HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ

(1)

Haftaya Bakış

HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ

25 Şubat 2013/ 8

İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ

TCMB Faiz Oranları

Merkez Bankası ekonomideki son likidite kaynağı olarak bankalara ödünç para vermekte, ayrıca ekonominin gerekleri doğ- rultusunda ödünç para alabil- mektedir. TCMB Faiz Oranları, esas olarak gecelik ve haftalık vadelerde yoğunlaşan bu işlem- lere ilişkin olarak belirlenen faiz oranlarını ifade etmektedir. Mer- kez Bankası’nın fiyat istikrarını tesis etmek amacıyla kullandığı temel politika aracı bir hafta vadeli repo ihale faiz oranıdır. Faiz oranında yapılan değişiklikler enflasyon üzerindeki etkisini;

diğer banka ve finans kurumları- nın uyguladıkları faizler, banka- lardan alınan kredi miktarı ve hisse senedi, döviz gibi varlıkla- rın fiyatları, yurt içi faiz oranları seviyesi ve uluslararası faiz oran- ları arasındaki göreli ilişki paralelinde ülkeye gelen yabancı sermaye ve beklentiler yoluyla gös-

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın geçtiğimiz hafta gerçekleştirdiği Para Politikası Kurulu toplantısında politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı %5,5 düzeyinde tutulurken, borçlanma faiz oranı %4,75'ten %4,50'ye, borç verme faiz oranı da %8,75'ten % 8,50'ye indirildi. Ayrıca, piyasa yapıcısı bankalara repo işlemleri yoluyla tanınan borçlanma imkanı faiz oranı ile geç likidite penceresi uygulaması çerçevesinde gecelik vadede uygulanan Merkez Bankası borç verme faiz oranı da 25'er baz puan düşürülerek sırasıyla %8 ve %11,50 düzeyine indirildi.

Kurul toplantı sonrası yaptığı açıklamada, iç ve dış talep arasındaki dengelenmenin öngörüldüğü şekilde sürdüğünü, zayıf küresel büyümeye rağmen ihracatın artış eğiliminde olduğunu ve bu çerçevede cari işlemler açığının kademeli olarak azalmaya devam ettiğini belirtti. Öte yandan, sermaye girişlerinin güçlü seyrine ve kredilerdeki belirgin artışa dikkat çeken Kurul, finansal istikrara dair riskleri dengelemek amacıyla bir yandan faiz oranlarının düşük tutulmasının, diğer yandan da makro ihtiyati tedbirlere devam edilmesinin gerekliliğini vurguladı. Bu doğrultuda, faiz koridorunun alt ve üst bandında gerçekleştirilen sınırlı indirimlere ek olarak, TL zorunlu karşılık oranlarında bir yıla kadar olan vadelerde 25 baz puan, YP zorunlu karşılık oranlarında ise bazı vadelerde 50 baz puan artırım gerçekleştirdi. Öte yandan PPK, küresel ekonomiye dair belirsizliklerin sürmesine bağlı olarak para politikasında her iki yönde de esnekliğin korunacağına vurgu yaptı.

TCMB geçtiğimiz hafta içinde ekonomistlerle gerçekleştirdiği toplantıda, enflasyonda aşağı yönlü trendin devam edeceğini belirtirken, güçlü sermaye akımlarının kredi hacmi artışını hızlandırdığına dikkat çekti. Toplantıda, TCMB’nin hafta içinde açıklanan para politikası kararlarının temelinde, kredi artış hızının %15’lik hedefe yakınsaması yönündeki kararlılıklarının yer aldığı belirtildi. Faiz koridorunda indirim ve zorunlu karşılık oranlarında artış bileşiminin net etkisinin sıkılaştırıcı yönde olacağı, sermaye girişlerinin kuvvetli olduğu konjonktürde, faiz koridorunda aşağı yönlü esnekliğe ihtiyaç duyulduğu ifade edildi.

