söz konusu varlıkların değeri bilanço günündeki değerine indirgenir.

Borç ve Gider Karşılıkları

Dönem kârı üzerinden hesaplanan kurumlar vergisi, diğer vergi ve kesintiler, fonlar ve benzeri diğer yükümlülükleri için ayrılan karşılıklar 370 ve 371 hesaplarda izlenir.

/ 691 DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞ. YASAL YÜK. KAR. xxx

370 DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞ. YASAL YÜK.

KARŞILIKLARI xxx

Yılsonu itibariyle karşılığın oluşturulması.

/ / 370 DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞ. YASAL YÜK. KAR. xxx

371 DÖNEM KÂRININ PEŞ ÖD. VERGİ VE DİĞER YÜK. xxx 360 ÖDENECEK VERGİ VE

FONLAR xxx

Tahakkuk fişinin alınması.

/ SMMM Mustafa Uçkaç

Borç ve Gider Karşılıkları

İşletmenin ödemesi ön görülen kıdem tazminatları için karşılık ayrılabilir.

Ödenmeyen kıdem tazminatları için ayrılan karşılıklar kanunen kabul edilmeyen gider niteliğindedir.

/ 770 GENEL YÖNETİM

GİDERLERİ xxx

372 / 472 KIDEM

TAZMİNATI KARŞILIĞI xxx Kıdem tazminatı karşılığı oluşturulması.

/ /

950 NAZIM HESAPLAR xxx K.K.E.Giderlerden Borçlar xxx Kanunen kabul edilmeyen giderler

/

Borç ve Gider Karşılıkları

Aylık maliyetlerin belirlenmesinde, gelecek aylarda kesin tahakkuku yapılacak giderlerle aylık maliyetlere pay verilmesinde;

•tamir bakım,

•ikramiyeler,

•finansman giderleri gibi giderlere ilişkin tahmini giderler için karşılık ayrılabilir.

/

730 GENEL ÜRETİM GİD. xxx 373 MALİYET GİDERLERİ

KARŞILIĞI xxx

Giderin karşılık yoluyla yüklenmesi.

/

/ 373 MALİYET GİDERLERİ

KARŞILIĞI xxx

730 GENEL ÜRETİM GİD. xxx

191 İND. KDV. xxx

320 SATICILAR xxx

Giderin kesinleşmesi.

/

(13)

Borç ve Gider Karşılıkları

İşletme aleyhine açılmış dava ve icra takipleri nedeniyle muhtemel tazminat ödeme riskleri için karşılık ayrılabilir.

Ayrılan karşılıklar kanunen kabul edilmeyen giderniteliğindedir.

/ 659 DİĞER ÇEŞİTLİ OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR xxx

379 DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI xxx Dava tazminatı karşılığı oluşturulması.

/ /

950 NAZIM HESAPLAR xxx K.K.E.Giderlerden Borçlar xxx Kanunen kabul edilmeyen giderler

/

Maliyet Hesaplarının Yansıtılması

Üretim maliyetleri, tamamlanan mamul ve tamamlanmayan yarı mamul hesaplarına yansıtılır.

/ 151 YARI MAMULLER -

ÜRETİM xxx

711 DİMM YANSITMA xxx

721 Dİ YANSITMA xxx

731 GÜG YANSITMA xxx Maliyetlerin yansıtılması.

/

Maliyet Hesaplarının Yansıtılması

Üretim maliyetleri, tamamlanan mamul ve tamamlanmayan yarı mamul hesaplarına yansıtılır.

Daha sonra yansıtma hesapları kapatılır.

/

711 DİMM YANSITMA xxx

721 Dİ YANSITMA xxx

731 GÜG YANSITMA xxx

710 DİMM xxx

720 Dİ xxx

730 GÜG xxx

Yansıtmaların kapatılması.

/

Maliyet Hesaplarının Yansıtılması

Dönem içinde 63 ve 66 ile başlayan hesaplara kayıt yapılmaz.

Dolayısıyla dönem içinde bu hesaplar yerine kullanılan 750 – 760 – 770 ve 780 hesaplar yansıtma hesapları aracılığıyla 63 ve 66 ile başlayan hesaplata yansıtılır.

/ 630 ARAŞTIRMA VE

GELİŞTİRME GİDERLERİ xxx 631 PAZARLAMA, SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ xxx 632 GENEL YÖNETİM

GİDERLERİ xxx

660 K.V. BORÇLANMA GİDERLERİ

751 AR-GE YANSITMA xxx 761 PSD YANSITMA xxx 771 GYG YANSITMA xxx 781 FG YANSITMA

Giderlerin yansıtılması.

/

Maliyet Hesaplarının Yansıtılması

Dönem içinde 63 ve 66 ile başlayan hesaplara kayıt yapılmaz.

Dolayısıyla dönem içinde bu hesaplar yerine kullanılan 750 – 760 – 770 ve 780 hesaplar yansıtma hesapları aracılığıyla 63 ve 66 ile başlayan hesaplata yansıtılır.

Daha sonra yansıtma hesapları kapatılır.

