TAYSAD SEKTÖR RAPORU Eylül 2012
YAN SANAYİ İHRACATINI SÜRDÜRÜYOR…
2012 Ocak-Eylül döneminde üretim, ihracat ve iç pazarda 2011’in aynı dönemine göre düşüş yaşanırken, yan
sanayi ihracatı değerini
korudu.
ÜRETİM (Araç Türüne Göre)
2012 yılının Eylül ayında 54.295 adedi otomobil, 45.348 adedi ticari araç, 3.101 adedi ise traktör olmak üzere toplam 102.744 araç üretilmiştir.
2012 yılının ilk 9 ayında 428.194 adedi otomobil, 365.801 adedi ticari araç, 34.695 adedi traktör olmak üzere toplam 828.690 araç üretilmiştir.
2011 yılının ilk 9 ayına göre 2012 yılının aynı döneminde otomobil üretimi %10, ticari araç üretimi %10 azalırken, traktör üretimi ise %3 oranında artmıştır.
Toplam araç üretimi ise %10 seviyesinde azalmıştır.
Araç türleri Types
2011 Eylül September
2012 Eylül
September
2011 Ocak-Eylül
September
2012 Ocak-Eylül
September
9 Ay / 9 Months Değişim % Percent change
Otomobil – P. Car 57.427 54.295 476.737 428.194 - %10
Hafif Ticari Araç
LCV
Kamyonet
Pick up 39.703 38.868 356.299 314.080 - %12
Minibüs
Minibus 1.937 2.875 15.132 20.150 % 33
Ağır Ticari Araç
HCV
K. Kamyon
L. Truck 522 165 3.045 2.074 - %32
B. Kamyon
M. Truck 2.923 2.421 24.780 21.542 - %13
Otobüs
Bus 473 557 5.212 4.981 - %4
Midibüs
Midibus 295 462 2.542 2.974 % 17
Ticari Araç
Commercial vehicles 45.853 45.348 407.010 365.801 - %10
Traktör
Tractor 3.918 3.101 33.528 34.695 %3
Toplam Üretim
Total Production 107.198 102.744 917.275 828.690 - %10
Kaynak: OSD
Son on yılın Ocak-Eylül ayları üretim miktarları;
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Otomobil
Passenger Car
194 334 340 401 451 524 375 443 477 428
Ticari Araç Commercial Vehicle
161 277 311 327 327 445 241 341 407 366
Traktör Tractor
22 33 28 3 25 21 10 21 34 35
Toplam 377 644 679 731 803 990 626 805 918 829
1.000 adet
Son 10 yılın üretim miktarlarına baktığımızda, üretim rekorunun kırıldığı 2011 yılına göre
%10 seviyesinde bir üretim kaybı olduğu görülmektedir.
Kaynak: OSD
2012 yılı üretim öngörümüz 1,1 milyon araç üretileceği yönündedir.
ÜRETİM (Markalara Göre)
2012 yılının Eylül ayında Oyak-Renault 30.479 adet otomobil üretimi ile markalar bazında ilk sırada yer almaktadır. Ford Otosan 21.811 adedi kamyonet, 2.566 adedi minibüs, 680 adedi kamyon olmak üzere toplam 25.057 adet ile ikinci sırada yer almaktadır. Tofaş 6.923 adedi otomobil, 15.746 adedi kamyonet olmak üzere 22.669 üretim adedi ile üçüncü sıradadır.
Hyundai Assan 7.700 araç, Toyota ise 7.686 araç üretimi ile markalara göre üretimde dördüncü ve beşinci durumdadırlar.
2012 yılının ilk 9 ayında ise Oyak-Renault 221.558 araç, Ford Otosan 198.598 araç, Tofaş 189.853 araç, Hyundai Assan 64.374 araç ve Toyota ise 63.401 araç üretmişlerdir.
Otomobil ve hafif ticari araç üreticilerinde markalara göre üretim adetlerini incelediğimizde geçtiğimiz yılın ilk 9 ayına göre; Ford Otosan’ın üretimi %8, Oyak-Renault’un üretimi %11, Tofaş‘ın üretimi %23, Toyota’nın üretimi %7 oranında azalırken, Hyundai Assan’ın üretimi
%2, Honda’nın üretimi ise %59 oranında artmıştır.
