TAYSAD SEKTÖR RAPORU HAZİRAN İçindekiler:

(1)

TAYSAD

SEKTÖR RAPORU

HAZİRAN 2012

İçindekiler:

Üretim sayfa 2-4

İhracat sayfa 5-7

İç pazar sayfa 8-9

TAYSAD Fiyat Endeksi sayfa 10

TAYSAD Ekonomi Bülten sayfa 11-14

(2)

TAYSAD Aylık Sektör Raporu Haziran 2012

ÜRETİM (Araç Türüne Göre)

2012 yılının Haziran ayında 45.814 adedi otomobil, 49.537 adedi ticari araç, 4.654 adedi ise traktör olmak üzere toplam 100.005 araç üretilmiştir.

2012 yılının ilk 6 ayında 283.425 adedi otomobil, 281.292 adedi ticari araç, 26.543 adedi traktör olmak üzere toplam 591.260 araç üretilmiştir.

2011 yılının ilk 6 ayına göre 2012 yılının aynı döneminde otomobil üretimi %16, ticari araç üretimi %2 azalırken, traktör üretimi ise %14 oranında artmıştır.

Toplam araç üretimi ise %8 seviyesinde azalmıştır.

Araç türleri Types

2011 Haziran June

2012 Haziran June

2011 Ocak-Haziran Jan.-June

6 Ay / 6 Months Değişim % Percent change

Otomobil – P. Car 58.694 45.814 335.783 283.425 -16

Hafif Ticari Araç

LCV

Kamyonet

Pick up 44.569 42.870 252.126 246.383 -2

Minibüs

Minibus 1.880 2.728 9.993 13.546 36

Ağır Ticari Araç

HCV

K. Kamyon

L. Truck 187 223 1.896 1.607 -15

B. Kamyon

M. Truck 2.990 2.817 16.880 14.556 -14

Otobüs

Bus 652 514 3.391 3.211 5

Midibüs

Midibus 216 385 1.625 1.989 22

Ticari Araç

Commercial vehicles 50.494 49.537 285.911 281.292 -2

Traktör

Tractor 4.657 4.654 23.262 26.543 14

Toplam Üretim

Total Production 113.845 100.005 644.956 591.260 -8

Kaynak: OSD

(3)

Son on yılın Ocak-Haziran ayları üretim miktarları;

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Otomobil

Passenger Car

128 227 232 277 315 380 246 312 336 283

Ticari Araç Commercial Vehicle

102 181 211 225 223 333 148 235 286 281

Traktör Tractor

14 23 18 21 17 15 7 14 23 27

Toplam 244 431 461 523 555 728 401 561 645 591

1.000 adet

Son 10 yılın üretim miktarlarına baktığımızda, üretim rekorunun kırıldığı 2011 yılına göre %8 seviyesinde bir üretim kaybı olduğu görülmektedir.

Kaynak: OSD

2012 yılı üretim öngörümüz 1,2 milyon araç üretileceği yönündedir.

ÜRETİM (Markalara Göre)

2012 yılının Haziran ayında Ford Otosan 21.940 adedi kamyonet, 2.430 adedi minibüs, 850 adedi kamyon olmak üzere 25.220 adet ile markalar bazında ilk sırada yer almaktadır. Oyak- Renault 24.895 adet otomobil üretimi ile ikinci sırada yer almaktadır. Tofaş 4.192 adedi otomobil, 19.709 adedi kamyonet olmak üzere 23.901 üretim adedi ile üçüncü sıradadır.

Hyundai Assan 7.702 araç, Toyota ise 6.797 araç üretimi ile markalara göre üretimde dördüncü ve beşinci durumdadırlar.

2012 yılının ilk 6 ayında ise Oyak-Renault 161.969 araç, Ford Otosan 141.570 araç, Tofaş 133.128 araç, Toyota 44.493 araç, Hyundai Assan ise 44.264 araç üretmişlerdir.

(4)

Otomobil ve hafif ticari araç üreticilerinde markalara göre üretim adetlerini incelediğimizde geçtiğimiz yılın ilk 6 ayına göre; Ford Otosan’ın üretimi %5, Oyak-Renault’un üretimi %9, Tofaş‘ın üretimi %21 oranında azalırken, Toyota’nın üretimi %1, Hyundai Assan’ın üretimi %3, Honda’nın üretimi ise %69 oranında artmıştır.

