HAFTALIK RAPOR 13 Ekim 2014

(1)

HAFTALIK RAPOR 13 Ekim 2014

Sanayi üretimi Ağustos ayında yıllık %12.6 arttı.

Ağustos ayı sanayi üretimi yıllık artışı beklentilerin üzerinde %12.6 olarak gerçekleşti. Temmuz ayında Bayram tatili nedeniyle çalışılan iş günü sayısındaki azalışa bağlı olarak %4.6 gerileyen sanayi üretiminde Ağustos’ta yaşanan hızlı düzeltmede geçen yıldan gelen baz etkisi ile çalışma gün sayısının normale dönmesi belirleyici oldu. Dış talepteki zayıflamanın devam etmesi ve yurtiçinde likidite koşullarındaki nispi sıkılaşmanın yılın geri kalanında sanayi üretimini ve büyüme performansını baskılaması ihtimali artmıştır.

Sanayi üretimi Ağustos ayında geçen yılın aynı ayına göre arındırılmamış verilere göre beklentilerin üzerinde

%12.6 oranında arttı (beklentimiz: %7.3, piyasa beklentisi: %8.45). Takvim etkisinden arındırılmış verilere göre ise sanayi üretiminde yıllık bazda %5.2 artış yaşandı (beklentimiz: %7.5, piyasa beklentisi: %6.0).

Sanayi üretimi arındırılmamış verilere göre Ağustos’ta bir önceki aya göre %2.0 azalırken, takvim etkisinden arındırılmış verilere göre %8.1 azaldı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sanayi üretimi ise Temmuz’da aylık bazda %1.4 azaldı. Aylık değişim rakamları, çalışma gün sayısının Temmuz ayına göre artmış olması dolayısıyla takvim etkisinin Ağustos ayında üretimi olumlu, mevsimsel faktörlerin ise olumsuz yönde etkilediğini gösteriyor.

Sanayi üretim endeksi ana gruplar bazında incelendiğinde en hızlı yıllık artışın %20.5 oranı ile sermaye mallarında yaşandığı görülüyor. Geçen yıl Ramazan Bayramı tatili dolayısıyla üretimde yaşanan azalmanın ardından bu yıl ikinci en yüksek yıllık artış kaydeden sektör %17.5 oranı ile madencilik oldu.

Dayanıklı tüketim mallarında da geçen yılın Ağustos ayında yaşanan %2.1 yıllık azalışın etkisiyle bu yıl

%14.2 artış gerçekleşti. Ağustos 2013’te en hızlı daralan ikinci sektör olan dayanıksız tüketim mallarında bu yılın Ağustos ayında olumlu baz ve takvim etkisine karşın %12.0 yıllık artış yaşanması dış talep ve yurtiçi tüketimin ikinci çeyreğe zayıflama eğiliminde olduğunu gösteriyor. Ara malları üretiminin Temmuz ayındaki yıllık %8.9 düşüşün ardından Ağustos’ta %10.6 yıllık artışa rağmen yılın ilk aylarındaki güçlü performansını yeniden kazanma eğiliminde olmadığı görülüyor.

-10 -5 0 5 10 15 20 25

Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağus Eyl Eki Kas Ara

2010 2011 2012 2013 2014

Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %)

Kaynak: TUİK

-15 -10 -5 0 5 10 15 20

Şub.12 Nis.12 Haz.12 Ağu.12 Eki.12 Ara.12 Şub.13 Nis.13 Haz.13 Ağu.13 Eki.13 Ara.13 Şub.14 Nis.14 Haz.14 Ağu.14

Takvin Etki. Arınd. San. Ür. (a-a, %)

Mevsim ve Takvim Etki. Arınd. San. Üretimi (a-a, %)

Kaynak: TÜİK

-5 0 5 10 15 20 25

Ara Malı Dayanıklı Tüketim Malları

Dayanıksız Tüketim

Malları

Enerji Sermaye Malı Ağu.13 Ağu.14

Kaynak: TÜİK

Sanayi Üretimi Ana Sektörler İtibarıyla Yıllık % Değişim

(2)

VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul

2 Sanayi üretiminin yaklaşık üçte ikisini oluşturan imalat sanayi üretimi Temmuz ayındaki yıllık %5.7 azalışın

ardından Ağustos’ta %12.3 arttı. Hemen hemen tüm alt imalat sektörlerinde yıllık bazda artış yaşanırken, en belirgin artışlar sermaye ve dayanıklı mal gruplarında gözlendi.

Öncül göstergeler Eylül ayında sanayi üretiminin ılımlı görünümünü korumakla birlikte aşağı yönlü risklerle karşı karşıya olduğunu gösteriyor. PMI Satın Alma Yöneticileri İmalat endeksinin Haziran ve Temmuz aylarında 50 seviyesinin altında gerçekleşmesine karşın Eylül ve Ekim’de 50’nin üzerinde değerler alması ancak belirgin bir canlılık yansıtmaması yatırım ve üretim ortamındaki ılımlı gidişatın zayıflıklar taşıdığını gösteriyor. Kapasite kullanım oranının Temmuz-Ekim döneminde azalma eğiliminde olması ekonomide diğer güven endekslerinin de teyit ettiği düşük bir üretim temposuna işaret ediyor.