Küçük kamyon, büyük kamyon, midibüs ve traktör üreticilerine baktığımızda, BMC %42, Mercedes Benz Türk %3 oranında azalırken, Anadolu Isuzu %8, Türk Traktör ise %8 oranında üretim artışı gerçekleştirmiştir.
Firmalar Otomobil Minibüs Midibüs Otobüs K.Kamyon Kamyonet Kamyon Traktör Toplam Companies P.Car Minibus Midibus Bus L.Truck Pickup Truck Tractor Total Anadolu Isuzu 222 5 86 224 537
BMC -
Ford Otosan 2.566 21.811 680 25.057
Hattat 124 124
Honda Türkiye 1.507 1.507
Hyundai Assan 7.700 7.700
Karsan 300 1.021 155 1.476
Mercedes Benz Türk 328 1.586 1.914
MAN 79 79
Otokar 9 189 60 66 324
Oyak-Renault 30.479 30.479
TEMSA 51 85 79 215
TOFAŞ 6.923 15.746 22.669
Toyota 7.686 7.686
Türk Traktör 2.977 2.977
TOPLAM - Total 54.295 2.875 462 557 165 38.868 2.421 3.101 102.744 Eylül 2012 / September 2012
Firmalar Otomobil Minibüs Midibüs Otobüs K.Kamyon Kamyonet Kamyon Traktör Toplam
Companies P.Car Minibus Midibus Bus L.Truck Pickup Truck Tractor Total
Anadolu Isuzu 1.208 127 1.647 457 3.439
BMC 100 203 1.210 1.513
Ford Otosan 17.733 174.788 6.077 198.598
Hattat 2.251 2.251
Honda Türkiye 17.973 17.973
Hyundai Assan 64.374 64.374
Karsan 2.388 9.247 854 12.489
Mercedes Benz Türk 2.483 13.401 15.884
MAN 971 971
Otokar 29 1.308 429 251 2.017
Oyak-Renault 221.558 221.558
TEMSA 358 768 424 372 1.922
TOFAŞ 60.888 128.965 189.853
Toyota 63.401 63.401
Türk Traktör 32.444 32.444
TOPLAM - Total 428.194 20.150 2.974 4.981 2.071 314.080 21.542 34.695 828.687 2012 9 Aylık Üretim
İHRACAT (Markalara göre – Araç türüne göre)
Oyak-Renault’nun araç ihracatı geçen senenin ilk 9 ayına göre %9 oranında azalmasına rağmen 153.309 adetlik ihracat ile markalar bazında ilk sıradadır. Ford Otosan’ın araç ihracatı %12 oranında azalarak 139.079 adet olarak gerçekleşmiştir. Tofaş’ın ihracatı %16 oranında azalarak 117.364 adet olarak gerçekleşmiştir.
Firmalar
Companies 2010 2011
Ocak - Eylül January - September
Değişim %
Percent change
2011 2012
Oyak-Renault 233.057 225.285 168.852 153.309 - 9
Ford Otosan 175.754 211.380 158.873 139.079 - 12
TOFAŞ 193.737 180.690 138.999 117.364 - 16
Toyota 73.163 81.233 58.239 54.454 - 6
Hyundai Assan 42.249 64.000 45.774 50.200 10
Türk Traktör 8.911 9.600 5.845 10.960 88
Karsan 19.441 15.119 11.603 9.055 - 78
Diğer - Others 17.358 13.805 10.906 13.019 20
Toplam - Total 763.670 801.112 599.091 547.440 - 9
Kaynak:
OSD
Hyundai Assan ihracatını %10, Türk Traktör ise %88 oranında arttırmıştır. Toplam ihracat adedi %9 oranında gerileyerek 547.440 adet seviyesinde gerçekleşmiştir.
