HARTA ve KADASTRO MÜHENDSLER ODASI KOCAEL BÖLGE TEMSLCL
“18. MADDE UYGULAMALARI VE SORUNLAR”
PANEL
Tel: 0312 384 34 32 - 341 01 97 - Faks: 0312 341 01 98 Nisan 2012
www.hermesofset.com
1. Oturum...5 2. Oturum...47
----&----
Oturum Bakan: Hüseyin ÜLKÜ
MURAT SELM ÇEPN (Harita ve Kadastro Mühendisleri Odas Kocaeli Bölge Temsilcisi)- Deerli konuklarmz; “18. Madde Uygulamalar ve Sorunlarmz”
balkl Panelimize hepiniz ho geldiniz.
Bir özürle balamak gerekiyor belki; maalesef zamanlama konusunda bugün biraz gecikmemiz oldu, bir ksm elimizde olmayan sebeplerdi. Konumaclarmzdan Bayram Hoca uça kaçrm anlalan, bir sonraki uçak için bilet temin e k.
Sanrm biz baladktan çok ksa bir süre sonra aramzda olacak kendisi. Biraz onun telaesi, biraz zmit’teki ilerimiz, bir küçük gecikmeyle balayabiliyoruz. Bu nedenle, her gecik imiz dakika için sizlerden ayr ayr özür diliyorum.
Çar metnimizde de 18. Madde Uygulamalar konusundaki bak açmz, beklen lerimizi, bugünkü panelden beklen lerimizi yazm k. Bu nedenle, bu konuda birkaç ey söylemek is yorum, ama önce Odamzn bölgedeki yaplanmasyla ilgili birkaç ey söylemek arzusundaym.
Bildiiniz gibi, Harita ve Kadastro Mühendisleri Odasnn örgütlenmesi içerisinde daha önce Temsilcilik pozisyonunda bulunuyorduk. Yaklak 1 yl kadar önce Merkeze Bal Temsilcilik olarak yeniden burada yaplanmamz tamamladk.
Bu yeni yaplanmay kurarken Adapazar’na da geldik, zmit’i de dola k. O zaman da beklen lerimizi, amaçlarmz, hede erimizi belki sizinle konumutuk, yani üyelerimizle paylama rsa bulmutuk, ama belki bunu bugün deerlendirmek daha kolay. Bir yl önce amaçlarmz vard, hede erimiz vard, pra e dökmemi k onlar; birtakm beklen lerimiz vard, sözlerimiz vard, isteklerimiz vard, ama önümüzü görmek yine de her eye ramen -tabii ki gelecek olduu için- çok net deildi.
Bölge Temsilcilii olarak, yaklak 1 yllk bir muhasebemiz vard ortada, bir ylmz ölçebiliyoruz. Bu nedenle baz veriler birik . Bir yl içerisinde üyelerimizin bizden bekledii etkinlikleri kurgulamaya çal k. Belki admz ube deil, ama biz ube gibi çalyoruz, toplan larmz düzenli yapyoruz. En çok yapmak istediimiz ey, bütün meslektalarmzn kendilerini Odann parças gibi
hissetmesi. Oda deyince, uzak, bizden dsal bir örgüt alglanmamas gerekiyor, çabamz bu yöndeydi. Özellikle etkinlikler, ak viteler konusunda bir eyler yap mz sanyorum, yani çabamz oldu. Belki bunlar henüz istediimiz boyu a kitleselle remedik.
Bir önceki toplan mz zmit’teydi, yaklak 1-1,5 ay kadar önce Tapu Planlar
Tüzüü Paneli yap k. Orada da deerli dostlarmza söyledim, biz kararllkla etkinliklerimizi yapacaz; söz verdiimiz saa e, söz verdiimiz zamanda, piknik diyorsak piknik, panel diyorsak panel yapmaya çalacaz. Kitlesellik zamanla arkamzdan gelecek, bunu biliyoruz. Bir önceki panelimizde çok fazla arkadamz aramzda deildi. Ancak orada da dedim, Oda üyesine küsmez, Oda meslektana küsmez, biz bu etkinlikleri yapacaz. Bir zaman sonra bu alkanln yer edeceini biliyoruz; çünkü henüz daha bu alkanlklar yer etmedi kitlemizde.
Dolaysyla Odamz bir yln yaklak kutlamak üzere. Umarm bundan sonraki yllar içerisinde kurumsallmz artacak, daha güçleneceiz, birlikte daha fazla ey yapacaz, lü en bizi yalnz brakmayn. Görülerinize çok ih yacmz var, isteklerinize ih yacmz var. Örnein bu etkinlik, yaz aylarnda -sanrm Hazirand- Adapazar’nda beraber yap mz bir toplan dan evrildi. O toplan da bu bölgede -birçok bölgede olduu gibi- mar Uygulamalar konusunda sorunlar olduunu konutuk. Bu konuda üyelerimizin bir panele gereksinim duyduunu anladk ve bu paneli sonbaharda yapacamza söz vermi k. Bugün en uygun koullar göze p bu paneli yapabiliyoruz. Bu nedenle önerilerinize ih yacmz var, bizi lü en yönlendirin, sizlerin taleplerini karlamak konusunda çaba gösterelim ve bu Oday hep beraber yönetelim. Bizi “Ne yapalm, ne kurgulayalm, ne üretelim?”
gibi sorularla ba baa brakmayn. Hani ev hanmlar söyler ya, “Ne yemek yapacam söyleyin, gerisi kolay” diye, bu biraz ona benziyor. Bize etkinlikler konusunda lü en beklen lerinizi ile n; biz de bu konuda elimizden gelen çabay, elimizden gelen katky göstermeye çalalm. O nedenle, böyle bir beklen yi de yerine ge rdii için, bugünkü panelimizin de verimli geçeceini, bir boluu dolduracan, ih yac karlayacan düünüyorum.
Gerçekten de 18. Madde Uygulamalar, mesleimizin yap en önemli çalmalardan bir tanesi; çok deer verdiimiz bir konu, çok deer verdiimiz
bir alan. Bu disiplinler aras bir alan, bir tek meslek grubunu deil, birçok meslek grubunu ilgilendiriyor. Sanyorum bugün aramzda planclar da var, belki hukukçulardan aramza ka lan vardr, umarm öyledir. Salona söz ayrdmz zaman, bunlar daha fazla deerlendirebileceiz. Böylece çok disiplini ilgilendiren bu konuda ortak bir eyler konumaya, paylamaya çalacaz.
Ben sözü çok uzatmak istemiyorum, birazdan panelistlere söz vereceim.
Sadece bir panelis mizden birinin uçanda rötar olduunu, dolaysyla yaklak bir 15-20 dakika içerisinde aramza ka lacan, ama bunun panel ak içerisinde bir eksiklie yol açmayacan ha rlatmak isterim.
Bugün bize 3 deerli panelist elik ediyor; Sayn Hüseyin Ülkü, Sayn Cemal
leyici ve Sayn Doç. Dr. Bayram Uzun.
Hüseyin Ülkü, 1963 ylnda Yldz Teknik Üniversitesi’nden mezun olan bir harita mühendisidir. Kendisi uzun yllar boyunca Odada, Tapu Kadastro Genel Müdürlüü’nde, belediyelerde görev yapm çok deneyimli bir meslektamz ve de sanrm 3 dönem süresince de Oda Genel Bakanln yürü ü. Halen Odann çeitli komisyonlarnda, kamu ölçmeleri arlkl olmak üzere görev yapmakta olan çok üretken, çok deerli, çok birikimli bir büyüümüz. Kendisi bugün paneli ayn zamanda kolayla rc olarak da görev yapacak, onun deerli bilgilerine bavuracaz.
Cemal leyici Aabeyimiz, yine Odada uzun yllar emek vermi, 1980’li yllarda yanlmyorsam Oda Genel Bakanl yapm; kamunun çok deiik kurumlarnda, Kadastrodan baka, belediyede imar müdürlüü, Toprak-skân Genel Müdürlüü’nde çalm yine çok deneyimli bir meslektamz. Emekliliinden sonra da halen Orta Dou Teknik Üniversitesi’nde yar zamanl olarak ders veriyor.
Bu derslerin içerisinde özellikle arazi hukukuyla ilgili olan hususlar var. Kendisi ayn zamanda bir OSB’de de danman olarak görev yapyor.
Doç. Dr. Bayram Uzun meslektamz, Karadeniz Teknik Üniversitesi’nde öre m üyesi. Yine kendisi, bu alandaki son dönemde çok az ye rdiimiz akademisyenlerimizden bir tanesi. Maalesef bir süreden beri akademisyenlerimiz kamu ölçmelerini tercih etmiyor. Bir özele ri olarak da bunu alglayabilirsiniz.
Dolaysyla sektör olarak bu anlamda bir eksiimiz var, bu isimlerden bir tanesi, birazdan aramzda olacak. Kendisi, ayn zamanda son dönem içerisinde Yargtay nezdinde bilirkiilik yapmakta, yani bu bozmayla ilgili davalarda bilirkiilik yapan bu konudaki ye mi isimlerimizden bir tanesi. Dolaysyla onlar bugün dinleyeceiz.
Ancak bütün panelistlerimizin ricas u: “Biz sadece anlatmaya gelmedik”
diyorlar, “Biz sunum yapacaz, bahsedeceiz, ama bu bir anla biçiminde monolog olmasn is yoruz; konumaya, tar maya geldik.” O nedenle kendilerine karla mz sorunlar iletmemiz, uygulamadaki, pra kteki durumlar iletmemiz;
eer uygulamalarmz yargda bozuluyorsa, bu yarg gerekçelerini aktarmamz bu panelin verimlilii açsndan çok önemli. O nedenle, salonun ak ve olmasn da ayrca önemsediimizi belirtmek is yorum.
Ben panelistlere sözü brakmadan önce, Oda adna hepinize tekrar ho
geldiniz diyorum, Oda adna sizleri saygyla selamlyorum.
Bir de yerelden bir meslektamzn size hitaben birkaç cümlesi olacak sanyorum. Sayn Zafer Poyraz, harita mühendisi, kendisini iyi tanyorsunuz, Sakarya Büyükehir Belediyesi’nde mar Daire Bakan olarak görev yapyor.
Tekrar sayglarm sunuyorum.
ZAFER POYRAZ (Sakarya Büyükehir Belediyesi mar Daire Bakan)- Harita Mühendisleri Odasnn ter plemi olduu 18. Madde Uygulamalar ve karlalan problemlerle ilgili bu toplan ya ka lmanzdan dolay hepinize ayr ayr teekkür ediyorum. Bu arada belediyeler için en önemli husus olan 18. Maddeyle ilgili böyle bir toplan y ter pleyen buradaki temsilci arkadamz Murat Selim Çepni Bey’e de ayrca teekkürlerimi sunuyorum.
