DEĞERLER VE
KARAKTER EĞİTİMİ 1I. DERS
DEĞERLER VE KARAKTER EĞİTİMİNİN
GEREKÇESİ
NİÇİN DEĞERLER VE KARAKTER EĞİTİMİ
Çocuklar dünya üzerinde büyüyen sosyal problemlerden, şiddet ve hoşgörüsüzlükten artan bir şekilde etkilenmektedir.
Pek çok ülkede aileler ve eğitimciler toplumsal düzeni tehdit eden bu sorunlardan kurtulmanın yolunun etkili bir değerler eğitiminden geçtiği kanaatindedirler (Tillman,2000).
Ülkemizde de gittikçe artan ve toplumsal huzuru bozan birçok olay görülmekte ve bu olayları gerçekleştiren kişilerin değerler
konusunda yeterince eğitilemedikleri anlaşılmaktadır.
NİÇİN DEĞERLER VE KARAKTER EĞİTİMİ
• Toplumda çeşitli sosyal ve suç ile ilgili problemlerin artması faydalı değerlerin yeterince elde edilemediğini otaya çıkarmaktadır.
• Toplumsal değerlerimizde bir belirsizlik vardır ve bu belirsizlik tarihimizden gelen uygun değerlerimizin yıpranmasına sebep olmaktadır.
• Akranlar arası olumsuz baskı, medya’nın kötü etkisi ve boşanma oranının artması gibi sebeplerle aile yapısı gittikçe zayıflamaktadır.
(Bishop, 1993: 10).
NİÇİN DEĞERLER VE KARAKTER EĞİTİMİ
• Bireye amaç ve yön tayin eder.
• Bireysel ve toplumsal faaliyetlerin esaslarını ve genel yönünü verir.
• Bireylerin davranışlarını yargılamaya yardımcı olur.
• Bireyin başkalarından ne beklemesi gerektiğini ve kendisinden ne beklediğini bilmesini sağlar.
• Bireyin doğru ve yanlışı, haklı ve haksızı, hoşa giden ve gitmeyeni, ahlâkî ve ahlâkî olmayanı ayırt etmesini sağlar.
NİÇİN DEĞERLER EĞİTİMİ?
• Anne, babalar ve eğitimciler olarak sormamız gereken soruların başında şunlar gelir:
• İçinde bulunduğumuz ortam ve çevre istediğimiz değerlere sahip çocukları yetiştirmek için uygun mu?
• Biz her şeyi çocuklarımız adına düşünüp yaparken onlar sorumluluk sahibi olabilecekler mi?
NİÇİN DEĞERLER EĞİTİMİ?
• Televizyonlarda bu kadar şiddet içerikli programı seyrederken barışçı olabilecekler mi?
• Biz aşırı korumacı ve müdahaleci davranırken onların özgüvenleri gelişecek mi?
• Biz şimdi onlar mutlu olsun, üzülmesinler diye uğraşırken, onlar mücadele etmeden mutlu olabilecekler mi?
NİÇİN DEĞERLER EĞİTİMİ?
• Okullar, sadece akademik açıdan başarılı bireylerin yetiştirildiği kurumlar olarak mı düşünülmeli?
• Temel insanî değerleri benimsemiş bireyler yetiştirmek de okulun temel misyonları arasında değil mi?
• Çağın getirdiği olumsuz durumlar karşısında, okullar öğrencilerine rehber olabiliyor mu?
NİÇİN DEĞERLER EĞİTİMİ?
Yükselen şiddet eğilimleri,
Sahtekârlıkta artış (yalan söyleme, kopya çekme ve hırsızlık),
Anne-babaya, öğretmene, yetkili kişilere
karşı gelme,
NİÇİN DEĞERLER EĞİTİMİ?
• İş ahlâkında düşüş,
• Kişisel ve toplumsal sorumluluk bilincinde azalma,
• Kendine zarar verici davranışlarda (madde bağımlılığı ve intihar) artış vb.
NİÇİN DEĞERLER EĞİTİMİ?
• Değişen ve gelişen dünya ile beraber televizyon, bilgisayar oyunları, sinema, dergi, internet,
oyuncaklar ve reklamlar aracılığıyla bütün dünya,
artık çocuklarımızın sosyal çevresi olmuştur.
NİÇİN DEĞERLER EĞİTİMİ?
• Aile ve okul tarafından verilen değerlerle televizyon ve dış dünyanın verdiği değerler çoğu zaman farklılık
göstermektedir.
• Bu noktada anne babaların işleri daha da zorlaşmaktadır.
NİÇİN DEĞERLER EĞİTİMİ?
Hızlı ve baş döndürücü şekilde değişim içinde olan değerler, bunlarla baş etmek zorunda kalan ve değer karmaşası yaşayan
çocuklar için değer aktarımı çok daha önemli bir hâle gelmiştir.
Ortak değerler oluşturamayan bir toplumun bütünleşme değil, tersine toplumsal çözülme yaşaması kaçınılmaz bir gerçektir.
Bu nedenler göz önüne alındığında değerler eğitimi bir zorunluluk olarak düşünülmelidir.
NİÇİN DEĞERLER EĞİTİMİ?
• Değerlerden bağımsız bir eğitim sistemi düşünmek mümkün değildir.
• Evrensel değerlere uygun yapılandırılmış değerler eğitim programlarının bireyin sosyal beceri, sosyal davranış, günlük hayatta ortaya çıkan toplumsal sorunların çözümü, özgüven ve benlik saygısını anlamlı düzeyde artırdığını ortaya
koymaktadır.