Haziran 2012 / April 2012 Firmalar

Companies Otomobil

P.Car Minibüs

Minibus Midibüs

Midibus Otobüs

Bus Kamyonet

Pickup Kamyon

Truck Traktör

Tractor Toplam Total

Anadolu Isuzu 0 0 209 0 11 199 0 419

BMC 0 0 0 13 0 144 0 157

Ford Otosan 0 2.430 0 0 21.940 850 0 25.220

Hattat 0 0 0 0 0 0 301 301

Honda Türkiye 2.228 0 0 0 0 0 0 2.228

Hyundai Assan 7.702 0 0 0 0 0 0 7.702

Karsan 0 292 0 0 1.031 103 0 1.426

Mercedes Benz Türk 0 0 0 299 0 1.720 0 2.019

MAN 0 0 0 109 0 0 0 109

Otokar 0 6 157 14 35 0 0 212

Oyak-Renault 24.895 0 0 0 0 0 0 24.895

TEMSA 0 0 19 79 144 24 0 266

TOFAŞ 4.192 0 0 0 19.709 0 0 23.901

Toyota 6.797 0 0 0 0 0 0 6.797

Türk Traktör 0 0 0 0 0 0 4.353 4.353

TOPLAM - Total 45.814 2.728 385 514 42.870 3.040 4.654 100.005

Toplam 2012 / Total 2012 Firmalar

Companies Otomobil

P.Car Minibüs

Minibus Midibüs

Midibus Otobüs

Bus Kamyonet

Pickup Kamyon

Truck Traktör

Tractor Toplam Total

Anadolu Isuzu 0 0 870 0 181 1.353 0 2.404

BMC 0 0 100 203 0 1.105 0 1.408

Ford Otosan 0 11.867 0 0 25.439 4.264 0 141.570

Hattat 0 0 0 0 0 0 1.816 1.816

Honda Türkiye 13.109 0 0 0 0 0 0 13.109

Hyundai Assan 44.264 0 0 0 0 0 0 44.264

Karsan 0 1.660 0 0 6.757 427 0 8.844

Mercedes Benz Türk 0 0 0 1.503 0 8.762 0 10.265

MAN 0 0 0 722 0 0 0 722

Otokar 0 18 758 278 120 0 0 1.174

Oyak-Renault 161.969 0 0 0 0 0 0 161.969

TEMSA 0 0 261 505 348 252 0 1.366

TOFAŞ 19.590 0 0 0 113.538 0 0 133.128

Toyota 44.493 0 0 0 0 0 0 44.493

Türk Traktör 0 0 0 0 0 0 24.727 24.727

TOPLAM - Total 283.425 13.545 1.989 3.211 246.383 16.163 26.543 591.259

Küçük kamyon, büyük kamyon, midibüs ve traktör üreticilerine baktığımızda, BMC %5, Mercedes Benz Türk %6 oranında azalırken, Anadolu Isuzu %12, Türk Traktör ise %19 oranında üretim artışı gerçekleştirmiştir.

(5)

İHRACAT (Markalara göre – Araç türüne göre)

Oyak-Renault’nun araç ihracatı geçen senenin ilk 6 ayına göre %6 oranında azalmasına rağmen 116.287 adetlik ihracat ile markalar bazında ilk sıradadır. Ford Otosan’ın araç ihracatı

%5 oranında azalarak 104.104 adet olarak gerçekleşmiştir. Tofaş’ın ihracatı %17 oranında azalarak 84.197 adet olarak gerçekleşmiştir.

Firmalar

Companies 2010 2011

Ocak - Haziran

January - June

Değişim %

Percent change

2011 2012

Oyak-Renault 233.057 225.285 124.112 116.287 -6

Ford Otosan 175.754 211.380 109.904 104.104 -5

TOFAŞ 193.737 180.690 101.148 84.197 -17

Toyota 73.163 81.233 37.453 40.283 8

Hyundai Assan 42.249 64.000 29.082 33.645 16

Türk Traktör 8.911 9.600 3.310 7.873 138

Karsan 19.441 15.119 8.481 6.564 -23

Diğer - Others 17.358 13.805 7.360 8.860 -20

Toplam - Total 763.670 801.112 420.850 401.813 -5

Kaynak: OSD

Toyota ihracatını %8, Hyundai Assan ihracatını %16, Türk Traktör ise %138 oranında arttırmıştır. Toplam ihracat adedi %5 oranında gerileyerek 401.813 adet seviyesinde gerçekleşmiştir.