Bizim belediyeler olarak karla mz problemlerin banda maalesef
mar Uygulamalar gelmektedir. Türkiye’nin birçok belediyesinde 18. Madde Uygulamas maalesef rafa kaldrlm r, tamamen kadastro parselleri üzerinden ilem yaplmaktadr. Bu bizim içinde bulunduumuz Sakarya l’inde de birçok belediyede sürmektedir ve birçok dier illerimizde de bu tür yaplanmalar devam etmektedir. Ancak uygulama sa asnda da 18. Maddeyle ilgili birçok problemlerle
karlayoruz. Cemal Aabeyimizin dedii gibi, yap mz birçok i doru olmasna ramen, kendini bilirkii addedenler ya da bilmez kiiler tara ndan verilen raporlar sonucunda birçok uygulamamz bozulmaktadr.
Türkiye’deki idari yargnn durumunu herkes biliyor, ha a yargnn durumunu herkes biliyor. Maalesef yaplan ilerin doruluundan ziyade, kimin tara ndan yapld ya da kimler tara ndan istenmedii hususunda kararlar çkyor. Ancak biz belediyeciler olarak unu yapmalyz: Bizim olmazsa olmazmz, mar Plannn hayata geçmesi açsndan mutlaka 18. Madde Uygulamasn hayata geçirmeliyiz.
Eer biz 18. Madde Uygulamasn hayata geçirmez isek, çarpk ehirlemenin, çarpk yaplamann ve hiç göze ho gelmeyen yaplamann önüne geçemeyiz.
Belki bizim karmzda bulunan belediye bakanlarmz, siyaseten zorda kaldklar
için bu ie çok gönüllü olarak ka lmyorlar, ama biz mutlaka bizi idare eden belediye bakanlarmz, ikna kabiliye mizi kullanarak siyasilerimizi bu konuda ikna etmeliyiz. Maalesef u içinde bulunduumuz 2000’li yllarda, bizim Avrupa’yla ya da baka ktalarla mukayese edecek ehirlerimiz hâlâ mevcut deil.
Buradaki arkadalarn birçou imar müdürlüklerinde çalyor. Mutlaka 18.
Madde Uygulamasndan taviz vermeden, doru bir ekilde bunu yürütmeliyiz ki, gelecek nesillere ve çocuklarmza, torunlarmza yaayabilecekleri birer ehir brakalm. Aksi takdirde, bugünkü gördüümüz ekliyle büyük büyük köyler;
bunun içerisine Sakarya’y dâhil edebiliriz, Adana’y dâhil edebiliriz, zmir’i dâhil edebiliriz ki bunlar gözde ehirlerdir. O yüzden gelecekte de bizim vebal al nda kalmamamz için, mutlaka sizin gibi genç arkadalarmzn, is kbali olan arkadalarmzn bu ie dört elle sarlmalar gerekiyor. Karlalan problemlerin de üstünü örtmeden, mutlaka yetkililere, etkililere ve ilgililere bunlar anlatmalar
gerekiyor ki, bu yanllar ilanihaye sürmesin. Benim sizden is rhamm bu.
Tekrar bu toplan ya ka ldnz için hepinize teekkür ediyorum. Sayglar sunuyorum.
MURAT SELM ÇEPN (Harita ve Kadastro Mühendisleri Odas Kocaeli Bölge Temsilcisi)- Deerli konuklarmz; panelistlerimizi buraya davet ediyorum. Kendileri bizler için uzun yoldan geldiler, o yüzden kendilerine bir alk esirgemeyeceinizi düünüyorum.
Buyurun.
OTURUM BAKANI (Hüseyin Ülkü)- Sayn ka lmclar; öncelikle bu etkinlii düzenleyen Kocaeli Bölge Temsilciliimize teekkür etmek is yorum. Ayn zamanda Genel Merkezimizin de bu tür etkinliklere öteden beri verdii destei burada dile ge rmek is yorum. Hepinize ho geldiniz diyor; sayglar, sevgiler sunuyorum.
Temsilcimiz de belir , önce biz ksa anla mlarmz olsun is yoruz, daha sonraki aamada da karlkl sorularla konuyu daha derinlemesine burada birlikte ele alp deerlendirebilelim. Sizler, ye mi, belli birikimleri olan insanlarsnz.
Biz buraya öretmeye deil, ayn zamanda örenmeye de geldik. Karlkl bilgi alverii bu paneli çok daha zenginle recek r. Eer baarabilirsek, Temsilciliimiz ve Oda Genel Merkezimizle bu panelin bant çözümlerini gözden geçirdikten sonra bir kitapçk haline ge rme gibi bir ön düüncemiz de var.
Ben öncelikle sizlere kendi yaadm deneylerden bir-iki örnek vermek is yorum. Belki sizler, “Bu kadar sorunumuz var; bir örnei anlatmann ne anlam
var?” diye düünebilirsiniz, ama çok önemli olduu için, burada sizlerle yaadmz uygulama süreçlerini paylamak is yorum.
1989-94 yllar arasnda Fethiye’de, 10 ayr bölgede 18. Madde Uygulamas
yap k. Belediye önce öyle bir poli ka izledi: Kendi bünyesinde Harita ve Kadastro Mühendisi vard, ama onu yeterli görmüyordu, çok deneyli bir arkadamz deildi ve deneyli bir danman bulup o ii öyle yapmay uygun görüyordu. Odamza sordu, Odamzn bildirdii danmanlar içerisinden ben görevlendirildim.
Uygulamaya önce birçok artnameyi çok iyi inceleyerek, irdeleyerek ie baladk, yani sadece bir belediyenin ihale artnamesine bal kalmadk. Çok farkl bölgelerdeki belediyelerin artnamelerini istedik, ller Bankas’nn ve kamu kurulularnn dier artnameleriyle onlar ortakla rdk. Ekine de bir özel
artname düzenleyerek ihale iinin ilk admn tamamlam olduk.
kincisi, bu ihaleler öncesi belediye olarak meslek odalarnn tümünün ka lmyla, barolar dâhil, ortak iki günlük bir çalma yap k. Belediyenin amacnn ne olduunu, sonuçta vatandalarn kap kap, büro büro dolaacan
-hem mühendisleri, hem mimarlar, hem ehir planclarn, hem de avukatlar-
yanl bilgilerle yazlacak dilekçelerin ken n gelecei açsndan ve uygulamann baars açsndan olumsuzluklar yaratabileceini; ancak yaplan uygulamalarda belediyenin ihale e i kiilerin ve kontrol eden bizlerin bir eksii, bir yanl
varsa, bunu zamannda, hiç çekinmeden gelip belediyede uyarmalar gerek ini, yanllarmz varsa bunlar mutlaka düzelteceimizi kendileriyle payla k deerli arkadalar.
halelerimizin artlarndan biri uydu: 10 ihale bölgesi dedim; DOP’lar
hesapladmzda, birbirine göre çok farkl çkyorsa, düzenleme snrlarn
DOP’larn birbirine yaklamas için dei rebileceimizi artnamemize koyduk.
Bugün Türkiye’de bize göre önemli eksikliklerden biri udur: DOP’u yüzde 40 olacak ekilde düzenleme sahas belirleyebilirsiniz, yüzde 15’lik-25’lik bir düzenleme snr da geçirebilirsiniz. Eer imar plannzn genel kayb, DOP’u yüzde 40’lar civarnda ise, siz yüzde 15-25’lerle alan düzenlemesi yapyorsanz, bu imar plannn gelecekte kanmas, uygulanmamas ya da belediye eliyle kamu kaynaklarnn kamula rma ad al nda baz kiilere transfer edilmesine arac
oluyorsunuz demek r. Bu olumsuzluklar iin banda görerek, bilerek ortadan kaldracak ilkeleri belirleyerek ilk adm a k.
Sonuçta bir baka deiik yaklamda daha bulunduk. Ben kadastro kökenliyim, yani kadastroda 10 yla yakn çal m. Önce Kadastro Müdürlüü’ne gi m, kadastro müdürü ve kontrol mühendisiyle öyle bir görü birliine vardk:
“Biz parselasyon planlar bi kten sonra kontrol için size göndermeyeceiz.
Önce nirengi ilerimizi gözden geçireceiz, tamamlayacaz, size göndereceiz.
Siz yaplan hesaplar, tesisleri kontrol edeceksiniz. Bir kontrol dosyas tutulacak;
mühendis arkadamz baka yere tayin olsa da bu kontrol dosyasndaki imza geçerli olacak.
kincisi, poligonlarmzn hesaplarn yapacaz. Yine yükleniciler bizden is hkak alacaklar zaman, gelip sizden poligonlar kontrol e recekler, ondan sonra parasn ödeyeceiz.
Üçüncüsü, ayrma çaplar kesinleecek, yani sizin kontrolünüzden geçecek.
Bunun is hkak bedelini öderken, sizin olurunuz, yani ‘Evet, kabul edilmi r’
yaznzdan sonra ödeme yapacaz.”
Bu koullar, bizim yüklenici arkadalarmz iin banda çok rahatsz e : “Siz, mühendis olduunuz halde, kadrolarnz da bulunduu halde, kendi kontrolünüzü kendiniz yapmyorsunuz, bizi kadastronun kucana a yorsunuz.” dediler. Bu sözcüü bilerek kullanyorum, çünkü arkadalarmzn ifade e i sözcüktür bu. Hayr, tam tersine, ben bunun son derece doru olduunu düünerek özel
artnamemize de bu nedenle koymutum. Daha önce Fethiye’ de geni bir alanda uygulama yapm k, özel büroydum ben o zaman; eski nirengilerden çk aldk, poligon hesaplarn tecviz içerisinde tu uramadk.
Ancak u aklmza gelmedi arkadalar; ne benim, ne genç mühendislerin, ne de çok deneyli mühendislerin: 1957’de Fethiye’de deprem olmutu. Biz sadece sahildeki binalarn yer dei rdiini, ykldn düünmütük. Yerkabuu hareketlerinin tepelerdeki nirengileri de 40-50 san m, ha a 70-80 san m yerinden kaydrdn, farkl konumlara i ini ilk anda anlayamam k. Ne zamanki 18.
Madde Uygulamalarnda nirengiler ölçüldü ve koordinatlarnn farkl çk ortaya konuldu, o zaman yüklenici arkadalarmz, bizim artnamemizin doru ve gerekli olduunu, kendi ilerinin de bir daha geriye dönmeyeceini fark e ler. Karlkl
güven içerisinde bu ilemleri yürü ük.
