Ders 12
Dersin Konusu: ԸՂՁԱԿԱՆ ԵՂԱՆԱԿ (DİLEK KİPİ)
Ըղձական եղանակ
Ըղձական եղանակ, istek, dilek, arzu gösterir.
Ըղձական եղանակ, yalnızca gelecek zaman ve geçmiş zaman çekimi vardır.
Ըղձական եղանակ gelecek zamanda şöyle çekimlenir: գրեմ գրես գրի, , ,
, , ; , , ,
գրենք գրեք գրեն կարդամ կարդաս կարդա կարդանք
, .
կարդաք կարդամ
Ըղձական եղանակ geçmiş zamanda şöyle çekimlenir: գրեի գրեիր, ,
, , , , , , ,
գրեր գրեինք գրեիք գրեին կարդայի կարդայիր կարդար
, , :
կարդայինք կարդայիք կարդային gelecek zaman çekimi:
Ըղձական եղանակ
o Bu kipte, - ել ile biten düzenli fiiller aşağıdaki gibi çekimlenir:
TEKİL
1. şahıs (ես) fiil kökü+եմ 2. şahıs (դու) fiil kökü+ես 3. şahıs (նա) fiil kökü+ի
ÇOĞUL
1. şahıs (մենք) fiil kökü+ենք 2. şahıs (դուք) fiil kökü+եք
3. şahıs (նրանք) fiil kökü+են o -ալ ile biten düzenli fiiller aşağıdaki gibi çekimlenir:
TEKİL
1. şahıs (ես) fiil kökü+ամ 2. şahıs (դու) fiil kökü+աս 3. şahıs (նա) fiil kökü+ա
ÇOĞUL
1. şahıs (մենք) fiil kökü+անք 2. şahıs (դուք) fiil kökü+աք 3. şahıs (նրանք) fiil kökü+ան
Օրինակ՝
գրել
Ես գրեմ չգրեմ
Դու գրես չգրես
Նա գրի չգրի
Մենք գրենք չգրենք
Դուք գրեք չգրեք
Նրանք գրեն չգրեն
գնալ
Ես գնամ չգնամ
Դու գնաս չգնաս
Նա գնա չգնա
Մենք գնանք չգնանք
Դուք գնաք չգնաք
Նրանք գնան չգնան
o Düzensiz fiiller olan տալ գալ, ve լալ ալ ile biten fiillerdeki gibi , - çekimlenir.
Ես տամ չտամ
Դու տաս չտաս
Նա տա չտա
Մենք տանք չտանք
Դուք տաք չտաք
Նրանք տան չտան
’ın kullanım alanları:
Ըղձական եղանակ
çok farklı anlamlarda kullanılabilir. Bu kip genellikle bağlı Ըղձական եղանակ
cümlelerde kullanılmaktadır.
Asıl eylemin yapılıp yapılmayacağına dair çekince ifade eder:
Օրինակ՝
, :
Գնամ թե չգնամ Gitsem mi, gitmesem mi?
Bir komut, bir öneri, bir şükran ya da lanet ifade eder:
Օրինակ՝
Աստվա՜ծ լինի քո օգնականը: Tanrı yardımcın olsun!
Bir amaç ya da hedef ifade eder:
Օրինակ՝
, :
Գնալու եմ սրճարան որ տեսնեմ իմ ընկերներին
Kafeteryaya gidiyorum, arkadaşlarımı görmek için.
Birinci çoğul şahıs çekiminde “hadi” anlamı içererek emir ifade eder.
Օրինակ՝
Խոսե՛նք: Konuşalım!
“երանի՜” kelimesiyle birlikte kullanıldığında şiddetli istek ifade eder.
Օրինակ՝
երանի՜ չգնա:
Keşke gitmese!
Եթե bağlacıyla kullanıldığında şart anlamı içerir.
Օրինակ՝
Եթե ինձ հետ չգաս մենակ կմնաս, :
Eğer benimle gelmezsen yalnız kalacaksın.
“երբ” bağlacıyla kullanıldığında zamansal anlam içerir.
Օրինակ՝
, :
Երբ աշխատանքից տուն հասնես զանգի՛ր ինձ İşten eve döndüğün zaman beni ara.