(Adet) 2009 2010 2011

Değişim

%

Otomobil

Passenger Car 388.994 439.999 442.674 232.138 221.579 -5

Hafif Ticari LCV

Kamyonet

Pickup 231.260 306.902 319.366 171.769 159.996 -7

Minibüs

Minibus 1.271 800 20.163 9.880 8.061 -18

Ağır Ticari HCV

Kamyon

Truck 1.910 2.411 3.912 1.382 1.500 9

Midibüs

Midibus 1.065 807 647 289 453 57

Otobüs

Bus 4.470 3.550 4.204 1.890 1.963 4

Ticari Araç

Commercial Vehicles 239.976 314.470 348.292 185.210 171.973 -7

Traktör-Tractor 8.885 9.201 10.146 3.502 8.261 136

Toplam İhracat

Total Export 637.855 763.670 801.112 420.850 401.813

-5

Kaynak: OSD

(6)

2012 yılının ilk 6 ayında otomobil ihracatı %5 oranında azalarak toplam 221.579 adet olarak gerçekleşmiştir. Ticari araç ihracatı %7 oranında azalarak 171.973 adet, traktör ihracatı ise

%136 artışla 8.261 adet olarak gerçekleşmiştir.

.

İHRACAT (Tutar)

Haziran ayında, Otomotiv Ana Sanayi ihracatı 928 milyon USD, Otomotiv Yan Sanayi ihracatı ise 677 milyon USD seviyesinde gerçekleşmiştir. Toplam otomotiv ihracatı yaklaşık 1 milyar 605 milyon USD seviyesine ulaşmıştır.

2012 yılının ilk 6 ayında Ana Sanayi ihracatı geçtiğimiz senenin aynı dönemine göre %6 oranında azalarak 5 milyar 720 milyon USD olarak gerçekleşirken, Yan Sanayi ihracatı %3 oranında artarak 4 milyar 310 milyon USD seviyesine ulaşmıştır. Yan Sanayinin toplam ihracat içindeki payı %43 oranındadır.

Sanayinin toplam ihracatı ise %3 oranında azalarak 10 milyar 31 milyon USD olarak gerçekleşmiştir.

(USD) 2009 2010 2011

2011 Ocak-Haziran

Jan.-June

Değişim % Percent change Ana Sanayi

OEM 9.858.805.586 10.788.363.177 11.865.071.274 6.115.750.624 5.720.577.528 - 6 Yan Sanayi

Suppliers 5.224.233.771 6.736.566.317 8.457.193.004 4.187.688.520 4.310.388.814 3 Toplam İhracat 15.083.039.357 17.524.929.494 20.322.264.278 10.303.439.144 10.030.966.342 -3

Kaynak: TİM

(7)

2012 yılı öngörümüz sanayimizin toplam ihracatının 20 milyar USD seviyesinde gerçekleşeceği yönündedir.

İHRACAT (Ülkelere göre) ($1.000)

Ülkeler – Countries

Jan.-June

Değişim % Percent change

(FOB USD) (FOB USD) Percent Change

ALMANYA 1.479.972 1.530.552 3%

FRANSA 1.295.506 1.163.346 -10%

İTALYA 1.220.952 917.604 -25%

BİRLEŞİK KRALLIK 737.011 680.858 -8%

RUSYA FEDERASYONU 466.654 503.785 8%

BİRLEŞİK DEVLETLER 352.265 465.150 32%

BELÇİKA 410.550 392.380 -4%

İSPANYA 462.685 382.040 -17%

HOLLANDA 270.121 297.453 10%

ROMANYA 359.265 290.966 -19%

CEZAYİR 226.165 229.529 1%

SLOVENYA 207.349 202.638 -2%

POLONYA 222.396 193.416 -13%

İRAN (İSLAM CUM.) 138.763 172.421 24%

İSVEÇ 138.243 170.734 24%

İSRAİL 203.144 146.407 -28%

IRAK 64.705 143.603 122%

ARJANTİN 57.580 115.888 101%

ÇEK CUMHURİYETİ 111.346 109.132 -2%

AVUSTURYA 119.808 104.965 -12%

UKRAYNA 62.991 97.072 54%

FAS 56.001 86.670 55%

AZERBAYCAN-NAHÇİVAN 43.307 83.241 92%

KANADA 37.451 78.992 111%

BREZİLYA 134.485 75.260 -44%

*Kaynak: TİM

(8)