Özet olarak, sanayi üretiminin Ağustos ayında beklenenin üzerinde yıllık %12.6 artmasında geçen yıldan gelen olumlu baz etkisi belirleyici oldu. Aylık değişim oranları Merkez Bankası’nın Mayıs ayının sonundan itibaren yaptığı faiz indirimlerinin üretimi canlandırıcı gecikmeli etkilerinin beklendiği ölçüde olmayabileceğine işaret ediyor. Enflasyondaki yükseliş baskısının devam etmesi dolayısıyla Merkez Bankası’nın faiz indirimlerine rağmen sıkılaştırıcı duruşunu koruması ve piyasa faizleri ile döviz kurunda Eylül ayından itibaren yaşanan yükselişin üretim imkanlarını kısıtladığı görülüyor. Temmuz ve Ağustos aylarına ilişkin yıllık sanayi üretimi artışlarının üçüncü çeyrek büyüme tahminimizle uyumlu olduğunu görüyoruz. Eylül ayına ilişkin öncül göstergeler ve piyasa göstergeleri, Merkez Bankası’nın sergilediği sıkı para politikası duruşu ile birlikte Eylül ayında ve yılın son çeyreğinde ilk yarıdaki tahminlerimizden daha zayıf bir üretim performansı ortaya çıkabileceğine işaret ediyor.

En büyük dış ticaret ortağımız olan Euro Bölgesi’ndeki azalan talep, Avrupa Merkez Bankası’nın faiz indirimleri ve diğer genişletici para politikası önlemlerinin etkisiyle EUR’da yaşanan değer kaybı ve Irak’a yapılan ihracatımızın azalış hızı yavaşlamakla birlikte geçen yıla ve yılın ilk yarısına kıyasla düşük seviyelerde kalma eğiliminde olması, son aylarda ortaya çıkan ve Türkiye’nin üretim dinamiklerini yıl sonuna kadar olumsuz etkileyeceği düşünülen önemli gelişmeler.

Sanayi üretiminde geçen yıldan gelen güçlü baz etkisine rağmen, Ağustos ayında aylık bazda yaşanan azalışlar ve yukarıda belirttiğimiz diğer faktörleri dikkate alarak, ekonometrik tahminlerimiz ışığında 2014 yılı büyüme beklentimizi %3.5’ten %3.3’e revize ediyoruz. TL’de Eylül ayından bu yana artan değer kaybının ihracat imkanlarını olumlu etkileyecek olmasına karşın, EUR’nun da uluslararası piyasalarda Eylül ayının başından itibaren hızlanan bir değer kaybı yaşaması, TL’deki değer kaybının Türkiye’nin en büyük dış ticaret ortağı olan Euro Bölgesi ülkeleri karşısında rekabet gücünü artırıcı etkisini önemli ölçüde azaltmaktadır. Bu durum, büyüme beklentimiz üzerinde aşağı yönlü risk oluşturmaktadır.

70 71 72 73 74 75 76 77 78

90 95 100 105 110 115 120

Eyl.10 Ara.10 Mar.11 Haz.11 Eyl.11 Ara.11 Mar.12 Haz.12 Eyl.12 Ara.12 Mar.13 Haz.13 Eyl.13 Ara.13 Mar.14 Haz.14 Eyl.14

Reel Kesim Güven Endeksi Kapasite Kullanım Oranı (%)

Kaynak: TCMB 45

47 49 51 53 55 57 59 61

Haz.10 Eyl.10 Ara.10 Mar.11 Haz.11 Eyl.11 Ara.11 Mar.12 Haz.12 Eyl.12 Ara.12 Mar.13 Haz.13 Eyl.13 Ara.13 Mar.14 Haz.14 Eyl.14

PMI İmalat Endeksi PMI İmalat Üç aylık Hareketli Ort.

Kaynak: Reuters, Markit, Vakıfbank

(3)

3 Eylül ayında enflasyon aylık bazda %0.14 arttı

Eylül ayında enflasyon %0.14 ile beklentilerin altında bir artış gösterdi. Yıllık bazda ise enflasyon bir önceki aya göre düştü ve %9’un altına geriledi. Ancak, elektrik ve doğalgaza yapılan zamlardan dolayı enflasyonun en geç kasım ayından itibaren tekrar %9’un üzerine çıkacağını düşünüyoruz. Bu haftaki raporumuzda Eylül ayı enflasyon gelişmelerini ayrıntılı olarak inceleyeceğiz.

Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) Eylül ayında aylık bazda %0.14 oranında artarak beklentilerin altında gerçekleşti (Piyasa Beklentisi: %0.45, VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Beklentisi:

%0.56). Yıllık bazda TÜFE ise Ağustos ayındaki

%9.53 seviyesinden Eylül ayında %8.86 seviyesine geriledi. Eylül ayında enflasyonun beklentimizden düşük gerçekleşmesinde, alkollü içecekler ve tütün grubunda yaşanan beklenmedik düşüş etkili oldu.

