Zorlu yaşam olayları karşısında çocukların stres ve kaygı tepkileri göstermesi beklendik bir durumdur. Özellikle tüm dünyada yaşanan koronavirüs (COVID-19) salgını nedeniyle çocuk ve ergenlerin kendileri, aileleri, arkadaşları, sevdikleri ve yakınları için endişe, kaygı, panik ve korku yaşaması oldukça olağandır.
Gelişimsel özelliklerine bağlı olarak çocuklar kaygı ve strese yetişkinlerden farklı tepkiler verebilirler. Bilişsel (zihinsel) gelişimlerinin devam etmesi, duygularını yönetmeyi tam anlamıyla henüz bilmemeleri, duygularını söze dökme konusundaki sınırlılıklar ya da yaşıtlarından farklı algılanma konusunda duyarlı olmaları nedeniyle çocuklar, yaşadıkları kaygı ve stresi farklı şekillerde yansıtabilirler. Bu nedenle yetişkinler, çocuk ve ergenlerin ne zaman yardıma ihtiyaçları olduğunu anlamakta zorlanabilirler.
Bu dönemde çocuklarınıza nasıl yardımcı ve destek olabileceğiniz konusunda sizlere destek olabilmek adına bu el kitabını hazırladık.
Sevgili Ebeveynler ve Veliler
COVİD-19 Nedir?
COVID-19, "koronavirüs hastalığı 2019" un kısaltılmış adıdır. Bu virüs bizim grip olmamıza ne- den olan virüse benzer fakat bizim için yeni bir virüs olduğundan onun hakkında fazla bir bilgiye sahip değiliz. Bu yüzden doktorlar ve bilim adamları bu virüsü tanımak için birçok araştırma yapmaktadırlar.
Virüs birçok kişiyi hasta edebiliyor ama çocuklar ve gençler üzerinde etkileri yetişkinlere ve yaşlılara göre daha az. Bilim insanları ve doktorlar hastalığın tedavisini bulmak için çok çalışıyor ve ellerinden geleni yapıyorlar.
Çarşamba Hacı Yılmaz Yılmaz Rehberlik ve Araştırma Merkezi
Bülten Tarihi 10.04.2020
SALGIN GÜNLERİNDE PS SALGIN GÜNLERİNDE PS
SALGIN GÜNLERİNDE PSİKOLOJİK İKOLOJİK İKOLOJİK SAĞLAMLIK EL KİTABI
SAĞLAMLIK EL KİTABI SAĞLAMLIK EL KİTABI
PSİKOSOSYAL DESTEK ÇAĞRI MERKEZİ ÖĞRENCİ VE VELİLERİMİZİN
HİZMETİNDE
İÇİNDEKİLER
Giriş
1Covid-19 Nedir ?
1Velilere Öneriler
2Etkinlik Önerileri
3-12Sağlık İçin Öneriler
13Beslenme ve Hijyen 13
Kaynakça
131. Bilgi Edinin, Bilgi Verin:
Doğru kaynaklardan bilgi edinin.
Yetkili kişi ve kurumların korona- virüs riskinden korunma yöntem- leri ile ilgili verdikleri bilgileri mutlaka dikkate alın, uyarı ve önerilere titizlikle uyun.
Çocuğunuzun yaşına ve gelişimi- ne uygun olacak şekilde bilgi saklamadan ve abartılı olmadan net, açık ve anlaşılır bilgilendir- me yapın.
2. Dinleyin:
Çocuklarınız için yapabileceğiniz en iyi ve anlamlı şeylerden biri onları dinlemektir. Çünkü çocuklar, genellikle, onları endişelendiren ve strese neden olan şeyler hakkında konuşmak isterler.
Çocuğunuzu dinleyin ve görüşleri- ne saygı gösterin. Çocuklarla karşı- lıklı konuşmak ve sohbet etmek, onların yaşadıkları bu zorlu süreci atlatmaları için en sağlıklı ve doğal yoldur.
3. İzin Verin:
Bazı çocuklar sohbet ederken merak ettikleri her şeyi sorabilir- ler. Soru sormalarına izin verin.
Cevabını bilmediğiniz sorularla karşılaşırsanız, panik olmayın ve bilmiyorum demek yerine bu soru- ların cevabını en kısa sürede öğre- nerek ona açıklayacağınızı söyle- yin. Bu tür durumlarda çocukları- nızı soru sormaları için asla zorla- mayın, sadece merak ettikleri bir şey olduğunda istedikleri zaman size sorabileceklerini söyleyin.
9. Sorumluluk Verin:
Çocukların size ve çevrenizdeki- lere gönüllü olarak yardım et- melerine izin verin. Özellikle çocukların “her şey kontrol altında” algısının zarar görme- mesi için sizin gözetiminizde yaşlarına ve gelişimlerine uygun bazı işlerde size yardımcı olma- ları çok önemlidir (Ev içinde bazı işlerde ebeveynlere yardım etmek, zaman zaman kardeşle- riyle ilgilenmek)
8. Birlikte Vakit Geçirin:
Çocukların psikolojik sağlamlık- larının korunması için onlarla birlikte hoşça vakit geçirecek aktiviteler yapmak önemli ve gereklidir. Bu süreçte özellikle çocuklarınızla ilgilenmek, onlar- la birlikte güzel vakit geçirmek yararlıdır.
10. Model Olun, Rutini Koruyun Yetişkinler olarak çocuklarınıza çok çeşitli konularda rol model olabilirsiniz. Kişisel öz-bakımınıza dikkat ederek, düzenli beslenme- ye ve uyumaya özen göstererek, günlük rutin işlerinizi devam ettirerek, yetkililerden gelen koronavirüsten korunma ile ilgili uyarıları dikkate alarak, bu süreç- te ne yapmaları ya da nasıl dav- ranmaları gerektiği konusunda çocuklarınıza örnek olun.
EBEVEYNLERE VE VELİLERE ÖNERİLER
5. Güven verin:
Gerçekçi bir şekilde güvende o l duk la r ına da ir ç o - cuklarınıza moral verin. Ço- cukların bu konudaki şüphe ve endişelerini giderin. Hem sizin hem de diğer yetişkinle- rin meydana gelebilecek olası tehlike ve risklerden onları korumak için gerekli önlemleri aldığınızı ve bun- dan sonra da almaya devam edeceğinizi hatırlatın. Bu noktada, insanları sağlıklı ve güvende tutmak için neler yapıldığından kısaca söz edin.
6. Rahatlatın:
Çocuklar, değerli olduklarını ve korunduklarını hissetmek için sizin yardımınıza ihtiyaç duyar- lar. Her zamankinden biraz daha fazla ilgi, yakınlık ve şef- kat göstererek çocukların psi- kolojik sağlamlıklarının artma- sına büyük katkı sağlayabilirsi- niz. Çocuğunuza samimi bir şekilde onu sevdiğinizi söyle- yin. Sevildiklerini ve değer veril- diklerini hissettiklerinde çocuk- lar daha mutlu ve umutlu olur- lar, kendilerine olan güvenleri artar.
4. Normalleştirin:
Çocuklarınızın stres, kaygı ve korku gibi yaşadıkları duygu- ları size anlatmalarına izin verin. Ancak, onları özellikle koronavirüs hakkında ko- nuşmak için zorlamayın.
Sadece dinleyin ve anlayış gösterin. Bu süreçte özellikle çocukların stres, kaygı ve korku yaşamaları oldukça normaldir. Bu stresli döne- min ve yaşadıkları duyguların geçici olduğunu, yaşamın bir süre sonra normale dönece- ğini belirtin.
Sayfa 2 Salgın Günlerinde Psikolojik Sağlamlık El Kitabı
7. Koruyun:
Çocuklar belirsizlikten, ani değişim- lerden ya da günlük düzenlerinin sürekli değişmesinden pek hoşlan- mazlar. Dolayısıyla, çocukların gün- lük aktivitelerini korumak çok önemlidir. Bu nedenle çocuklarını- zın yemek, oyun ya da uyku saatleri- nin değişmemesine mümkün oldu- ğunca özen gösterin. Okul çağındaki çocukların “Eğitim Bilişim Ağı (EBA)”
üzerinden öğrenimlerine devam etmelerini sağlayın.
11. Uzmana Başvurun:
Koronavirüs riski sürecinde, bura-
daki önerileri uygulamanıza rağ-
men, çocuğunuz aşırı panik olma,
ağlama nöbetleri, sürekli uyku
sorunları ya da yoğun davranış
sorunları gibi tepkiler gösteriyor-
sa, lütfen bir uzmana başvurun.
5-12 YAŞ ETKİNLİK ÖNERİLERİ
Salgın Günlerinde Psikolojik Sağlamlık El Kitabı
Sayfa 3
Sayfa 4 Salgın Günlerinde Psikolojik Sağlamlık El Kitabı
5-12 YAŞ ETKİNLİK ÖNERİLERİ
“Okuyucunun dikkatini çekmek için, buraya
Sayfa 5 Salgın Günlerinde Psikolojik Sağlamlık El Kitabı
5-12 YAŞ ETKİNLİK ÖNERİLERİ
Sayfa 6 Salgın Günlerinde Psikolojik Sağlamlık El Kitabı
5-12 YAŞ ETKİNLİK ÖNERİLERİ
Sayfa 7 Salgın Günlerinde Psikolojik Sağlamlık El Kitabı
5-12 YAŞ ETKİNLİK ÖNERİLERİ
Sayfa 8 Salgın Günlerinde Psikolojik Sağlamlık El Kitabı
5-12 YAŞ ETKİNLİK ÖNERİLERİ
Sayfa 9 Salgın Günlerinde Psikolojik Sağlamlık El Kitabı
5-12 YAŞ ETKİNLİK ÖNERİLERİ
Sayfa 10 Salgın Günlerinde Psikolojik Sağlamlık El Kitabı
5-12 YAŞ ETKİNLİK ÖNERİLERİ
Sayfa 11 Salgın Günlerinde Psikolojik Sağlamlık El Kitabı
5-12 YAŞ ETKİNLİK ÖNERİLERİ
KUTU OYUNLARI HERKES İÇİN EĞLENCELİDİR
Her yaştaki insan için oyun önemlidir. Çünkü, yaşam oyunlarda biçimlenir ve anlam kazanır. Çocuklar için oyun eğlenceden çok daha büyük anlamlar taşır. Çocuk oyun oynayarak kendini keşfeder, geliştirir, dünyayı tanır ve dünyanın işleyişine uyum sağlamaya çalışır. Oyun çocuğun dilidir, iletişim biçimidir. Duygularını sözel aktarmak için gerekli olan bilişsel gelişimini henüz tamamlamamış olan çocuk için oyun duyguların dışa vurumu olur.
Bununla birlikte zor ve korkutucu olan duygularını ve deneyimlerini seçtiği oyunlar ve oyuncaklar yoluyla yansıtır. Böylece, olumsuz duyguları ile baş etmeyi oyun içinde öğrenir. Sorun çözme ve bece- riler oyun yoluyla gelişir. Çocuk günlük yaşantılarını benzer durum- lar yaratarak ve bunların üstesinden gelerek denemeyi ve düzenle- meyi öğrenir. Oyun çocuğun güven oluşturmasını, kendini mutlu, sevilen ve güvenli hissetmesini sağlar. Sosyal becerilerinin gelişmesi için oyun gereklidir. Oyun çocuğun yaşamıdır, işidir. Bu yaşamı onlarla paylaşmak, çocuklarla oynamak çocuklarla ilişki kurmak ve paylaşmak için anne babaların yapması gereken en önemli şeyler- den biridir. Çocuklar ebeveynleri oyun oynamaktan hoşlanırlar.
Bazen onları oyuna almayabilirler. Ama ne oynadıklarını ve nasıl oynadıklarını izlemek ebeveynler için hem çocuklarını tanımak, hem de nasıl oyun oynayacaklarını anlamak için bir fırsat olabilir. Erişkin- lerin görevi çocuklara güvenli oyun alanları ve oyun zamanları ayarlamaktır. Ebeveynler bu oyunların bir parçası olmalıdır.
SANAL MÜZE TURUNA NE DERSİNİZ?
Müze ve okul ilişkisi önemli bir etkinliktir. Birçok insan ilk olarak müzelere bir okul grubuyla giderler ve bu erken deneyim onların müzelere karşı tavırlarını biçimlendirmektedir. Müzeye yapılan ziyaretlerinin en değerli yönlerinden biri, müzelerin, öğrencilerin alternatif öğrenme yolları ile karşılaşma ve maddî kanıt ile aktif biçimde çalışma fırsatı sunmasında yatmaktadır. Bazı çocuklar için bu durum, daha formal olan sınıf ortamında fazla görülmeyen yetenek ve becerileri gösterme şansını bulma anlamına gelmekte- dir. Toplumun, eğitimin tanımını, sadece sınıflarda değil aynı za- manda birçok alanda hayat boyu bir süreç olarak bilginin, becerinin ve kişiliğinin gelişimi olarak çizmesi bu ilişkinin önemini artırmakta- dır.
İçinde bulunduğumuz süreçte fiziki anlamda müze gezmek olanak- lar dahilinde değildir. Bu nedenle sanal müze turları yukarıda belir- tilen ihtiyacı giderecektir. Sol sütunda belirtmiş olduğumuz müzele- re sanal gezinti yapabilmek için Kültür ve Turizm Bakanlığının inter- net sayfasına girmeniz yeterlidir.
SANAL GEZİNTİ SANAL OLARAK GEZİLEBİLECEK MÜZELER
Kurtuluş Savaşı Müzesi-Ankara Cumhuriyet Müzesi-Ankara Efes Müzesi-İzmir Troya Müzesi-Çanakkale
Anadolu Medeniyetler Müzesi-Ankara Gazi Müzesi-Samsun
Göbeklitepe Örenyeri-Şanlıurfa Etnoğrafya Müzesi-Ankara Antalya Müzesi-Antalya Boğazköy Müzesi-Çorum Arkeoloji Müzesi-Gaziantep Zeugma Müzesi-Gaziantep
Sayfa 12 Salgın Günlerinde Psikolojik Sağlamlık El Kitabı
TÜM YAŞ GRUPLARI İÇİN ETKİNLİK ÖNERİLERİ
KUTU OYUNLARI ÖRNEKLERİ
Kırmızı Başlıklı Kız (4+ yaş)
Topologix (4+ yaş)
Skippity (5+ yaş)
Quizoo (5+ yaş)
Look Look (6+ yaş)
Q-Bitz (8+ yaş)
DiXit (8+ yaş)
TABU (12+ yaş )
Satranç
Mangala
DamaANİMASYON FİLMLER İZLENEBİLİR
Animasyonlar, çocukların ve yetişkinlerin severek ve eğlenerek izlediği yayınlardır. Bu yayınlar, çocukların yaş ve gelişim dönemi özellikleri dikkate alınarak, çok boyutlu gelişimlerinin desteklenme- si amacı güdülerek ve pedagogların görüş ve önerilerine başvurula- rak hazırlandığı takdirde çocuklar için eğlendirirken eğiten faydalı birer araç olabilirler.
Bununla beraber bu filmler çocukların yaşlarına, gelişim dönemi özelliklerine uygun seçilmelidirler. Çizgi filmin içeriği aile sevgisi, doğayı ve hayvanları tanıma, farklılıklara saygı, yardım severlik, iyilik, doğruluk, barış ve hoşgörü gibi eğitici ve faydalı konulardan seçilmelidir. Yabancı çizgi filmlerin dublajı yapılırken hitap ettiği yaş grubunun özellikleri göz önünde bulundurulmalı, çizgi film kahra- manlarının konuşmaları, davranışları ve ilişkileri milli, manevi ve toplumsal değerlerle ters düşmemelidir. Çizgi film izleme süreleri sınırsız tutulmamalı, ebeveynler tarafından kontrollü bir şekilde sınırlandırılmalıdır.
ANİMASYON FİLM ÖNERİLERİ:
Wall-e
Karlar Ülkesi
Oyuncak Hikayesi
Ters Yüz
Leylekler
Ters yüz
Lego
Kuzular Firarda
Hayvanlar Şehri
Yukarı bak
Şirinler
Ratatouille (Rotatuy)Adres: Çay Mah. Prof. Naci Şensoy Cad. No:5 Kat:5 Çarşamba/SAMSUN
Telefon: 0 (362) 833 16 60 E-posta: 963763@meb.k12.tr
Çarşaba Hacı Yılmaz Yılmaz Rehberlik ve Araştırma
Merkezi
BESLENME VE HİJYEN
KAYNAKÇA KAYNAKÇA KAYNAKÇA
Milli Eğitim Bakanlığı. “http://www.meb.gov.tr/koronavirus-travmasina- karsi-psikososyal-destek-rehberleri/
haber/20605/tr 08.04.2020”
Salgın Hastalık Dönemlerinde Psikolojik Sağlamlığımızı Korumak Aileler İçin Çocuklara Yardım Rehberi, MEB Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Salgın Hastalık Dönemlerinde Psikolojik Sağlamlığımızı Korumak Yetişkinler İçin Bilgilendirme Rehberi, MEB Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Global Child EMDR Alliance TR.Koronavirüse Karşı İlk Yardım Çantam.“https://ww.instagram.com/p/B- JRSyXDc-R/?igshid=1tu5qohfoiy8o 08.04.2020”
Prof. Dr. Ayşe Rodopman Arman. “https://www.instagram.com/p/B-NDdRDgQrm/?
igshid=chz7dqg9rlcz 08.04.2020
Yılmaz, Ercan Altuğ. Dijital İçeriklerde YaşSınırına Dikkat. “https://
www.trtcocuk.net.tr/ebeveyn-akademisi/
ebeveyn-olmak/dijital-iceriklerde-yas- sinirina-dikkat 08.04.2020”
Semerci, BENGİ. Çocuk Gelişiminde Oyun ve Oyuncağın Önemi. “https://bengisemerci.com/cocuk-gelisiminde- oyunun-ve-oyuncagin-onemi/
09.04.2020”
Yaşar Ekici, F. (2015). Çizgi Filmlerin Çocuklar Üzerindeki Etkilerine İlişkin Çok Boyutlu Bir Değerlendirme .Türk & İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı:5s. 70-84.