Otomotiv sanayisinin 2012 yılının ilk 5 ayında ülkelere göre ihracat değerlerini incelediğimizde, Almanya’ya gerçekleşen ihracatın %3 oranında artarak 1 milyar 530 milyon USD, Fransa’ya gerçekleşen ihracat %10 oranında azalarak 1 milyar 163 milyon USD, İtalya’ya gerçekleşen ihracat ise %25 oranında azalarak 918 milyon USD seviyesinde gerçekleşmiştir.

A.B.D, İsveç, İran, Irak, Arjantin, Ukrayna, Fas, Azerbaycan, İsviçre ve Kanada ihracat tutarlarındaki artışlar ile dikkat çeken ülkelerdir.

İÇ PAZAR

Otomobil satışlarını incelediğimizde Haziran ayında 12.853 adedi yerli, 37.996 adedi ithal olmak üzere toplam 50.849 adet otomobil satılmıştır.

Hafif ticari araç satışları ise 12.313 adedi yerli, 7.905 adedi ithal olmak üzere toplam 20.218 adete ulaşılmıştır.

Ağır ticari araç satışları 2.624 adedi yerli, 1.137 adedi ithal olmak üzere toplam 3.761 adetlik iç pazar satış adedine ulaşılmıştır.

2009 2010 2011

Değişim%

Percent change Yerli Otomobil

Local Passenger Cars 126.277 155.634 179.488 89.601 69.994 -22 İthal Otomobil

Import Passenger Cars 243.542 354.150 414.031 200.145 174.496 -13 Toplam Otomobil

Total Passenger Cars 369.819 509.784 593.519 289.746 244.490 -16 Yerli HTA

Local LCV 121.417 149.720 158.586 73.343 54.730 -25

İthal HTA

Import LCV 65.890 101.409 112.334 58.783 41.412 -30

Toplam Hafif Ticari

Total LCV 187.307 251.129 270.920 132.126 96.142 -27

Yerli ATA Local HCV 14.254 22.410 34.261 17.182 13.868 -19

İthal ATA Import HCV 4.485 9.849 12.167 7.312 5.118 -30

Toplam Ağır Ticari

Total HCV 18.739 32.259 46.428 24.494 18.986 -22

Traktör Tractor 7.290 21.390 34.723 19.022 17.218 -9

Toplam Yerli

Total Local 261.948 327.764 372.335 180.126 138.592 -23

Toplam İthal

Total Import 313.917 465.408 538.532 266.240 221.026 -17

Toplam / Total 575.865 793.172 910.867 446.366 359.618

-19

 Toplam Taşıt Adetlerine Traktör Satış Adetleri Dahil Edilmemektedir. Kaynak: OSD/ODD

2012 yılı ilk 6 ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre otomobil satışları %16, hafif ticari araç satışları %27, ağır ticari araç satışları %22 oranında azalmıştır.

(9)

910.867 adetlik bir iç pazar satış adedi ile rekor kırılan 2011 yılının ilk 6 ayına göre toplam iç pazardaki daralma %19 seviyesindedir.

2012 yılı iç pazar öngörümüz yaklaşık 800 bin adetlik bir büyüklüğe ulaşılacağı yönündedir.