Eylül ayında enflasyona en yüksek artış yönlü katkıyı yapan grup konut grubu oldu. Bir önceki aya göre %0.49 oranında artan konut grubu fiyatları, enflasyona da 0.08 puan artış yönlü katkı yaptı. Bir önceki aya göre %1.21 oranında artan lokanta ve oteller grubu ise enflasyona 0.079 puan ile en yüksek artış yönlü katkı yapan ikinci grup oldu. Geçen aylarda genel trendinin üzerinde bir artış gösteren gıda grubu fiyatları, yaş sebze ve meyve fiyatlarındaki düşüşün etkisiyle Eylül ayında geçmiş yıllar ortalamasının altında bir artış gösterdi. Gıda grubu aylık bazda %0.31 oranında artarak enflasyona da 0.076 puan katkıda bulundu. Eylül ayında akaryakıt fiyatlarında yapılan indirimlere karşın İstanbul ve Ankara gibi büyük şehirlerde taksi ücretlerine yapılan zamların da etkisiyle, ulaştırma grubu fiyatları bir önceki aya göre %0.11 arttı ve enflasyonu 0.017 puan yukarı yönlü etkiledi. Okulların açıldığı ay olmasının etkisiyle Eylül ayında aylık bazda en yüksek artışı gösteren grup ise %1.78’lik artışla eğitim grubu oldu. Ancak eğitim grubundaki artış bu yıl, geçmiş yıllar ortalamasının altında kaldı. Giyim ve ayakkabı grubu fiyatları bir önceki aya göre %2.44 oranında düşerken, enflasyona da 0.17 puan düşüş yönlü katkıda bulundu. Eylül ayında alkollü içecekler ve tütün grubu fiyatlarında sürpriz bir düşüş yaşandı. Aylık bazda %1.12 oranında düşen alkollü içecekler ve tütün fiyatları, enflasyona düşüş yönlü katkı sağlayan bir diğer grup oldu.

Eylül ayı enflasyonuna aylık bazda en fazla katkıyı yapan konut grubunun, önümüzdeki aydan itibaren enflasyona yukarı yönlü katkısının artmasını bekliyoruz. Elektrik ve doğalgaz fiyatlarına Ekim ayından geçerli olmak suretiyle %9 oranında zam yapılması, konut grubu kanalı ile manşet enflayona 0.4 puan yukarı yönlü katkı yapacak. Enerji fiyatlarına en son gelen zamla birlikte son üç yıl içersinde elektriğe %39 ve doğalgaza

%57.9 oranında zam gelmiş oldu. Ayrıca söz konusu zamların Ekim ayından sonraki aylarda üretim kanalı ile diğer mal gruplarına da yansıyacağı düşünüldüğünde yıl sonu enflasyonuna katkısının yarım puandan fazla olacağı söylenebilir.

-0.5 0.5 1.5 2.5 3.5

Gıda ve Alkolsüz İçecekler Ulaştırma Lokanta ve Oteller Konut Ev Eşyası Giyim ve Ayakkabı Eğlence ve Kültür Alkollü İçecekler ve Tütün Haberleşme

TÜFE Harcama Gruplarının Katkısı (puan) Yıllık Aylık

Kaynak: TÜİK

8.86

4 6 8 10 12 14

Mar.08 Haz.08 Eyl.08 Ara.08 Mar.09 Haz.09 Eyl.09 Ara.09 Mar.10 Haz.10 Eyl.10 Ara.10 Mar.11 Haz.11 Eyl.11 Ara.11 Mar.12 Haz.12 Eyl.12 Ara.12 Mar.13 Haz.13 Eyl.13 Ara.13 Mar.14 Haz.14 Eyl.14

Kaynak: TÜİK

TÜFE (y-y, %)

(4)

4 Ağustos ayında aylık bazda %0.09 oranında azalış

gösteren, enerji ve gıda gibi kontrol edilemeyen kalemleri içermeyen, çekirdek enflasyon Eylül ayında ise %0.28 oranında arttı. Yıllık bazda baktığımızda ise çekirdek enflasyonda düşüş olduğunu görüyoruz. I endeksi Eylül ayında bir önceki ayki %9.68 seviyesinden %9.25 seviyesine geriledi. Çekirdek enflasyonda Eylül ayında gerileme yaşanmış olsa da %8.86 olarak gerçekleşen manşet enflasyonun üzerinde seyretmeye devam ettiği görülüyor. Çekirdek enflasyonun aylık bazdaki azalışına baktığımızda, en yüksek eksi yönlü katkıyı yapan grubun yine giyim ve ayakkabı grubunun olduğu görülüyor. Ayrıca haberleşme grubunda meydana gelen çok sınırlı da olsa azalışın da yine endekse bir miktar eksi yönde katkı sağladığını görüyoruz.

Yurt İçi Üretici Fiyatları Endeksi (Yİ-ÜFE), Eylül ayında bir önceki aya göre %0.85 oranında arttı.

Yıllık bazda baktığımızda ise Yİ-ÜFE’nin Ağustos ayındaki %9.88 seviyesinden Eylül ayında %9.84 seviyesine sınırlı bir şekilde gerilediği görülüyor.

