A n k a r a n ı n i m a r ı
M i m a r B u r h a n Arif
p r o j e s i
A n k a r a ' d a y a p ı l m a k t a o l a n ş e h i r işlerinin t e t - k i k i m e c m u a m ı z ı A n k a r a ' d a t a k i p e y l i y e n v e h e m d e T ü r k i y e ' d e ilk d e f a o l a r a k sırf i l m î k a n a a t l e r e v e p r e n s i p l e r e İ s t i n a d e n b a ş a r ı l m a k i s t e n i l e n bir ş e h i r p l â n ı n ı n t a t b i k î n d e t e s a d ü f o l u n a c a k m e s e - l e l e r i t a k i p h u s u s u n d a b ü t ü n b e l e d i y e l e r e f a i d e l i o l a c a ğ ı n d a n e m i n b u l u n u y o r u z . A n k a r a ' n ı n b u g ü n - kü v a z i y e t i n i J a n s e n p r o j e s i n d e n e v v e l k i v e s o n - r a k i iki s a f h a y a a y ı r a r a k t e t k i k e t m e k k a b i l d i r . Bu iki h a l i k ı s a c a m u k a y e s e e d e l i m .
Y e n i ş e h i r e v v e l k i v a z i y e t e n a z a r a n bir A l m a n i n ş a a t ş i r k e t i t a r a f ı n d a n ( L ö c h e r ) n a m ı n d a k i B e r - lin'i» b i r m i m a r ı n y a p t ı ğ ı p a f t a l a r a n a z a r a n i n ş a e d i l m i ş t i . V e y i n e A n k a r a ş e h r e m a n e t i n d e k i o za- m a n b i r k o m i s y o n u m a h s u s t a r a f ı n d a n t a y i n e d i l e n i s t i k a m e t l e r d e 4 0 m e t r e l i k Ç a n k a y a c a d d e s i n i n e s a s l a r ı çizilmişti. E s k i ş e h i r ' e g e l i n c e J a n s e n p r o j e - s i n d e n e v v e l , S a m a n p a z a r ı c a d d e s i n i n a ç ı l m a s ı n ı v e K a r a o ğ l a n c a d d e l e r i n i n v e H a r i c i y e v e B a n k a - lar c a d d e l e r i n i n g e n i ş l e t i l m e s i n i z i k r e d e b i l i r i z .
Ş e h i r Ç a n k a y a İle K e ç i ö r e n a r a s ı n d a k i v â s i b i r s a h a d a h i l i n d e d a h a o z a m a n y a y ı l m a k v a z i y e - tini a r z e d i y o r d u . Bu m ü ş k ü l l e ş e n v e bir t ü r l ü t o p - l a n a m ı y a n ş e h i r i n h a ' i n i v e m u h t e l i f u z v i y e t l e r i n i t e t k i k için v e b ü t ü n b u n l a r ı e s a s b i r u m u m î p r o j e y e r a p t için b i r m ü s a b a k a a ç ı l d ı .
Birinci m ü k â f a t ı H e r m a n n J a n s e n , ikinciliği L e o n J a u s l y k a z a n d ı . [ * ]
J a n s e n p r o j e s i n i n k a b u l ü n d e n s o n r a A n k a r a ' - d a p e y d e r p e y b e r v e ç h i a t i t a d i l â t y a p ı l m ı ş t ı r :
Ş e h r i a r z a n î v e t u l â n î i s t i k a m e t t e k a t e d e n iki b ü y ü k ( a r t e r ) v e b u n l a r m e y a n ı n d a Ç a n k ı r ı c a d d e s i , S a m a n p a z a r ı ile i s t a s y o n a r a s ı v e S a m a n - p a z a r ı , H a m a m ö n ü c a d d e l e r i v e B a n k a l a r c a d d e -
[*] Bu müsabakanın tafsilâtım, şerait ve esbabı mu- cibe raporlarım Hakimiyeti Milliye bir broşür halinde neşr- etmişti.