(10)

TAYSAD FİYAT ENDEKSİ

Fiyatları İzlenen Kalemler Ocak 2012

Şubat 2012

Mart 2012

Nisan 2012

Mayıs 2012

Haziran 2012 Sıcak Sac ( EDÇ ) tl/ton (*) -14,02% -21,45% -15,63% -14,80% -5,57% -6,82%

Dövme Çelik (Asil Çelik Y 22 - 67) (**) -0,61% 1,10% 1,10% 1,50% 1,50% 1,50%

Asil Çelik (Diğer) (**) -0,61% 1,10% 1,10% 1,50% 1,50% 1,50%

PC 0,00% 0,00% 3,50% 3,50% 3,50% 3,50%

PC/ABS 0,00% 0,00% 4,00% 4,00% 4,00% 4,00%

PMMA 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00%

ABS 3,00% 5,57% 7,69% 10,38% 10,38% 7,07%

Poliamid 6 / 6.6 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00%

POM 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00%

PP -1,00% -0,01% 5,49% 10,76% 14,09% 12,95%

ETİ - AL 150 -0,89% -0,53% -3,03% -5,70% -2,14% -0,71%

Zamak 9,73% 7,67% 2,88% 3,61% 0,71% -3,55%

Şerit Bakır 3,82% 3,14% 5,16% 3,06% 0,17% -4,49%

Bakır Boru 3,81% 3,14% 5,16% 3,04% 0,14% -4,52%

Prinç Şerit 2,70% 2,12% 3,98% 2,08% -0,80% -4,96%

Prinç Tel 2,95% 2,44% 4,31% 2,30% -0,58% -4,89%

Prinç Boru 2,98% 2,49% 4,35% 2,35% -0,54% -4,84%

Prinç Çubuk 2,97% 2,53% 4,40% 2,42% -0,44% -4,73%

Cam ( 3,2 mm renksiz ) (****) 0,00% 0,00% -0,15% -0,15% -0,15% -0,15%

Cam ( 3.2 mm yeşil ) (****) 0,00% 0,00% -0,12% -0,12% -0,12% -0,12%

TEDAŞ Elektrik (Kw/s) (***) 0,00% 0,00% 0,00% 4,61% 4,61% 4,61%

Motorin ( Mazot ) 0,00% 2,65% 5,56% 3,97% 0,00% -2,38%

Fuel Oil 3,69% 4,61% 8,76% 5,53% 0,00% -10,14%

ABD $ -5,71% -7,48% -6,19% -7,21% -3,13% -4,41%

EURO -4,26% -3,83% -3,17% -5,18% -6,73% -6,94%

Yen -4,71% -11,01% -11,39% -10,85% -5,18% -6,83%

Pound -4,27% -5,01% -2,75% -2,59% -2,23% -3,27%

ÜFE 0,38% 0,29% 0,65% 0,73% 1,27% -0,24%

TÜFE 0,56% 1,12% 1,54% 3,08% 2,86% 1,94%

İmalat Sanayii Enflasyonu 0,11% 0,11% 1,06% 1,30% 1,18% 0,69%

(*) Erdemir baz fiyat sisteminden vazgeçtiği için 2012 yılı fiyat hareketleri 3,00 mm 6223 kalite TRPKK 1200 mm genişlik rulo dikkate alınarak takip edilecektir.

(**) Karbon çelik gurubu baz alınmıştır. Asil Çelik fiyatları € olduğu için € bazında artışlar dikkate alınmıştır. Kur değişimleri hesaplamaya dahil edilmemiştir.

(***) TOSB gündüz elektrik değerleri baz alınmıştır. Elektrik güç kullanım bedeli her üye için ayrı değerde/oranda olacağından hesaplamaya dahil edilmemiştir.

Bu değişkenlik nedeniyle yukarıdaki tabloda yer alan değer bağlayıcı değildir. Her üye, kendi gerçek artışını ayrıca hesaplayarak belirlemelidir.

(****) Peşin fiyat yansıtılmıştır.

(11)

TAYSAD Ekonomi Bülteni

Hazırlayan: Dr. Yaşar ERDİNÇ

Global Ekonomik Koşullarda Kötüleşme Devam Ediyor…

Global ölçekte, geçen ay içerisindeki gelişmelere ve bu ayın ilk haftasına sarkan ekonomik verilere baktığımızda, üç temel unsur öne çıkıyor;

1. Çin ekonomisi belirgin bir şekilde yavaşlıyor. Her ne kadar Çin hükümeti faizleri bir miktar aşağı çekmiş olsa da, son açıklanan üretim, satışlar ve büyüme verileri belirgin bir şekilde aşağı yönlü ivme kazanmış durumda.