(Adet) 2009 2010 2011
2011 Ocak-Eylül September
2012 Ocak-Eylül
September
Değişi m
%
Otomobil
Passenger Car 388.994 439.999 442.674 330.657 300.327 -9
Hafif Ticari
LCV
Kamyonet
Pickup 231.260 306.902 319.366 240.749 219.129 -9
Minibüs
Minibus 1.271 800 20.163 15.442 10.606 -31
Ağır Ticari HCV
Kamyon
Truck 1.910 2.411 3.912 2.477 2.172 -12
Midibüs
Midibus 1.065 807 647 421 667 58
Otobüs
Bus 4.470 3.550 4.204 3.108 3.059 -2
Ticari Araç
Commercial Vehicles 239.976 314.470 348.292 262.197 235.633 -10
Traktör-Tractor 8.885 9.201 10.146 6.237 11.480 84
Toplam İhracat
Total Export 637.855 763.670 801.112 599.091 547.440 - 9
Kaynak: OSD
2012 yılının ilk 9 ayında otomobil ihracatı %9 oranında azalarak toplam 300.327 adet olarak gerçekleşmiştir. Ticari araç ihracatı %10 oranında azalarak 235.633 adet, traktör ihracatı ise
%84 artışla 11.480 adet olarak gerçekleşmiştir.
.
İHRACAT (Tutar)
Eylül ayında, Otomotiv Ana Sanayi ihracatı 474 milyon USD, Otomotiv Yan Sanayi ihracatı ise 598 milyon USD seviyesinde gerçekleşmiştir. Toplam otomotiv ihracatı yaklaşık 1 milyar 72 milyon USD seviyesine ulaşmıştır.
2012 yılının ilk 9 ayında Ana Sanayi ihracatı geçtiğimiz senenin aynı dönemine göre %11 oranında azalarak 7 milyar 882 milyon USD olarak gerçekleşirken, Yan Sanayi ihracatı ufak bir oranında artarak 6 milyar 167 milyon USD seviyesine ulaşmıştır. Yan Sanayinin toplam ihracat içindeki payı %43 oranındadır.
Sanayinin toplam ihracatı ise %6 oranında azalarak 14 milyar 49 milyon USD olarak gerçekleşmiştir.
(USD) 2009 2010 2011
2011 Ocak-Eylül
September
2012 Ocak-Eylül September
Değişim % Percent change Ana Sanayi
OEM 9.858.805.586 10.788.363.177 11.865.071.274 8.895.535.377 7.881.905.523 - 11
Yan Sanayi
Suppliers 5.224.233.771 6.736.566.317 8.457.193.004 6.122.640.846 6.166.920.068 Toplam İhracat 15.083.039.357 17.524.929.494 20.322.264.278 15.018.176.224 14.048.825.591 - 6
Kaynak: TİM
2012 yılı öngörümüz sanayimizin toplam ihracatının 20 milyar USD seviyesinde gerçekleşeceği yönündedir.
(USD)
2011 2012 Değişim %
Eylül Eylül Percent
change September September
Ana Sanayi
593.507.282 474.361.671 -21
OEM Yan Sanayi
695.212.993 597.702.500 -14
Suppliers
Toplam İhracat 1.288.720.274 1.072.064.170 -17
İHRACAT (Ülkelere göre) ($1.000)
Ülkeler – Countries
2011 2012
Değişim %
Ocak-Eylül Ocak-Eylül
September September
Percent change
(FOB USD) (FOB USD)
ALMANYA 2.303.490.388 2.235.698.381 -3%
FRANSA 2.029.045.346 1.751.391.941 -14%
İTALYA 1.777.313.756 1.276.169.564 -28%
BİRLEŞİK KRALLIK 1.081.951.682 961.392.325 -11%
RUSYA FEDERASYONU 741.885.372 741.390.710 0%
BİRLEŞİK DEVLETLER 538.624.276 621.450.949 15%
BELÇİKA 592.344.914 557.450.144 -6%
İSPANYA 694.840.505 505.668.177 -27%
ROMANYA 520.391.838 395.380.967 -24%
HOLLANDA 414.014.192 383.776.495 -7%
CEZAYİR 297.986.722 323.079.960 8%
SLOVENYA 358.686.380 293.488.770 -18%
POLONYA 312.343.690 287.411.260 -8%
İRAN (İSLAM CUM.) 196.644.435 242.825.405 23%
İSRAİL 308.988.050 236.833.458 -23%
İSVEÇ 236.534.410 226.372.795 -4%
ARJANTİN 116.957.135 182.149.486 56%
ÇEK CUMHURİYETİ 183.096.796 155.157.554 -15%
AVUSTURYA 194.699.453 151.993.369 -22%
FAS 95.755.758 139.961.386 46%
BREZİLYA 229.917.128 131.223.686 -43%
UKRAYNA 104.301.932 127.981.089 23%
İSVİÇRE 98.695.120 105.419.030 7%
DANİMARKA 91.936.965 98.626.792 7%
KANADA 56.412.620 92.246.001 64%
*Kaynak: TİM
Otomotiv sanayisinin 2012 yılının ilk 9 ayında ülkelere göre ihracat değerlerini incelediğimizde, Almanya’ya gerçekleşen ihracatın %3 oranında azalarak 2 milyar 235 milyon USD, Fransa’ya gerçekleşen ihracat %14 oranında azalarak 1 milyar 751 milyon USD, İtalya’ya gerçekleşen ihracat ise %28 oranında azalarak 1 milyar 276 milyon USD seviyesinde gerçekleşmiştir.