Yine o 18. Madde Uygulamalarnn yürütüldüü srada, baran çaran
ahslar dâhil, onlarn avukatlar dâhil, herkese açk paneller düzenledik; herkes geldi, suçlamasn da yap , yantlar da verildi. Daha sonra bütün i razlar tek tek inceledik ve gerekçeleriyle i razlar ya kabul e k ya redde k. kinci ihalelerimizde bu kez i raz eden kiileri, dilerlerse avukatlaryla birlikte encümen huzuruna çardk. Fethiye çok büyük bir kent deildi o zaman ve de kiilerin kendi i razlarn
sözlü olarak da dinledik, niye öyle yap mz biz de sözlü olarak karlkl payla k.
Bu, belediyenin uygulamalaryla toplum arasnda karlkl bir güven duygusu yara . Bu nedenle, bence bundan sonra yapacamz her ite önce topluma açk olmak, ar idareler arasnda yetki paylam gerçeini kavramak; yetki karmaas, yetki tar mas yerine, bu ii en doru ve geriye dönüü olmayacak biçimde nasl yapacamz ortaya koymak, bence en doru adm olur.
Burada sizlere, bir-iki soru sorup sözü Cemal Bey’e brakmak is yorum.
Daval parseller bizim uygulamamz durdurur mu; sormak is yorum. Parsel alanlaryla ilgili ise dava elbe e durdurur. Mülkiyete ilikin dava varsa, durdurur mu; genelde durdurmaz, ama durduran yönü de var mülkiyet davalarnn. Nasl?
Vasf deiikliiyle de ilgiliyse dava, o zaman ilem durdurulmal, yani “Ayn
zamanda buras orman” deniliyorsa, o zaman uygulama ileminin yürütülmemesi gerekli. te bizler, gerçekten ilk tapu kaytlarn çkarrken, bütün bu bilgilerin çok salkl çkarlmasn ve admlarmz ona göre atmamz gerek ini bilmek durumundayz.
Ar , bir ey daha söylemek is yorum: 18. Maddede Harita-Kadastro Mühendisine verilen yetkinin herhangi baka bir kiiye ya da kuruma verildiini söyleyebilir miyiz? Yani hâkim bile karar verirken, bilirkii raporlar isteyecek, inceleyecek ve onlara bal olarak bir karar verecek. Biz ise yüzlerce parseli, binlerce hissedar bir yerden bir yere tayan, mülkiyetlerin yerini dei ren kararlar veren insanlarz.
Peki, bir soru daha sormak is yorum: Cemal’le yataz, bizim de eksikliimiz ayn zamanda, ama son zamanlarda onu kapatmaya çalyoruz: Bugüne kadar 18. Madde Uygulamalaryla ilgili, yani parselasyon planlaryla ilgili içinizde detayl açklama raporu yazan oldu mu hiç? Yoksa öyle mi yap k? Gi k, tapu kaytlarn çkardk, yeil alana, camiye, karakola gidecek yerlerin hesabn yap k, DOP’umuzu, KOP’umuzu hesapladk; imara tahsis, bilgisayara koyduk, dümeye bas k, herkes yerine… Açkta kalan urada verdik, burada verdik, tutmad, böldük hisseleri, gönderdik belli yerlere, “Hesap tu u” mu dedik?
Deerli arkadalar; bu durum bizim mesleimizin aleyhine olduu kadar, Belediye mar Dairesi Bakanmzn belir i gibi, 18. Maddenin Uygulanmasnn önünde en büyük engellerden biri de bizim yap mz ilemlerin bozulmas, iptal edilmesi. Peki, biz rapor veren bilirkiileri ele rebiliriz, ama önce kendimizi ele rmeliyiz. Nitekim 2005’te Bayndrlk ve skân Bakanl mar Yasas’nn dei rilmesi için hazrlk çalmalar yap . Biz Oda olarak bir komisyon kurduk, 18. Maddede belir len parselasyon plan tanmn öyle yapalm dedik. Nasl ehir planclarnn imar plan tanmnda, plan açklama raporuyla bir bütünse, bizim de parselasyon planlarmzn açklama raporuyla bir bütün olduunun yasada yer
almas gerekir. Ancak yasada yer almasa da bizim bunu imdiden uygulamaya balamamzn önünde hiçbir yasal engel yoktur. Tam tersine kamusal, toplumsal yarar vardr. Buna nereden balamal; biraz önce dediimiz daval parselden, yüzölçümlerinin tutmamasndan, yanlma snrnn dna tamasndan; imar planlarnn meclis kararlar, ask ilan ilemlerinin yasalara uygun yaplp yaplmadna, tanan parsellerin neden ve nereden nereye tandn ifade eden da mlara varncaya kadar hepsi de açklama raporunda yer almaldr.
Ben uygulamadan bir örnek vermek için bir soru daha sormak is yorum: Siz altlnda imar parseli olumad için açkta kalan parselleri imara tahsis e niz, bazlar yeil alandayd, onlar tanacak; baz parsellerin de çok az zayia olduu için, kendi altlnda imara tahsis edildi, yannda da bota imar parselleri kald, onlara sonra da m yapacaz. Bunlarla ilgili bir çizelge yap nz m ve bir bilgi pa as üre niz mi? Ar , yapmsanz, kendi altlnda verilemeyen parsellere ayr
bir çizelge yap nz m, bu çizelgede alanlarn alt alta yazdnz m? Siz parselleri baka yerlere tarken hangi açkta kalan parsele tam imar parseli verdiniz, kaç tane verdiniz, nerede verdiniz, kaç metre tadnz? Ar , emsali, KAKS’ neydi tadnz yerde? Bütün bunlar bir çizelge haline ge rip kendi raporunuza altlk olarak ortaya koydunuz mu?
Bütün bunlar yapmayan bir Harita-Kadastro Mühendisi, böylesine yetkiyi olumlu anlamda kullanmam olur. Sonuçta da sizin kafanzdan belli eyler geçmi
olabilir, belli koullar yerine ge rerek da mlar yapm olabilirsiniz, ama onu ilk bata inceleyen bir baka bilirkiinin, hele hele belediye encümeninin, i raz eden hukukçunun, onu inceleyen idare mahkemesinin ya da Dantay hâkiminin beyninizdekini okumas, anlamas mümkün deil. te biz bunlar anlatmaynca, i gidiyor, bilirkiinin iki dudann arasndaki rapora kalyor. O nedenle, önce bu milat olsun, bu bölgede de öyle olsun, bir çizgi çizelim; bundan sonra yaplan her parselasyon plannda açklama raporunu belediyelerimiz, özel idarelerimiz de istesin, bizim meslektalarmz da yapmak zorunda olsun. hale edilirken, özel artnamesine özel bir hüküm olarak bu konulmal, biz Harita ve Kadastro Mühendisleri Odas olarak konulsun isteriz. te bunu yapabilirsek, dünle bugün arasnda çok büyük bir farkl adm atm olacaz diye düünüyorum.
Ben sözü Cemal arkadamza brakyorum. Biraz sonra da Bayram Uzun arkadamz gelecek. Daha sonra da soru-yantlardan sonra özetlerken belli önerilerde de bulunmaya çalacaz.
Teekkür ediyorum.
CEMAL LEYC (Orta Dou Teknik Üniversitesi Öre m Üyesi) - Teekkür ederim.
Deerli meslektalarm, deerli örenci arkadalarm; hepiniz ho geldiniz, hepinizi saygyla selamlyorum.
44 sene sonra tekrar Adapazar’na gelmekten çok mutluyum. Ben 1967 ylnda Adapazar’nda tapu fen memuru olarak görev yap m. Bir yl burada görev yap m, ha a depremde de Adapazar’ndaydm. O nedenle, 1966-67 yllarndaki Adapazar’yla imdiki Sakarya’y mukayese ediyorum; tabii çok deimi. Daha önce geldiimi bilmeyen arkadalarm için bunu balangçta belirtmek isterim.
Arkadalarm; biz Hüseyin Bey’le yolda beraber gelirken, buradaki bu seminer mi, panel mi, bunu biz anlatalm, siz dinleyin eklinde programlamayalm dedik. Bölgenin bize ulaan veya ulamayp u anda bize ula racanz sorunlar
var, onlarla konuyu açalm. Önce bir açl yapaym, konuya giri yapaym, ama yararl olabilmemiz için asl sizlere ih yacmz var. Özellikle arkadalarm da bunu belir ler. Lü en sorunlar bize ile n ki, biz sizlere yardmc olalm, yani panelimizin sonucu bu bölge için yararl olsun.
Bölgeden bize gelen veya bizim bildiimiz baz sorunlar var; yalnz Kocaeli’nin, Adapazar’nn sorunu deil, tüm Türkiye’nin sorunlar, ama bazlar özel sorunlar.
Onlar öyle ksaca ben bir özetleyeyim is yorum. Sonra sizin sorularnza göre konuyu yönlendireceim.
Parselasyon planna biz farkl adlar da veriyoruz; ha a dersi verirken de çocuklar zaman zaman “Hocam, niye bu kadar çok ismi var?” diye bana taklyorlar ODTÜ’de. Bu uygulama için hamur kural, parselasyon plan, 18. Madde Uygulamas, Arsa-Arazi Düzenlemesi gibi farkl adlar verilebiliyor. 18. Madde Uygulamasnda baarl olabilmemiz için öncelikle uygulama öncesi çalmalar yapmamz lazm, bu çok önemli. Hüseyin Bey bir bölümünden bahse ; mülkiyetle ilgili bölümünden
bahse , tapudan bilgilerin alnmasndan bahse . Hemen akabinde düzenlemeye giren kadastral parsellerin mutlak suretle alan hesabnn yaplmas lazm. Tecviz dediimiz, zaman zaman yarg mensuplarnn bile takld, onu ksaca “kabul edilebilir hata snr” olarak vas andrmakta yarar var, tecviz eski kelime olduu için çou anlamyor; bu snr aan yerlerdeki yaplmas gereken ilemler, mutlaka önceden yaplmal.
Sonra atladmz bir konu var; mutlaka bir saha gezmesi yaplmal arkadalar, hiç yapmadmz bir ey. Hâlihazr Harita yapldktan sonra -mar Plan aamasnda da belli bir süre geçmi olabilir- uygulamaya kadar acaba zeminde açlm yollar var da bunlar pa ada ili deil mi? Acaba tam mar Plan’nda belir lmi yolun üzerine daha sonra ruhsatl veya ruhsatsz yap m yaplm? Acaba bunlarn bu haliyle braklmas, ileride mar Plan’nn iptalini ve dolaysyla Parselasyon Plan’nn da iptalini gerek recek mi? Bunlarn mutlaka bir zemin gezmesi olarak ara rlmas
lazm.