TCMB’nin açıkladığı verilere göre imalat sanayi kapasite kullanım oranı, Şubat ayında önceki yılın aynı ayına göre 70 baz puan gerileyerek 72,2 seviyesinde gerçekleşti.

Mevsimsellikten arındırılmış kapasite kullanım oranı ise önceki aya göre 20 baz puan artış kaydetti. Alt kalemlere göre incelendiğinde KKO, yatırım malları, dayanıklı tüketim malları ve gıda ve içecek gruplarında artarken, diğer mal gruplarında geriledi.

ABD Merkez Bankası’nın (Fed) Ocak ayında gerçekleştirdiği toplantının geçtiğimiz hafta açıklanan tutanakları, komitedeki bir çok yetkilinin tahvil alımlarının maliyetine ilişkin endişelerini dile getirdiğini gösterdi. Tutanaklar, söz konusu programın işgücü piyasalarında arzu edilen sonuca ulaşılmadan önce yavaşlatılabileceğine veya sonlandırılabileceğine işaret etti. Bu gelişmenin etkisi ile küresel risk algısının yükseldiği görüldü. Öte yandan, hafta içinde konuşan ABD Başkanı Obama, 1 Mart'ta otomatik olarak devreye girecek olan harcama kesintilerinin, istihdam piyasasında bozulmaya yol açacağını ve ekonominin

KAPANIŞ VERİLERİ (22 Şubat)

İMKB-100 : 75.899 € / $ : 1,3188

USD : 1,7904 $ / ¥ : 93,38

Neden Önemli

İktisadi Araştırmalar Bölümü İzlem Erdem - Müdür izlem.erdem@isbank.c om.tr Figen Yılmaz - Müd. Yrd.

figen.yilmaz@isbank.c om.tr Özgür Demirtaş - Uzman ozgur.demirtas@isbank.c om.tr Hatic e Erkiletlioğlu - Uzman hatic e.erkiletlioglu@isbank.c om.tr Aslı Göksun Ş at S ezgin - Uzman goksun.sat@isbank.c om.tr İlker Ş ahin - Uzm. Yrd.

ilker.sahin@isbank.c om.tr Ahmet Aşarkaya - Uzm. Yrd.

ahmet.asarkaya@isbank.c om.tr

(2)

Haftaya Bakış

göstergeler ve kredi büyüklükle- ri, döviz kuru ve ödemeler den- gesi gelişmeleri, uluslar arası mal ve finans piyasalarındaki geliş- meler, enflasyon bekleyişlerinin seyri gibi enflasyon üzerinde belirleyici olan değişkenlerin mevcut ve gelecek dönemdeki olası hareketlerini dikkate almak- tadır.)

geneline zarar vereceğini belirterek, söz konusu kesintilerin bir an önce engellenmesinin önemine dikkat çekti.

ABD’de geçtiğimiz hafta açıklanan veriler, konut sektörünün baskı altında kalmaya devam ettiğine işaret etti. Nitekim, Ocak ayında yeni konut inşaatları 890.000 adet ile beklentilerin altında kalırken, inşaat ruhsatları 925.000 adet ile öngörülere paralel düzeyde gerçekleşti.

Kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s İngiltere’nin Aaa olan notunu bir basamak düşürerek Aa1’e indirdi. Karara gerekçe olarak ülkedeki yüksek kamu borç stoku ve mali dengelerdeki bozulma gösterildi. Kararla ilgili konuşan İngiltere Maliye Bakanı George Osborne, not indiriminin ülkenin içinde bulunduğu zor ekonomik koşullara dair bir hatırlatma olduğunu ve kemer sıkma politikalarına istikrarlı bir şekilde devam edileceğini belirtti.

İspanya'da geçtiğimiz hafta gerçekleştirilen bono ihalelerine yüksek teklif gelirken borçlanma faizleri gerileyerek ülke ekonomisine ilişkin risk algılamasında iyileşmeye işaret etti. Ayrıca, Almanya'da yatırımcı güvenini yansıtan ZEW endeksi Ocak ayında son üç yılın en yüksek seviyesine yükselerek, Euro Alanı ekonomisine ilişkin olumlu beklentileri destekledi.