Birleşik Devletler, İran, Arjantin, Fas, Ukrayna ve Kanada ihracat tutarlarındaki artışlar ile dikkat çeken ülkelerdir.
İÇ PAZAR
Otomobil satışlarını incelediğimizde Eylül ayında 13.203 adedi yerli, 36.157 adedi ithal olmak üzere toplam 49.360 adet otomobil satılmıştır.
Hafif ticari araç satışları ise 11.699 adedi yerli, 8.570 adedi ithal olmak üzere toplam 20.269 adede ulaşılmıştır.
Ağır ticari araç satışları toplam 3.576 adet olarak gerçekleşmiştir.
Toplam Taşıt Adetlerine Traktör Satış Adetleri Dahil Edilmemektedir. Kaynak: OSD/ODD
2012 yılı ilk 6 ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre otomobil satışları %7,9, hafif ticari araç satışları %20,5, ağır ticari araç satışları %16 oranında azalmıştır.
910.867 adetlik bir iç pazar satış adedi ile rekor kırılan 2011 yılının ilk 9 ayına göre toplam iç pazardaki daralma %12 seviyesindedir.
2012 yılı iç pazar öngörümüz yaklaşık 800 bin adetlik bir büyüklüğe ulaşılacağı yönündedir.
2011 2012 Değişim%
Ocak-Eylül Ocak-Eylül Percent change September September
Yerli Otomob il Local Passenger Cars İthal Otomobil Import Passenger Cars Toplam Otomobil Total Passenger Cars Yerli HTA
Local LCV İthal HTA Import LCV Toplam Hafif Ticari Total LCV
Yerli ATA Local HCV 14.254 22.410 34.261 23.883 20.709 -13,3
İthal ATA Import HCV 4.485 9.849 12.167 9.551 7.371 -22,8
Toplam Ağır Ticari Total HCV
Traktör Tractor 7.290 21.390 34.723 26.490 22.165 -16,3
Toplam Yerli Total Local Toplam İthal Total Import
Toplam / Total 575.865 793.172 910.867 635.662 558.893 -12
33.434 2011
128.497
283.606
412.103
107.351
82.774
190.125
375.931 259.731
313.917 465.408 538.532 348.298 -7,4
28.080 -16
261.948 327.764 372.335 210.595 -19
18.739 32.259 46.428
187.307 251.129 270.920 151.096 -20,5
65.890 101.409 112.334 64.886 -21,6
121.417 149.720 158.586 86.210 -19,7
369.819 509.784 593.519 379.717 -7,9
103.676 -19
243.542 354.150 414.031 276.041 -2,7
2009 2010
126.277 155.634 179.488
TAYSAD FİYAT ENDEKSİ
(*) Erdemir baz fiyat sisteminden vazgeçtiği için 2012 yılı fiyat hareketleri 3,00 mm 6223 kalite TRPKK 1200 mm genişlik rulo dikkate alınarak takip edilecektir.
(**) Karbon çelik gurubu baz alınmıştır. Asil Çelik fiyatları € olduğu için € bazında artışlar dikkate alınmıştır. Kur değişimleri hesaplamaya dahil edilmemiştir.
(***) TOSB gündüz elektrik değerleri baz alınmıştır. Elektrik güç kullanım bedeli her üye için ayrı değerde/oranda olacağından hesaplamaya dahil edilmemiştir.
Bu değişkenlik nedeniyle yukarıdaki tabloda yer alan değer bağlayıcı değildir. Her üye, kendi gerçek artışını ayrıca hesaplayarak belirlemelidir.
(****) Peşin fiyat yansıtılmıştır.
Fiyatları İzlenen Kalemler Aralık
2011
Ocak 2012
Şubat 2012
Mart 2012
Nisan 2012
Mayıs 2012
Haziran 2012
Temmuz 2012
Ağustos 2012
Eylül 2012 Sıcak Sac ( EDÇ ) tl/ton (*) 0% -14,02% -21,45% -15,63% -14,80% -5,57% -6,82% -7,09% -11,60% -16,26%
Dövme Çelik (Asil Çelik Y 22 - 67) (**) 0% -0,61% 1,10% 1,10% 1,50% 1,50% 1,50% 1,30% 1,30% 1,30%
Asil Çelik (Diğer) (**) 0% -0,61% 1,10% 1,10% 1,50% 1,50% 1,50% 1,30% 1,30% 1,30%
PC 0% 0,00% 0,00% 3,50% 3,50% 3,50% 3,50% 3,50% 3,50% 3,50%
PC/ABS 0% 0,00% 0,00% 4,00% 4,00% 4,00% 4,00% 4,00% 4,00% 4,00%
PMMA 0% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 3,00% 3,00%
ABS 0% 3,00% 5,57% 7,69% 10,38% 10,38% 7,07% -2,57% -2,57% -0,62%
Poliamid 6 / 6.6 0% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% -1,00% -1,00%
POM 0% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00%
PP 0% -1,00% -0,01% 5,49% 10,76% 14,09% 12,95% 5,04% 9,24% 13,61%
ETİ - AL 150 0% -0,89% -0,53% -3,03% -5,70% -2,14% -0,71% -1,07% -0,71% -2,85%
Zamak 0% 9,73% 7,67% 2,88% 3,61% 0,71% -3,55% -3,50% -5,49% 7,96%
Şerit Bakır 0% 3,82% 3,14% 5,16% 3,06% 0,17% -4,49% -3,48% -5,45% 1,68%
Bakır Boru 0% 3,81% 3,14% 5,16% 3,04% 0,14% -4,52% -3,50% -5,48% 1,66%
Prinç Şerit 0% 2,70% 2,12% 3,98% 2,08% -0,80% -4,96% -4,38% -6,29% 0,71%
Prinç Tel 0% 2,95% 2,44% 4,31% 2,30% -0,58% -4,89% -4,31% -6,25% 0,86%
Prinç Boru 0% 2,98% 2,49% 4,35% 2,35% -0,54% -4,84% -4,25% -6,21% 0,93%
Prinç Çubuk 0% 2,97% 2,53% 4,40% 2,42% -0,44% -4,73% -4,18% -6,15% 0,99%
Cam ( 3,2 mm renksiz ) (****) 0% 0,00% 0,00% -0,15% -0,15% -0,15% -0,15% -0,15% -0,15% -0,15%
Cam ( 3.2 mm yeşil ) (****) 0% 0,00% 0,00% -0,12% -0,12% -0,12% -0,12% -0,12% -0,12% -0,12%
TEDAŞ Elektrik (Kw/s) (***) 0% 0,00% 0,00% 0,00% 4,61% 4,61% 4,61% 4,61% 15,35% 20,70%
Motorin ( Mazot ) 0% 0,00% 2,65% 5,56% 3,97% 0,00% -2,38% 2,12% 5,82% 15,08%
Fuel Oil (06) 0% 3,69% 4,61% 8,76% 5,53% 0,00% -10,14% 0,00% 2,76% 0,00%
ABD $ 0% -5,71% -7,48% -6,19% -7,21% -3,13% -4,41% -4,70% -4,39% -5,57%
EURO 0% -4,26% -3,83% -3,17% -5,18% -6,73% -6,94% -9,62% -7,18% -5,54%
Yen 0% -4,71% -11,01% -11,39% -10,85% -5,18% -6,83% -5,58% -5,69% 9330,66%
Pound 0% -4,27% -5,01% -2,75% -2,59% -2,23% -3,27% -3,12% -2,01% -0,80%
ÜFE 0% 0,38% 0,29% 0,65% 0,73% 1,27% -0,24% -0,55% -0,29% 0,73%
TÜFE 0% 0,56% 1,12% 1,54% 3,08% 2,86% 1,94% 1,70% 2,27% 3,33%
İmalat Sanayii Enflasyonu 0% 0,11% 0,11% 1,06% 1,30% 1,18% 0,69% 0,25% 0,71% 1,67%
TAYSAD Ekonomi Bülteni
Hazırlayan: Dr. Yaşar ERDİNÇ
GEÇEN AY ÇOK ÖNEMLİ GELİŞMELER OLDU…
Bu ayki raporun ana teması yine üç başlıkta toplanabilir;
1. Avrupa’daki son gelişmeler ve Avrupa Merkez Bankası’nın (AMB) aldığı kararlar
2. ABD ekonomisindeki son gelişmeler, ABD Merkez Bankası FED’in almış olduğu kararlar ve piyasalar üzerindeki etkisi
3. Türk ekonomisindeki son gelişmeler, TCMB’nin duruşu ve yıl sonuna kadar ekonomik durum
1. Avrupa Merkez Bankası ve Drahgi Uygulamaları…
Geçen ay piyasaların gündeminde iki önemli başlık vardı. İlki, Avrupa merkez Bankası’ndan beklenen adımlar diğeri de ABD Merkez Bankası’ndan beklenen adımlardı. Son bir aydaki gelişmelere göz atacak olursak,
Ağustos ayında AMB başkanı Draghi, “Eğer zor duruma düşen ülkeler Avrupa istikrar Fonu’na başvururlarsa bu ülkelerin tahvillerinin alınabileceğini açıklayarak piyasalarda bahar havası esmesini sağlamıştı. Eylül ayı başında, İspanya başbakanı Rajoy, AB Merkez Bankası’nın tahvil alım şartları belli olmadan kurtarma fonlarına başvurmayacaklarını söyledi. Bu durumda daha önce sözü edilen ve İspanya bankalarına yardım amaçlı verilecek 100 milyar euro konusu da karanlığa gömüldü. Hoş, RAjoy’un zaten bu şartlar belli olmadan kurtarma fonuna başvurması beklenmiyordu.
Avrupa’da Almanya’nın işsizliği son dört aydır artıyor. İspanya’nın üretimi beklenenden fazla daraldı.
Yani Avrupa’da ekonomik resim kararsızdı.
Geçen ayın en önemli olayı, Avrupa merkez Bankası’nın yapacağı faiz toplantısı ve Başkan Draghi’nin ne söyleyeceğiydi. Draghi, tahvil alım programı ayrıntılarının tümünü açıkladı. AMB Başkanı Mario Draghi, tahvil alımlarında bir sınırlama olmayacağını ve euroyu korumak için yetkileri dahilinde yapılması gereken her şeyi yapacaklarını söyledi. Tek para politikasının korunmasını hedeflediklerini ve zor durumda olan ülkelerin üzerine düşeni yaparak EFSF ve ESM’yi devreye sokmaya hazır olmaları gerektiğini ifade etti. Fakat yine de tahvil alımları koşullara bağlı olacak. Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) desteğinin aranacağı da Draghi’nin altını çizdiği unsurlar arasında yer aldı.
Mario Draghi’nın ikincil piyasadan sınırsız tahvil alımı yapacaklarını bildirmesiyle piyasalardaki yükseliş hız kazandı. Borsaların yanı sıra euro ve ham petrol fiyatları yükselirken, İspanya ve İtalya’nın tahvil faizleri ise geriledi. Avrupa borsalarında açıklamaların ardından yükselişler yüzde 3’ü aştı.
Açıklamaların ardından 10 yıllık İspanyol tahvillerinin faizi 5.50’ye, 10 yıllık İtalyan tahvil faizleri de yüzde 5’e geriledi.
AMB’nın aldığı kararın özellikle İtalya ve İspanya’yı rahatlattı. Bu ülkelerin aşırı derecede yüksek seviyede bulunan tahvil faizlerinin ortak para birimini tehdit ettiğine işaret eden uzmanlar, alınan kararın kısa vadede bir rahatlama yaşatacağına fakat orta vadede bu ülkelerdeki bankacılık sektörü ile
ilgili olarak yapısal reformların yapılması gerektiğine işaret ediyor. Özetleyecek olursak, küresel ekonomiler için de çok kritik olan bu kararlar şu başlıklardan oluşuyor;
* AMB’nın Tahvil alımında sınırlama yok.
* Tahvil alımları nedeniyle piyasaya çıkacak olan para, geri çekilecek (strelizasyon).
* Vadesine 3 yıl kalmış 10 yıl vadeli tahviller alınabilecek.
* AMB öncelikli kreditör olmayacak, diğer alacaklılarla aynı önceliği kabul edecek.
* Tahvillerin kredi notuna bakılmayacak.
Tüm bu gelişmelerin reel ekonomi üzerindeki etkisini en erken 2 ay içinde görürüz. Bu olumlu kararlar sonrasında şimdi bir de Ekim ayında faiz indiriminden bahsediliyor. Avrupa Merkez Bankası Yönetim Kurulu üyelerinden Luc Coene, AMB’nın önümüzdeki ay faizleri rekor düşük seviyelere çekebileceğini belirtti. Belçika Merkez Bankası Başkanı Coene, faiz kararının ekonomideki gidişata göre alınacağını kaydetti. Bu arada diğer önemli bir gelişme de Avrupa’daki büyüme tahminlerinin indirilmesiydi. AMB son toplantısında 2012′ye ait büyüme tahminini eksi yüzde 0.1′den eksi yüzde 0.4′e; önümüzdeki yıla ait büyümesini ise yüzde 1′den yüzde 0.5′e indirdi. Yani alınan bu kararlara rağmen, Avrupa ekonomisinde ciddi bir toparlanma beklenmiyor. Kötü gidişatı yavaşlatsa yetecek.
2. Avrupa Merkez Bankası ve Drahgi Uygulamaları…
Geçen ayın diğer önemli olayı ABD Merkez bankası Başkanı Ben Bernanke’nin Jackson Hall’da yapacağı konuşma ve 13 Eylül tarihinde yapılacak olan FED toplantısıydı.
Bernanke, Jackson Hall’da dünaynın önemli ekonomilerinin Merkez Bankası başkan ve üyelerine yaptığı konuşmada, bildiğimiz eski söylemini yineliyordu. Gerektiğinde her türlü araç kullanılacak ve önlem alınacaktı. Ekonominin gidişatına ilişkin olarak çok olumsuz bir resim çizdi. Resim o kadar karanlıktı ki, bir ara herhalde şimdi parasal genişleme (QE3) açıklayacak dedim. Jakckson Hall konuşmasında değil ama 13 Eylül akşamı FED toplantısı sonrasında QE3 ayrıntıları açıklandı. Buna göre;
FED aylık bazda 40 milyar dolar mortgage kağıdı 45 milyar doları da devlet destekli kağıtlar olmak üzere 85 milyar dolarlık alım yapmaya devam edecek ve bunun ucu açık olacak. Ne zaman sonlandıracağına FE daha sonra karar verecek. Yani ABD’de konut sektörünün canlanması isteniyor.
Konut fiyatlarının düşüşünün durması, sonra da yükselişe geçmesinin tüketiciye ileriye dair güven vereceği ve ekonomik canlanmaya katkıda bulunacağı düşünülüyor. Bu arada FED, 2013 ve 2014’e ilişkin büyüme tahminlerini yükseltti.
FED’in 2013 ve 2014 büyüme hedeflerini yükseltmesi borsalara yarar. Bernanke’nin konuşması içinde Fiscal Cliff (Mali uçurum) riski yoktu. ABD’de 1 Ocak 2013 günü vergi artışları otomatik olarak devreye giriyor. Bu durumda ekonominin yeniden resesyona girmesi riski var. Bunun kaldırılması için her iki partinin anlaşması gerekiyor. Eğer anlaşamazlarsa mali uçurum adı verilen uçurumda baş aşağı düşen bir ABD ekonomisi görebiliriz. Dolayısıyla bu konu ileride çok baş ağrıtacaktır, şimdiden yazalım.