Yapmadmz bir konu da u: Ben Ankara Belediyesi’nde 1980 de mühendis olarak baladm. Sonra Ankara Büyükehir Belediyesi’nden, mar Dairesi Bakan
olarak 1998’de emekli oldum; bizzat uyguladm konular var, çok rastladm.
mar Planlar’nn çizimi esnasnda hata yapldn zaman zaman gözledik. En çok rastladmz; ehirci meslektam “Yola 20 metre” demi, yuvarlaa çevirmi r, ama çizime bakarsnz, 15 metre. Acaba 15 metre düündü, yanllkla 20 metre mi yazd; yoksa 20 metre olarak düündü de yanllkla çizimi mi 15 metre yap ?
Yine bama çok gelen olaylardan birisi; 10’ar metre cepheli sanayi parseli, 10 tane parsel var ve adann cephesi 100 metre olmas lazm. Bir bakyoruz, ölçüyoruz, 105 metre. Acaba 11 tane parsel düündü planc, 110 metre olmas
gerekirken yanl m çizdi; yoksa 10 tane düündü, çizimi yaparken mi 5 metre fazla yap ? Bunlarn mutlaka önceden çözüme kavuturulmas gerekir. Aksi takdirde, siz o haliyle aynen ondan kopya çeker gibi o ilemi yaparsanz, yarn öbür gün
mar Plan deiiklii gerekebilir ve sizin Parselasyon Plan’nz sil batan olur. Yani Parselasyon Plan hazrlk çalmalarnn çok dikkatli ve ince yaplmas lazm.
Mülkiyet konusunda çok rastladmz olaylardan birisi u: Hisseli parsellerde zaman zaman hisse ayrmlar yaplrken payn büyütüldüüne, ancak paydann da
ayn oranda büyütülmesinin unutulduuna çok rastladm. Bir basit örnek vereyim:
50 bin metrekarelik bir arazi, bakyorsunuz ki paylar toplanmasnda 55 bin metrekare. Payyla beraber ayn anda payday da büyütmü olsa, o hata olmayacak.
Bilerek ya da bilmeyerek bu hata yaplyor, bunlara da çok rastlyoruz.
Kat mülkiye ne geçmi parseller düzenlemeye alndnda, çok büyük sorunlarn çk zaman zaman kulamza geliyor. Bu hususta çok dikkatli olmak gerekir. u andaki uygulamakta olduumuz ve 1985’ten beri hiç deimeyen yönetmelik, 18. Madde Uygulama Yönetmelii. Biliyor musunuz, bunu inceleme olana buldunuz mu? 9 Kasm 1985’te Resmi Gazete’de mar Kanunu’nun yürürlüüyle ilgili 9 tane yönetmelik yaynland ayn anda ve hepsi kanunla ayn
anda yürürlüe girdi.
Biz 18. Madde Uygulama Yönetmelii’ni yazarken, tek uygulayc yalnz bendim. O zaman Ankara Belediyesi Harita ube Müdürüyüm ve eski 6785’in 42’sini uygulayan kii olduum için, özellikle zaten taslak olarak da benim hazrladm bir yönetmelik r u andaki. Benim baz ilavelerim de var oraya, kanunda olmad
halde; mesela KOP. KOP yasada yok, Cemal leyici maddesi o, ben koydum onu.
Çok i raz oldu, “Neden KOP’u koyuyorsunuz?” diye. Bir olay anla m onlara, ondan sonra komisyondaki arkadalarm, “Cemal Bey, sen haklymsn” dediler.
Ha a dedik ki, “KOP’u koyalm, iptal edilirse edilsin” Çünkü yasada olmayan, yönetmelikle ge rilemez, bunu biliyoruz. Ancak ne oldu; u anda oturdu, herkes memnun. Nasl düzenleme ortaklk paynda düzenlemeye giren her gayrimenkul malikinden, ayn oranda pay alyorsak, -ama bedelsiz olarak alyoruz- bu defa okuldan, salktan onlar is fade etmeyecek mi?
Yönetmelii hazrladmz zaman okul DOP’tan karlanmyordu, 2003 Aralk’ta Yasa deiiklii ile DOP’a dâhil edildi okul alanlar. Salktan da oradaki bölgedekiler is fade edecek, kütüphaneden de, yani dier kamu alanlarndan da herkes is fade edecei için, bunlar da düzenlemeye giren kadastral parsellerin alanlar orannda pay alalm ilgililer adna tescil olsun ve ya rmc kurulu bedelini ödeyerek parsele el atabilsin dedik ve yönetmelie koyduk. Çok ükür pek iptalle karlamadk ve orada oturanlarn ih yac olduu için, pek kar gelen olmad.
KOP’u neden ilave e k, u anda girmeyeyim ona, zamanmz çok kstl, isterseniz yeri geldiinde bahsedeyim.
Parselasyon Planlar’nda dikkat edilmesi gereken eyler neler? Efendim, parselasyon raporundan Hüseyin Bey bahse , aman lü en bunu unutmayalm.
Raporu düzenlerken, Parselasyon Plan’n onayan kiiler, hangi parsel için ne yapldn bilmeliler. A parseli yeilde kald, yolda kald, ama ben müstakil bir imar parseli tahsis edebilmek için bulunduu yerdeki parsellerin kat adedi ve deerine edeer urada yer verdim, 50, 100, 250 veya… metre ileride. Bunu rapor olarak belirtmeli. Ha a iptal davas açldnda, “Evet, biz her parseli tek tek inceledik, ancak burada müstakil yer verebildik.” Baka ne yapabilirdik?
DOP‘un alnmasndan dolay hemen yanndaki parselde 5 metrekare boald, oraya ver, 20 metrekare orada, yani vatanda kuba yap, sonra vatanda hakl
olarak, “Benim müstakil parselim parça parça oldu” deyip dava açsn ve ilk mahkemede belki de bilirkiiye dahi gerek görmeden idari yarg tara ndan iptal edilsin. Bu çok önemli, bunu mutlaka oturtmanz lazm. Yasa deiiklii ve ona bal
olarak yönetmeliklerde bize görev verirlerse - genelde eskiye pek rabet olmuyor arkadalar, onun için biz de sesimizi çkaramyoruz - memnuniyetle elimizden geleni, tecrübelerimizi, deneylerimizi o yönetmelie yanstmaya çalrz.
Arkadalarm; yap mz bir dier hata, mar Kanunu’nun 19. Maddesi’ndeki Parselasyon Planlar’nn ilgiliye, gayrimenkul maliklerine duyurulmas konusu.
Her ne kadar yasada “Mutat vastalarla duyurulur” diyor ise de -biraz sonra size Dantay dare Dava Daireleri ve Dantay 6. Dairesi’nin kararlarn göstereceim - 18. Madde Uygulamas, Parselasyon Planlar, mar Planlar gibi genel düzenleyici ilem deil, sübjek f ilem olarak dari Yarg tara ndan deerlendirildiinden, mutlaka sonuçlarnn ilgililerine 7201 sayl Tebligat Yasas hükümlerine göre duyurulmas gerekmektedir.
Ne yapyor idari yarg? Siz “Resmi Gazete veya Mahalli Gazete, Türkiye çapnda çkan gazetelerde ilan e m, hoparlörle duyurdum” demenize ramen, bizzat muhatabna tebligat yapmadnz müddetçe, aradan yllar geç kten sonra - ki benim bama geldi ve tela si çok zor - dava açlabiliyor ve iptalle sonuçland
zaman, geri dönü yapmanz lazm, geri dönü de o kadar zor ki…
Ben biraz önce bahse m, ilk memuriye m 1960 Kastamonu Devrekâni
lçesi. Aa yukar demek ki meslee gireli 51 yl olmu, 51 yldr bu meslein
içindeyim. Tapulama Müdürlüü’nde, ehir Kadastro Müdürlüü’nde, Tapu Fen Amirlikleri’nde ve Belediyede teknisyen ve mühendislikten daire bakanlna kadar görev yap m, uygulamalar bizzat yap m, ama geri dönü kadar zor bir ilem ne yazk ki yok. Hele aradan yllar geçmi, mülkiyetler deimi, mahkeme kararlaryla izale-i üyu dediimiz ortakln giderilmesi davalar açlm, sa lar olmu, balamalar olmu. Kadastral dokuya dönüp tekrar ayn anda yeni da m yapmak o kadar kolay deil arkadalar, çok tecrübe isteyen, çok deneyim isteyen bir konu ve hakikaten de çok zor ama yapmamz yasa gerei.
Hele zaman zaman çok rastlanr; dare Mahkemesi kararlar mutlaka uygulanmal m, yoksa adli yargya gidip… Planlarn iptaline, ölçü krokilerinin iptaline, da mlarn iptaline, eski kadastral dokuya, hisseli parsel durumuna veya müstakil parsel durumuna - müstakil parsel durumuna nasl gelecekse yllar sonra bir sürü sa lar olmu, el dei rmeler olmu- dönülmesiyle ilgili kararlar var. nann arkadalarm, bunu uygulamak çok zor.
2577 sayl dari Yarglama Usulü Kanunu’nun 28. Maddesi çok açk; yürütmeyi durdurmadan sonra herhangi bir ilem yapmamanz gerekir. Ayn zamanda iptal kararndan sonra, bir ay içerisinde karar yerine ge rmeniz veya yine yasada -çünkü bazen bir ay içerisinde yerine ge remiyoruz- “Teebbüste bulunmanz”
demi. te bu ilemleri mutlaka yapmanz lazm. Aksi takdirde, tazminat davasyla kar karya kalnabilir, uygulamayanlar hakknda “görevi ihmal veya kötüye kullanmak” suçlamas ile haklarnda kamu davas açlabilir ayrca iptal kararlarnn bir ay içersinde yerine ge rilmemesi/ge rilememesi halinde adli yargdan karar alnmas gibi hususlarla kar karya kalabilirsiniz.
Yine hukukçu arkadalarmz zaman zaman sizleri bilerek ya da bilmeyerek yanltabiliyorlar. dare Mahkemesi kararlarnn bir üst mahkemeye, yani Dantay’a müracaat edilmesi uygulamay durdurmuyor arkadalarm. Adli yargdaki olaylar farkl, idari yargdaki olaylar farkl. Adli yargda mahalli mahkemelerin verdii kararlar üst mahkemesi olan Yargtay’a gider, Yargtay’n karar karar düzeltmeye gider, ondan sonra ancak kesinleir. Ama idari yargda böyle deil; dare Mahkemeleri’nin kararnn Bölge dare Mahkemeleri’ne i raz veya Dantay’a i raz, dare Mahkemesi’nin kararnn yürütmesini durdurmuyor. O nedenle
arkadalarm, zaman zaman farkl, ho olmayan eylerle de kar karya kalyoruz, ama bir ay içinde uygulamanz veya teebbüste bulunmanz gerekir.