25 Şubat 2013

Neden Önemli

(3)

Geçen hafta TCMB Para Politikası Kurulu öncesinde yurtdışı piyasalardaki pozitif havanın da etkisiyle ağırlıklı olarak yatay bir seyir izleyen, Çarşamba günü bir miktar yükselen İMKB-100 endeksi, Fed’in Ocak ayındaki toplantısına ait tutanakların açıklanmasının ardından yurtdışında başlayan satıcılı seyrin İMKB’ye yansıması sonucu Perşembe günü hızlı bir şekilde değer kaybetti. Fed toplantı tutanaklarında, bazı komite üyelerinin tahvil alım programının beklenenden daha erken sonlandırılması yönünde görüş sahibi olduğu görüldü. Avrupa ekonomilerine ilişkin endişeler de borsalarda oluşan satıcılı seyri güçlendirdi.

Cuma günü, yurtdışında Fed açıklamalarının olumsuz etkisi yanında yurt içinde Başbakan Yardımcısı, Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı Ali Babacan’ın gerektiğinde iç tüketimi yavaşlatmaya yönelik önlemler alınabileceği yönündeki açıklaması ve teknik desteğin kırılması ile gerileme devam etti.

İMKB-100 endeksi, bu gelişmeler sonucunda haftalık bazda %2,8 gerileyerek Cuma günü 75.899 puan seviyesinden kapandı.

Hisse Senedi Piyasaları

Haftanın ilk gününde ABD piyasalarının tatil olmasının da etkisiyle TCMB PPK öncesinde hacimsiz seyreden tahvil-bono piyasasında, Hazine ihalelerine gelen yüksek talep nedeniyle uzun vadeli ve TÜFE’ye endeksli kıymetlerin faizlerinin gerilediği izlendi. TCMB’nin Para Politikası Kurulu toplantısında faiz koridorunun alt bandını 25 baz puan indirerek %4,5 seviyesine çekmesinin ardından, kısa vadeli faizler yeniden tarihi düşük seviyelere yaklaşırken gösterge tahvilin faizi de geriledi.

Hafta boyunca TCMB kararlarının etkisi devam ederken, 7 Ocak 2015 itfa tarihli gösterge tahvilin bileşik faizi bir önceki haftaya göre 11 baz puan gerileyerek Cuma gününü %5,67 seviyesinden kapattı.

Tahvil-Bono Piyasaları

ENDEKS 15.Şub 22.Şub Değişim

İMKB-100 78.081 75.899 -%2,80

İMKB-30 96.649 93.664 -%3,09

Sınai 64.931 64.054 -%1,35

Hizmetler 50.397 50.040 -%0,71

Mali 113.236 108.591 -%4,10

Kaynak: İMKB

75.000 76.000 77.000 78.000 79.000 80.000

0 1.000 2.000 3.000 4.000 5.000

15.Şub 18.Şub 19.Şub 20.Şub 21.Şub 22.Şub

İşlem Hacmi İMKB-100 Endeksi

Hacim (milyon TL) İMKB-100

Değişim

Vade 15.Şub 22.Şub (Puan)

20.03.2013 5,63 5,26 -0,37

11.09.2013 5,72 5,47 -0,25

09.04.2014 5,76 5,58 -0,18

07.01.2015 5,78 5,67 -0,11

21.07.2021 1,10 1,02 -0,08

14.09.2022 6,89 6,99 0,10

İMKB DİBS Fiyat Endeksi 124,00 124,12 0,12 Kaynak: İMKB

TAHVİL-BONO BİLEŞİK FAİZLERİ (%)

25 Şubat 2013

* Gösterge tahvilin beklenen enflasyona göre hesaplanan reel faizidir.