Son dönemde azalış eğiliminde olan Yİ-ÜFE’nin Ağustos ayında yönünü yukarıya çevirmesi gecikmeli olarak TÜFE’de baskı yaratması bakımından endişelere neden olmuştu. Eylül ayında Yİ-ÜFE’nin azalış göstermesi ise olumlu karşılanabilecek olmasına karşın, Ekim ayından itibaren uygulanacak olan elektrik ve doğal gaz zamlarının üretim kanalı ile TÜFE üzerinde görülebilecek ikincil etkileri endişelerin durulmasına izin vermedi. Ayrıca kurlarda son dönemde yaşanan yükselişin maliyetler üzerindeki etkisi düşünüldüğünde de Yİ-ÜFE’nin, önümüzdeki aydan itibaren tekrar yükselmeye başlaması mümkün görünüyor. Üretici fiyatlarının detayına baktığımızda, Eylül ayında ana sanayi grupları bazında en yüksek artışın dayanıksız tüketim malları grubunda olduğunu, dayanıklı tüketim malları grubunda ise bir önceki aya göre azalış yaşandığını görüyoruz. Endekse sanayideki sektörler bazında baktığımızda ise aylık bazda en yüksek artışın %0.94 oranında olmak üzere elektrik, gaz sektöründe yaşandığı görülüyor. Ekim ayından geçerli olmak üzere yapılan elektrik ve doğal gaz zamları dikkate alındığında da bu sektördeki artışın önümüzdeki aydan itibaren daha da artması, ayrıca bu artışın üretimde yer alan diğer sektörlere de sirayet etmesi bekleniyor.

Sonuç olarak, Eylül ayında aylık bazda enflasyon beklentilerin oldukça altında gerçekleşti ve yıllık bazda da

%8.86’ya gerileyerek %9 seviyesinin altına indi. Ayrıca 2014 yılının Eylül ayı enflasyonu %0.14 ile 2003 bazlı endeksin açıklanan en düşük Eylül ayı rakamı oldu. Eylül ayında çekirdek enflasyon ve Yİ-ÜFE’de de yıllık bazda düşüş yaşandı. Enflasyonun Eylül ayında beklentilerin altında kalarak, yıllık bazda da gerilemesi olumlu görünmesine karşın, önümüzdeki aylar ve yılsonu için yukarı yönlü riskler devam ediyor. 1 Ekim’den itibaren geçerli olan elektrik ve doğalgaz zamları ile TL’de yaşanan değer kaybı, enflasyon üzerindeki yukarı yönlü risklerin başlıca sebepleri. Yıllık bazda enflasyon %8.86’ya gerilemiş olmasına karşın USD/TL kurunda gelinen seviyeler ve yapılan son zamların doğrudan ve ikincil etkileri beraber değerlendirildiğinde, enflasyonun en geç Kasım ayından itibaren tekrar %9 seviyesinin üzerine çıkabileceğini düşünüyoruz. Elektrik ve doğalgaza yapılan

%9 oranındaki zamlar, enflasyonu doğrudan 0.41 puan yukarı yönlü etkileyecektir. Ayrıca zamların diğer

-5 0 5 10 15 20

Eyl.04 May.05 Oca.06 Eyl.06 May.07 Oca.08 Eyl.08 May.09 Oca.10 Eyl.10 May.11 Oca.12 Eyl.12 May.13 Oca.14 Eyl.14

Yİ-ÜFE (y-y, %)

Kaynak: TÜİK

9.84 0

2 4 6 8 10 12 14

Mar.07 Ağu.07 Oca.08 Haz.08 Kas.08 Nis.09 Eyl.09 Şub.10 Tem.10 Ara.10 May.11 Eki.11 Mar.12 Ağu.12 Oca.13 Haz.13 Kas.13 Nis.14 Eyl.14

Kaynak: TÜİK

Çekirdek Enflasyon ve TÜFE (y-y, %)

I Endeksi

TÜFE

(5)

5 gruplardaki fiyatları da yukarı yönlü etkilemesi ve enflasyon üzerinde ikincil etkilerle 0.20 puan daha yukarı

yönlü baskı oluşturması olası görünüyor. Bu doğrultuda yılsonu enflasyon beklentimizi %8.7 seviyesinden

%9.3’e yukarı yönlü revize ediyoruz. Zamların yanı sıra son dönemde kurda yaşanan yukarı yönlü hareketler, enflasyon üzerinde ekstra yukarı yönlü baskılara neden oluyor. Kurda yaşanan yükselişlerin kalıcı olması, %9.3 seviyesindeki beklentimiz üzerinde de yukarı yönlü risklere neden olabilecektir. Bununla birlikte geçtiğimiz hafta açıklanan 2015-2017 Orta Vadeli Program’da 2014 yıl sonu enflasyon beklentisi de %9.4’e revize edildi.