Arkadalarm; DOP olarak ha rlarsanz, mar Kanunu’nun ilk çknda, 1985 ylnda 8 tane kullanm vard. Bunlar, yasadaki srasyla yol, meydan, park, otopark, çocuk bahçesi, yeil saha, cami ve karakol idi. Biliyorsunuz, Avrupa Birlii, “Dini tesis, ibadet yeri, yalnz cami deil, dier dinlerin de ibadet yaplan yerleri var.
Bu nedenle cami olarak gerek yasada, gerek yönetmelikteki belir iniz ifadeleri dei rip ibadet yerine dönütürmeniz gerekir” dedi ve bunu yap k biliyorsunuz.
Ayrca Aralk 2003’te 5006 sayl Kanun’la 2 kullanm daha ge rdik. Bunlar ne; ilköre m ve ortaöre m de düzenleme ortaklk pay (DOP) kapsamna alnd. Üzerinde okul olan ve Hazine adna kaytl bir gayrimenkul, uygulamada düzenleme ortaklk payndan çkarlaca yerde, dorudan doruya üzerinde okul olduu için, Hazine parselinden oluturulmaktadr. Doal da o, olmas gereken de o; ancak Hazine zaman zaman “Hayr, burann DOP’tan çkar lmas gerekir. Buray
düzenleme ortaklk payndan çkar p geldisini DOP olarak Hazine adna tescil edelim. Bana da çevreden konut verin, caret parseli verin.” diyebilmektedir.
Arkadalarm; tabii burada bilirkii arkadalarma çok büyük görev düüyor.
Bazen iptali uygundur raporu veriliyor. O raporu veren bilirkii arkadam; 5006 sayl Kanun’un ilk ve ortaöre m alanlarnn düzenleme ortaklk payndan karlanmasna ilikin Yasa Tasars’nn acaba madde gerekçeleri ve genel gerekçe ne, oraya bak nz m? Orada diyor ki, “lk ve ortaöre m alanlarnn elde edilmesi çok zor, kamula rma Milli Ei m bütçesinin dengesini bozuyor. Normal rayiç bedelle almak istediimiz yer, kamula rmaya kald zaman, 10 ka , 20 ka , 50 ka deerlerle kar karya kalyoruz. Bu nedenle, zorlandmz için bunlarn DOP’tan karlanmas.” Yani “Karlanan yerleri de DOP’tan karla” demiyor,
“Onlara baka yer ver” demiyor, ama ne yazk ki farkl bir görüle iptal karar
verilebiliyor. Burada bu gerekçeyle i raz zaman var m, yok mu, bilemiyorum.
raz bi yse, karar yerine ge rmek zorundasnz.
Sonra mal müdürlüündeki veya de erdarlktaki gerek meslektalarm
yeni bir moda bala ld. Salk alan var, kütüphane alan var, kamu ortaklk
payndan elde edilmesi gereken kültür-elence gibi yerler var, DOP’a girmeyen ei m alanlar var. Bunlarn altl Hazine adna kaytl ve üzerinde yaplar da var, halen amacnda kullanyor. Ey belediye, ey özel idaresi; Yönetmeliin 13.
Maddesi, “Düzenlemeye giren kadastral parsellerin alanlaryla oran l olarak oluturulur bu kamu parselleri” diyor. Salk alannn üzerinde hastane, salk oca, verem dispanseri olmasna ramen, “Bunu KOP’tan karla, bana buradan yer ver.” Ne yapacak; onu satacak, Hazineye 3 kuru gelir elde edecek, düünceye bakn… Ondan sonra saln, hastanenin olduu yer, oradaki kadastral parsel maliklerinden oluturulan hisseleri kamula rmak için yllarca uraacak. Bakn, man kszl görebiliyor musunuz?
Hâlbuki biz, özellikle unu öneriyoruz: Biliyorsunuz, 18. Madde’de düzenleme sahas belirleniyor. Düzenleme sahalarn belirlerken, kamu alanlarnn da dengeli olarak dalmasn isteriz. Eer bu düzenleme sahas içerisinde kamu alan varsa ve Hazine’nin kamuya tahsis edilmemi yerleri varsa, bunlar özellikle bu p yerlere verin ki, orada konutlar yaplmaya baland anda, ayn anda okul da yaplsn, salk da yaplsn, kültür de yaplsn ve orada yerleen halk, ei m için bir baka yere deplase olmasn diyoruz. Ancak zaman zaman bunun aksi görülerle kar
karya kalabiliyoruz.
Kapanan kadastral yollara gelince; ilk defa 1993 ylnda alnan bir karar var. “18 Uygulamas esnasnda belediyeler adna müstakil veya hisseli parsel oluturulamaz” eklinde. Dantay bu konuda hata yap kansndaym, ama hatasndan bir türlü dönemiyor. Arkadalarm; hemen söyleyeyim: 2577 sayl
dari Yarglama Usulü Kanunu’nun 2. Maddesi, “dare mahkemeleri yerindelik karar veremez.” Ama yerindelik karar veriyor. Ne yap ; “Tapu Kanunu’nun 21. Maddesi’ne göre kapanan kadastral yollar belediyenin maldr” demesine ramen.
Bir baka konuya daha deinmek is yorum. u anda da m cetvelleriniz Yönetmelie uygun mu; alakas yok. 6785’in 42’sinde cetvellerimiz vard, 3190’da 18 için hazrladmz Yönetmeliklerde ayn cetveli kullandk; özet cetveli, tahsis cetveli, ada da m cetveli, kamula rma veya düzenleme ortaklk pay cetveli ve bir de kadastro ayrma çap. Ancak u anda bakyorum, hepsi deimi,
Yönetmelie uygun bir tane yok. Bir yerde, benim imar danmanl yap m bölgede, yönetmelie uygun cetveli düzenledik, tapuya gönderdik, tapudan
“Cetvelleriniz hatal” diye geri geldi. Bir yaz ekinde, Resmi Gazete’den Yönetmeliin ekini tapuya gönderdim. “Pardon” dediler, “Dierlerini yapan hatalym” dediler;
çünkü Yönetmelie uygun yap k.
Tabii orada bizim meslektalarmzn çok büyük hatas var. Program hazrlayan bir baka meslek grubu, ama onu bizim meslektalarmz yönlendirerek “ öyle yapn” demeliler idi, ne yazk ki denilmedi. Tapu al yeni sisteme; Yönetmelikteki cetvellere göre yapsa, bu defa tescili de yapmakta zorlanacak, aynen böyle. Tabii orada kimsenin hatas yok, tamamen bizim bilgisayar mühendisi arkadalarmz
yanl yönlendirmemizden dolay programlar böyle yapld ve ar k imdi sanki Yönetmelikte varm gibi de aynen devam ediyor.
Arkadalarm; baka bir konuya daha deinip ondan sonra brakacam; o da -sorularnza göre konuyu açacam ve bilgisayarda örnekleriyle yansda sizlere göstermeye çalacam- parselasyon planlarnn en çok iptal edilen konularndan birisi. Yol, yeil alan, otopark, çocuk bahçesi, okul gibi alanda kalan kadastral parselleri ne yapyoruz? Belediye meclisi mar Planlarn onarken “Buradaki malikleri muhafaza edemezsin, bunlar bir baka yere ta” demiyor mu size? Biz yapyoruz onu, ama suç kime geliyor; “Ah haritaclar yok mu; aldlar benim yerimi, götürdüler 100 metre ileriye.” Öyle deil mi; hep suç bizde, “Bu haritaclar olmasa, çok güzel halledeceim bunu, haritaclar yapyor bu ii.” Ben de haritac olduum için çok rahatlkla söylüyorum onu, suç bize kalyor tamamen.
Arkadalarm; çevresinde yer vermek her zaman mümkün deil. 1985’te Yönetmelii hazrlarken üzerinde en çok durduumuz noktalardan birisi de buydu.
Komisyonumuzda ehirci ve mimar arkadalarmz da vard. Onlar srarla dedi ki,
“Bir mesafe koyalm, ‘Bulunduu bölge veya u çevrede bir yer verilmesi’ diye.”
Onlara uygulamadan gelen bir kii olarak izaha çal m.
Deerli arkadalar; siz 50 metre dersiniz, 51 metrede yer bulur. Olmad
o zaman, senin dediin Yönetmelie aykr ilem yap n. Onun için, gelin bunu uygulaycya brakalm. Uygulayc ayn bölgede veremese bile, yerini dei rdii vatanda zaten madur e n -çünkü rnayla kazd, aln teriyle kazandyla
ald veya atasndan kalan yeri baka kiilere veriyorsun; bunca yldr ek i biç i yeri, “Hayr, ben buray yeil alan yap m, seni baka yere götüreceim” diye - bir de ayn bölgenin inaat emsalinin veya kat adedinin al nda bir yere götürmemeniz lazm. Brakalm onu uygulaycya, uygulayc uygun gördüü, o vatandan da madur olmayaca bir yere götürsün. Amacmz, hisseli parsel vermek deil, müstakil parsel vermek, tabii kadastral parselin büyüklüü orannda.
O nedenle, Yönetmelikte “Bulunduu yerde veya çevresinde; yoksa ayn
bölge içerisinde, ayn uygulama alan içerisinde” ifadesini koyduk. Ama bilirkii meslektalarmz, nedense ayn uygulama alann pek görmüyorlar, -çok rapor var bende, zaman zaman utanyorum o meslektalarm adna, nasl veriyorlar o raporu diye- “Ayn bölgede yer vermedi” diye pat diye iptal ediyorlar.
Biz zaman zaman Hüseyin Bey’le tar mamzda unun özellikle yaplmas
gerek ini vurguluyoruz: Bilirkiiler, yalnz dava konusu yeri incelememeli, da m cetvelinin tamamn incelemeli. Evet, Cemal leyici’nin yeri yeilde kald;
çevresinde acaba verilebilecek -DOP’tan boalan yere gideceim ya- buna uygun yer var m, yoksa 100 metre, 500 metre ileride mi bulundu bir yer, onu incelemesi lazm. “Ayn bölgede verilmedi” deyip pat diye iptal ediyorlar. Ne emekler harcandn, ne parasal ödemelerin yapldn bilmeden ne yazk ki parselasyon planlar bir çrpda iptal oluyor çok üzülüyorum. Bunlar anlamak o kadar zor ki arkadalarm.
Evet, ben imdilik bu kadar bir giri yapaym is yorum. Teekkür ediyorum.
OTURUM BAKANI (Hüseyin Ülkü)- Teekkürler.