2. Avrupa ekonomilerinde yavaşlama ve resesyon belirtileri güç kazandı. 2012’nin ikinci

çeyreğinde Avrupa’nın tekrar resesyonist baskılara maruz kalarak negatif büyüme kaydetmesi bekleniyor.

3. Amerikan ekonomisindeki yavaşlama çok belirgin yavaşlama var. ABD için bir başka sorun da BUSH döneminde indirilen vergilerin 2013 başında tekrar yükselerek, harcamaları sınırlayarak, büyümeyi daha da aşağı çekecek olmasıdır. Buna “Fiscal Cliff” adı veriliyor. Demokratlar ve Cumhuriyetçilerin, Kasım ayında yapılacak olan ABD seçimleri öncesinde, düşük vergilerin devam ettirilmesi konusunda bir anlaşmaya varmasına imkânsız gözüyle bakılıyor.

Yukarıda verdiğimiz üç temel gelişmeden en önemlisi şu an için Avrupa’daki ekonomik büyüme konusundaki endişeler olarak karşımıza çıkıyor. Tüm bu gelişmelerin teyidini Avrupa Merkez Bankası (AMB) Başkanı Mario Draghi verdi. Geçen ay içinde yapılan toplantıda AMB, yüzde 1 olan faizi 25 baz puan aşağı çekerek 0,75 seviyesine indirdi. Gerekçe olarak da Avrupa ekonomilerindeki ciddi yavaşlama ve olumsuza doğru gidişi gösterdi. Sorunların temelinde yüksek borçluluk ve periperhy adı verilen kriz içindeki Avrupa ülkeleri (Yunanistan, Portekiz, İspanya ve İtalya) var.

Şu an İspanya ve İtalya Avrupa için ciddi problem olmaya devam ediyor. Bu ülkelerin borçlulukları çok yüksek boyutlarda bulunuyor. İtalya’nın toplam borcu 2 trilyon dolar iken İspanya’nın borcu da 1.4 trilyon dolar seviyesinde bulunuyor. Bu nedenle bu ülkeler kurtarılamayacak kadar büyükler.

İspanya’da 2008 krizi öncesinde bankacılık sektörü tarafından verilen mortgage kredileri geri

dönmüyor. Konut fiyatları hızla aşağı gelirken, Bankalar ellerinde biriken haciz edilmiş konutları nakde çeviremiyorlar. Bu yüzden sermayeleri erimiş durumda ve Avrupa Birliği’nden yardım istediler. BU konuda Avrupa kurtarma fonu olarak fonksiyon gösterecek olan ESM İspanyol bankalarına sermaye sağlayacak ama karşılığında ilave olarak İspanya’nın bütçe harcamalarında 65 milyar Euro tutarında bir tasarrufu uygulamasını istiyorlar. Eğer bu tasarruflar uygulamaya konulacak olursa, aynen

Yunanistan’da olduğu gibi, İspanya’da büyüme rakamları en az iki yıl daha eksi gelecek olup, zaten yüzde 25’e ulaşan ve sosyal huzursuzluklar yaratan işsizlik oranı daha da kötüleşecektir. İşin kötüsü İspanya ekonomisinde sorunlar arttıkça bu durum, İtalyan faizlerini de yukarı çekiyor. Dolayısıyla şu an tüm dünyanın dikkatle izlediği İtalyan ve İspanyol devlet kâğıtlarının faizi artıyor. Diğer bir deyişle bu ülkelerin uluslararası piyasalardan borçlanması gittikçe zorlaşıyor.

Avrupa için belirttiğimiz bu temel sorunlar nedeniyle, diğer Avrupa ülkelerinde de iş dünyası önünü göremiyor ve yatırım konusunda çok çekinceli davranıyorlar. Birçok büyük şirketin eleman azaltacağı haberleri ekonomi basınında sıkça yer buluyor.

(12)

Amerika cephesinde piyasaları rahatlatacak ve nefes aldıracak en önemli gelişme ABD Merkez Bankası FED’in QE3 olarak tanımlanan üçüncü bir parasal genişlemeye gitmesi olur. Yani, yeniden karşılıksız para basılması isteniyor. Fakat son açıklanan FED toplantı tutanakları bu konuda hemen aksiyon alınmayacağına dair sinyal verdi. Dolayısıyla uluslararası alanda dış ticarette önümüzdeki birkaç ay içinde rahatlama ve genişleme bekleyemiyoruz.