leri t e v s i o l u n m u ş t u r . Ş e h r i h a ç ş e k l i n d e b a ş t a n - b a ş a k a t e d e n b u a s f a l t ş o s e l e r i n İ k m a l i b i t m i ş t i r ,
E s k i ş e h i r ' d e k i h a r i k s a h a s ı d a J a n s e n p r o - j e s i n e n a z a r a n t â d i l o l u n m u ş t u r . U m u m î c a d d e - l e r d e y a p ı l a n v e y a p ı l a c a k o l a n b i n a l a r h a k k ı n d a e s a s l ı b i r k a ç k a i d e k o n m u ş t u r ki b u n ' a r ı d a h u - l â s a t e n z i k r e d i y o r u z .
Y e n i ş e h i r ' d e I s m e t p a ş a c a d d e s i ü z e r i n d e k i b i n a l a r iki k a t ı g e ç m İ y e c e k t i r . Y i n e Y e n i ş e h i r ' d e h e r e v i n m u h a k k a k b i r b a h ç e d a h i l i n d e v e ö n d e n
5 m e t r e v e y a n k o m ş u l a r d a n d a ü ç e r m e t r e g e - r i y e ç e k i l m e s i n e d a i r m e c b u r i y e t k o n m u ş t u r .
4 0 m e t r e l i k b u l ü v a r ü z e r i n d e d e e v v e l c e a s g a r î 4 k a t l ı k b i n a y a p ı l m a s ı n a k a y ı t k o n m u ş t u . J a n s e n p r o j e s i n d e n s o n r a d a b u b u l ü v a r ı n iki t a - r a f ı n d a y a l n ı z ü ç k a t ü z e r i n e b i n a y a p ı l m a s ı n a m e c b u r i y e t k o n m u ş t u r . V e n u m u n e o l a r a k t a as- k e r î m a h f e l b i n a s ı i n ş a e d i l m i ş t i r . A n k a r a ' d a b u n - d a n m a a d a a ç ı l a n c a d d e l e r m e y a n ı n d a M ü d a f a a i M i l h y e v e B ü y ü k E r k â n ı h a r b i y e d a i r e l e r i ö n ü n - d e n D i k m e n ' e g i d e n c a d d e n i n t e v s i i z i k r e d i l e - bilir.
H a v u z b a ş ı n d a k i d a i r e v î m e y d a n m ü r u r v e u b u r c i h e t i n d e n m a h z u r l u o l d u ğ u n d a n J a n s e n p r o j e s i n d e ü ç k ö ş e b i r ç a t a l ş e k l i n d e t â d i l e d i l - m i s t i r . V e b u iiç k ö ş e n i n bir d ı l ' ı n ı d e y a p ı l m a k t a o l a n e m n i y e t â b i d e s i v e b u n u n a r k a s ı n d a sırasile d i z i l e c e k o l a n h ü k ü m e t d e v a i r i teşkil e d e r . Bu d a i r e l e r i n m e v k i i n i n t a y i n i n d e d e T ü r k m i m a r l a r ı - n ı n s e b k a t e d e n b i r e m e ğ i n i b u r a c ı k t a ka- d e t m e ğ i m ü n a s i p b u l u y o r u m . O z a m a n k i ş e h r e - m i n i A s a f B e y i n r i y a s e t i a l t ı n d a bir f e n h e y e t i bir m ü d d e t t e t k i k a t y a p m ı ş v e n e t i c e d e b u g ü n k ü h ü k ü m e t d a i r e l e r i n i n i n ş a e d i l m e k t e o l d u ğ u m a - h a l l e g i d i l e r e k m e v k i o z a m a n t a s v i p e d i l e r e k yi- n e T ü r k m i m a r l a r ı n a y a p t ı r ı l a n b i r e s a s k r o k i b i l â h a r e u m u m î p r o j e y i y a p a n J a n s e n ' i n i s t i f a d e v e t a s v i b i n d e n d e g e ç m i ş t i r .
. ' . II'-'- .1 ... II —
I
:: *i »i i: 1( J a n s e n ) p r o j e s i n i n a n a hatları