Bayram Bey hazrlk yapncaya kadar, ben size bir soru daha sormak is yorum: Uygulama yap nz bölgede hâlihazr harita revizyonu yapyor musunuz? Hâlihazr harita revizyonunu yaparken, pk hâlihazr harita gibi, sadece binann zeminle birle i noktalar m ölçüyorsunuz; yoksa kapal, açk çkmalar da ölçüyor musunuz, binann giri kapsn belirliyor musunuz? Balkonlar
belirlemiyorsanz, ne olacan, ne yaayacamz biliyoruz, deil mi? Bunlar çok basitmi gibi gelen eyler, ama ite özel teknik artnamede belediyelerimiz bunlar
bir anlamda tek tek saymal, bakmal. Korunacak binann balkonu komu parsele
veya çekme mesafesine tecavüzlü olmayacak biçimde düzenlenmeli. Ar , elbe e ki revizyon yaplyorsa, o revizyonda kaç bina ölçülüyorsa, onun keif bedeliyle ihale kapsamnda yata yans lmal ki, bu emein karl da ödenmeli, bir de ölçülmesi zorunlu hale ge rilmeli diye düündüüm için sordum.
Söz sras Bayram arkadamzda. Kendisine gerçekten teekkür de ediyoruz, uzak yerden geldi. Belki bir gecikme oldu, ama önemli deil, mutlaka bilgileriyle o eksiklik kapanacak r. Sadece unu söylemek is yoruz: “Anla mmz ksa tutarsak, sorularn yantlarn verme noktasna gelebilirsek” demi k. Bayram Bey deneyli bir arkadamz, hem söyleyeceklerini söyler, hem de zaman iyi kullanr diye düünüyorum.
Buyurun Sayn Uzun, söz sras sizde.
Doç. Dr. BAYRAM UZUN (Karadeniz Teknik Üniversitesi Öre m Üyesi)- Teekkür ediyorum.
Saygdeer hocalarm, deerli meslektalarm; hepinizi saygyla selamlyorum.
Tabii Cemal Hocamn yannda konumak biraz zor, iin duayeni olduu için. Ancak biz de akademik haya mzda -ben Arazi Yöne mi Anabilim Dalnda çalyorum- mülkiyet sorunsal üzerinde neler gerekiyorsa, tüm süreçleri çalyoruz. Onlardan bir tanesi de tanmazlarn yeniden düzenlenmesi.
Balmz bilinçli olarak “Arsa Düzenleme Yöntemi Mülkiyet Problemlerinde Çözüm Olarak Kullanlabilir mi?” olarak seç m; çünkü biliyorsunuz, ilaç faydaldr, ama doz am olunca insan zehirleyebilir. Arsa ve arazi düzenlemesini de her eyin bir çözümü olarak alglamamz mümkün mü; bunun üzerinde somut, 13 örnek üzerinde size onu anlatmaya çalacam. Sonrasnda da inovasyon, yenilikçi bir yaklam ge rebilir miyiz, onu paylamaya çalacam.
Arsa ve arazi düzenlemesine neden gerek vardr? Tabii her zaman söylediimiz bir ey var: mar Plan bir araziye geldii zaman tüm dengeyi dei riyor, en azndan kamusal anlamda nimet-külfet dengesizliine sebep oluyor. Bunun giderilmesi, ortadan kaldrlmas gerekiyor, yani sosyal adaletçi bir yaklam ge rmiyor mar Plan. Bu yöntemi 1902 ylnda Almanya’nn Frankfurt Belediye Bakan Lex Addikes geli rmi ve bu yöntem daha sonra tüm dünyaya dalm, buna Arsa Düzenlemesi diyoruz.
Uluslararas literatürde Arsa Düzenlemesi tanmlar var tabii, dünyann ciddi ülkeleri tara ndan uygulanyor. En bilineni, “kazan-kazan” oyununa dayal
bir yöntem olarak isimlendirilmi. Kamu-tanmaz sahiplerinin imar ran nn paylamna yönelik, bir ortak geliim modeli olarak tanmlanyor. Bizim kendi tanmmzda, çada kentlemenin altyapsnn ad ve çada kentlemenin hammaddesi olan topra da bu yöntemle salayabiliriz diyoruz.
Bu yöntem dünyada nerelerde uygulanyor? Dünyadaki uygulamalara bakarsak, bu yöntem dünyada en youn olarak Japon’da uygulanyor. Japonya’nn yüzde 70 arazisi bu ekilde elde edilmeye çallyor. Tayvan var, Nepal, Asya ülkelerinde youn ekilde, Avusturya’da henüz balad, Fransa’da var, Almanya’da çok etkili olarak kullanlyor; sviçre, Amerika ve Brezilya bölgesinde uygulanan bir yöntem. Tabii biz de bunun içinde varz zaten. Yani dünyada sayl ülkelerde uygulanmakta ve dier ülkeler de bunun uygulanmas için gayret göstermeye çalyorlar.
Avrupa nsan Haklar Mahkemesi’nin Türk Arsa ve Arazi Düzenlemesine bak
nedir? Arsa ve arazi düzenlemesi ilk kez Avrupa nsan Haklar Mahkemesi(AHM) huzuruna geldi. Biliyorsunuz, Anayasamzn 90. Maddesine göre Avrupa nsan Haklar Mahkemesi kararlar iç hukukumuzun üstünde ve balaycdr. Türk mar Hukuku’nda önemli bir yer tutan arsa ve arazi düzenlemesinin Avrupa nsan Haklar Sözlemesi’nin “Mülkiyet Hakknn Korunmas” balkl Ek Protokol 1.
Maddesine aykrl iddiasyla 2003 ylnda AHM’ne Türkiye’den bir tanmaz sahibi bavuruda bulundu. AHM ikinci dairesi ilk kez önüne gelen bu pilot davada, 22 Eylül 2009 tarihinde önemli bir iç had karar verdi.
raz konusu uydu: zmir’in Bornova lçesi’nde 1995 ylnda yaplan 18.
Madde uygulamasna kar “ kesilen yüzde 31 oranndaki DOP miktarnn haksz yere alnd” gerekçesiyle açlan dava, yaanlan idare mahkemesi ve Dantay süreçlerinden sonra ubat 2003 tarihinde davac aleyhine sonuçlanm r. Davac iç hukuk sonuçlandktan sonra; Eylül 2003 tarihinde “Göksel Tütün Ticaret ve Sanayi A. .-Türkiye” adl ve 32600/03 bavuru nolu davay AHM nezdinde açm r. AHM bu dava hakkndaki kararnda özetle;” davacnn yüzde 31 orannda mülkiye nden mahrum braklmas, bir yasa hükmünden kaynaklanmaktadr. Anlan oran ile
belediyelere yol, yeil alan gibi altyaplarn oluturulmas olana salanmaktadr.
Dolaysyla mülkiyete bir müdahaleyi içeren bu uygulama, kamu yararna bir amaca hizmet etmektedir. Ayrca bu DOP kesin si, anlan bölgede kamu eliyle yaplan çalmalar sonucu ortaya çkan deer ar nn bir karl olarak görülmelidir.
Öte yandan AHM, DOP miktarnn ne olmas gerek i konusunda bir sorgulama yapmak görevi olmadn” belirtmi r.
Aslnda bu kararda sonuç i bariyle Avrupa nsan Haklar Mahkemesi, bunun dünyann tüm ülkelerinde uygulanmas gereken çok önemli bir model olduu, kentleme maliye nin bir paylam modeli olduu, ama paylam biçiminin nakdi deil, ayni, yani toprak kesin si biçiminde bir ka lm olduu ve dolaysyla hukuka ve çada kentlemeye uygun olduu yönünde kesin karar verdi. Bu tüm belediyeler için de önemli bir sonuç. Yani mar Planlarnn hayata geçirilmesinde vazgeçilmez yöntem olarak Arsa Düzenlemesi kullanlmaldr.
Anayasa Mahkemesi’nin Arsa Düzenlemesine bak nedir? Zonguldak
dare Mahkemesi 1990/7 esas say ile ve u özet gerekçeyle;” Kamula rma yaplmakszn, tanmazlarn gerçek karl verilmeden bedelsiz olarak, deer ar sebebiyle kesin yaplabilmesi kural Anayasa’nn 46. Maddesine aykrdr”
Anayasa Mahkemesi’ne dava açm r. Anayasa Mahkemesi 1990/11 sayl 21 Haziran 1990 sayl karar ile bu bavuruyu reddetmi ve Arsa Düzenlemesini öyle tanmlam r:
“Salkl ve çada kentleme koullarnn gerçeklemek amaçl bir kamu hizmet giriimidir ve uygulamaya devam edilmelidir”
Mevcut ve gelecekte nasl bir arsa düzenlemesi? Türk mar Hukuku’nda da Arsa Düzenlemesi geni anla lm, ama mülkiye n yeniden düzenlenmesi süreci, yeni bir arsa oluturma süreci. Salt mülkiyet düzenlemekle yetmiyor, bunu 3 boyutlu tasarlamanz gerekiyor; hem mülkiyet geometrisini düzenleyeceksiniz, hem altyapl arsa haline ge receksiniz, hem de üçüncü boyutu, yükseklik boyutunu tanmlayacaksnz. Bunun hepsini bir arada düünmemiz gerekiyor.
Yansda solda görülen ekil, inorganik, yani çeitli geometrik desenlerde kadastral parseller. Yllardr unu söylüyorduk: “mara uygun, kent ekonomisine
uygun, op mum sayda parsel üretelim.” Ama ben ar k öyle demiyorum, ben yeni model diyorum, “havuzlama yöntemi”, yani kentleri ar k bölmüyoruz, toplula ryoruz; birçok dona sn ada içinde barndran “ada baznda havuzlama”
diyoruz ve sonuçta sol tara a görülen toplu yerleime geçmek zorundayz. Kolay m; deil, bunu tar acaz.
Havuz mekanizmasnn animasyon gösteriine bakarsak, gerçekten parsel, DOP kesiyoruz, yüzde 60 ekilde parsel veriyoruz. Burada Cemal Hoca’nn dedii gibi, DOP dona alann kesiyoruz, imar parseline veriyoruz. Dünyada tek örnek ülke bizimki, dier ülkeler böyle deil, bizim de bir an önce ona geçmemiz lazm.
Bu, u: Japonya ve Kore örneinde salt DOP kesilmiyor; DOP yüzde 35 ar yüzde 10 rezerv alan kesiliyor. Bu ne ie yaryor? DOP’u alyor, diyor ki, “DOP neyime yetecek; altyapsn, topran aldm. Peki, üstündeki yaplar nasl yapacam?”
Orada elde e i parselleri sa yor ve elde edilen o parsellerden gelirle altyapy
imal ediyor. Buna acilen geçmemiz lazm. Japonya bunu yaparak kentlemede çok önemli yol ald.
Yoldan hdas gerekli midir ve nasl deerlendirilmelidir? Aslnda Cemal Hoca’mn dedii gibi, yoldan ihdas bunu karlyordu, bahse im amaca dolayl
da olsa hizmet ediyordu; bence yanl yaparak bunu ortadan kaldrdlar. Dantay, bildiim kadaryla baz akademisyen arkadalarmzn verdii, doru olmadna inandm, bilirkii raporu üzerine bunu kaldrd ve “yoldan ihdas ile belediye adna parsel oluturmak gerek ini” defaatle anla yorum, örneimde göstermeye çalacam.