Türkiye’nin Hikâyesi

2012 yılına girerken, Türkiye için en önemli iki endişe kaynağı cari açık ve yükselen enflasyondu. Bu nedenle Merkez Bankası haftalık repo ihaleleri ile bankalara verdiği fonlama konusunda cimri davrandı hem de faiz koridorunu genişleterek borçlanmanın maliyetini artırdı. Faizlerin artmasıyla beraber, iç talebi destekleyen kredi genişlemesi durdu ve gerilemeye başlayarak yıllık bazda kredi büyümesi yüzde 5-10 arasına geriledi. Bu durum özellikle inşaat sektöründe konut satışlarının durmasına ve talebin azalmasına neden olurken, otomotiv ve hafif ticari araçlar sektöründe de ciddi bir talep düşüşüne neden oldu.

Son açıklanan Haziran ayı TÜFE endeksi eksi yüzde 0.90 gelince ve Mayıs ayı cari açık rakamı 5.9 milyar dolar ile, beklentilerin çok altına gerileyince piyasalarda coşku oldu ve TL dolara ve Euro’ya karşı değer kazandı.

Son birkaç aydır açıklanan cari açık verilerinin beklentilerin altında kalması ve enflasyonun yeniden gerileme trendine girmesi, Merkez Bankası’nın elini rahatlattı. Bu nedenle de Merkez Bankası’nın bankaları fonlama maliyeti yüzde 10 seviyelerinden yüzde 8-8.5 aralığına geriledi. Görünen o ki Merkez Bankası ekonominin daha fazla daralmasını istemiyor ya da Hükümet bu konuda Merkez Bankasına baskı yapıyor olabilir. Böylelikle faizlerdeki gerilemenin iç piyasayı bir miktar rahatlatacağını

düşünüyorum. Önümüzdeki birkaç ay, geçmiş üç aya göre iç talep açısından daha rahat olabilir. Fakat cari açık yeniden yükselmeye başlarsa, Merkez Bankası yeniden faiz silahını yukarı yönde kullanabilir.

Son Gelişmeler Işığında Genel Bir Özet ve Strateji

1. Avrupa Ekonomilerinde daralma devam ederken, buna Çin ve ABD de katıldı. Dolayısıyla geçen ay da vurguladığım üzere, dış dünya talebinde artış beklenmemeli. 2011 yılı cirolarıyla

karşılaştırıldığında bu yıl geçen yılın aynı aydaki cirolarına göre yüzde 15-20 arasında bir daralma olacağı görüşüm bu ay da devam ediyor.

2. Avrupa’da devam eden ekonomik sorunlar bankaları zor durumda bırakıyor ve bankaların sermayeye ihtiyacı var. Bu nedenle de işletmelere kredi açarken çok dikkatli olmak zorundalar.

Hatta sermayelerini güçlendirme amacıyla, bazı kredi yenilemiyorlar. Dolayısıyla geçen ay da belirttiğim üzere, Avrupa’ya ait bu sorunlar alacakların tahsilinde sıkıntı yaratabilir. Alacak tahsiline daha fazla önem verilerek bu konudaki sigortalardan faydalanılmalıdır.

3. İç talep son aylarda daralmış ve otomotiv sektörünü üzmüştür ama önümüzdeki birkaç ay içinde daha olumlu bir seyir görebiliriz. Bunun en önemli sebebi de Merkez Bankası’nın son yaptığı açıklamalar ve uygulamalarında faizleri gevşeteceği sinyalini vermiş olmasıdır.

(13)

4. Geçen ayki raporda “Özellikle haziran sonuna doğru paritede yükseliş bekliyorum. 1.23 seviyeleri dip olabilir ve paritenin yeniden 1.26-1.28 aralığına geldiğini görebiliriz” yorumunu vermiştim. Parite 20 Haziran’dan sonra 1.27 seviyelerine doğru yükseldi ve 1.26 seviyelerinde tutunmaya çalıştı, fakat Avrupa Merkez Bankası’nın politika faizlerini yüzde 1’den yüzde 0,75’e indirmesiyle çok hızlı bir gerileme yaparak, 1.23 seviyesinin de altına sarktı ve 1.2210

seviyelerini gördü. Temmuz ayının 11’i itibariyle 1.2228 seviyesinde bulunuyor. Avrupa’daki borç sıkıntılarının devam etmesi ve İtalya ile İspanya’ya ilişkin endişelerin artması durumunda parite daha önce 2010 yılında gördüğü dip seviye olan 1.18-1.20 aralığına kadar gerileyebilir.