/

751 AR-GE YANSITMA xxx 761 PSD YANSITMA xxx 771 GYG YANSITMA xxx

781 FG YANSITMA xxx

750 ARAŞTIRMA VE

GELİŞTİRME GİDERLERİ xxx 760 PAZARLAMA, SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ Xxx 770 GENEL YÖNETİM

GİDERLERİ xxx

780 FİNANSMAN

GİDERLERİ xxx

Giderlerin yansıtılması.

(14)

Satışların Maliyeti

Satışların maliyetleri, aralıklı envanter yöntemi kullanılıyorsa, gerekli maliyet tespitlerinden sonra yansıtılır.

Böylece stoklardaki azalış kaydı da yapılmış olur.

/ 620 SATILAN MAMULLER

MALİYETİ xxx

152 MAMULLER xxx

/

Gelir Tablosu Hesaplarının Kapatılması

Gelir tablosundaki

•hasılat indirici hesaplar,

•satışların maliyeti hesapları ile

•gider hesapları

ters kayıtla kapatılarak dönem kârı / zararı hesabına aktarılır.

/

690 DÖNEM K/Z xxx

61 SATIŞ İNDİRİMLERİ xxx 62 SATIŞLARIN MALİYETİ xxx 63 FAALİYET GİDERLERİ xxx 65 DİĞER OLAĞAN

FAALİYET GİDERLERİ xxx 66 FİNANSMAN

GİDERLERİ xxx

68 DİĞER O.DIŞI GİDER

VE ZARARLAR xxx

Gider hesaplarının dönem K/Z hesabına devri.

/

Gelir Tablosu Hesaplarının Kapatılması

Gelir tablosundaki

•hasılat,

•diğer gelirler ile

•olağandışı gelir hesapları ters kayıtla kapatılarak dönem kârı / zararına aktarılır.

/

60 HASILAT HESAPLARI xxx 64 DİĞER GELİR

HESAPLARI xxx

67 DİĞER O.DIŞI GELİR VE

KAR HESAPLARI xxx

690 DÖNEM K/Z xxx

Giderlerin Dönem K/Z Hesabına Devri /

Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülükler Karşılıkları

İşletmenin ödenecek yıllık vergisi hesaplanır ve bu vergi için karşılık ayrılır.

/ 691 DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜK

KARŞILIKLARI xxx

370 DÖNEM KÂRI VERGİ VE YASAL YÜKÜMLÜKLER

KARŞILIKLARI xxx

Vergi karşılıklarının ayrılması.

/

Gelir Tablosu Hesaplarının Kapatılması

Bulunan dönem kâr / zararı, vergi sonrası DÖNEM NET kâr / zararına aktarılır.

/

690 DÖNEM K/Z xxx

691 DÖNEM KÂRI VERGİ VE YASAL YÜKÜMLÜLÜK

KARŞILIKLARI xxx

692 DÖNEM NET K/Z xxx Dönem K/Z hesabının dönem NET K/Z hesabına devri

/

Gelir Tablosu Hesaplarının Kapatılması

Döneme ilişkin net kâr / zarar, bilanço hesaplarına aktarılır.

/

692 DÖNEM NET K/Z xxx 590 DÖNEM NET KÂRI xxx Dönem Net K/Z Hesabının Bilançoya Devri

/

(15)

Kapanış Kaydı

Tüm bilanço hesapları ters kayıtla kapatılır.

/

PASİF HESAPLAR xxx

AKTİF DÜZENLEYİCİ

HESAPLAR xxx

AKTİF HESAPLAR xxx

PASİF DÜZENLEYİCİ

HESAPLAR xxx

Kapanış Kaydı /

Takvim

Yapılacaklar Tarihler

Yönetim Kurulu Karar Defteri için «Kapanış Tasdiki» 31 Ocak

4. Dönem Geçici Vergi Beyannamesi 14 Şubat

Yıllık Faaliyet Raporu 28 Şubat

Finansal Tabloların Hazırlanması 15 Mart

Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi 25 Mart

Genel Kurulların Yapılması 31 Mart

Kurumlar Vergisi Beyannamesi 25 Nisan

Envanter Defteri (Envanter Listeleri)

Envanter defteri veya envanter listelerinin olmaması, boş olması, doğruyu yansıtmaması gibi durumlarda;

•Re’sen takdir nedenidir. (Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurul Kararı)

•İdari para cezası nedenidir. (T.T.K.

562; 4.000,00 TL)

Stok Değerleme Yöntemleri

•Fiili maliyet yöntemi

•İlk giren ilk çıkar (FİFO) yöntemi

•Ortalama maliyet yöntemi Son giren ilk çıkar (LİFO) yöntemi kullanılmamaktadır.

Ortaklar Cari Hesabı

•Adatlandırma yoluyla faiz yürütülmesi

•Fatura düzenlenmesi

•KDV hesaplanması

(16)

Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler

•Ödenmeyen gecikme zammı, gecikme faizi, pişmanlık zammı ve her türlü para cezaları

•Binek otoların Motorlu Taşıtlar Vergisi

•Ödenmeyen kıdem tazminatı ve izin karşılıkları

•Özel iletişim vergileri

•Yapılan bağış ve yardımlar

•Vadesinde ödenmeyen SGK primleri

•Geçmiş yıl vergileri ile özel vergiler

Teşekkürler…

Mustafa UÇKAÇ

Serbest Muhasebeci Mali Müşavir mustafauckac@gmail.com