Ne diyoruz; “Yoldan ihdas, yola verilir.” Hocam, Sinop’a gi m; DOP s r, ama yap adas içinde yoldan ihdas var. Hesap yapyorum, eksi çkyor DOP. Nasl olacak?
Teknik bilirkii raporumda yoldan ihdasn, bu davada da görüldüü üzere, niçin olmas gerek ini yazdm. Akademik bir içerikle, yüksek mahkemenin yoldan ihdas hakkndaki kararnn doru olmad ve bu iç ha an dönülmesi gerek ini ifade e m. Üstelik Tapu Kanunu 21. Maddesi açk, mar Kanunu’nun 17. Maddesi açk, yani “Kapanan yollar, komu parsele dorudan sa lamaz veya teklif edildiinde, almaktan kaçnlrsa, uygulama yaplr” deniliyor. Demek ki orada ihdas var.
CEMAL LEYC (Orta Dou Teknik Üniversitesi Öre m Üyesi) - Hocam, 18’de var, yollarla birle rme…
Doç. Dr. BAYRAM UZUN (Karadeniz Teknik Üniversitesi Öre m Üyesi)- Evet,18. Madde de var. Çok yanl, bunun bir ekilde düzel lmesi gerekiyor.
Düzenleme ile deer ar arasnda nasl bir korelasyon var? Arsa-Arazi Düzenlemesi’nde biliyorsunuz, yüzde 40 DOP alan için teorik olarak yüzde 66 orannda deer ar nn olmas beklenir. Ancak biz çou zaman deer esasl
çalmadmz için bunu dikkate al(a)myoruz. Solda görüldüü gibi, deerin dalm hemen hemen birbirine yakn ki, düzenleme yaparken olabildiince deer eitliine de bakmamz gerekir; tanmazlarn eimine, topografyasna, mevkiine, imar haklarnn eitlii gibi baz eyler aryoruz. Yani bir düzenleme bölgesinde 10 katl imar hakk ile iki katl imar hakk bulunan yap adalarn ayn
düzenleme bölgelerinde bulundurmamak gerekiyor veya ( konut, caret, sanayi gibi) fonksiyonel kullanma balamnda. Yani ayn bir düzenleme bölgesinde hem konut hem de sanayi kullanmlar olmamal örnein.
Bakn, uygulama sonrasnda ne kadar büyük bir deer ar var; yüzde 66’y
brakn, 5-10 ka çkan yerler var. Böyle bir uygulamamz var; kadastral parsellerden olumu, uygulamadan sonra geometrisi düzelmi, bu hale gelmi.
Arsa ve Arazi Düzenlemesi hakknda belediyeler ve kadastro/tapu idareleri ne düünmektedir? Arsa-Arazi Düzenlemesi tabii bizim açmzdan çok güzel de bundan etkilenenler bu konuda ne diyor, onu da söylememiz gerekir.
Yapm olduumuz yüksek lisans tez çalmalarndan derledim; “Kamula rma yaplmakszn uygulamadan doan her türlü sorunu çözen bir araç r, biz bununla her eyi çözeriz” diyor. Ama kadastro, tapu alglamas biraz daha farkllayor;
“kadastral pa ay yenileyen, gerçekten kadastral ayplar ortadan kaldryor, fakat tapu kütüklerini sürekli etkileyen belediyelere ait bir araç r” diyor. Niye pa ay ve kütüü etkiliyor? Çünkü sürekli idari yarg iptal ediyor, bakkal de erine çeviriyoruz; bir daha geri, bir daha geri; tekrar ihya et, tekrar dön. Peki, devlet güvencesindeki tapunun sürekli iptal edilmesi tapuya güveni sarsmyor mu? Yani özdeyiimiz var, “Tapu gibi salam kardeim” diyoruz. Sanki o özdeyi anlamn
yi riyor gibi, ar k tapu gibi salam deil.
Düzenleme hakknda tanmaz sahipleri ne düünmektedir? Tanmaz sahiplerinin alglamas, imar düzenlemesinden etkilenenler önemli. Diyor ki, arsa düzenlemesi “Belediyelerin tanmaz sahiplerine payda klnma aracdr.” Demek ki canlar acm bunlarn. “Karl ödenmeksizin alnan DOP, kamula rmasz el atmadr. Deer esasl yaplmad için, tanmaz sahipleri açsndan sosyal adaletsizlik aracdr.” Yaadklar, duyduklar bilgilerle söyledikleri bunlar. Esasen bir bilgilenme noksanl var.
Örnekler üzerinden Arsa ve Arazi Düzenlemesini konumak. 13 tane örnek diyorduk, onlar imdi anlatmaya balyorum. Çok yara c olanlar var;
ka labilirsiniz, ka lmazsnz, ama bunlar irdelememiz lazm.
Örnek:1) 40 nolu parsel maliki, 41 nolu parsele tecavüzlü, görüldüü gibi burada bir tecavüz var. Mahkemeye gidiliyor, yerel mahkeme sonuçlanyor. Yargtay, binann ykmna karar veriyor, yklmasn kesinle riyor, hüküm kesinleiyor.
Hükmün icrada uygulanmas gerekiyor. O esnada bir arkadamz diyor ki, “Hayr, bunu biz gideririz; hamur yapp gideririz” diyor. Gerçekten bu adaya bal bir 18 Uygulamas yaplyor. 18. Madde Uygulamas sonucunda bakyorsunuz, tecavüzlü parsel, 10 nolu parsel olarak kurtarlm oluyor. Soru u: Arsa-Arazi Düzenlemesi, kesinlemi bir yarg kararn yok sayarak uygulamayla bunu giderebilir mi? Cevap vermiyorum, tar acaz.
Örnek:2) Bir belediye, Diyanet Vak ’na yurt binas için diyor ki, “Buray bana ver; çünkü üniversite kurulacak, meslek yüksekokuluna vermek is yorum.” Diyanet
Vak ’yla yat konusunda anlaamyor, olmuyor, ama “Ben buray alrm” diyor belediye bakan, gerçekten de alyor. 81 nolu parsel belediyeye ait, 80 Diyanet Vak ’na, da mla yer deiiyor; 81’e 1 nolu imar parselini, 80’e ise 2 nolu parseli tahsis ediyorlar, “Bak, aldm yerini” diyor. Birileri de diyor ki, “Bakanm, öyle bir ey duyduk: Arsa-Arazi Düzenlemesi, zemine ait bir uygulamaym, üstündeki binay, aac yani muhdesa ilgilendirmezmi. Dolaysyla biz o binay alamadk.”
Bu dava Dantay tara ndan, doal olarak, iptal ediliyor.
Örnek:3) Bu da çok ilginç, -tar lr, olur mu, olmaz m, bilemiyorum-
stanbul’da büyükehirlerde çok rastlyoruz; gaip bir hisse var, sahibinin yaayp yaamad bilinmiyor, gitmi bir yerlere. Müteahhit gelecek, alacak, bulamyoruz, mahkeme süreçleri var. Gaip kii son mirasçysa Hazine, deilse, yani Medeni Yasa gerei uzun bir süreci var. O zaman diyorlar ki, “öyle yapalm: Bu araziyi uygulamaya alalm. 18. Madde ile birlikte 3290 sayl yasann Ek 1 Maddesini de uygulayalm, yani hisse çözümünü de salayalm. Dolaysyla parsel sahiplerini ayr rarak 24 nolu yap adasna yaayan malikleri, gaip hisseyi de belediye hizmet alanna aktaralm, nasl olsa oray daha sonra belediye kamula rr.”
Hisseyi çözüyorlar, gaip kii Belediye Hizmet Alanna, dier taraf sorunsuz yap
adasna tahsis ediliyor, müteahhit de inaa yapyor. Sonra Dantay, paydalar arasnda ferdileme koullar olumadndan, amacn gaip hisseden kurtulmak olduu gerekçesiyle bu uygulamay bozuyor.
Örnek:4) Bu örnekte size 1 milyon metrekarelik bir araziden bir kesit sunuyorum, tamam Maliye hazinesine ait ve üzerinde hiçbir konut adas yok. Bakn, otopark, kre, kültürel tesis, neler neler, görsellik açsndan buraya sdramadm.
Ben diyorum ki, burada uygulama olmaz. Arsa-Arazi Düzenlemesi niçin yaplyor;
deer ar karlnda. Deer ar nerede nesnelleir, ete kemie bürünür;
yap adasnda. Burada nerede yap adas? Hazine de diyor ki, “Niye benim yerime kardeim 18 yap n? mar Kanunu’nun 11. Maddesini niye kullanmadn.” Böyle bir
ekilde 18. Madde Uygulamas olabilir mi? Fakat bu uygulama hakknda Dantay davac hazineyi haksz buluyor ve “Hayr, 18 için düzenleme alannda konut adas
bulunacana dair bir koul yoktur” biçiminde bir gerekçe belir yor.
Kamu tesisi adas, tek bana uygulamaya konu olabilir demek ki, hiç konut adas yok. Kadastral parsel, geri kalan kamu tesis alan. Uygulamay yapyorsunuz, DOP kesiyorsunuz, hepsini kamu tesis alanna veriyorsunuz, o da yarn kamula rmay bekliyor. O zaman bunun bir anlam yok ki. Dantay o kararnda
unu da söylüyor: “Malik de önemli deil, Hazinede olmayabilirdi buras” diyor.
Ne anlam var bunun? Burada Dantay kararna ka lmyorum, ama siz isterseniz, bu karar kullanabilirsiniz.
Örnek:5) Bakn, Arsa-Arazi Düzenlemesi’nin bir özellii u: Normal ekilde bir parseli ifraz etmek istesek ve üzerinde haciz, ipotek gibi takyidatl/kst/aypl
bir durum söz konusuysa, ifraz yapabilmek, terk yapabilmek için o haciz ve ipotek sahibinden izin almanz gerekir, istee bal uygulamalarda. Ama 18. Madde Uygulamasna bakarsanz, ne diyor; hiçbir ey onu durduramaz. Tek koul var:
Kadastral parsel snrlarna ilikin devam eden dava söz konusu ise, o ayr; çünkü snrlar henüz kesinlememi demek ki. Buradan bir bilgi saabiliriz biz, birileri sam zaten.
