1
Tepebaşı Rehberlik ve Araştırma Merkezi
E-Dergi Nisan 2019
Tema: Mesleki Rehberlik ve Kariyer Danışmanlığı
2
İçindekiler sayfa
Başyazı 3
Neden? Mesleki Eğitim 4
Mezun Olmak Mı, Meslek Sahibi Olmak Mı? 5
2023 Eğitim Vizyonu”nda ve 21. Yüzyılda Kariyer Danışmanlığı 7
Geleceğin Meslekleri 8
Kariyer Danışmanlığında 21. Yüzyıl Becerileri 17
Z Kuşağı (2000-2020) – Kristal Nesil ve İş Dünyası 22
Okul Öncesi ve İlkokulda Mesleki Rehberlik 24
Geldim, Gördüm, Yönlendirdim Projesi 28
Devlet Konservatuvarı Müzik ve Bale Ortaokulu/Lisesi 30
3 Rehberlik Araştırma Merkezleri çalışma bölgelerinde rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin eşgüdümünde, rehberlik hizmetlerinin niteliğini arttırmada önemli işlevlere sahiptir. Bu işlevlerden biri de rehberlik ve psikolojik danışma alanı ile ilgili araştırmalar yapmak, bilgi toplamak ve bu bilgileri yaymaktır. Merkezimiz bu işlevi yerine getirmek amacı ile her öğretim yılında belli bir tema etrafında bir e- dergi çıkarmaktadır. Bu dergide yalnızca merkezimiz çalışanları değil başta ilçemiz okullarında görev yapan yöneticiler, psikolojik danışmanlar, rehberlik ve psikolojik danışma alanında çalışan akademisyenler ve uzmanlar da bilgi ve deneyimlerini paylaşabileceklerdir.
E-dergimiz bu sayısında “Mesleki Rehberlik ve Kariyer Danışmanlığı” teması etrafında hazırlanmıştır.
Meslek hayatınızın 30-40 yıl süreceğini düşünürseniz aslında meslek seçiminin ne kadar önemli olduğu açıktır. Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı; ana sınıfından 12.sınıfa kadar tüm seviyelere uygun, meslekleri ve gerektirdiği beceri ve diğer özellikleri tanıtma amaçlı sınıf içi mesleki rehberlik etkinlikleri uygulanmasını, öğrenci, veli ve öğretmenlerin bilgilendirilmesini de içeren kapsamlı bir çalışma alanıdır. Bu sayımızda bu hizmetin bir bölümü ilgili yazılara yer verilmiştir.
Rehberlik ve Araştırma Merkezi olarak her geçen gün deneyimlerimizi zenginleştirerek rehberlik ve özel eğitim alanında yapılan çalışmaların etkililiğini artırma çabamıza devam ediyoruz. Bu süreçte birlikte çalıştığımız çalışma arkadaşlarıma, ilçemizde başta ilçemiz eğitim yöneticileri, okul yöneticileri ve okul psikolojik danışmanları olmak üzere rehberlik alanına katkı ve destek veren herkese teşekkür ederim.
Başyazı
Mutlu CANTAŞ / Tepebaşı Rehberlik ve Araştırma Merkezi Müdürü
4 Yeryüzünde gelişmiş olarak isimlendirilen devletler incelendiğinde, bu devletlerin kalkınmalarındaki itici güç “ üretim” dir. Üretmeyi bilen toplumlar ve devletler yıkılmazlar, belki sarsıntı geçirebilirler ancak üretmek onları yeniden ayağa kaldırır. Ülkelerin gelişmişlikleri ile doğal kaynakları ve insan kaynakları arasında yakın bir ilişki bulunmaktadır. Çünkü bir ülkenin gelişmiş ülkeler içesine girebilmesi için doğal kaynakları ve insan kaynaklarını en etkin ve verimli bir şekilde kullanabilmesi gerekmektedir. Doğal kaynaklardan ve insan kaynaklarından en iyi şekilde faydalanılması için de mesleki ve teknik eğitimin son derece önemli bir etkiye sahip olduğu açık bir gerçektir. Bu nedenle toplumların gelişmesinde nitelikli insan gücü en önemli dinamiktir. Gerek bilgi, gerek beceri ve de gerekse sorumluluğunu, görevini bilme günümüzde nitelikli insan gücünün başta gelen en önemli niteliklerindendir. Çünkü bu özellikler kalkınma ve sanayileşmenin aramış olduğu özellikler olarak dikkat çekmektedir. Mesleki ve teknik eğitim kurumlarının mal ve hizmet üretimine yönelik alanlara eleman yetiştirdiği düşünülürse, kaliteli bir mesleki ve teknik eğitimin nitelikli insan gücü için belirtilen bu nitelikleri kazandıran eğitim süreci olduğu kesindir. Eğitimde yenileşme hareketlerinin odaklandığı konuların başında öğrenci ve öğretmen kadar nitelikli insan yetiştirme sorunu da ön planda yer almaktadır (Karagöz, 2016).
Türk toplumlarının yaşamış olduğu mutluluk ve mutsuzlukları ile eğitim ve öğretim arasındaki ilişkiyi araştırmak, günümüz eğitim sorunlarını en iyi şekilde ve kalıcı bir şekilde çözebilmek için geçmişten dersler çıkarmak olduğu söylenebilir (Akyüz, 2015).
Eğer ki ülkemizin hedefi gelişmiş, üreten ve marka değeri yüksek kaliteli ürünlere sahip lider ülke olmaksa hiç kuşkusuz bunun yolu nitelikli insan gücünden geçmektedir. Üreten toplumlar nitelikli insan gücüne verdikleri önemle her zaman her anlamda kazanmışlardır. Üretimde ve özellikle kaliteli üretimde gelişmiş ülke olmanın iç dinamiği hiç kuşkusuz planlı, yeni teknolojilere uygun mesleki eğitimdir.
Mutlu birey, güvenli, güçlü ekonomi, kalıcı kalkınma ve gelişmiş devlet MESLEKİ EĞİTİMLE olacaktır.
Saygılarımla.
Neden? Mesleki Eğitim
Kerim ERZİNCANLI / Yunus Emre Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Müdürü
Bireylerin hayatları boyunca istihdamına fayda sağlayan, istihdam sorunu yaşamayan mutlu bireyler ülkenin gelişmesinde bir değer, bu değerlerde güçlü ekonomisi olan kaliteli üreten gelişmiş devlet demektir. Onun içindir ki Mesleki Eğitim Sayın Ziya SELÇUK’un deyimiyle
“ülkenin kaldıracıdır” .
5 Ülkemizde sorun işsizlik mi? Mesleksizlik mi?” Günümüzde gençlerimiz, üniversiteye yerleşmeyi ve herhangi birini bitirmeyi iş bulmak ya da meslek sahibi olmanın olmazsa olmazı, hatta yeteri olarak görüp, amacını da sadece yükseköğrenime yerleşmek olarak belirleyince sonuç beklenen gibi olmayabiliyor. Maalesef son yıllarda gençlerimizin düştüğü hata amaçlarını sadece sınıf geçmek olarak belirlemiş olmalarıdır. Amaç bu olunca da bir kısım öğrencinin yaptığı bazı derslere hiç çalışmadan ortalamayı tutturmak ki bu çok kolay diğer bir kısmının da bir üst kademedeki eğitime devam etmek üzere bol bol deneme çözmek, peki sonuç… Hep aynı şeyleri yaparak farklı sonuca ulaşamayacağımızı artık kabul edelim. Hangi düzeyde eğitim alıyorsak alalım, ister lise, ister üniversite, amacımız o mesleği öğrenmek, gerçekten o işin ustası olmak olduğunda not ve diploma zaten gelecektir. Hani esnafın, müşteri kazanalım para zaten kazanırız anlayışı bize de başarı getirecektir. Yoksa kıt kanaat sınıf geçerek sahibi olunan diploma, meslek sahibi olmaya yetmeyecektir.
Ülkemizde Anadolu Lisesi olarak tanımlanan genel liseler bireye genel kültür veren belirli bir başarıyı yakalayabilenler için de yükseköğretime yönlendiren okullardır. Meslek liseleri ise lise kültürü ile birlikte seçilen meslek alanındaki temel bilgi ve becerilerin verildiği, isteyen öğrencilerin yükseköğretime de devam ettiği okullardır. Bildiğiniz gibi ortaöğretimde(lise) başarılı olmak için derslerden 100 puan üzerinden 50 puan almak yeterlidir. Öğrencilerimize hep söylediğimiz şudur ki;
mezun olmak için evet 50 puan almak yeter ama o işin yarısını öğrendiğiniz ya da yapabildiğinizde, o işte çok başarılı olmanız, sektörde öncelikli aranan olmanız oldukça zor olacaktır. Bu düzeydeki başarı, yükseköğretime yerleşme için de yeterli olmayacaktır. Meslek lisesini yüksek notlarla bitirmiş bir öğrencinin işsiz kalması mümkün değildir. Fabrika kuran kişi, bir sürü para yatırarak kurduğu işine, çözüm üretebilen, sorumluluk sahibi, takım çalışmasına yatkın, gelişime açık birisini de alır, asgari ücretin üzerinde ücret de verir. Ayrıca bu bakış açısı ve azmindeki kişi, mezun olurken diploma ile birlikte, sahibi olduğu iş yeri açma belgesini kullanarak kendi işini de kurmuş olsa başarılı olur. İsterse de alanında ya da alanı dışında yükseköğrenime devam eder. Hangi iş kolunda, ister sahibi olalım, ister çalışan, yenilikler, gelişmeler sürekli takip edilmelidir. Teknolojinin çok hızlı geliştiği bu çağda durmak geri kalmak demektir. Aslında burada önemli olan gencimizin severek çalışacağı, kendisini geliştirebileceği doğru alanı seçmiş olmasıdır. Mesleğini seven kişi gün bittiğinde hiç çalışmamış gibi yorgunluk hissetmeyecektir. Öğrencilerimizin meslek liselerinde kendilerine sunulan imkânları, hem çok iyi değerlendirmeleri, hem de temel becerilerini mezuniyet sonrasında da geliştirmeleri gereklidir.
Meslek lisesi müdür, müdür yardımcısı ve öğretmenlerinin kendi çocukları için meslek lisesinde okuyarak meslek sahibi olmaları yönündeki tercihleri, meslek lisesinde bir çocuğunu okutan velinin ikinci çocuğunu da göndermesi, memnuniyet göstergesidir.
Bu yıl benim okulum, Habip Edip Törehan MTAL’sinde akraba öğrenci sayısı toplam öğrenci sayısının %25’idir.
Mezun Olmak Mı, Meslek Sahibi Olmak Mı?
Nursel BERBER / Habip Edip Törehan MTAL Müdürü
6 Ağaç yaşken eğilir, bir mesleği öğrenmeye ne kadar erken başlarsanız o kadar önde olursunuz,
yükseköğretimle o alandaki eğitiminizi geliştirdiğinizde, işin mutfağını bilen, mühendisler, patronlar olursunuz.
Sevgili Gençler, Öğretmenler ve Veliler bu konudaki sorumluluğumuz çok büyük, bunun için okulları gezerek bizzat yerinde görerek lütfen bilgi edinin. İlimizdeki Meslek liselerinde birçok meslek alanında eğitim verilmektedir. Şu an organize sanayi bölgesine gidip iş yeri sahiplerine sorsak
birçoğunun ya kendilerinin ya da bir kuşak öncesi babalarının meslek lisesi mezunu olduğunu görürüz Tüketen değil, üreten bir Türkiye için bilinçli tercih yapın. Bilgi olmadan, bilinç gelişmez.
Sevgilerimle…
7 Postmodern dönemde yaşıyoruz.
Üretilen bilgi ve teknoloji baş döndürüyor. Çalışma alanları ve kariyer seçenekleri giderek daha karmaşık ve dengesiz hale geliyor.
İş yaşamında değişime uyum için yüksek bir esneklik, kariyer gelişiminde bir öğrenme çevikliği gerekiyor (Savickas, 2011).
Geleneksel mesleki rehberlik yaklaşımları ile devam ederek mesleki yönlendirme ve danışmanlık yapmak artık olanaklı değildir.
Çoğu insan istikrar, güvenlik ve başarıyı kariyer ile ilişkilendirir. Günümüzün hızlı değişimlerinin getirdiği durumlarda bu kavramların kariyer odağından çıktığını görüyoruz. Bu noktada artık kariyer danışmanlığının odağı değişmiştir. Bireyin geliştirmesi gereken özellikler, mesleklerin nitelikleri ve ortaya çıkan yeni kariyer danışmanlığı teorileri bu odağın değişmesinde etkili olmuştur (Brown ve
Associates, 2002). Bu değişimler öyle bir noktaya gelmiştir ki Dünya Ekonomik Formunda (2014) yapılan şu tespit son tespit son derece önemlidir: “bugünün ilkokul çocuklarının% 65'inin şu anda mevcut olmayan işlerde çalışacağını tahmin ediyor.”
Değişen üretim biçimleri, bilim ve teknolojinin bilgi üretme hızı
“kariyer danışmanlığı” kavramının yeniden tanımlanmasını
gerektirmektedir. Bu tanımlama ihtiyacı “2023 Eğitim Vizyonu”nda da hissedilmektedir. 2023 Eğitim Vizyon Belgesi’nde kariyer danışmanlığı konusu; “Kariyer Rehberliği sistemi”, “Kariyer yönlendirmesi” ve “Türk Kültürüne uygun psikolojik ölçme araçları” başlıkları ile ela alınmıştır. Vizyon belgesine göre; kariyer Rehberliği sistemi yapılandırılacak ve tüm öğretim kademeleri düzeyinde çocukların kendini tanıyarak (mizaç, yetenek, ilgi, değerler, kişilik ve aile) kariyer profili oluşturması, iş ve meslek tanıma yollarını, kaynaklarını öğrenmesi ve kariyer gelişim dosyasının öğrenci e-portfolyosuyla ilişkilendirilmesi sağlanacaktır. Öte yandan Türk kültürü dikkate alınarak yetenek, ilgi, meslek değerleri, mizaç, kişilik, karar verme, kariyer inancı vb. özelliklerin ölçülmesine yönelik araçlar geliştirilecektir. Bu çalışmalarla rehberlik sonucu ortaya konulan veriler yardımıyla her bir öğrencinin bilimsel yöntemlere başvurularak kariyer yönlendirilmesinin yapılması sağlanacaktır.
Kaynaklar
Brown, D., & Associates (2002). (Eds.). Career choice and development (4th ed). San Francisco, CA: Jossey-Bass Savickas, M. L. (2011a). Career counselling. Washington, DC: American PsychologicalAssociation
2023 Eğitim Vizyonu. http://2023vizyonu.meb.gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdf
“bugünün ilkokul çocuklarının%
65'inin şu anda mevcut olmayan işlerde çalışacağını tahmin ediyor.”
2023 Eğitim Vizyonu”nda ve 21. Yüzyılda Kariyer Danışmanlığı Fikret KONCA /Rehberlik Hizmetleri Bölüm Başkanı
21. Yüzyılda meydana gelen dijital dönüşüm,
konuşulmaya başlanan dördüncü sanayi
devrimi (Sanayi 4.0) kariyer danışmanlığını
gelişen bağlamlar, zorluklar, belirsizlikler,
kavramlar, müdahale ve uygulamalar olarak
yeniden çerçevelemeyi gerektirmektedir.
8 Dünya hızla değişiyor ve bu değişim ile birlikte ihtiyaçlarımız da değişim göstermeye başlıyor. İşte bu nedenle yeni pozisyonlara, yeni hizmetlere ve haliyle yeni mesleklere daha fazla ihtiyaç duyuluyor.
Bundan 20 yıl öncesine göre dünya artık çok farklı bir yer, aynı şekilde 20 yıl sonra da farklı olmayı sürdürecek. Eğer bir meslek seçimi dönemindeyseniz, uzmanlar tarafından yapılan değerlendirmeler ile Geleceğin Meslekleri olarak adlandırılan bu 51 mesleğe göz atmanızı öneririz.
Elbette hepiniz eğitim hayatı boyunca çok çalıştıktan sonra başarılı bir pozisyonda olmak istiyorsunuz, ancak bu sadece çok çalışmakla ilgili bir konu değil. Sevdiğiniz işi yapmak önemlidir ancak doğru kararlar vermek için seçtiğiniz mesleğe gelecekte ihtiyaç duyulup duyulmayacağını da araştırmanızı öneririz.
Listede yer alan meslekler, mevcutta var olan ve henüz olmayan meslekler olarak 2’ye ayrılmıştır.
Var Olan Meslekler
1. Güneş Enerjisi Teknisyeni
Rüzgâr enerjisi gibi, güneş enerjisi de insanlığın temiz enerji geleceğine doğru geçişinin önemli bir parçası olmaya devam edecek. Güneş enerjisinin maliyeti yıldan yıla azalmaya devam ediyor, bu yüzden işletmeler ve ev sahipleri için daha uygun hale geliyor. Dünyanın dört bir yanındaki şehirlerde, güneş enerjisi teknisyenleri büyümekte olan bir sektörde istikrarlı bir şekilde çalışıyor ve bu da işin geleceği için olumlu bir fark yaratıyor.
2. Rüzgâr Enerjisi Teknisyeni
Dünyayı ağır zarar vermekle tehdit eden iklim değişikliğiyle mücadele etmek için temiz enerji kaynaklarına geçmek gün geçtikçe daha önemli hale gelecektir.
Karbon ve metan emisyonlarının azaltılması için petrol, kömür ve doğal gaz gibi fosil yakıt
kaynaklarından uzaklaşmak gerekecek. Bu nedenle de rüzgar enerjisinin büyük ihtimalle geleceğin büyük bir parçası olacağı anlamına geliyor. Zaten çok büyüyen bir endüstri ve muhtemelen daha fazla büyüyecek. Bu büyüme da dev rüzgar türbinlerinin kurulum, bakım ve onarımında yardımcı olmak için yetenekli teknisyenlere ihtiyaç duyulacağı anlamına geliyor.
3. Hemşire
Yaşlanan ve daha uzun ömürlü bir nüfustan dolayı, sağlık sistemi, hastaların artan akını ile başa çıkmakta zorluk çekebilir. Birçok bölgede hastaneler ciddi sıkıntı yaşayabilir. Bu nedenle hemşirelik mesleği kesinlikle geleceğin meslekleri arasında yer almayı sürdürecek.
4. Yazılım Geliştirici
Bilgisayarlar, robotlar ve mobil cihazlar gibi karışık donanımlar iyi bir yazılım olmadan işe yaramaz. İyi ve sürdürülebilir bir yazılım için de gün geçtikçe hayatımızı ele geçiren cihazlar için yazılım
geliştiricilerine ihtiyaç duymayı sürdüreceğiz. Özellikle 2020 yılından sonra tüm dünyada yazılım geliştiricileri en önemli pozisyonlardan biri haline gelecek.
Geleceğin Meslekleri
Aynur Çetinkuş /Rehberlik
9 5. Fiziksel Terapist
Gün geçtikçe artan yaşlı nüfus için fiziksel terapistlere daha fazla ihtiyaç duyulacak. Daha şimdiden yaşlanan Avrupa için ciddi düzeyde fiziksel terapistlere ihtiyaç duyulmaya başlandı bile.
6. Sağlık Müdürü
Sağlık sektörü, önümüzdeki yıllarda diğer birçok sektörden daha fazla değişiklik geçirebilir. Her sağlık ve medikal organizasyon, yasal, düzenleyici ve teknolojik değişimlere uyum sağlamalarına yardımcı olmak için yüksek düzeyde bilgili liderlere ve yöneticilere ihtiyaç duyacak.
7. Veri Analisti
Dünyada internet üzerinden her yıl toplanan veri miktarı şaşırtıcı bir miktarda büyüyor. Her türden kurum, artık çok daha fazla bilgi toplayabiliyor, bu da birçok şeyin ne anlama geldiğini anlamayı zorlaştırıyor. Kurumların ihtiyaç duydukları verileri toplayabilen, aynı zamanda geçmiş ve güncel eğilimleri tespit edebilecek ve gelecekteki olasılıkları tahmin edebilecek profesyonellere duyulan ihtiyaç artacak.
8. Dijital İçerik Uzmanı
İnternet bize kültürel bir devrim yaratmayı sürdürüyor. Dijital dünya artık çok yoğun bir şekilde içeriklerin tüketildiği bir platform. Sürekli bağlı bulunduğumuz cihazlarımız nedeniyle dijital içeriklere duyulan ihtiyaç miktarı inanılmaz boyutları çoktan aştı. Bu nedenle dijital içerik uzmanları (her türden farklı iş unvanları ve yetenekleri ile) artık her dijital medya platformu için olmazsa olmazlar arasında yer almayı sürdürecek. Bu tür bir pozisyona hazırlanmak için İnternet pazarlamacılığı gibi alanlarda eğitim almak akıllıca olacaktır.
9. Bilgi Güvenliği Analisti
Modern yaşam tarzımız bilgisayarlarla daha iç içe geçmiş ve bilgi teknolojisine (BT) bağımlı hale geldikçe, hepimiz siber saldırılara karşı daha savunmasız hale geliyoruz. Şimdiye kadar, suçlu bilgisayar korsanlarının çok büyük bir ölçekte ya da uzun bir süre boyunca kritik altyapıyı ele geçirmemiş olmalarından dolayı şanslıyız. Ancak, hükümete ve temel kuruluşların ağlarını ve BT sistemlerini korumalarına yardımcı olacak yeterli bilgisayar güvenliği uzmanımız olmadığı sürece muhtemelen o gün gelecektir. Siber güvenlik dünya çapında bir konudur ve kötü adamların saldırıları nedeniyle önemini artıracak konular arasında yer alıyor. Konu geleceğin meslekleri olduğu zaman siber güvenlik mutlaka üzerine düşünülmesi gereken konular arasında yer alıyor.
10. Bilgisayar Sistemleri Analisti
Bilgisayar sistemleri her geçen gün iç içe geçmiş bir şekilde karmaşık bir hal almayı sürdürüyor.
Büyüyen karmaşıklık, gittikçe daha fazla kuruluşun ileriye yönelik sistem analistlerine ihtiyaç duymasına neden oluyor. Şirketler (potansiyel olarak) robotlar ve yapay zekâ makineleri de dahil olmak üzere en iyi donanım ve yazılımları seçme ve uygulama konusunda yardıma ihtiyaç duyacaklardır.
11. Biyomedikal Mühendisi
Bu alandaki profesyoneller sağlık endüstrisinde devrim yaratmaya başladı bile. Biyomedikal mühendisler her türlü en son araştırma ve geliştirmeye hazırdırlar. Örneğin, birçoğu sofistike tıbbi
10 cihazlar, yapay organlar, biyonik vücut parçaları ve biyolojik implantlar gibi şeyler tasarlar. Aslında, biyomedikal mühendisliği geleceğin muhtemelen en iyi mesleklerinden biridir.
12. Makine Mühendisi
En heyecan verici gelişmekte olan bazı teknolojilerin geliştirilmesine yardımcı olmak ister misiniz?
Mekanik mühendisler ve makine mühendisliği teknisyenleri, gelişmiş robotlar, otomasyon ekipmanı, 3D baskı makineleri ve temiz enerji cihazları gibi şeylerin tasarımı ve test edilmesinde yer almaktadır.
13. Elektronik Mühendisi
Makine mühendisliği profesyonelleri gibi, bu alandaki pek çok kişi, en ileri teknolojileri tasarlamak, test etmek ve değerlendirmek için yardımcı olur. Elektronik devre ve diğer bileşenler küçüldükçe, daha karmaşık ve daha güçlü hale geldikçe, bu profesyoneller en son teknolojik gelişmelerden nasıl yararlanabileceğini anlamaya çalışır. Daha iyi bilgisayarlar, otomatik makineler, el tıbbi cihazlar, seyrüsefer ve haberleşme teçhizatı gibi şeylerin geliştirilmesine yardımcı olabilirler. Geleceğe doğru hızla giderken, bazı elektronik mühendisleri kendi kendine giden arabalar gibi şeyler üzerinde çalışmaya bile başladı.
14. Dijital Rehabilitasyon Danışmanı
Sadece bir gün içinde tükettiğiniz inanılmaz miktarda dijital bilgiyle boğulmuş hissediyor musunuz?
Evet, birçok insan aynen sizin gibi hissediyor.
Sosyal medya ve diğer çevrimiçi aktivitelere gün geçtikçe daha bağımlı hale geliyoruz. Bu nedenle geleceğin en iyi mesleklerinden biri insanların dijital ortam nedeniyle yaşadığı ruhsal sorunları ortadan kaldırmak için çalışanlar olacak.
15. Blockhaın Geliştirici
Muhtemelen Bitcoin adlı dijital kripto para birimini duymuşsunuzdur. Ama bunu mümkün kılan temel teknoloji hakkında ne biliyorsunuz? Blockchain teknolojisi daha hızlı ve daha özel olan ekonomik ve diğer işlem türlerini yapabilen dağıtılmış bir kriptografik defter gibi çalışır. Anlamak biraz zor, ancak birçok uzman blok zincirleme teknolojisinin nihayetinde internet gibi dünyayı değiştireceğine inanıyor. Bu nedenle, blockchain teknolojisine sahip hizmet ve ürünleri nasıl geliştirileceğini bilen profesyoneller muhtemelen gelecekte de yüksek talep görecek. Geleceğin meslekleri arasında kripto para ile ilgilenen birçok uzmanlık mutlaka yer alacaktır.
16. Uzman Hemşire
Yaşlanan nüfus nedeniyle hemşirelere olan ihtiyacın gün geçtikçe artacağını belirtmiştik. Aynı şekilde hemşireleri yetiştiren hemşire uzmanlarına da ihtiyaç gün geçtikçe artacak.
11 17. Drone Pilotu
Hükümetler dronların kullanımını düzenlemenin en iyi yolunu bulmaya çalışıyor ancak henüz çabalar tam anlamıyla yeterli değil. Sonuçta, insanlar uzak uçuş yeteneklerinden yararlanmak için yeni yollar hayal etmeye devam ediyor. Dronlar çoğunlukla askeri ya da eğlence amaçlı kullanılıyor, ancak her türlü sivil ve ticari uygulama için giderek daha çok kullanılmaktadır. Örneğin, Amazon gibi şirketler dronlar paketleri teslim ediyor. Ancak, sokaklardaki atıkların toplanması, hava kirliliği düzeylerinin izlenmesi ve tehlikeli veya ulaşılması zor olan yüksek yerlerde rutin görevlerin yerine getirilmesi gibi şeyler için de kullanılabilirler. Bu nedenle bazı şirketler ve kamu kurumları, küçük uzaktan kumandalı uçak filolarını yönetmek için drone pilotlarını ve dağıtım görevlilerini bir araya getirmeye başlıyor.
18. Akıllı Bina Teknisyeni
Her geçen yıl daha fazla ev, ofis ve fabrika, aydınlatma, ısıtma, klima ve güvenlik gibi çeşitli bina sistemlerini kontrol etmek için otomasyon teknolojisinden yararlanıyor. Buzdolapları gibi günlük aletler de giderek büyüyen Nesnelerin İnterneti’nin bir parçası haline geliyor. Gelecekte, akıllı binalar tüm şehirlere hakim olabilir, çünkü insanlar otomatik kontrol ve hiper bağlantılı sistemlerin
özgürlüğünü ve rahatlığını benimsiyorlar. Ama yine de bu sistemleri kurmak, bakımını yapmak ve onarmak için kalifiye insanlara ihtiyacımız var.
19. 3d Baskı Teknisyeni
Endüstriyel tasarımcılar, biyomedikal mühendisleri ve diğer insanlar araçlar, gıda, giyim, günlük ev eşyaları, tıbbi implantlar ve havacılık, otomotiv ve elektronik bileşenler gibi şeylerin isteğe bağlı 3D üretimini yapmaya başladılar bile. Bu teknoloji ilerledikçe, 3D baskı makineleri buzdolapları ve mikrodalgalar kadar yaygın hale gelebilir. Sonunda, her ev ve iş yeri bir tane olabilir. Ve her
kasabadaki küçük, yerel 3D baskı üreticileri, büyük uzaktaki fabrikaların yerini alabilir. Bu nedenle 3D baskı ekipmanlarını geliştirmek konusunda uzman olan teknisyenler büyük olasılıkla artan talepte yerini alacak.
20. Artırılmış Gerçeklik Geliştiricisi
Gerçek dünya çok mu sıkıcı? Ek bilgi veya eğlence değeri sağlayan bazı görsel geliştirmelere ihtiyaç duyuluyor mu? Bazı insanlar öyle düşünüyor. Bu yüzden uzmanlar dijital gözlükleri, kişiye özel gözlükler, biyonik kontakt lensler veya başka teknolojiler kullanarak dünyanın normal algısı üzerine yerleştirmek için yollar geliştiriyorlar. Artırılmış gerçeklik, muhtemelen her endüstri, etkinlik ve kamusal alana değeceği için herkesin kişisel ve mesleki yaşamları üzerinde büyük bir etkiye sahip olabilir. Bu teknolojinin güvenli ve etkili kullanımını akıllı bir şekilde tasarlamak ve planlamak için artırılmış gerçeklik geliştiricilerine ihtiyaç artacak. Artırılmış gerçeklik ile ilgili uzmanlıklar birkaç yıl içerisinde bile geleceğin meslekleri arasında yer almaya devam edecek.
21. Kişisel Gizlilik Danışmanı
Teknoloji geliştikçe ve hayatımızın daha fazla yönüne dokunduğunda gizliliğimizi korumak gittikçe zorlaşıyor. Yüz tanıma ve artırılmış gerçeklik teknolojileri yaygın bir şekilde benimsenirken, herkesin kimliğinizi, yaşınızı, medeni durumunuzu, iş yerinizi ve sabıka kaydınızı (eğer varsa) öğrenmesini istemeyeceğinizi düşünmek normal. Dolayısıyla, sosyal medya veya diğer teknolojilerin bazı temel faydalarını kaybetmeden gizliliğinizi korumak konusunda uzmanlaşan profesyonellere ihtiyacınız olacak.
12 22. Kişisel Marka Danışmanı
Marka algısı gün geçtikçe bireysel baza inmeyi sürdürüyor. Artık marka danışmanlarına sadece işletmeler ihtiyaç duymuyor. Dolayısıyla, gün geçtikçe marka danışmanlarına olan ihtiyaç artıyor.
23. Robot Teknisyeni
Gelecek yıllarda, hemen hemen her evde çamaşır, yemek, temizlik ve çim bakımı gibi rutin ev işlerine yardımcı olan karmaşık robotlar olabilir. Ancak bu robotlar muhtemelen her zaman gerektiği gibi çalışmayacaktır. Bu yüzden yetenekli teknisyenler, saldırıya uğramış, bakımı gelmiş ya da işlevlerini sona erdiren robotları tamir etmek ya da yeniden programlamak için gerekli olabilir. Aslında, robot teknisyenleri en sonunda sıhhi tesisatçılar, elektrikçiler, oto tamircileri ve diğer yetenekli esnaf türleri kadar sıradan hale gelebilirler.
24. Uzaktan Sağlık Mühendisi
Geleceğin meslekleri önerisi: Robotik ve iletişim teknolojileri daha da ilerledikçe, doktorlar ve diğer sağlık uzmanlarının, fiziksel olarak mevcut bulunmadan hastalara danışmaları mümkün hale geliyor.
Teknoloji, cerrahların robotların yardımıyla uzaktan operasyon yapabilmeleri için geliştirilmekte ve mükemmelleştirilmektedir. Gelecekte, uzaktan sağlık mühendisleri, fiziksel olarak nerede
bulunduğuna bakılmaksızın dünyanın hemen hemen her tıp uzmanının teşhis ve tedavi uygulamasını sağlayan ileri teknolojinin kullanımını geliştirecek ve koordine edecekler.
25. Kentsel Tarım Uzmanı
2050 yılına kadar, şehir sakinlerinin kırsal nüfusunun iki katına çıkarak yaklaşık 5,2 milyar insana ulaşması bekleniyor. Ayrıca, günümüzün endüstriyel çiftçilik uygulamalarının çoğu doğal çevreye zarar vermektedir. Dolayısıyla, şehirlerin sürdürülebilir olabilmeleri için, sofistike hidroponik ve dikey tarım yöntemleri kullanarak kendi yiyeceklerini elde etmeleri gerekecek. Bu da kentsel tarım
uzmanlığı mesleğine gelecekte daha fazla ihtiyaç duyulacağı anlamına geliyor.
26. Nanoteknoloji Mühendisi
Maddeyi atomlar veya moleküller düzeyinde manipüle ederek, çok çeşitli yeni inovasyonlar hayal etmek ve geliştirmek mümkün hale geldi. Örneğin, bu alandaki birçok uzman, kendi kendini kopyalayan nanoyapıların inşaatta kullanıldığı veya nano-robotların bağışıklık sistemine yardımcı olmak ve hastalıkları tedavi etmek için insan vücuduna yerleştirildiği bir geleceği öngörmektedir.
Nano ölçekli teknolojiler, gelişmiş malzemeler oluşturmak için zaten kullanılıyor ve bazı elektronik ve tüketici ürünlerine (giyim gibi) dahil ediliyor. Bu teknoloji olgunlaştıkça, nanoteknoloji mühendislerine olan ihtiyaç artacak.
27. Biyomedikal Mühendisi
Biyomedikal mühendisleri tıp ve teknoloji konusunda uzmanlardır. Biyomedikal Mühendisleri, tıbbi sorunlara teknolojik çözümler üzerinde çalışarak, sorunların çözümü için tanı ve tedavi ihtiyaçlarını üretmeye çalışır. Gün geçtikçe biyomedikal mühendislerine ihtiyaç artmaktadır ve birçok
değerlendirmeye göre geleceğin en iyi meslekleri arasında yer almaktadır.
13 28. Genetik Mühendisi
Genetik ile ilgili tüm meslekler Geleceğin Meslekleri altında değerlendirilebilir. Özel tasarımlı ve siparişe hazır bebekler düşüncesi, şu anda birçoğumuzun ilgisini çekmiyor. Ancak genetik
mühendisliği olgunlaştıkça ve daha fazla şirket ortaya çıkan teknolojiyi ticarileştirmeye başladıkça insanların tutumları değişebilir. Ayrıca, bu alandaki gelişmeler de en zorlu hastalıklardan bazılarının yanı sıra yaşlanma sürecini yavaşlatan hatta durduran tedaviler için başarıya ulaşmaya yardımcı olabilir. Genetik mühendisliği günümüzde bile en popüler meslekler arasında yer alıyor.
29. Etik Uzmanı
Halen İnsanlık bir şeyi yapıyor olabildiğimiz halde o şeyi neden yapmamamız gerektiğini tam olarak öğrenemedi. Etikistler, bunu öğrenmememiz için bize yardım etmeye çalışmakla yükümlüdürler. Yeni teknolojilere ve potansiyel sonuçlarına ilişkin zor cevaplı soruları incelememize yardımcı oluyorlar.
Örneğin, “tasarımcı bebekler” in oluşturulmasına izin vermeli miyiz? Bir insan bir anne rahminin dışında bir laboratuarda doğduğunda, büyüdüğünde ve doğduğunda ebeveynlerin hakları kimde vardır? Yapay akıllı robotlara sahip olduğumuz da robotlara da insani hakları vermeliyiz? Diğer insanlar hakkında ne kadar bilgi alma hakkımız var? Teknolojinin dünyamızı ne kadar hızlı değiştirdiği dikkate alındığında sorular neredeyse sınırsız.
30. Sanal Gerçeklik Tasarımcısı
Sanal Gerçeklik için sadece mühendislere ihtiyaç duyulmuyor, öncelikle bu yeni dünyayı birilerinin tasarlaması gerekecek. Daha gelişmiş, gerçekçi ve hayali sanal deneyimlere yönelik artan talebi karşılamak için VR geliştiricilerine ihtiyaç duyulacak.
31. Problem Direktörü
Dünyada mevcut olan bir meslek olmasına karşın henüz tam olarak yüksek talep gören bir pozisyon değil. Dünyanın önemli sorunları olan yetişkin okuryazarlığı, daha güvenli topluluklar, uzay
araştırmaları, küresel eğitim, yapay zeka, tatlı suya erişim, okyanus keşifleri ve karbon emisyonları ile mücadele gibi zorluklarla ilgili yarışmalar için problem direktörlerine ihtiyacımız gün geçtikçe artacak.
32. Sentetik Biyoloji Mühendisi
Bu alanda çalışan bilim insanları zaten laboratuvar ortamında et oluşturmaya bile başladı. Ancak bu sadece buzdağının sadece görünen kısmı. Moleküler biyoloji, fizik, kimya ve mühendislik bilgisine dayanarak , bu meslekteki insanlar sonunda hiç kimsenin hayal etmediği tıbbi ve endüstriyel atılımlar sunmak için her tür yapay organizmayı yaratabilir veya mevcut doğal olanları yeniden
tasarlayabilirler. Geleceğin meslekleri arasında biyoloji ile ilgili birçok uzmanlık yer alacaktır.
33. Proje Bazlı İnsan Kaynakları Direktörü
Daha fazla şirketin proje bazlı istihdam modellerine doğru ilerlemesi ile birlikte, projeler için en yetenekli çalışanların seçilmesi ve koordine edilmesi için uzman insan kaynakları profesyonellerine giderek daha fazla ihtiyaç duyulacak. Bir proje direktörü, belirli bir görev için kendi takımını en yeteneklilerden seçmekten sorumlu olacak.
14 34. Hava Kontrol Mühendisi
İklim değişikliği halihazırda birçok kuraklık, sel ve çeşitli şiddetli ve beklenmedik hava olaylarıyla bağlantılıdır. Ancak iklim bilimi ilerledikçe, hava tahmin edilebilir yollarla güvenli ve etkili bir şekilde manipüle edilebilir. Jeomühendislik halihazırda daha küçük ölçeklerde gerçekleştiriliyor. Mühendisler, küresel ısınmanın tüm etkilerini tersine çeviremeyebilir ancak belirli bölgelerin tamamen
yıkılmadığından emin olmak için bize yöntemler sunabilir. Bilim o kadar ilerlerse, gelecek için en iyi işlerden bazıları muhtemelen hava durumunu kontrol etmekle ilgili olacak.
Henüz Var Olmayan Meslekler
Günümüz dünyasında henüz var olmayan ya da çok çok az insanın ilgilendiği meslekler. Ancak gelecekte yoğun bir şekilde popüler olması bekleniyor.
35. Örgütsel Bozukluk Önleyici
Şirketler ve organizasyonların kriz zamanlarında ayakta durması için risk alan, kapsamlı düşünen ve yaratıcı insanlar tarafından bozuklukları – krizi engelleme amacıyla ihtiyaç duyulacak bir meslek dalıdır. Genellikle örgütsel bozukluk önleyiciler, rakipleri taklit etme konusunda bir profesyonel olacak.
36. Kişisel Eğitim Rehberi
Okula gitmek hala gelişmenin en etkili yollarından biri. Ancak geleceğe doğru giderken, eğitim sürecinin büyük bir değişikliğe gitmesi bekleniyor. Bu kapsamda kişisel eğitim rehberlerine ihtiyaç duyulacak ve bu rehberler insanların talep üzerine dersleri seçmelerine veya kişiselleştirilmiş eğitim planlarını tasarlamalarına yardımcı olacak. Ayrıca, müşterilerin bu kursları başarıyla tamamladıklarına dair onay verebilir ve daha fazla işverenin geçerli olarak tanıyacağı alternatif referanslar
kazandırabilirler.
37. Özel Vücut Parça Üretici
Gelecekte organ nakilleri için bekleme listeleri muhtemelen geçmişte kalmış olacak. Kısa bir süre sonra, doktorlar, kendi hücreleri kullanılarak büyütülmüş veya 3D baskılı özel organlar sipariş edebilirler. Bilim adamları zaten laboratuvarlarında kalp, böbrek ve karaciğer yaratmada bazı başarılar elde ettiler. Deriyi, kulakları ve diğer dış vücut parçalarını bile ürettiler. Gelecekte ise insanlar kendilerini şekillendirmek konusunda daha istekli olacak.
38. Beyin İmplant Uzmanı
İnsan beyni inanılmaz derecede karmaşıktır, ancak insanlık beynin çalışma sistemini çok daha hızlı bir şekilde öğrenmek için hızla ilerliyor. Sinirbilimdeki hızlı gelişmeleri bilgisayar teknolojisindeki
inanılmaz gelişmelerle birleştirdiğimizde, gerçekten inanılmaz olasılıklarla karşılaşabiliriz. İşte bu gelecekte beyin implantını yapmak artık imkân dahilinde olabilir, bu durumda da beyin implant uzmanlarına ihtiyaç duyulacak.
39. Kişisel Mikrobiyoloji Uzmanı
Biyoloji diploması ile bu iş muhtemelen henüz bir seçenek değil, ancak önümüzdeki on yıllarda iyi bir şeyler olabilir. Bilim adamları içimizde ve cildimizde yaşayan birçok bakteri türü hakkında daha fazla şey öğrendikçe, bu mikroorganizmaların sağlığımız için önemli rolleri oynayabileceğini keşfediyorlar.
Aslında, obezitenin, kalp hastalığının, kronik yorgunluğun ve akıl sağlığı sorunlarının önlenmesi gibi
15 şeyler için doğru bakteri dengesine sahip olmak çok önemli olabilir. Kişisel mikrobiyotamızı nasıl yöneteceğini bilen uzmanlar bugünün doktorları kadar önemli olabilir.
40. Kişisel İlaç Üretici
Geleceğin meslekleri denildiği zaman özellikle kişiye özel konularda artışların yaşanması bekleniyor.
Eczaneler muhtemelen uzun yıllar varlığını koruyacak. Ancak, 3D baskı daha da yaygınlaştıkça, isteğe bağlı olarak (kitlesel üretilen ilaçları vermek yerine) kişiye özel ilaçlar üretebilmek mümkün olabilir.
Bir kişinin benzersiz genetiği, alışkanlıkları ve tıbbi öyküsüne dayanarak ilaçlar geliştirilebilir. Bazı ilaç zanaatkârları, bir kişinin kendi kök hücrelerine dayanarak hedeflenmiş tedaviler bile oluşturabilir.
41. Kentsel Güvenlik Koordinatörü
Daha yoğun nüfuslu şehirlerin bulunduğu hızlı değişen bir dünyada, insanları birbirinden güvende tutmak giderek zorlaşabilir. Ceza adaleti ve kolluk görevlileri, insanların haklarını ihlal etmeden yeni teknolojilerden yararlanma yollarını adapte etmek ve bulmak zorunda kalacaklar. Bu durum, güvenlik görevlileri için insan işçilerini ve robotları, yapay zekayı ve kentsel ortamlardaki diğer ileri teknolojileri koordine etme konusunda uzmanlaşmış becerilere sahip yeni pozisyonlara yol açabilir.
42. Cenaze Planlayıcı
Kültür ve ekonomimiz giderek daha çok bireylerin kişisel markalarına odaklanmışken, birçok insan, ölümlerinden önce, bugün çoğu cenaze direktörü tarafından sunulan türden daha abartılı anma hizmetleri ve kutlamaları planlamak isteyecektir. Buna ek olarak; yasalar, daha fazla insana gönüllü ötenazi ile hayatlarını sona erdirme seçeneğine sahip olmak için değişebilir ve bu durum, kendisi bir düğün ölçeğinde özel olarak planlanmış bir olay haline gelebilir. Bu şu anda kaba ya da ahlaki açıdan sorgulanabilir, ancak gelecekte etkinlik planlama endüstrisinin büyük bir parçası haline gelebilir . Eğer öyleyse cenaze planlayıcı profesyonellerine ihtiyaç duyulacaktır.
43. Akıllı Taşımacılık Uzmanı
İnsanların artık ulaşım araçlarının operatörleri olmayacağı bir geleceğe doğru hızla ilerliyoruz. Kendi kendine giden arabalar muhtemelen sadece başlangıç. Daha akıllı makineler ve halihazırda mevcut olan veya geliştirilmekte olan birçok ileri teknoloji ile, tam otomatik ulaşım ağlarının geleceği gerçek olabilir. Akıllı yolların, vakum tüp tünellerinin, maglev trenlerinin ve diğer birçok gelişmiş ulaşım sisteminin yeni bir sürümü, mevcut olanın yerini alabilir. İşte bu süreçte de işinde birer profesyonel olan uzmanlara ihtiyaç duyulacak.
44. Cyborg Tasarımcısı
Genel olarak insanların robotlaşmasına Cyborg adı veriliyor. Gelecekte doğal bir organizmanın en iyi yönlerini gelişmiş bir robotunkilerle birleştirerek daha üstün olan yeni bir varlık yaratmak mümkün olabilir. Dolayısıyla, gelecekte insanlar kendilerini makinelerle birleştirmeye çalıştıkça oldukça yaratıcı cyborg tasarımcılarına ihtiyaç artabilir.
45. Uzay Turizm Rehberi
SpaceX ve Virgin Galactic gibi şirketler zaten halk için uzay yolculuğunu ticarileştirmek için iyi planlara sahipler. Nispeten yakın gelecekte, insanlar tatil için hatta iş yapmak için uzaya gitmek isteyebilir. Tabi ki çoğumuz astronot değil. Bu nedenle, insanların uzay yolculuğu için hazırlanmalarına ve
yörüngedeyken yeni çevreye uyum sağlamaları için özel rehberlere ihtiyaç duyulacaktır.
16 46. Uzay Hemşire Ve Doktoru
Uzaya gitmek her türlü farklı tıbbi zorlukları ortaya çıkarır. İnsan vücudu sıfır yerçekimi ortamı için tasarlanmamıştır. Yapay yerçekimi yaratmak için pratik teknolojiye sahip olana kadar muhtemelen uzun bir zaman olacaktır. Böylece uzay turistlerinin izlenmesi ve bazı durumlarda kas israfı veya uzay radyasyonuna maruz kalma gibi durumlar için tedavi edilmesi gerekecektir. Dünya atmosferinin ötesindeki sıradan insanlara bakmak için uzayda uzun süreli kalışlar için uzman doktorlar ve hemşirelere ihtiyaç duyulacaktır.
47. Robot Solucan Operatörü
Dünyamız sonsuz bir kaynağa sahip değil. Mevcutta yer altından çıkarılan kaynakların birçoğu geri dönüşüme gitmeden çöplere atıldı. Bu çöplerin yeniden karıştırılması, gerekli metallerin yeniden çıkarılması için robot solucanlar iyi bir fikir olabilir. Bu fikir hayata geçtiği zaman robotları en iyi şekilde kullanacak operatörler en iyi meslek dalları arasında yer alabilir.
48. Tür Canlandırıcı
İnsan eylemleri çeşitli bitkilerin, hayvanların ve mikroorganizmaların yok olmasına neden olmaya devam ediyor. Birçok durumda, bu türlerin, dünya ekosisteminin sağlığı için ne kadar önemli olduğunun farkında değiliz. Zoologlar ve diğer bilim adamları, yok olmanın yaygın ekolojik etkileri hakkında daha fazla şey öğrendikçe, birçok türün insanların güvendiği ortamları desteklemede kritik rol oynadığı ortaya çıkıyor. Bu yüzden tehdit altındaki türlerin korunması genellikle çok önemlidir.
Ancak bilim, halihazırda tükenmiş olan ve onları doğal ortamlarına yeniden entegre eden türlerin bir kısmını geri getirebileceğimiz noktaya kadar ilerleyebilir.
49. Beyin Aktarım Uzmanı
Evet, bu meslek bir hayal gibi geliyor. Ancak bazı uzmanlar bunun gerçek olabileceğini düşünüyor. Bu yüzyılın sonunda bir insan zihnini bir bilgisayara yüklemek ve daha sonra aynı veya farklı insan beynine geri aktarmak için saklamak mümkün olabilir.
50. Soyu Tükenmiş Hayvanlar Uzmanı
Soyu tükenen hayvanlar ile ilgili günümüzde de çok ciddi çalışmalar bulunuyor. Çok değil 10 yıla kadar birçok hayvanın daha soyunun tükenmesi bekleniyor. Bu kapsamda dünyada soyu tükenmiş
hayvanları inceleyen uzmanlara ihtiyaç duyulacak. Bu meslek için henüz günümüzde ciddi bir eğitim süreci de bulunmamaktadır.
Kaynaklar
https://www.karliisfikirleri.com/49-sizi-hizla-basariya-goturecek-gelecegin-meslekleri/
(https://www.cnnturk.com/universiterehberim/gelecegin-meslekleri-nelerdir) http://www.hurriyet.com.tr/egitim/isabetli-meslek-tercihi-nasil-yapilir-40168262 (https://www.kariyer.net/pozisyonlar/veri+analisti)
((https://listelist.com/gelecegin-meslekleri/))
(https://www.muhendisbeyinler.net/enerji-sistemleri-muhendisligi-nedir/)
https://www.webtekno.com/yakin-bir-gelecekte-cok-populer-olacak-15-meslek-h48585.html
17 Küreselleşen dünyada eğitim alanında yapılan çalışmaların yanı sıra uluslararası düzeyde konumumuzu belirlemek amacıyla eğitim göstergelerine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu nedenle belirli referans noktalarına göre ülkemizin eğitim alanında hangi düzeyde olduğunun, giderilmesi gereken eksikliklerin ve alınması gereken tedbirlerin belirlenmesi amacıyla PISA’ya (Açılımı “Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı” olan PISA, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) tarafından üçer yıllık dönemler hâlinde, 15 yaş grubundaki öğrencilerin kazanmış oldukları bilgi ve becerileri değerlendiren bir araştırmadır) katılmaktayız. 2012 yılından itibaren her döngüde yenilikçi bir alanda öğrencilerin temel bilgi ve becerilere ne ölçüde sahip oldukları değerlendirilmektedir. 2012 yılında “yaratıcı problem çözme”, 2015 yılında “işbirlikçi problem çözme” alanlarında değerlendirme yapılmıştır.
PISA’da öğrencilerin; Matematik okuryazarlığı, Fen Bilimleri okuryazarlığı ve Okuma Becerileri , öğrencilerin motivasyonları, kendileri hakkındaki görüşleri, öğrenme biçimleri, okul ortamları ve aileleri ile ilgili veriler toplanmaktadır.
“Okuryazarlık” kavramı, öğrencilerin karşılaştıkları problemleri tanımlarken, yorumlarken ve çözerken, bilgi ve becerilerini kullanma, analiz etme, mantıksal çıkarımlar yapma ve etkili iletişim kurma yeterlilikleri ifade edilmektedir. (1)
Temel amaç; öğrencilerin okulda öğrendikleri bilgi ve becerileri günlük yaşamda kullanma becerisini ölçmedir.
Her ülkenin eğitim sistemi o ülkenin geleceğini belirler. 21.yüzyılda globalleşen dünyada, evrensel değerleri olmayan eğitim sisteminin ulusal idealler geliştirmesi olanaksızdır.
Bu evrensel değerler 21. yüzyıl becerileri olarak, öğrencilerin bilgi çağında başarılı olabilmeleri için geliştirmeleri gereken üst düzey becerileri ve öğrenme eğilimlerini ifade eder. Bu beceriler 21. Yüzyıl toplumunda ve iş hayatında eğitimciler, iş dünyasının liderleri, akademisyenler ve hükümetlere bağlı kurumlar tarafından gerekli görülmektedir
Zaman ve koşullar değişiyor. Buna bağlı olarak da gereklilikler ve öncelikler değişim gösteriyor.
Çalışanların çoğunun sanayide görev yaptığı zamanlarda anahtar role sahip beceriler ticareti bilmek, yönergeleri takip edebilmek, başkalarıyla iyi geçinebilmek, çok çalışmak ve profesyonel olmaktı.
Kariyer Danışmanlığında 21. Yüzyıl Becerileri
Ayşe ALTUN /Rehberlik
18 Okullar bu becerileri kazandırmak için çok çabaladı ve bugün hala bu beceriler öğrenciler için gerekliliğini sürdürüyor
Bilgi çağında iş sahibi olabilmek için ise öğrenciler ek olarak derinlemesine düşünme, sorunları yaratıcı biçimde çözümleme, takımlar halinde çalışabilme, farklı araçları kullanarak anlaşılabilir biçimde iletişim kurabilme, sürekli değişen teknolojileri öğrenme ve çok büyük bir bilgi yığınıyla başa çıkabilme becerilerini kazanmak durumunda. Dünyanın değişen koşulları öğrencilerin esnek, gerektiğinde inisiyatifi ele alabilen, yeni ve işe yarar ürünler ortaya koyabilen bireyler olmalarını gerektiriyor. (2)
Kaynak: medium.com
Bu tablo bize hem 21.yy öğrencilerinin kazanması gereken yetenekler ve öğrenmesi yararlı konuları, hem de bu becerilerin desteklenmesi için kullanılabilecek sistemleri açık bir şekilde sunuyor.
Tabloda yer alan becerilerin alt başlıkları da şu şekilde sıralanmış;
Öğrenme ve Yenilenme Becerileri
• Yaratıcılık ve Yenilikçilik
• Eleştirel Düşünme ve Problem Çözme
• İletişim ve İşbirliği
Bilgi, Medya ve Teknoloji Becerileri
• Bilgi Okuryazarlığı
• Medya Okuryazarlığı
• Bilgi ve İletişim Teknolojileri (ICT) Okur-Yazarlığı
19 Yaşam ve Meslek Becerileri
• Esneklik ve Uyum
• Girişimcilik ve Öz-Yönelim
• Toplumsal ve Kültürlerarası Etkileşim
• Üretkenlik, Yaratıcılık ve Güvenilirlik
• Liderlik ve Sorumluluk
Bu tabloda “iletişim, adaptasyon ve inovasyon” yetenekleri, 21.yy bireylerinin ihtiyaç duyacağı yeteneklerin ana iskeletini oluşturuyor. Sebebi şu ki teknolojinin hızla geliştiği ve giderek hayatımızda daha çok yer kapladığı yeni bir dünya oluşuyor. Teknolojik gelişmeler mesafeleri kısaltıyor ve her türlü iletişim ve üretimin hızını arttırıyor. Değişen bu dengelerin içerisinde yeniye en hızlı uyum sağlayan kazanan olacaktır. Uyum sağlamak ise iletişimden geçiyor. Ayrıca bilgiye ulaşabildiğimiz kaynaklar giderek artıyor. İnternet bir kaynak havuzu haline geliyor. Bu havuzun içerisinde boğulmadan doğru bilgiye ulaşmak ise teknoloji ve bilgi okuryazarlığından geçiyor. Dahası bu yeni sürekli değişen dünya, sizden sürekli üretmenizi daha önemlisi yeni şeyler üretmenizi ve bu değişime ayak uydurmanızı bekliyor. Bu yüzden inovasyon becerileri geleceğin bireylerinin sahip olması gereken olmazsa olmaz bir yeteneği olacaktır. (3)
Dünya Ekonomik Forumu’nda 2020 yılına yönelik gereken beceriler şu şekilde sıralanmıştır:
1. Karmaşık Sorunları Çözme 2. Eleştirel Düşünme
3. Yaratıcılık 4. İnsan Yönetimi
5. Başkalarıyla uyum içinde Hareket Etme 6. Duygusal Zeka
7. Muhakeme ve Karar Verme 8. Hizmet Sektörüne Uyum 9. Müzakere
10. Bilişsel Esneklik
Öğrencilerin öğrenim hayatlarını sürdürürken gelecekte girecekleri iş dünyası tarafından talep edilecek becerilerin farkında olmaları ve kendilerini bu doğrultuda geliştirmeleri son derece önemlidir.
21. yüzyılda kazanılması beklenen bütün bu beceriler aslında bir bütün olarak hayat boyu öğrenme kavramıyla yakından ilişkilidir. Öğrencilerin bilgi, beceri ve yetkinliklerini kişisel, yurttaşlıkla ilişkili, sosyal ve/veya istihdama ilişkin bir perspektifte geliştirilmeleri amacıyla hayat boyunca öğrenme faaliyetlerini sürdürmeleri çağın gerekliliklerine uygun bir yaklaşım olacaktır.
Eğitim sistemi, ülkenin ihtiyaçlarını karşılayabilecek bireyler yetiştirmelidir. 21. Yüzyıl yetkinliklerini kazandırma işi ilkokuldan başlamalıdır. Öğrenciler üniversiteye birçok alanda eksik olarak gelmektedirler:
1. Hedef koyma 2. Zaman yönetimi 3. Planlama 4. İngilizce
5. İletişim (okuma, yazma, dinleme, konuşma) yetkinlikleri
20 6. Sunum teknikleri
7. Grup çalışması
8. Analiz ve sentez yetkinlikleri (ezber yerine)
9. Problem çözme yetkinlikleri (çoktan seçmeli yerine) 10. Uzun vadeli ödüllere odaklanma
11. Bilişim teknolojileri ile yakınlık (oyun, arkadaşlık siteleri ve mesajlaşma ile kısıtlı) 12. Dikkat süresi
13. Uzun süreler için konsantre olabilme 14. Araştırma yetkinlikleri (Google ile kısıtlı) 15. Bilgiye ve öğrenmeye değer verme
16. Arkadaşlara saygı (az) otoriteye saygı (fazla)
17. Ödüller için gereken fedakârlıkları yapma (otomatik hak etme) 18. Etik değerler (fikri mülkiyet hırsızlığı ve kopya)
19. Sosyal ve çevresel bilinç
20. Gerçek hayat deneyimi ve bilinci
21. Hoşgörü (fikir farklılıkları, yapıcı tartışma kapasitesi)
22. Uluslararası farkındalık (diğer ülke, kültür algısı-ön yargı, peşin hüküm) (4)
Eğitim sistemi, öğrencilerin eksiklerini gidermeye, 21.yüzyıl yetkinliklerini kazandırmaya ve bu doğrultuda kariyer planlamasına ilkokuldan itibaren başlamaya yönelik olarak tasarlanmalıdır.
Eğitimde hangi bilgi ve değerlerin aktarılacağına dair bir vizyon olmalıdır. Değişimin kaçınılmaz olduğu dünyada eğitimdeki değişiklik stratejik ve tutarlı olmalıdır.
21. Yüzyıl becerilerini kazanmış, sektör ihtiyacına cevap veren, ülke ekonomisine yararlı, doğru ve uygun kariyer planlaması yapılmış bireyler yetiştirmek istiyorsak eğitim yaşantısının tümüne yayılmış, bütüncül, gelişimsel, sürdürülebilir eğitim programları hazırlanmalıdır.
Öğretmenlerin eğitime bakışı, yetkinlikleri, donanımı içerik aktarmadan beceri geliştirmeye doğru evrilmelidir. Öğreten konumundan kolaylaştırıcı, akıl hocası, yol gösteren konumuna dönüşmelidir.
Bilgiyi öğretmek yerine eğitim tekniği geliştirmelidir. Devlet ve üniversiteler öğretmeni bu yönde eğitmeli ve desteklemelidir. Çağdaş bilinç ve değerler oluşturacak, yetkinlik geliştirecek programlar geliştirilmelidir.
Önemli olan belirsiz bir dünyada yönlerini kendilerinin bulabilmesi için öğrencilere pusula geliştirmektir. Sıkça grup projeleri ve sunumlar yaptırılmalı, proje planlama ve yönetimi, zaman yönetimi, stres yönetimi, iletişim becerileri geliştirmeye çalışılmalıdır. Okullardaki sosyal klüpler etkin çalışmalıdır. Sosyal sorumluluk projeleri yapılmalıdır. Öğrencilerin yetkinlik kazanmasında her alan fırsata dönüştürülmelidir.
Eğitim İle İlgili Tercihler Öğrencilerin Kariyerini, Türkiye’nin Dünyadaki Yerini Belirleyecek
21 Türkiye’de öğrencilerin iyi oldukları alanlar artık dünyada önemsiz hale geldi. Okuryazarlık, bilgi bulup çıkarmak değil, bilgi inşa edebilmektir. Bilgiyi, içeriği ezberlemek yerine yaratıcı şekilde uygulamanın yolları aranmalıdır. Ezberde değil, yaratıcılıkta iyi olunmalıdır. Çocukların yaratıcı, risk alan bireyler olmasını isteniyorsa hata yapmalarını göze almalı ve hata yapmalarına izin verilmelidir. Öğrenciler sınavlardan ziyade hayata kafa yormalıdır. Değerler ve kişisel tercihler arasında doğrudan bir ilişki vardır.
İş Dünyası Bilgi Değil, Yetkinlik Bekliyor? Bu Yetkinlikleri Kazandırmada Nerdeyiz?
Geçen yüzyılda çalışanlardan beklenen itaat, sadakat, titizlik, zeka tek başlarına bu yüzyılda şirketleri batırır. Bu yüzyılda inisiyatif alabilme, girişimcilik, yaratıcılık, bilişsel esneklik, duygusal zeka, takım çalışması, problem çözme önemli yetkinlikler arasındadır. Üniversite ve iş dünyası ortak çalışmalı, eğitim ve stajları işe girdiğinde ne yapacağını bilen, donanımlı bireyler olmasına fırsat sağlayacak düzeyde olmalıdır.
Kaynaklar (1) Pisa.meb.gov.tr (2) aybu.edu.tr (3) medium.com (4) erhanerkut.com
Öğretmen, Öğreten Değil, Teknik Geliştiren Olmalıdır. Değişen Dünyada Pusula Geliştirmek İçin Öğrencilere Yol Göstermek Gereklidir
22
Z Kuşağı, "İnternet kuşağı" ya da "kristal nesil" olarak da bilinen, 2000-2020 yıllarında doğan veya doğacak çocuklar olarak kabul edilmektedir. Önceki kuşaklarla karşılaştırıldığında, teknolojiden iyi anlayan, internet üzerinden oyunlar oynayan ve sosyalleşen bir kuşak olarak tanımlanmaktadır.
Türkiye nüfusunun %17'sini oluşturan ve uzmanlar tarafından derin duygusal olarak nitelendirilen, bu kuşak internete hakim, aceleci, yaratıcı, çoklu dikkat ve çoklu karar alma becerilerine sahip, her şeyi çabuk isteyen ve anlık tüketen bir profil çizmektedir. Sosyal platformlarda paylaşmayı seven ve paylaşımları beğenildikçe mutlu olan kuşak. Sosyal mecralarda mobil teknolojilerle iletişim kurmayı tercih ediyorlar. Bireysel ve bağımsızlar. Özgüvenleri sayesinde daha rahat ve açık iletişim kurabiliyorlar. Kendi istek ve hedeflerinin farkındalar ve hedefleri doğrultusunda yaşıyorlar. Hayatta her şeyin mümkün olduğunu düşünüyorlar. Çevrelerinde ve dünyada olan gelişmelerin farkındalar.
Girişimcilik yönleri ve istekleri oldukça iyi aynı zamanda komplekse girmeden kendilerini rahatça ifade edebilen bir kuşak. Z kuşağı iyi eğitimli ve kendini sürekli yenileyen geliştiren bir nesil olarak değerlendirilmektedir. Detaylarda kaybolmadıkları ve nokta atışı yapabildikleri için şirketlerin başarılı olmasında büyük rol oynayabilirler.
Yukarıdaki özelliklere sahip 21. yüzyılın çalışan, üreten kesimini oluşturacak Z kuşağını iş hayatında görmeye hazır mıyız?
Z Kuşağı (2000-2020) – Kristal Nesil ve İş Dünyası
Ufuk KABAL / Rehberlik
23 Farklılıkların kutlandığı ve benimsendiği renkli bir iş hayatı ve daha az hiyerarşi talep ediyorlar. Bu kuşak için para kazanmanın yanında, iş tatmini de oldukça önemli. Çalışırken eğlenmenin ve sürekli öğrenmenin peşindeler. Özellikle teknolojinin büyük etkisiyle yeteneklerini hızla geliştirebilme imkânına ve örgütlerin geleceklerini belirleyecek çoğunluğa sahip olan bu kuşak, işletmelerdeki pozisyonlarla uyum sağladığında, örgütler açısından fark oluşturacaklardır. Sadakatsizlik ve kolay vazgeçmeleri şirketler için sorun olabilir. Ben merkezli olmaları takım çalışması gerektiren işlerde sorun yaşanmasına neden olabilir. Sürekli yükselme beklentisi içinde olmaları rekabeti daha da sertleştirebilir. Yenilikçi ve eğlenceli işler yapma beklentisi içinde olmaları standart işleri yaptırmayı zorlaştırabilir. Aceleci ve sabırsız olmaları zaman ve emek gerektiren meslek dallarına değer kaybettirebilir Eski nesillere kıyasla her istediklerini çok daha kolay elde ettikleri için sahip olduklarına değer de vermiyorlar. Bu nesil işiyle özel hayatı arasındaki dengeye Y kuşağından çok daha fazla değer veriyor, yeni nesil çok yoğun çalışma ortamında bile eğlenmekten vazgeçmek istemiyor. Z kuşağının olumsuz gibi algılanan bu özellikleri sağlıklı biçimde yaklaşıldığında iş ortamına pozitif anlamda katkı sağlayabilir. Bu değişimin iş hayatına olumlu yansıması için uzmanların tavsiyesi, daha eğlenceli ve risk almaya açık bir ortam oluşturmak
Dünyanın önde gelen firmaları bu anlayışla harekete geçerek ofis ortamlarını bu bakış açısı çerçevesinde yeniden dizayn etmeye başlıyorlar. Çalışanlarının, sosyalleşebilecekleri ve ofis içinde bile rahat hissedebilecekleri ortamlar da, eğlenceli aktiviteler düzenlemeye çalışıyorlar. Böylece bireysel düşünmeye alışan bu neslin takım çalışmasına adapte olabilmesi için de faydalı bir adım atılmış oluyor
Bütün bu özelliklere sahip Z kuşağının, yapılan araştırmalara göre çalışacağı işlerin %65 ‘inin şuan dünyada var olmayan işler olduğu düşünülüyor. Bu sebeple kişisel yeterliliklerini sürekli güncellemeleri gerekecek.
2016’da Mc Kinsey tarafından yapılan bir araştırmada, bugün insanların karşılığında ücret alarak yaptığı işlerin %45’i teknolojinin gelişmesiyle bilgisayar destekli makineler tarafından otomatik olarak yapılabileceğini ortaya çıkardı. Bu sonuçlar gelecekte işsizliği artıracağı kanısını uyandırıyor, ancak durum pekte öyle değil. Dijitalleşme çağında, belki de henüz adı bile duyulmamış işlerde kalıcı olmak için hızla yeni beceriler edinmek ve bu becerileri daha sık kullanmak gerekecek
Özetle çalışma hayatında insanlar azalıyor, ezber bozan teknoloji artıyor.
Dünyada ki belirsizlikler altında ilerlemeye çalışan, her an, her şeye hazırlıklı olan, değişime olabilecek en hızlı şekilde adapte olabilen Z kuşağı kariyer hedeflerken kendi başına en iyi nerede olduğunu ölçmek durumunda. Kendi yetenekleriyle tek başına çalışabilen, teknolojiye yakın, eğitimini ve yeterliliklerini sürekli arttıran iyi bir lise –üniversite hedefinden çok kariyer vizyonunda birçok alanda aynı anda gelişmeyi hedeflemiş olanlar başarıyı yakalayacaklardır.
Kaynaklar
1. Citation Information Taş, H. Y., Demirdöğmez, M. ve Küçükoğlu, M. (2017). Geleceğimiz olan z kuşağının çalışma hayatına muhtemel etkileri. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(13), 1031-1048
2. www.turkishtimedergi.com
3. DergiPark dergipark.gov.tr/download/issue-full-file/38692
5. Geleceğimiz Olan Z Kuşağının Çalışma Hayatına Muhtemel Etkileri. dergipark.gov.tr/download/article-file/394731
24 Mesleki rehberlik, genelde mesleki tercih rehberliği ve mesleki yönlendirme olarak görülmektedir.
Okulöncesi ve ilkokulda mesleki rehberlik de bir tercih ve yönlendirme olarak düşünülmektedir. Bu nedenle okul öncesi ve ilkokulda mesleki rehberlik yapılmayacağı kanısı yaygındır.
Öğrencilerin bu dönemde mesleki rehberlik kapsamında verilecek hizmetler, daha çok kendi tutum, davranış, sosyal beceri ve ilgilerini fark ettirmeye ve geliştirmeye yöneliktir.
Okulöncesi ve ilkokul döneminde belli bir mesleği seçmeye yönlendirmek için erkendir. Çünkü doğru bir meslek seçimini sağlayacak birçok özellik, etken ve yaşantı henüz olgunlaşmamıştır. Bununla birlikte çocukta oluşturulacak öznel ve çevresel farkındalık, ileride vereceği mesleki kararların temelini oluşturabilir.
Başarması Beklenen Gelişim Görevleri Neler Olabilir?
Okul öncesi yaşlarından başlayarak ilköğretimin birinci dönemini kapsayan 5-12 yaşları arasında çocuğun temel ihtiyaçları açısından mesleki gelişiminin sağlıklı sürebilmesi için başarması beklenen gelişim görevleri şunlardır (Yeşilyaprak, 2006)
.
Yeterliliğin Ölçütü Davranışlar Hangileri Olabilir?
Okulöncesi dönemde çocuğun mesleki gelişimi açısından kazandırılması gereken temel yeterlilik, çocuğun tanımaya anlamaya ve keşfetmeye başlamasıdır. Bu yeterliliğin ölçütü olarak şu davranışların gözlenmesi gerekir: (Külahoğlu, 2004)
1. İş yaşam ve çalışmaya ilişkin olumlu tutumlar geliştirme 2. Kişisel nitelikleri ile meslekler-işler arasındaki ilişkileri anlamaya başlama
3. Meslekleri keşfetme ve tanıma
4. Boş zamanlarını değerlendirme alışkanlıkları geliştirme 5. Birlikte iş yapma-işbirliği ve paylaşmayı öğrenme
6. Toplum yaşamında çalışmanın önem ve gereğinin farkına varma
7. Karar verme, amaç belirleme, plan yapma stratejileri geliştirmektir
Okul Öncesi ve İlkokulda Mesleki Rehberlik
Süleyman ÖZKAYA /Rehberlik
25 1. Kendini anlama ve keşfetmenin temelini oluşturmak üzere, bireysel farklılıklarını görmeye, güçlü ve sınırlı yönlerini anlamaya başlama
2. Basit durumlar içinde karar verme ve seçim yapma sorumluluğunu üstlenme 3. Bütün mesleklerin gerekli ve önemli olduğunu kavrama
4. İnsanların ve mesleklerin farklı olabileceğini, her insanın iyi yapabileceği mesleklerin olabileceği görüşünün kazanılması
5. Meslek sahibi olmak için eğitim gerektiğini anlama
Kazandırılacak Yeterlilikler Neler Olabilir?
İlkokuldaki çocukların mesleki gelişimleri açısından kazandırılacak yeterlilikleri ise şu şekilde sıralayabiliriz (Külahoğlu, 2004).
Öğretmenlerin Dikkat Etmesi Gerekenler Neler Olabilir?
Bu dönemde, öğrencilerde;
1. Çalışmaya, üretmeye, iş yapmaya ilişkin olumlu tutumlar geliştirmek;
2. Dürüst olarak yapılan ve insana hizmet eden her işin saygıya değer ve önemli olduğunu benimsetmek,
3. Mesleklere ilişkin sınırlayıcı, önyargıların gelişmesine engel olmak, öğretmenin bu konudaki rolünü gerçekleştirmesine bağlı sorumluluklarıdır.
Temel eğitim süreci içinde, öğrencilerin kendi yetenek ve potansiyellerini tanıyarak ilgili üst eğitim kurumlarına yönelme, hazırlama, plân yapma ve karar vermelerine yardımcı olma; bu konuda gerekli
1. Bir meslek sahibi olmanın önemini ve değişik mesleklerin özelliklerini kavrama
2. Meslek/iş başarısında kişisel özelliklerin önemini anlama 3. Karar verme, amaç belirleme ve uygulamaya geçme becerilerini kazanma
4. Birlikte çalışmayı ve işbirliğini öğrenme
5. Serbest zamanlarını nasıl değerlendireceğini bilme
6. Toplumsal gelişmenin iş yaşamını nasıl etkilediğini anlama
26 bilgi ve beceriler kazanmalarını sağlamada kuşkusuz en önemli işlev yine öğretmene düşmektedir.
(Yeşilyaprak, 1999)
Bu dönemde aile çocuk için çok önemli olduğundan, yapılan çalışmalarda aileyi de kapsayacak bir program izlenmesi daha fayda olacaktır. Çocuğun mesleki gelişimini olumlu etkileyecek bir süreç izlenmesi için ailenin tutumu ve anlayışı da çok önemlidir. Bu nedenle aile rehberliği yapılarak ailenin bilgilendirilmesi ortak anlayış oluşmasını sağlayacaktır.
Ayrıca okul öncesi ve ilkokulda bir rehberlik saati olmadığı için mesleki gelişim kazanımlarına ulaşmak için yapılacak çalışmalar ders içerikleri ve ders dışı etkinlikler içine entegre edilmesi amaca ulaştıracaktır.
Öğrencilerin kendini çeşitli yönleriyle tanımalarına yönelik çalışmalar ve uygulamalar yapması, ayrıca eğitim, çalışma ve meslek dünyası hakkında bilgi edinme, keşfetme ve tanıma fırsatları sağlanması mesleki gelişim açısından çok önemlidir. Mesleki gelişimin çocuğun genel kişilik gelişimi ve benlik tasarımı oluşumu çerçevesinde ele alınmalıdır.
Anne Babalara Öneriler
• Anne babaların çocuklarının iyi bir meslek seçimine katkı sağlayabilmesi için okul öncesi dönemden başlayarak ilgilerini, becerilerini, sosyal ortam ve oyun gruplarında ne yaptığını çok iyi gözlemlemesi faydalı olacaktır.
• Anne-babalar çocuklarının kendi özelliklerini (Örneğin hangi faaliyetleri yapmaktan hoşlandıkları, neleri yapabildikleri, nelere değer verdikleri gibi) tanımaya teşvik etmelidir. Hangi özellik yetenek veya becerilerin gerektiğini bildikleri mesleklerle ilgili bilgilendirebilirler.
• Çocuklar belli bir mesleğe yönelmesi için zorlanması, bazı meslekler övünürken diğer başka meslekler hakkında olumsuz konuşulması mesleki gelişimlerini olumsuz etkileyebilir. Her mesleğin gerekli ve önemli olduğu görüşü kazanması çok önemlidir.
• Anne-babaların meslekler hakkında kalıp yargılardan uzak durarak doğru bilgi vermeleri, hatta kalıp yargıları sorgulayıcı konuşmalarda bulunmaları, çocuklarının olumlu mesleki gelişimini açık ve önemli bir biçimde teşvik etmelerinin yoludur. Örneğin çocuğuyla mesleklerin özellikleri hakkında konuşurken, “Avukatlar yalancı olurlar”, “Mühendislik kızların işi değildir” gibi kalıp yargı ifadeleri yanlış olacaktır.
• Okul öncesi dönemde mesleklerle ilgili bilgilendirmeler çocuklara oyun aracılığı ile yapılabilir.
Çocuklara farklı meslek gruplarına ait materyalleri tanıtan oyuncaklar alınabilir ve bu oyuncaklarla oyun kurması sağlanabilir. Farklı rol modelleri gözlemleyebilmesi için farklı meslek gruplarından yetişkinlerle etkileşim kurması sağlanabilir veya farklı meslekleri tanımasını sağlayabilecek kitaplar, filmler alınabilir.
Mesleki gelişim görevlerinin kazanılmasında bilgi verme ve düz anlatım
yöntemi yerine çocukların aktif bir şekilde katılımını sağlayacak etkinlikler
düzenlenmesi daha etkili olacaktır.
27
• Mesleki gelişime ilişkin anne-baba-çocuk konuşmaları, merak duygusunu, olasılıklara açık olmayı, seçeneklerin farkında olmayı ve iş dünyasına yönelik olumlu tutumu teşvik edici olmak durumundadır.
• Çocuklara yaşlarına uygun şekilde evde çeşitli sorumluluklar ve görevler vererek hatta yakın çevrede çeşitli işler bularak çalışma alışkanlığı kazandırılabilir. Ayrıca Anne-babalar karar alma ve seçim yapma konusunda fırsatlar yaratarak, karar verme becerileri geliştirmelerine yardımcı olabilirler.
• Anne-babaların çalışmaya ve mesleklere yönelik kendi tutumlarının farkında olmaları, çocuklarını evde, toplumda çalışma dünyası ile ilgili deneyimler yaşamalarını sağlamaları ve çocukları kariyer kararı vermeye ilişkin görevlerle karşılaştıklarında onlara destek olmaları, çocuklara kariyer gelişimi süreci ile başa çıkmada yardımcı olmanın yollarıdır.
Kaynaklar:
Erden, M., (2005). Gelişim ve öğrenme, Ankara: Arkadaş Yayıncılık.
Külahoğlu, Ş. (2004).Okul Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Programlarının Geliştirilmesi. Ankara: Pegem A Yayıncılık Kırdök,O,(2018).Eğitimderehberlikdergisi.
Senemoğlu, N. (2012). Gelişim, öğrenme ve öğretim kavramdan uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi.
Yeşilyaprak, B. (1999). Sınıf öğretmenlerinin rehberlik açısından rol ve işlevleri. Milli Eğitim.
(144), 27- 30.
Yeşilyaprak, B. (2006). Eğitimde rehberlik hizmetleri.(13. Baskı). Ankara. Nobel Yayın Dağıtım.
28 Merkezimiz, Rehberlik Hizmetleri Bölümünün son süreçte gerçekleştirdiği çalışmalar arasında yer alan ilçemiz Murat Tuzsuz Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesinde pilot uygulaması gerçekleştirilen projenin amacı; ortaokullarda görev yapan rehber öğretmenlerinin, mesleki ve teknik eğitim veren ortaöğretim kurumlarını tanıma düzeyinin belirlenerek eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesidir.
Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik Hizmetleri Yönetmeliğinin 18. Maddesi (n) bendi ‘Eğitim kurumlarında görevli rehber öğretmenlerine bilgi ve beceri arttırıcı eğitim etkinlikleri düzenlenir. Gerektiğinde ilgili kuruluşlardan uzman desteği alınır.’ şeklindedir. Yönetmelikte belirtilen bu maddenin yüklediği görev çerçevesinde, okullarda görev yapan meslektaşlarımızın mesleki gelişimine katkıda bulunmak amaçlarımızdan biridir.
Bakanlığımız 2023 Vizyon Belgesinde, mesleki ve teknik eğitim başlığı altında ‘mesleki ve teknik eğitime atfedilen değerin arttırılması sağlanacak’ hedefini koymuştur. Mesleki ve teknik eğitime, toplumun algısının nasıl olduğuna yönelik bilimsel bir çalışma görülmemiştir. Ancak 2023 vizyon belgesine böyle bir hedef konulması bir gerçeklikten kaynaklanmaktadır. Bakanlığımızın açıkladığı istatistiklere göre; ülkemizde ortaokuldan sonra tercih yapan öğrenciler arasında mesleki ve teknik eğitim kurumlarını tercih edenlerin oranı % 42 olarak tespit edilmiştir. İlimizde mesleki ve teknik eğitim okullarında öğrenim gören öğrencilerin, ortaöğretim düzeyindeki öğrenciler içindeki oranı % 28.26 düzeyindedir.
Merkezimiz, 2017 yılında ENAP kapsamında ‘Okul Rehberlik Servislerinde Verilen Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri ile Özel Eğitim, Kaynaştırma ve Destek Eğitim Odası Hizmetlerinin