(6)

6

Tarih Ülke Açıklanacak Veri Önceki Beklenti

14.10.2014 Euro Bölgesi Sanayi Üretimi (Ağustos, a-a) %1,0 -%1,7

Fransa Cari İşlemler Dengesi (Ağustos) 2.2 milyar euro --

TÜFE (Eylül, y-y) %0.5 --

İtalya TÜFE (Eylül, y-y) -%0.2 --

İngiltere TÜFE (Eylül, y-y) %1.5 %1.4

ÜFE (Eylül, y-y) -%0.3 -%0.3

Japonya ÜFE (Eylül, a-a) -%0.2 -%0.1

15.10.2014 Türkiye İşsizlik Oranı (Temmuz) %9.1 --

Cari İşlemler Dengesi (Ağustos) -2.6 milyar dolar -3.4 milyar dolar

ABD New York Fed İmalat Endeksi (Ekim) 27.54 20.00

Perakende Satışlar (Eylül, a-a) %0.6 -%0.2

ÜFE (Eylül, a-a) %0.0 %0.1

Bej Kitap -- --

Almanya TÜFE (Eylül, y-y) %0.8 %0.8

İngiltere İşsizlik Oranı (Ağustos) %6.2 %6.1

Japonya Sanayi Üretimi (Ağustos, a-a) -%1.5 --

16.10.2014 ABD Haftalık İşsizlik Maaşı Başvuruları 287 Bin Kişi --

Sanayi Üretimi (Eylül, a-a) -%0.1 %0.4

Kapasite Kullanım Oranı (Eylül) %78.8 %79.0

Philadelphia FED Endeksi (Ekim) 22.5 20.0

Euro Bölgesi Dış Ticaret Dengesi (Ağustos) 12.2 milyon euro --

TÜFE (Eylül, y-y) %0.4 %0.3

İtalya Dış Ticaret Dengesi (Ağustos) 3,312 milyon euro --

17.10.2014 Türkiye TCMB Beklenti Anketi (Ekim) -- --

ABD Yeni Başlayan Konut İnşaatları (Eylül, a-a) -%14.4 %4.8

İnşaat İzinleri (Eylül, a-a) -%5.1 %3.2

Michigan Üniversitesi Tüketici Güven Endeksi (Ekim, öncül) 84.6 84.2

İtalya Cari İşlemler Dengesi (Ağustos) 6,816 milyon euro --

Haftalık Veri Takvimi (13-17 Ekim 2014)

(7)

7 TÜRKİYE

Türkiye Büyüme Oranı Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)

Harcama Bileşenlerinin Büyüme Hızları (y-y, %) Sanayi Üretim Endeksi

-5 -3 -1 1 3 5 7

-5 0 5 10 15 20

Ağu.11 Ara.11 Nis.12 Ağu.12 Ara.12 Nis.13 Ağu.13 Ara.13 Nis.14 Ağu.14

Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (y- y, %)

Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (a-a, %) (Sağ Eksen)

Kaynak: TÜİK

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000 80000

Ağu.01 Şub.02 Ağu.02 Şub.03 Ağu.03 Şub.04 Ağu.04 Şub.05 Ağu.05 Şub.06 Ağu.06 Şub.07 Ağu.07 Şub.08 Ağu.08 Şub.09 Ağu.09 Şub.10 Ağu.10 Şub.11 Ağu.11 Şub.12 Ağu.12 Şub.13 Ağu.13 Şub.14 Ağu.14 Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.)

Kaynak: OSD, VakıfBank

Toplam Otomobil Üretimi Sanayi Ciro Endeksi

163.3

70 90 110 130 150 170 190

Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11 Tem.11 Eki.11 Oca.12 Nis.12 Tem.12 Eki.12 Oca.13 Nis.13 Tem.13 Eki.13 Oca.14 Nis.14 Tem.14

Aylık Sanayi Ciro Endeksi (2010=100)

Kaynak:TÜİK 2.1

-20 -15 -10 -5 0 5 10 15

1999Ç4 2000Ç2 2000Ç4 2001Ç2 2001Ç4 2002Ç2 2002Ç4 2003Ç2 2003Ç4 2004Ç2 2004Ç4 2005Ç2 2005Ç4 2006Ç2 2006Ç4 2007Ç2 2007Ç4 2008Ç2 2008Ç4 2009Ç2 2009Ç4 2010Ç2 2010Ç4 2011Ç2 2011Ç4 2012Ç2 2012Ç4 2013Ç2 2013Ç4 2014Ç2 Reel GSYH (y-y, %)

Kaynak:TÜİK

-10 0 10 20 30 40 50

2011-I 2011-II 2011-III 2011-IV 2012-I 2012-II 2012-III 2012-IV 2013-I 2013-II 2013-III 2013-IV 2014-I 2014-II

Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)

Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat Kaynak: TÜİK

-5 0 5 10 15 20

Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)

Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma Kaynak:TÜİK

(8)

8 Kapasite Kullanım Oranı

55 60 65 70 75 80 85

Kapasite Kullanım Oranı (%)

Kaynak: TCMB

Beyaz Eşya Üretimi

700000 900000 1100000 1300000 1500000 1700000 1900000 2100000 2300000

Beyaz Eşya Üretimi (Adet)