Gerçekten 40 nolu parselin sahibi, 3 kardeten oluuyor. Binal olan yerin al nda, 5 katl bina var ve al nda da bir beyaz eya sa yeri var. Bu beyaz eya sa cs ile ana rma arasnda cari bir skn s oluyor ve ana rma o tanmaza 500 bin liralk bir haciz koyuyor. lgili bayi “ne yapacam, ne edeceim bu hacizi nasl halledeceim ” derken, birisi yine akl veriyor, diyor ki, “Kardeim, 18’in bir
özellii var, çok önemlidir; haciz, ipotek durdurmaz uygulamay. Seni kurtarabilirim hacizden.” Binann olduu yer 3 kardete; 3290 sayl yasann Ek 1 uygulamas
sonucunda binann olduu 11 nolu parseli kardelerden birine, 1 nolu parseli dier kardee, 2 nolu parseli de hissesi hacizli olan parsel malikinin kendisine veriyorlar.
Dolaysyla 500 milyar 2 nolu parsele kaym oluyor, 1 ve 11’deki parseller hacizden ari oluyor. Haczi koyan rma aç davada diyor ki, “Biz haczi kadastral parselin tamamna yönelik tesis e k. Esasen deerli olan da binann kendisiydi.
Binal parsel ve dier parselden tahsis yerine, bizim hissesine haciz koyduumuz paydaa 2 nolu ve bo parseli tahsis ediyorsunuz. Bu parseli satarsak, biz bu paray alamayz ki. Bu özel amaçl bir uygulamadr, hacizden kurtulma amaçl bir uygulamadr”. Bu uygulama da Dantay tara ndan bozuluyor.
Örnek:6) Bu da ilginç bir örnek, genellikle televizyon lmlerinde çok rastlanr;
zengin müteahhit, fakirlerin yerini almak için bunu kullanr, oyunlar yapar, “Sizin yeriniz kör kald, buray da alaym” lan… Ayn ona benziyor, ama gerçek haya a tam lmin karl var. 20 nolu parsel, çok kymetli bir yer. Bir emekli öretmenimiz bu yerini vermek istemiyor, “Atadan kalm” diyor. Müteahhit, arka sokaa cepheli, 25 nolu imar parselini sa n alyor ve sahibinden 20 nolu parseli de is yor, diyor ki, “Ver, kat yapacam oraya.” Anlaamyorlar, sonra çözüm aranyor ve çözüm bulunuyor gerçekten. Diyorlar ki, “Burada biz yeniden uygulama yaparz.” DOP da zaten s r, önceden uygulama görmü. Yeniden uygulama yapyorlar, yani önceden parselasyonla oluan bir yer. Parsel oluuyor, ama bakn dikkat edin, ifraz ha var.
fraz ha nn anlam u: Önde 8 kat caret, arkada 3 kat konut. Kaldrlmamas
gereken ifraz ha n kaldryorlar, buray uygulama sonras 3 parsel yapyorlar, her ikisi birleiyor, resen tevhit yaplyor ve üstelik uygulamay hakl çkarmak üzere, anlamadm bir ey; tapuya erh düülmü, “Tevhit edilmek zorundadr”
diye. mar Hukuku’muzda öyle bir erh koulu yok. Dantay “tevhit amaçl imar uygulamas yaplamayaca ve dier birçok uygulama kural ihlali” gerekçesiyle uygulamay hukuka uyarl bulmayarak iptal ediyor.
Örnek:7) DOP dona larndan parsel kazanma, yaanan bir olay; ilen cami var, planda cami korunmu, yerinde var, zamannda bir ekilde edinilen bir cami, uygulamaya giriyor. Diyorlar ki, “Nasl olsa DOP’tan karlanacak.” Camiye ait tapudan DOP kesin si yap ktan sonra, 5 nolu imar parselini tahsis ediyorlar cami parseline, öte yandan DOP kapsamnda da cami alan karlanm oluyor. Bu oldu mu; olmad. Dantay buna ne diyor; “Bozma nedenidir” diyor, “DOP dona lar
edinilmise, bir daha düzenlemeye girse bile, onlarla ilgili herhangi bir tahsis olmaz.” Dolaysyla, daha önce mar Plan’nda yeil alan, yol, çocuk bahçesi gibi dona lar kamula rma yöntemi ile kamu eline geçmi ise bu tür alanlar daha sonra arsa düzenlemesine girse dahi birer DOP dona s olduklar için olduklar
gibi kamuya tahsisli alanlar olarak korunmal hiçbir ekilde imar parseli olarak tahsisat almamalar gerekmektedir.
Örnek:8) Arsa-Arazi Düzenlemesinin bir güzel yan da ne, tanmaz sahiplerine kazandrd mali kolaylklardr. stee bal ifraz, tevhit, parselasyon esasl parçac
mar Uygulamalarnda ifraz harc, cins deiiklii harc, tapu harc ödenmek zorunludur. Oysa. 18. Madde Uygulamalar, re’sen yapld için Harçlar Kanunu ve dier kanunlar gerei, yukarda belir len her türlü harç, ücret ve vergilerden mua r. Örneimiz birçok parselden olumu ve özelle rilen bir fabrikaya ait bir düzenleme bölgesi. Ruhsat almak is yorlar, belediye, “Kardeim, kural siz bilmiyor musunuz? Bir bina yalnz bir parsel üzerinde bulunabilir. Sizin binalarnz bir sürü parseller üzerinde, bunlara ruhsat veremem.” diyor. Ruhsat talep edenler
“Ama devlet kullanyordu” dediinde “O devle , imdi siz özelle niz.” Fabrika sahasnda kalan onlarca parsellerini tek parsel yapmak ve cins deiiklii için karlarna çok yüksek tevhit ve cins deiiklii harc ile DASK sigorta ücre çkyor.
Sonra bir arkadamz bir ekilde ilham veriyor, yara c bir arkadamz, diyor ki,
“Sorun deil, biz bunu tevhit amaçl bir 18 Uygulamas yapabiliriz.” Gerçekten uygulama yaplyor, çok güzel ekilde bir araya geliyor, hepsi bir fabrika kampüsü haline ge riliyor, tevhit edilmi oluyor; hem parseller kurtuluyor, hem cins deiiklikleri neyse yaplyor, her eyi halletmi oluyorlar. Tabii yine Dantay
“Bu özel amaçldr, 18. Madde Uygulamasnn mali is snalarndan yararlanmak amaçldr” diyor ve bozuyor.
Örnek:9) mar Uygulamas yapabilmenin koulu, onayl bir uygulama imar plan olacak, ama imar planlarnda arazi kstl m, kstsz m, ona da bakm
olacaz. Burada bakn, Tarmsal Nitelii Korunacak Alan (TNKA), arsa üre mine kapa lm kstl bir alandr. Salt tarmsal nitelii korunacak alanda mar Plan
Uygulamas yaplabilir mi, tar ma konusu. Bence yaplamaz, çünkü arsa düzenlemesinden amaç, yaplamaya uygun 3 boyutlu imar hakk tanmlanm
arsa üretmek r. TNKA alanlarnn düzenlenme ih yacnn, Arazi Toplula rmas
balamnda deerlendirilmesinin daha doru olaca kansndaym.
Örnek:10) Bu örnek ilham verici ve inova f bir örnek. mar plannda bakn, blok 5 kat ve “ Yeil Alan + YOP=Yer Al Otopark” oluan bir düzenleme bölgesi söz konusu. Uygulama yapyorlar ve 14 nolu parsel maliki diyor ki, “Buras ken n
en güzel yeri, çok kymetli bir yer. Bana 11, 12, 13 tane konut vermeyin de, yer al
otoparkn bana verin, benim adma tescil edin.” Buras çok ilginç, çi fonksiyon tanmlanm DOP ile elde edilen üstü yeil alan-al otopark. 14 nolu parsel maliki
“Sadece otopark olan alan, tahsis alanma karlk bana verin” diyor. Olabilir mi, bilemem, ilginç.
CEMAL LEYC (Orta Dou Teknik Üniversitesi Öre m Üyesi) - Buradaki amaç, kamuya ait bir otopark…
Doç. Dr. BAYRAM UZUN (Karadeniz Teknik Üniversitesi Öre m Üyesi)- Kamuya ait bir otopark olmas lazm, yani kiiye tahsis edilemez…
Örnek:11) Bu örnei, deprem odakl çalmalarmzda da kullanabiliriz. Bunu isterseniz tar alm bu pla ormda. Bakn, u aday düünün, bu adada kat ir fak
kurulmu, belli, sa lar da yaplm. u 3 numaral parsel dediim yer var ya, bunun tamamn yüklenici kendine brakm ama henüz hiçbir inaat faaliye nde bulunulmam.
Müteahhit belediyeye bavurup diyor ki, “Tara ma kalan kat ir fakna konu alandaki binalar ina edemedim. naat ruhsa içinde 5 yllk sürem doldu.
Dolaysyla yeniden ruhsat alabilmek için, tüm kat maliklerinden muvafakat almam lazm. Buna da bir ksm kat malikleri yanamyor. Çaresizim. Biz unu is yoruz: Biz ek 1 uygulamasyla mülkiyetlerin ayrlmasn is yoruz” kim diyor; bu 3 nolu parsel sahibi ve belediye, kat ir faknn da bir paylam plan olduu, aslnda zemine odaklanmak gerek ini söylüyor ve uygulama, Ek 1 uygulamas yaparak
2, 3, 4, 5 nolu parsellere ayryorlar. u anda bu Dantay’n önünde, ne olduunu bilmiyorum. Buradaki olay, kat ir faknn bir paylam, vaziyet durumunun da bir paylam, yani bir taksim olduu yönüne gidiliyor, ama ne olacan bilmiyorum.
86’dan önce olumu, “Önemli bir açlm” diyor Cemal Hoca’mz. “Olumusa, vaziyet plan da bir paylam gösterir, dolaysyla Ek 1 uygulamasna konu olabilir”
diyor. Bence önemli, bunu not almakta fayda var.
Örnek:12) Dantay’n birbiriyle çelien iki karar var. Benim gitmi olduum oradaki kararda ben unu söylemi m: “Arsa ve Arazi Düzenlemesi ayp da örter, kadastronun snr kayklklar ve alan sorunu varsa, yenilemeden öte, 18’le çözülebilir” diye bir görü geli rmi m, Dantay bunu onaylam . Sonrasndaki bir baka ayn içerikli kararnda, “Hayr, olmaz” diyor. Bakn, bu örnek, bununla ilgili bir örnek, kayklklar giderilmi, imara uygun hale gelmi, sorunlar halledilmi.
Oluabilecek komu parselden küçük hisselik yapma yerine bedele dönütürme olsa, belki daha anlaml olurdu. Öte yandan yeni kararnda Dantay unu diyor:
“Efendim, bu bizim iimiz deil. Adli yargda önce tapu kayt düzeltmesi olacak veya TKG Müdürlüü’nün 2010/22 sayl genelge gereince muvafakatle alan düzeltmesi olacak, ondan sonra ilem yapacaksnz.” Ben bunun doru olmadn
düünüyorum; çeliki var kararlarda, olmamas gerekiyor.