NİÇİN DEĞERLER EĞİTİMİ?
Çocuklarımızın zihinlerini bilgiyle doldurarak öğretim yaparken gönüllerini de sevgiyle donatıp onların ahlâklı birer birey olarak yetişmeleri için okullarımızda Değerler Eğitimi çalışması yapılmalıdır.
NİÇİN DEĞERLER VE KARAKTER EĞİTİMİ
Gerek eğitim-öğretim programları, gerekse ders kitapları aracılığıyla değerlerin öğretilmesi konusu, eğitim biliminin üzerinde ısrarla durulan konuları arasındadır.
Eğitimin hedeflerinden birisi değer yaratmak, bir diğeri de yaratılan ve herkes tarafından kabul edilen değerleri davranış haline getiren
bireyler yetiştirmektir.
Çocukların doğruları öğrenmesi ve hangi davranışların başka insanlar tarafından kabul edilebilir olduğunu öğrenmesi için yardıma
ihtiyaçları vardır. Değerler eğitimi bu bağlamda öne çıkmaktadır.
NİÇİN DEĞERLER VE KARAKTER EĞİTİMİ
• İnsan haklarına ve farklılıklara saygılı, doğayı ve çevreyi korumayı önemseyen, savaşa karşı barışı, kardeşliği ve
dayanışmayı savunan bireylerin yetiştirilmesinde değerler eğitiminin önemi yadsınamaz
DEĞERLER EĞİTİMİ NEDİR, NE DEĞİLDİR?
• Çok yönlü öğrenmedir.
• İnsanlaştırma sanatıdır.
• Kişilik oluşturmadır.
• Süreç gerektirir.
• Mekanik öğrenme değildir.
• Bilgi küpü inşa etmek değildir.
• Anlık değildir.
• Kalıtsal değildir.
TÜRK MİLLİ EĞİTİM TEMEL KANUNU
Türk Milli Eğitim Temel Kanunu ve ders programlarının
amaçları incelendiğinde Temel değerlerin kazandırılmasının amacı açıkça görülür.
Milli Eğitim Temel Kanununda millî eğitimin amaçları sıralanırken ahlâkî, manevî değerleri benimseyen,
beden, zihin, ahlâk, ruh ve duygu bakımından dengeli ve sağlıklı şekilde gelişmiş bir kişiliğe ve karaktere sahip kişiler
yetiştirmekten bahsedilmektedir (Ekşi, 2003: 80).
MEB
18. Milli Eğitim Şurasında “Eğitimin 2023 Vizyonu”
kapsamında “Değerler Eğitimi” konusu ele alınmış, konuyla ilgili okullarda etkinliklere ve çalışmalara hız verilmesi kararlaştırılmıştır.
Bu şurada Değerler ve Karakter eğitimi
bağlamında alınan kararlardan bazıları şunlardır
18. MİLLÎ EĞİTİM ŞÛRASI KARARLARI
20. “Sanat İnsanı Yetiştirme Projesi” ve “Değerler ve Eğitimi Projesi” hazırlanarak uygulamaya konulmalıdır.
• 30. Öğretim programlarında, değerler eğitiminde değer aktarımı yerine ulusal ve evrensel değerler birlikte düşünülerek
farkındalık kazandıracak yaklaşımlara öncelik verilmelidir.
31. Değerin bir tercih olduğu ve toplumların benzer tercihlere sahip kişilerden oluştuğu vurgulanarak öğretmenlere değer eğitimi bilinci kazandırılmalıdır.
18. MİLLÎ EĞİTİM ŞÛRASI KARARLARI
32. Öğretmen yetiştiren tüm programlara değerler eğitimine yönelik bir ders konulmalı ve sistemdeki öğretmenlerin hizmet içi eğitim programlarında değerler eğitimine yer verilmelidir.
33. Ortak değerlerin vurgulanması ve değer farklılıklarının zenginlik olduğu bilincinin kazandırılması için gerekli
düzenlemeler yapılmalıdır.
18. MİLLÎ EĞİTİM ŞÛRASI KARARLARI
34. Tüm eğitim-öğretim kademelerinde değerler eğitimine yönelik, STK’larla iş birliği yapılarak alan öğretmenlerinin ortak kullanabileceği program ve materyal geliştirilmelidir.
18. MİLLÎ EĞİTİM ŞÛRASI KARARLARI
35. Değerler eğitimine, okul öncesinden başlayarak yaygın eğitim dâhil olmak üzere eğitim öğretimin her kademesinde, tüm dersler ve okul kültürü içerisinde yer verilmeli ve bu konuda öğretmen, yönetici, öğrenci, aile ve çevre ile iş birliğine gidilmeli, farkındalık oluşturulması için kitle iletişim araçlarından faydalanılması amacıyla gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.
18. MİLLÎ EĞİTİM ŞÛRASI KARARLARI
36. Ödüllendirme kriterlerinde, değerler eğitimi açısından örnek davranışlar sergileyen öğrencilere yönelik düzenlemeler yapılmalıdır.
37. Medya ve değerler eğitimi ilişkisi konusunda farkındalık kazandırmaya yönelik araştırma ve eğitim çalışmalarına önem verilmeli; bu konuda gerekli yasal düzenlemeler yapılmalıdır.
SORULAR
Eğer bu günkü dersimizle ilgili sorularınız olursa mcaner.mcaner@gmail.com adresine
gönderebilirsiniz