-5%

0%

5%

10%

15%

Şub.12 Mar.12 Nis.12 May.12 Haz.12 Tem.12 Ağu.12 Eyl.12 Eki.12 Kas.12 Ara.12 Oca.13 Şub.13

Gösterge Tahvil Faizi ve Beklenen Reel Faiz

Gösterge Tahvil Faizi

%5,67

-%0,38

(4)

14,17 5

10 15 20 25 30

75 80 85 90 95

1,15 1,20 1,25 1,30 1,35 1,40 1,45 1,50 1,55

€ / $ $ / ¥

Döviz Piyasaları

ABD piyasalarının tatil nedeniyle kapalı olduğu ve önemli makroekonomik veri açıklamasının bulunmadığı geçtiğimiz hafta ba- şında, gelişmekte olan ülke eurotahvilleri piyasasında sakin bir seyir izlendi. İzleyen günlerde ise, FED toplantısının ardından ABD’de tahvil alımlarının işsizlik oranı %6,5'e düşmeden sonlandırılması olasılığının ortaya çıkmasının etkisiyle risk algılaması artarken risk primleri de yükseldi. Geçtiğimiz hafta başında Türkiye eurotahvilleri ise hafif alıcılı seyretti. Ancak, takip eden gün- lerde Türkiye eurotahvillerinin risk priminde de artış yaşandı.

Bu gelişmelerin etkisiyle, gelişmekte olan ülke eurotahvillerine ait risk primi haftalık bazda 12 baz puan artışla 273 seviyesine,

Eurotahvil Piyasaları

€ / $ $ / ¥

VIX Endeksi

ECB Başkanı Draghi’nin Avrupa Parlamento’sunda yaptığı konuşmada, Euro’nun değerlenmesinin bir risk olduğunu belirtmesi- nin ardından €/$ paritesi geçen haftaya gerileyerek başladı. Öte yandan, Almanya’da Şubat ayı ZEW anketinin Nisan 2010’dan beri en yüksek seviyeye ulaşması, Euro’ya bir miktar destek oldu. Haftanın ikinci yarısında, FED toplantısının ardından ABD’de parasal genişlemenin yavaşlatılabileceği ya da sonlandırılabileceği yönündeki görüşlerin gündeme gelmesiyle Dolar diğer ülke para birimlerine karşı değer kazandı. Cuma günü Euro, İtalya'daki seçimlerin sonucuna ilişkin belirsizliğin etkisiyle son 6 hafta- nın en düşük seviyesine indi. Japonya'da ise, mevcut merkez bankası başkanının yerine para politikasında agresif gevşeme yanlı- sı bir adayın atanacağına yönelik haberler paralelinde Yen, Dolar karşısında son 33 ayın en düşük seviyelerine geriledi.

Hafta başında yatay seyreden TL, Merkez Bankası’nın Salı günü faiz koridorunun alt ve üst bandında 25’er baz puan indirim yapmasının ardından değer kaybetti. Fed’in tahvil alım programını beklenenden daha erken sonlandırabileceği yönündeki görüş- lerin gündeme gelmesi de TL'deki değer kaybını destekledi. Bu gelişmelerin etkisiyle, döviz sepeti (0,5*EUR+0,5*USD) 2,08 seviyesine yükseldi.

EUROTAHVİL HAFTALIK DEĞİŞİM

Değişim 15.Şub 22.Şub (Puan) EMBI+

Ende ks 695,56 691,97 -0,52

Spre ad 261 273 12

Türkiye

Ende ks 465,79 461,59 -0,90

Spre ad 194 210 16

Kaynak: JP Morgan

25 Şubat 2013

DÖVİZ KURLARI

15.Şub 22.Şub Değişim

Dolar (¹) 1,7675 1,7904 %1,30

Euro (¹) 2,3558 2,3636 %0,33

Sepet (²) 2,0617 2,0770 %0,74

€/$ Paritesi (³) 1,3362 1,3188 -%1,30

$/Yen Paritesi (³) 93,48 93,38 -%0,11 (¹) TCMB döviz alış kurudur.