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

PMI Endeksi

30 35 40 45 50 55 60

Eyl.05 Mar.06 Eyl.06 Mar.07 Eyl.07 Mar.08 Eyl.08 Mar.09 Eyl.09 Mar.10 Eyl.10 Mar.11 Eyl.11 Mar.12 Eyl.12 Mar.13 Eyl.13 Mar.14 Eyl.14

PMI Imalat Endeksi

Kaynak:Reuters

(9)

9 ENFLASYON GÖSTERGELERİ

100 120 140 160 180 200 220 240 260

31.08.2007 31.01.2008 30.06.2008 28.11.2008 30.04.2009 30.09.2009 26.02.2010 30.07.2010 31.12.2010 31.05.2011 31.10.2011 31.03.2012 31.08.2012 31.01.2013 30.06.2013 30.11.2013 30.04.2014 31.09.2014 500 700 900 1100 1300 1500 1700 1900 2100 2300 UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen) BM Dünya Gıda Fiyat Endeksi

Kaynak: Bloomberg

9.25 8.86

0 2 4 6 8 10 12 14

Eyl.04 Mar.05 Eyl.05 Mar.06 Eyl.06 Mar.07 Eyl.07 Mar.08 Eyl.08 Mar.09 Eyl.09 Mar.10 Eyl.10 Mar.11 Eyl.11 Mar.12 Eyl.12 Mar.13 Eyl.13 Mar.14 Eyl.14

TÜFE (y-y, %)

Çekirdek-I Endeksi (y-y, %)

Kaynak: TCMB

9.88

-05 00 05 10 15 20 25

ÜFE (y-y, %)

Kaynak: TCMB

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20

Haz.09 Eyl.09 Ara.09 Mar.10 Haz.10 Eyl.10 Ara.10 Mar.11 Haz.11 Eyl.11 Ara.11 Mar.12 Haz.12 Eyl.12 Ara.12 Mar.13 Haz.13 Eyl.13 Ara.13 Mar.14 Haz.14 Eyl.14

Gıda Enerji TÜFE

Kaynak: TCMB

Gıda ve Enerji Enflasyonu (y-y, %) Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi

7.44

6.80

5.5 6 6.5 7 7.5 8

12 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%) 24 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%)

Kaynak: TCMB

Enflasyon Beklentileri Reel Efektif Döviz Kuru

100 105 110 115 120 125 130 135

Eyl.08 Mar.09 Eyl.09 Mar.10 Eyl.10 Mar.11 Eyl.11 Mar.12 Eyl.12 Mar.13 Eyl.13 Mar.14 Eyl.14

TÜFE Bazlı (2003=100)

Kaynak: TCMB

109.41

TÜFE ve Çekirdek Enflasyon ÜFE

(10)

10 İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ

35 37 39 41 43 45 47 49 51 53

Haz.08 Ara.08 Haz.09 Ara.09 Haz.10 Ara.10 Haz.11 Ara.11 Haz.12 Ara.12 Haz.13 Ara.13 Haz.14

İşgücüne Katılma Oranı (%) İstihdam Oranı (%)

Kaynak: TÜİK 07

08 09 10 11 12 13 14 15 16 17

Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%) İşsizlik Oranı (%)

Kaynak: TÜİK

İşgücüne Katılım Oranı

700 1,200 1,700 2,200 2,700 3,200 3,700 4,200 4,700

Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı (Adet)

Kaynak: TOBB

Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı İşsizlik Oranı

(11)

11 DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ

TÜKETİM GÖSTERGELERİ

İthalat-İhracat Dış Ticaret Dengesi

Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni

0 5000 10000 15000 20000 25000

Tem.04 Oca.05 Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10 Tem.10 Oca.11 Tem.11 Oca.12 Tem.12 Oca.13 Tem.13 Oca.14 Tem.14

İhracat (milyon dolar) İthalat (milyon dolar)

Kaynak: TCMB

Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı

-11000 -9000 -7000 -5000 -3000 -1000 1000 3000

-84000 -74000 -64000 -54000 -44000 -34000 -24000 -14000 -4000 6000

Cari İşlemler Dengesi (12 Aylık-milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar-sağ eksen) Kaynak: TCMB

40 50 60 70 80 90 100 110 120 130

55 65 75 85 95 105

Tüketici Güven Endeksi

Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen)

Kaynak: TCMB

-12000 -10000 -8000 -6000 -4000 -2000 0

Tem.04 Oca.05 Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10 Tem.10 Oca.11 Tem.11 Oca.12 Tem.12 Oca.13 Tem.13 Oca.14 Tem.14

Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)

Kaynak: TCMB

-20000 -10000 0 10000 20000 30000 40000 50000 60000

Doğrudan Yatırımlar (12 aylık-milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık-milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık-milyon dolar) Kaynak: TCMB

(12)

12 KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ

-60000 -50000 -40000 -30000 -20000 -10000 0 10000

Ağu.07 Şub.08 Ağu.08 Şub.09 Ağu.09 Şub.10 Ağu.10 Şub.11 Ağu.11 Şub.12 Ağu.12 Şub.13 Ağu.13 Şub.14 Ağu.14

Bütçe Dengesi (12 aylık toplam-milyar TL)

Kaynak: TCMB

Bütçe Dengesi

28.1

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%)

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku

Faiz Dışı Denge

-3 7 17 27 37 47 57

Faiz Dışı Denge (12 aylık-milyar TL)

Kaynak:TCMB

60 80 100 120 140 160 180 200 220

200 250 300 350 400 450

İç Borç Stoku (milyar TL)

Dış Borç Stoku (milyar TL-sağ eksen)

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

(13)

13 LİKİDİTE GÖSTERGELERİ

-5 0 5 10 15 20 25

Reel Faiz Nominal Faiz

Kaynak:TCMB, VakıfBank

Reel Büyüme

(y-y,%) Enflasyon (y-y,%) Cari Denge/GSYH*

(%)

Merkez Bankası Faiz

Oranı (%)

Tüketici Güven Endeksi

ABD 2.6 1.7 -2.26 0.25 86

Euro Bölgesi 0.7 0.3 2.88 0.05 -11.40

Almanya 1.2 0.80 7.52 0.05 99

Fransa 0.10 0.50 -1.61 0.05 -24.00

İtalya -0.60 -0.20 -1.99 0.05 102.00

Macaristan 3.90 -0.50 1.05** 2.10 -19.10

Portekiz 0.90 0.00 -2.02** 0.05 -23.20

İspanya 1.20 -0.20 0.70 0.05 -9.60

Yunanistan -5.50 -1.10 0.68 0.05 -55.80

İngiltere 3.10 1.50 -3.34 0.50 -1.00

Japonya -0.10 3.30 0.70 0.10 39.90

Çin 7.50 2.00 2.35** 6.00 103.80

Rusya 0.80 8.00 1.56 8.25 --

Hindistan 5.70 6.75 -1.99 8.00 --

Brezilya -0.87 6.75 -3.63 11.00 109.70

G.Afrika 1.00 6.40 -5.24** 5.75 -1.00

Türkiye 2.10 8.86 -7.9 8.25 74.00

Kaynak: Bloomberg. *: Cari denge verileri IMF’den alınmaktadır ve 2013 verileridir.

**: 2012 verisi.

TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz

0 5 10 15 20 25

Eyl.06 Mar.07 Eyl.07 Mar.08 Eyl.08 Mar.09 Eyl.09 Mar.10 Eyl.10 Mar.11 Eyl.11 Mar.12 Eyl.12 Mar.13 Eyl.13 Mar.14 Eyl.14

Borç Alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%)

Kaynak:TCMB Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

Kaynak:TCMB

Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler

(14)

14

2012 2013 En Son Yayımlanan

2014 Yılsonu Beklentimiz Reel Ekonomi

GSYH (Cari Fiyatlarla. Milyon TL) 1 415 786 1 561 510 423 920 (2014 2Ç) --

GSYH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla. y-y%) 2.2 4.0 2.1 (2014 2Ç) 3.5

Sanayi Üretim Endeksi (y-y. %)(takvim etk.arnd) 2.5 3.4 3.6 (Temmuz 2014) --

Kapasite Kullanım Oranı (%) 74.2 74.6 74.4 (Eylül 2014) --

İşsizlik Oranı (%) 9.2 10.0 9.1 (Haziran 2014) 9.6

Fiyat Gelişmeleri

TÜFE (y-y. %) 6.16 7.40 8.86 (Eylül 2014) 8.7

ÜFE (y-y. %) 2.45 6.97 9.25 (Eylül 2014) --

Parasal Göstergeler (Milyon TL)

M1 167,404 225,331 249,752 (26.09.2014) --

M2 731,770 910,052 993,376 (26.09.2014) --

M3 774,651 950,979 1.039.057 (26.09.2014) --

Emisyon 54,565 67,756 80,053 (26.09.2014) --

TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 100,320 112,002 112,773 (26.09.2014) -- Faiz Oranları

TCMB O/N (Borç Alma) 3.50 3.50 7.50 (10.10.2014) --

TRLIBOR O/N 5.78 8.05 11.23 (10.10.2014) --

Ödemeler Dengesi (Milyon $)

Cari İşlemler Açığı 48,497 65,004 2,634 (Temmuz 2014) 47,000

İthalat 236,545 252,140 19,862 (Temmuz 2014) --

İhracat 152,462 152,803 13,402 (Temmuz 2014) --

Dış Ticaret Açığı 84,083 99,337 6,460 (Temmuz 2014) 83,000

Borç Stoku Göstergeleri (Milyar TL)

Merkezi Yön. İç Borç Stoku 386.5 403.0 407.4 (Ağustos 2014) --

Merkezi Yön. Dış Borç Stoku 145.7 182.8 186.0 (Ağustos 2014) --

Kamu Net Borç Stoku 240.6 197.6 191.8 (2014. 1Ç) --

Kamu Ekonomisi (Milyon TL) 2012 Ağustos 2013 Ağustos

Bütçe Gelirleri 30,250 31,905 37,985 (Ağustos 2014) --

Bütçe Giderleri 31,822 35,050 32,038 (Ağustos 2014) --

Bütçe Dengesi -1,572 -3,145 5,947 (Ağustos 2014) --

Faiz Dışı Denge -4,217 4,387 8,706 (Ağustos 2014) --

Türkiye Makro Ekonomik Görünüm

(15)