Bu yüzden paritede olacak yukarı yönlü hareketler, ileride tahsil edilecek olan Euro alacakların forward işlemleriyle satışı için fırsat yaratacaktır. Eğer parite yeniden 1.25 seviyelerinin üzerine çıkarsa, Euro olan alacaklar bankalarda yapılacak forward işlemleriyle sabitlenebilir. Çünkü Euro’nun yeniden 1.30’lu seviyelere yükselmesi oldukça zor bir olasılık olarak karşımıza çıkıyor.

(14)

5. Avrupa’da İspanya ve Yunanistan’ın Euro’dan çıkacağı korkularından kaynaklanarak dolar/TL kuru 1.87 seviyelerini gördükten sonra, 1.82 seviyesine kadar geriledi. Geçen ayki raporda, “Bu aşamadan sonra teknik olarak dolar, bir süre 1.80-1.82 aralığında kalabilir. Fakat enflasyon düşüş trendine girdiği için ve son dönemde petrolün fiyatının çok sert düşmesi nedeniyle cari açığın da 70 milyar doların altına inmesi nedeniyle dolarda, yukarı yönlü hareket olasılığı kısa vadede zayıflamıştır. Dolayısıyla bu ay içinde yeniden 1.76-1.80 aralığına indiğini görebiliriz.”

Mesajını vermiştim. Dolar geçen bir aylık süre içinde 1.7950 ile 1.8350 aralığındaki bantta dalgalandı. Türkiye’deki son olumlu ekonomik veriler TL’yi güçlendirdi. Sadece Türkiye verilerine odaklanacak olsak, dolar/TL kurunun daha da aşağı seviyelere düşeceğini

söyleyeceğim ama, dış piyasalar ve global ölçekteki gelişmeler çok fazla sürpriz yaratabiliyor.

Bu nedenle çok net yön tahmini vermek zor oluyor. Fakat yine de şunu söyleyebiliriz. Temmuz ayında dolar için görülebilecek minimum seviyenin 1.79 civarı olduğunu düşünüyorum. Eğer dışsal şoklar nedeniyle 1.8350 seviyesi aşılırsa, dolar yeniden 1.87 seviyelerine doğru hareketlenebilecektir.

SONUÇ: Haziran ayı, global piyasalar açısından yeni sorunların ve endişelerin ortaya çıktığı, ekonomik büyümeye ilişkin beklentilerin bozulduğu bir ay oldu. İç piyasada ise ödemelerde sıkıntılar yaşandı ve üreticiler, alacaklarını tahsil etmekte zorlandılar. Ekonomide yüksek faizin etkisiyle yeniden çek sirkülasyonu arttı ve nakit tahsilat yerine eski çekin yeni çekle yenilenmesi durumları çok fazla söz konusu oldu. Bu koşullar önümüzdeki bir iki ay içinde faizlerdeki gevşeme ile birlikte rahatlayabilir ve ödemeler biraz daha rahat yapılabilir bir duruma gelebilir. Ama unutulmamalı ki, rahatlamalar geçici olacaktır. Dış dünyadaki baskılar içeriye de belirgin şekilde yansıyacaktır. Dünya ekonomileri en az 10 yıl sürecek bir BÜYÜYEMEME hastalığına yakalanmıştır. Yüksek borç ve düşük büyüme dünya

ekonomilerinin kuraklık dönemi olacaktır. Bu yüzden, otomotiv yan sanayi firmalarımız maliyete odaklanmalı ve yeni yatırımların ileride getireceği ek maliyetleri iyi hesaplamalılar. 2013 yılı, Avrupa’da sorunların derinleştiği ve Yunanistan’a benzer sorunların çok sıkça yaşandığı bir yıl olmaya adaydır.

Özellikle stok yönetimi ve alacak yönetimi önümüzdeki dönemde iş dünyasının en fazla önem vereceği ve ajandada en başta yer alacak konu başlıkları olmalıdır.