Piyasa şu sıralar şöyle düşünebilir; bundan sonra da reel ekonomileri canlandırmak için hem FED hem de Avrupa merkez Bankası (AMB) gerektikçe para pompalamaya devam edecek, dolayısıyla olumlu
havaya devam. Ya da, piyasalar diğer riskleri de düşünerek (Yunanistan’a üçüncü bir gerekmesi, İspanya’nın yan çizmesi vs..) buraya kadar devam ettirdiği yükselişte kâr realizasyonuna geçebilir. Bu ikinci söylediğim faktör daha kısa vadeli bakış açısıdır.
3. Türkiye’nin Hikayesi
Son açıklanan büyüme rakamlarına göre, 2012’nin birinci çeyreğinde yüzde 3.2 büyüyen ekonomimiz, ikinci çeyrekte sadece yüzde 2.9 büyüyebildi. Verilerden görünen o ki tüketimde ve özellikle özel sektör yatırımlarında çok sert bir düşüş olmuş. Bu yüzden TCMB şu an yoğun bir baskı altında tutuluyor. Faizleri daha fazla indirmesi konusunda çok net bir baskı var. Bu ayın 18’inde yapılacak olan TCMB faiz toplantısında yüzde 5.75 ile 11.50 arasında olan faiz koridorunun üst sınırının 1 puan düşürülmesi bekleniyor. Eğer bu tür bir karar çıkarsa dövizde yukarı hareket yaratsa da ekonomide belirgin bir canlanmayı da beraberinde getirebilir.
Türkiye’nin yumuşak karnı olan cari açık ve yükselen enflasyon ikilisine baktığımızda ise olumlu gelişmeler devam ediyor. Bu nedenle Merkez Bankası faizleri gevşetmeye devam edebilir. Geçen ayki raporda bu konuya dikkati çekmiş ve Merkez Bankası’nın faizler konusunda daha gevşek
davranacağını belirtmiştim. .
Son Gelişmeler Işığında Genel Bir Özet ve Strateji
1. Geçen ay da vurguladığım üzere, dış dünya talebinde artış beklenmemeli. 2011 yılı cirolarıyla karşılaştırıldığında bu yıl geçen yılın aynı aydaki cirolarına göre yüzde 15-20 arasında bir daralma olacağı görüşüm bu ay da devam ediyor.
2. Avrupa’ya ait bu sorunlar halledilmiş değil ve önümüzdeki dönemlerde de sürekli nükseden bir hastalık gibi önümüze gelecektir. Sanayiciler bu dönemde, alacak tahsiline daha fazla önem vererek bu konudaki sigortalardan faydalanılmalıdır.
3. Otomotive olan iç talep son aylarda daralmış olmasına rağmen, faizlerdeki düşüşle birlikte önümüzdeki aylarda daha sağlıklı ve iyi bir trend görebiliriz.
4. Geçen ay yukarıda anlattığımız önemli gelişmeler ve ABD’den parasal genişlemenin
gelmesiyle birlikte euro-dolar paritesi 1.3150 seviyesine kadar yükseldi. Bu aşamadan sonra çok ters bir gelişme olmazsa, paritenin önümüzdeki bir ay içinde 1.2750 ile 1.34 aralığında dalgalanacağını söyleyebiliriz.
5. Dolar geçen bir aylık süre içinde 1.7850 ile 1.830 aralığındaki bantta dalgalandı. Türkiye’deki son olumlu ekonomik veriler TL’yi güçlendirdi. Merkez Bankası faiz indirirse, dolarda bir miktar yukarı hareket olur, fakat ABD’de basılacak olan yeni paradan Türkiye’de nasibini alırsa, dolar üzerinde orta vadede baskı oluşturarak, doları yeniden 1.78’in altına çekebilir.
Dolarda TCMB toplantısı öncesinde bir miktar yukarı hareket bekleyebiliriz ama sonrasında aşağı yönlü baskılar kendini gösterebilir. Şu an için 1.83 seviyesinin önümüzdeki 1 ay içinde, çok ters bir gelişme olmadıkça yukarı geçilmesi beklenmiyor.