V

ek

Vakıfbank Ek

konomik.arastirm

Cem Eroğ

Nazan Kı Buket Alk Fatma Öz Sinem Ul Elif Engin

Bu rapor Türkiye V kullanılm vermek a alan bilgi

konomik Ar

malar@vakifbank

ğlu lıç kan zlem Kanbur lusoy n

Türkiye Vakıflar Vakıflar Bankası T ması nedeniyle do amacıyla hazırlan

lerde daha önced

aştırmalar

k.com.tr

Müdür Müdür Yard Uzman Uzman Uzman Yard Uzman Yard

Bankası T.A.O. t T.A.O. bu bilgi ve oğrudan veya do

mış olup, hiçbir k den bilgilendirme

dımcısı

dımcısı dımcısı

tarafından güven verilerin doğrulu laylı olarak oluşa konuda yatırım ön e yapmaksızın kıs

cem.eroglu@va nazan.kilic@vak buket.alkan@va fatmaozlem.kan sinem.ulusoy@

elif.engin@vaki

nilir olduğuna ina uğu hakkında her acak zararlardan nerisi olarak yoru men veya tamam

akifbank.com.tr kifbank.com.tr akifbank.com.tr nbur@vakifbank

vakifbank.com.t fbank.com.tr

nılan kaynaklard rhangi bir garant dolayı sorumlul umlanmamalıdır.

men değişiklik yap

Vak .com.tr r

an sağlanan bilg i vermemekte ve uk kabul etmem Türkiye Vakıflar pma hakkına sahi

kıfbank Ekonom 021 021 021 021 021 021

giler kullanılarak h e bu rapor ve için

ektedir. Bu rapo r Bankası T.A.O. b

ptir.

mik Araştırmalar 2‐398 18 98 2‐398 19 02 2‐398 19 03 2‐398 18 91 2‐398 19 05 2‐398 18 92

hazırlanmıştır.

ndeki bilgilerin or sadece bilgi bu raporda yer

r

(16)

7 TÜRKİYE

Türkiye Büyüme Oranı Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)

Harcama Bileşenlerinin Büyüme Hızları (y-y, %) Sanayi Üretim Endeksi

-5 -3 -1 1 3 5 7

-5 0 5 10 15 20

Ağu.11 Ara.11 Nis.12 Ağu.12 Ara.12 Nis.13 Ağu.13 Ara.13 Nis.14 Ağu.14

Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (y- y, %)

Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (a-a, %) (Sağ Eksen)

Kaynak: TÜİK

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000 80000

Ağu.01 Şub.02 Ağu.02 Şub.03 Ağu.03 Şub.04 Ağu.04 Şub.05 Ağu.05 Şub.06 Ağu.06 Şub.07 Ağu.07 Şub.08 Ağu.08 Şub.09 Ağu.09 Şub.10 Ağu.10 Şub.11 Ağu.11 Şub.12 Ağu.12 Şub.13 Ağu.13 Şub.14 Ağu.14 Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.)

Kaynak: OSD, VakıfBank

Toplam Otomobil Üretimi Sanayi Ciro Endeksi

163.3

70 90 110 130 150 170 190

Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11 Tem.11 Eki.11 Oca.12 Nis.12 Tem.12 Eki.12 Oca.13 Nis.13 Tem.13 Eki.13 Oca.14 Nis.14 Tem.14

Aylık Sanayi Ciro Endeksi (2010=100)

Kaynak:TÜİK 2.1

-20 -15 -10 -5 0 5 10 15

1999Ç4 2000Ç2 2000Ç4 2001Ç2 2001Ç4 2002Ç2 2002Ç4 2003Ç2 2003Ç4 2004Ç2 2004Ç4 2005Ç2 2005Ç4 2006Ç2 2006Ç4 2007Ç2 2007Ç4 2008Ç2 2008Ç4 2009Ç2 2009Ç4 2010Ç2 2010Ç4 2011Ç2 2011Ç4 2012Ç2 2012Ç4 2013Ç2 2013Ç4 2014Ç2 Reel GSYH (y-y, %)

Kaynak:TÜİK

-10 0 10 20 30 40 50

Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)

Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat Kaynak: TÜİK

-5 0 5 10 15 20

Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)

Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma Kaynak:TÜİK

(17)

8 Kapasite Kullanım Oranı

55 60 65 70 75 80 85

Kapasite Kullanım Oranı (%)

Kaynak: TCMB

Beyaz Eşya Üretimi

700000 900000 1100000 1300000 1500000 1700000 1900000 2100000 2300000

Beyaz Eşya Üretimi (Adet)

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

PMI Endeksi

30 35 40 45 50 55 60

Eyl.05 Mar.06 Eyl.06 Mar.07 Eyl.07 Mar.08 Eyl.08 Mar.09 Eyl.09 Mar.10 Eyl.10 Mar.11 Eyl.11 Mar.12 Eyl.12 Mar.13 Eyl.13 Mar.14 Eyl.14

PMI Imalat Endeksi

Kaynak:Reuters