(²) 0,5$ + 0,5€

(³) Uluslararası piyasa kapanış verileridir.

(5)

Emtia Piyasaları

Petrol Altın

Bu Haftanın Gündemi

114,15

85 90 95 100 105 110 115 120 125 130 135

$/varil

1.580,90

1.500 1.550 1.600 1.650 1.700 1.750 1.800

$/ons

Küresel ekonomik toparlanmanın devam edeceğine ilişkin ön- görülerin etkisiyle önceki haftalarda yükseliş trendine giren petrol fiyatları, bekleyişlerin tersine dönmesiyle geçen hafta yönünü aşağı çevirdi. Fed toplantı tutanaklarında yetkililerin varlık alım programının devamıyla ilgili farklı görüşler belirtmesi, piyasalarda ekonomiye destek politikasının geleceği hak- kında kuşku ve buna bağlı olarak negatif bir hava yarattı. Ayrı- ca, büyük bir ‘hedge fon’un emtia portföyünde satışa gideceği söylentileri petrol fiyatlarındaki düşüşü hızlandırdı. Böylece, Brent türü petrolün spot fiyatı haftayı %3,4 düşüşle $/varil 114,2 seviyesinden tamamladı.

Geçen hafta altın fiyatlarında genel olarak gerileme eğilimi ha- kimdi. Çin ve Asya’dan gelen talep fiyatları yukarı çekse de, Fed’in toplantı tutanaklarında varlık alım programına ilişkin farklı görüşleri savunan açıklamaların yer alması, piyasalarda kaygı yarattı. Parasal genişleme sürecine ilişkin belirsizliğin yanı sıra, büyük bir ‘hedge fon’un değerli metal ve petrol piya- salarındaki varlıklarını satacağı yönündeki spekülasyonlar, altındaki satışları hızlandırdı. Avrupa tarafında ise İtalya se- çimlerinin yarattığı belirsizlik alımları sınırlandırdı. Perşembe günü son 7 ayın en düşük seviyesine gerileyen altın fiyatları, haftayı %1,8’lik değer kaybı ile $/ons 1.581 seviyesinden ka- pattı.

25 Şubat 2013

26 Şubat  ABD Ocak ayı Yeni Konut Satışları (Piyasa Beklentisi: 381 bin adet)

 ABD Şubat ayı The Conference Board Tüketici Güven Endeksi (Piyasa Beklentisi: 61,0) 27 Şubat  TÜİK Şubat ayı Tüketici Güven Endeksi

 Hazine İç Borç Ödemesi (TL915 milyon)

 ABD Ocak ayı Dayanıklı Tüketim Malı Siparişleri (Piyasa Beklentisi: aylık %4,0 gerileme)

 ABD Ocak ayı Bekleyen Konut Satışları Endeksi (Piyasa Beklentisi: aylık %3,0 artış)

 Japonya Ocak ayı Sanayi Üretimi (Piyasa Beklentisi: aylık %1,5 artış, yıllık %4,8 gerileme) 28 Şubat  TÜİK Ocak ayı Dış Ticaret İstatistikleri

 Euro Alanı Ocak ayı Tüketici Fiyatları Enflasyonu (Piyasa Beklentisi: aylık -%1,0, yıllık %2,0)

 ABD 2012 4. Çeyrek GSYH Büyümesi (Piyasa Beklentisi: %0,5)

 Japonya Ocak ayı Tüketici Fiyatları Enflasyonu 1 Mart  Markit Economics Şubat ayı PMI Endeksleri

(6)

Uyarı Notu:

25 Şubat 2013

Bu rapor Bankamız uzmanları tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır ve hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Bu raporda yer verilen görüş ve değerlendir- meler, hiçbir şekilde Türkiye İş Bankası A.Ş.’nin kurumsal yaklaşımını yansıtmamakta olup, raporu kaleme alan uzmanların kişi- sel görüş ve değerlendirmeleridir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değiş- mez ve eksiksiz olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgi-