Türkiye’nin Birikimi
26 NİSAN 2018 PERŞEMBE 75 kuruş (KKTC: 1,5 TL) www.yenisafak.com
Ne eski yere ne yeni yere
YARANABİLİR CHP DÖRT
PARÇA
DÜNYAYA TANAP MÜJDESİ
HARİTAYI ÇİZİYORUZ
Kaldığı yerden
FB’ye 3 maç seyircisiz oynama
3 MAYIS’TA 33 DAKİKA OYNAYACAK
Futbol Federasyonu Yönetim Kurulu, Türkiye Kupası maçında tatil edilen Fener- bahçe-Beşiktaş derbisinin, kaldıüı yerden seyircisiz oynanmasının kararlaştırdı.57.
dakikada duran maç 3 mayıs’ta 33 dakika oynayacak. Fenerbahçe’ye 3 maç seyircisiz oynama cezası veren PFDK, Pepe’nin cezaasını 1 maça indirdi. Pepe, Galatasaray maçında forma gitebilecek. >SPOR
Can Azerbaycan süprizi
Erdoğan, seçimzafer- lerinden sonra ilk turt- dışı ziyaretini Türkiye’ye
yapan Aliyev’i resmi törenle karşıladı. 16 Türk
devletini temsil eden bayraklar ve askerlerin
de yer aldığı törende, bando takımı “Can Azer-
baycan” şarkısını çaldı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Azer- baycan Cumhurbaşkanı Aliye ile birlikte Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı (TANAP) için tarih verdi. Açılışını haziran ayı başın- da olacağını açıklayan Erdoğan,
“Bu gerek milletimize gerekse tüm dünyaya bir müjdemiz ola-
caktır.” dedi.
Erdoğan, TANAP’ın, sadece Türki- ye-Azerbaycan arasında doğal gaz alışverişine değil Avrupa’nın enerji güvenliğine de katkı yapacağını söyledi.Aliyev de, “Bugün Avra- sya’nın enerji ve ulaştırma haritasını yeniden düzenliyoruz” diye konuştu.
Türkiye’nin dünya çapında bir güç olduğunu söyleyen Aliyev, “Buna dostlar sevinir, istemeyenlerin de morali bozulur” ifadelerini kullandı.
>13
MB yine
faiz arttırdı
Merkez Bankası, piyasayı oluşturan
bankalarla yaptığı alışverişte kullandığı faizleri 75 baz puan arttırdı.
GRUP KURARSINIZ
BAYRAK AÇTILAR
SP’den Gül’e ziyaret
YSK bugün takvimi açıklayacak
HÜDAPAR 11.parti oldu
BBP’den Cumhur İttifakı’na
tam destek
Çatı adaylığı için nabız yoklayan Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu, 11.Cumhurbaşkanı Abdul- lah Gül’ü Maslak’taki çalışma ofisinde ziyaret etti. Kara- mollaoğlu, 2 saat 15 dakika sonra bir açıklama yapmadan ayrıldı. Gül de herhangi bir açıklama yapmadı. >12 SIKILAŞTIRMAYA DEVAM
MB’nin piyasayla alış verişinin tamamına yakınını yaptığı Genç Likidite Penceresi’nden borç verme faizi yüzde 12,75’ten yüzde 13,5’e yükseldi. MB, merakla beklenen kararla ilgili sıkılaştırma politikasına devam edeceğini açıkladı. >8
ÖDÜL TÖRENİNİ ELEŞTİRDİ
Erbakan’a saygısızlık
Milli Görüş lideri Erbakan’ın “ödül” ba- hanesiyle 24 Haziran seçimlerine alet edilmesi oğlu Fatih Erbakan’ı kızdırdı.
TÜRKİYE’YE GELECEK S400’LERİN ÜRETİMİ BAŞLADI
>11FETÖ’nün ilk tercihi Almanya
TL ile ihracat
KATLANDI
DIŞ TİCARETİMİZ 122 MİLYAR LİRA
İspanya dönüşü gazetecil- erin sorularını cevaplayan Yıldırım şöyle konuştu: Uzun yıllar içerisinde bulun- duğunuz, önemli görevler üstlendiğiniz bir siyasi hareketten ayrıldığınızda ne eski ne yeni yerinize yarana- mazsınız. Tecrübeler bunu göstermiştir. >14 Başbakan Binali Yıldırım, muhalefetin Cumhurbaşkanı adayı olacağı iddia edilen Abdullah Gül’e mesaj verdi.
FETÖ’cü firarilerin en çok tercih ettiği ülke olan Alman- ya’ya sığınmak için taktik geliştirdikleri ortaya çıktı.
Tutuklu hakim Kazım Kahy- aoğlu’nun ByLock mesajların- da, iltica başvuru sürecini madde madde anlattığı tespit edildi. >15
Türk Lirası’nın (TL) toplam ihracattaki payı 2010 yılına göre 5 kat artarak geçen yıl
%9,2’yi buldu. Aynı dönemde TL cinsinden ithalat da 3 kat artış kaydetti. Bu sayede geçen yıl yaklaşık 30 milyar dolarlık dış ticarette yerel para birimi tercih edilerek TL kullanımı sağlandı. >6
İPLER KOPTU
Ortak aday için buluşan Kılıçdaroğlu ve İyi Parti (İP) Genel Başkanı Akşener anlaşamadı.
Adaylıktan vazgeçmeyen Akşen- er, 100 bin imza toplayacağını da belirterek CHP’den gelen 15 veki-
lin imzasını istemediğini ima etti.
SIFIR RİSK VURGUSU
CHP’nin istifa ettirerek İyi Parti’ye gön- derdiği 15 vekil ile tuzağa çekmeye çalıştığı Meral Akşener, adaylığının sürdüğünü belir- terek, CHP’nin umutlarını da boşa çıkarmış oldu. Akşener’in, “Türkiye’nin siyasetini geçmişten itibaren tanzim etmeye kalkışa- caklar, sıfır riskle Türkiye siyasetini, bizleri tanzim etmeye kalkanların burada başarısız olacağı açıktır” sözleri dikkati çekti. >12
24 Haziran’da muhale- feti tek çatıda buluştur- ma iddiasıyla yola çıkan Kılıçdaroğlu, CHP’yi dörde böldü. İyi Parti’ye 15 vekil veren Kılıçdaroğlu, Saadet Partisi’ne Gül’ü adaylığa ikna etmesi karşılığında da 20 vekil teklif etti. Gül’ü istemeyen CHP’liler ise ayrı grup olarak bayrak açtı.
Parti, Kılıçdaroğlu ve ekibi- yle birlikte 4 parça oldu.
Macron çark etti
İran ile yeni bir nükleer anlaşma konusunda anlaştı. Ülkesinin 2015 yılında İran’la imzaladığı nükleer anlaşmadan Beyaz Saray’da çark eden Fransa Cumhurbaşkanı Macron, yeni bir anlaşma için yapılacak müzak- erelere Türkiye ile Rusya’nın da katılması gerektiğini savundu. >10
Öte yandan Suriye için “Eve dönmek istiyoruz ancak güçlü ve sürdürüle- bilir bir şekilde izimizi bırakmak da istiyoruz” ifadelerini kullanan Trump, bölgedeki zengin bazı ülkelerin Suriye krizinin çözümünde ihtiyaç duyulan finansal desteği bundan sonra daha fazla sağlaması gerektiğini belirtti. Trump, “Çok ze- ngin olanlar da dahil bölgedeki bazı ülkeleri koruyoruz.” dedi. >10
KATAR’A
YENİ TEHDİT
Erbakan, “Necmettin Erbakan Ödülleri 2018”
adıyla yapılan etkinlik için şöyle konuştu: Saadet yönetimi, Erbakan fikriyatından uzak çizgide ham- leler yaparken tabanı muhafaza edebilmek için si- yasi şovlara tevessül etmektedir. Seçim arifesinde pragmatik ve samimiyetsiz bir yaklaşımla bu hamleyi yapmaları yakışıksız bir durumdur. >12
15 milletvekilini grup kurabilmesi için İyi Parti’ye veren Kılıçdaroğlu’nun, adaylık için 11. Cum- hurbaşkanı Abdullah Gül’ü ikna etmesi şartıyla Saadet Partisi’ne de 20 vekil teklifinde bulun- duğu belirtildi. Ancak görüşmenin perde arkasın- da Kılıçdaroğlu, Karamollaoğlu’ndan Abdullah Gül’ü adaylığa ikna etmesini istedi.
Öte yandan Öte CHP Parti Meclisi’nin, ittifak için Kılıçdaroğlu’na yetki ver- mesine rağmen, Gül’ün ortak adaylar
arasında isminin geçmesi parti içinde tepkilerin açıktan dillendirilmesine yol açtı. Edinilen bilgil- ere göre, Gül odaklı yeni vekil pazarlığı seçime girmesini sağlamak için 15 vekilin İP’e geçmesi sonrasında bir araya gelen Kılıçdaroğlu ile Saa- det Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğ- lu’nun randevusunda gündeme geldi. >12
“İ
lahiyat fakülteleri kapatıl- malıdır” diyecek kadar aklını yitirmişlere en iyicevap bu fakülteleri temsil edenlerin fiil ve kavilleri (beyan- ları, açıklamaları)dir.
Bu sebeple üçüncü yazıda, Dekanlar Bildirgesi’nin son maddelerini takdir ederek olduğu gibi sunuyorum:
“Kur’an-ı Kerim İslam’ın hüküm- lerini anlatma noktasında; hikme- ti, güzel öğüdü, eğitimi, öğretimi, yumuşak ve yapıcı bir üslupla davet etmeyi daima öncelemiştir.
Bu itibarla Yüce Kitabımız, itikat, ibadet, ahlak ve muamelata dair temel hükümleri açıklamıştır. Bu hususta âlimler arasında esasa ilişkin bir görüş ayrılığı yoktur.
Ancak zamanın ve sosyal hayatın değişiminin bir sonucu olarak ortaya çıkan yeni meseleler ve güncel konular hakkında görüş beyan edilmesine ve mevcut hükümlerin çağın idrakine ve hikmete uygun dille sunulması- na ihtiyaç bulunduğu da açıktır.
Bunun ilmi ölçüler içerisinde, bilimsel ortamlarda istişare edilip nihai çözüme varıldıktan sonra tam bir sorumluluk çerçevesinde yapılması gerektiği izahtan var- estedir. Ayrıca görüş beyanında takip edilen üslubun “bu bizim görüşümüzdür, en doğrusunu ise Allah bilir” ölçüsünü aşarak nihai ve mutlak doğruluk iddiası taşımasının İslam ilim geleneği- yle uyuşmayacağı ve kardeşliği zedeleyeceği bilinmelidir.”
“İslam, cinsiyetler arasında çatışmayı değil; adalet, merhamet, sevgi, uyum ve tama- mlayıcılığı esas almıştır. Buna
göre kadın ve erkek arasında mutlak üstünlük iddiası her iki
tarafın yaratılış özellikleri ile bağdaşmamaktadır. Üstünlük cinsiyette değil, sahip olunan değerlerde aranmalıdır.
İslam, bu konudaki ada- letsizliği ortadan kaldırmak için gerekli düzenlemeleri yapmış, kadına hak ettiği konumu ve saygınlığı ka- zandırmıştır. Tarihi süreçte kadın aleyhine oluşan birtakım olumsuzluklar dinin mak- sat ve hedefleri dikkate alınarak yeniden değerlendirilmeli, İlahiyat ve İslami İlimler fakültelerinde bu konudaki çalışmalara ağırlık verilmelidir.”
“Son iki asırda İslam toplumları, kutsalı hayatın merkezinden çıkaran modern- izmin ve sekülarizmin meydan okumaları ile karşı karşıya kalmıştır. İslam düşüncesi bir yandan bu meydan okuma- lara cevap vermeye çalışırken diğer taraftan da kendi içinde, tutarsız yeni yorumlara muhatap olmuştur. Bunun sonucu olarak Müslümanlar kendi gündemlerini oluşturmak yerine modernitenin dayattığı gündemlerle meşgul olmuşlardır. O halde İslam toplu- mu, geçmişin ilmî birikiminden de yararlanarak günümüzü iyi analiz edip karşı karşıya olduğu sorunlara bilimsel çözümler üret- melidir. Bu çerçevede İlahiyat ve İslamî İlimler Fakülteleri, Diyanet İşleri Başkanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı Din Öğretimi Genel Müdürlüğü dayanışma içerisinde olmalı ve koordineli çalışma- lar yapmalıdır. Bu bağlamda, akademisyenlerin Diyanet İşleri Başkanlığı hizmetlerine katkıda bulunmaları ve vaaz, irşat, cami
dersleri, manevi danışmanlık ve rehberlik faaliyetleri gibi çalışma alanlarına fiilen destek sunmaları önem arz etmektedir. Aynı şekilde Diyanet İşleri Başkanlığı da İlahiyat ve İslami İlimler fakültel- erinde yapılan bilimsel faaliyetlere imkân ölçüsünde gerekli desteği sağlamalıdır. Özellikle İslamofobi, din istismarı, şiddet, etnik-me- zhebî taassup gibi problem alanlarında adı geçen kurumların güçlü bir işbirliği içerisinde olma- ları kaçınılmazdır.”
“İslam, barış ve rahmet dinidir. Bireylerin onurunu ve hukukunu kutsal kabul etmiştir.
Bu bağlamda her türlü zulmü, haksızlığı, kargaşayı, fitneyi, fesat ve tefrikayı yasaklamış; adaleti, hakkaniyeti, barışı, huzuru, birlik ve beraberliği emretmiş ve yücelt- miştir. Ne yazık ki bu evrensel değerlere itibar etmek istemey- en küresel emperyalist güçler, demokrasi, insan hakları, diyalog, barış ve huzur gibi kavramların da içini boşaltmak suretiyle sinsi planlarla ülkemizi bölmeye ve zayıflatmaya çalışarak içerde ve dışarda, bölücü terör örgütlerinin hedefi haline getirmişlerdir. Bu maksatla ülkemizde ve sınır- larımızı çevreleyen bölgelerde kan döken, masum insanların canına kıyan FETÖ, PKK/ PYD ve DEAŞ gibi terör örgütleri ve bunların uzantılarını maşa olarak kullandıkları ibretle müşahede edilmektedir. Yetişen nesilleri bu örgütlerin tuzağına düşmekten kurtarmak için sahih kaynaklara dayalı, hurafelerden arınmış, şahıslar yerine değerleri üstün tutan, şeffaf ve denetlenebilir bir din eğitimi verilmesinin önemi bir kez daha anlaşılmıştır.”
Gündem
2
26 NİSAN 2018 PERŞEMBEHAYRETTİN KARAMAN
İşte ilâhiyat fakülteleri
DAĞI
BAĞA ÇEVİRDİ
Yıllarca yurt dışın- da çalışarak elde ettiği birikimle Kara-
man’daki köyünde 400 dekar taşlık alanı 26 bin fidanla badem bahçes- ine dönüştüren 70 yaşındaki Durmuş Ceylan, sergilediği özveriyle ‘Bakarsan bağ, bakmazsan dağ olur’ sözünü de gerçekleştirdi.
Y
ıllarca yurt dışında çalışarak elde ettiği birikimle Karaman’daki köyünde 400 dekar taşlık alanı 26 bin fidanla badem bahçes- ine dönüştüren 70 yaşındaki Durmuş Ceylan, “Bakarsan bağ, bakmazsan dağ olur”sözünü de gerçekleştirmiş oldu. Almanya’ya 1980 yılında giden ve 24 yıl çalıştıktan sonra Türkiye’ye kesin dönüş yapan Ceylan, Karaman merkeze bağlı Tavşanlı köyünde babadan kalma tarlasında hobi amacıyla tarımla uğraşmaya başladı.
Hazine arazilerinin çiftçilere kiralandığını duyunca köyünde hazineye ait 400 dekarlık taşlık alanı kiralayan Ceylan, 24 yıllık birikimini bu alana harcadı.
Çevresindekilerin, “Boşuna uğraşıyorsun, burada bir şey yetişmez” demesine rağmen 7 sene uğraşarak taşlık alana 26
bin badem fidanı diken Ceylan, daha önce yalnızca çalıların bu- lunduğu alanı badem ağaçlarıy- la donattı.
KEÇİLERİN YAYILDIĞI YERDİ Köyde hobi olsun diye tarımla uğraşmaya başladığını anlatan Ceylan, şunları söyledi: “Köyün yanındaki bu arazi boş duruyordu. Taşlık bir alan. Taşlarla dolu, keçilerin yayıldığı bir yerdi. Şimdi burası badem ormanı. Yurt dışındayken ve geri döndük- ten sonra bu alanı birçok kez rüyamda gördüm. Bu alanda kendimi binlerce kişi ile birlikte görüyordum. Araziyi Orman Genel Müdürlüğü’nden kiraladım. Rüyamda gördüğüm insanlar kadar buraya badem fidanı ektim. Tüm birikimimi buraya harcadım”
BEKLENEN SAYI ÇIKTI
256 SAYFA
ıı. Dünya Savaşı
Özel Sayısı bayilerde...
Havaların ısınması ve yazın etkisini hissettirmesiyle yay- lalara çıkan vatandaşların ibadethane ihtiyacı, minaresi ve yaklaşık 20 metrekarelik kullanım alanıyla seyyar ve prefabrik mescitlerle gideriliyor.
YAYLALARA
mobil mescit
S
eyyar mescitlere yaylalar başta olmak üzere, piknik alanları, sosyal tesisler ve spor, fuar organizasyonlarından da talep olduğunu dile getiren Yüceer, seyyar konteynerin yanı sıra prefabrik yapı modeliyle de farklı büyüklüklerde cami ve mescit üretimi yaptıklarını belirtti.Mobil ve prefabrik mescitlerin ihtiyaç duyulan mahalleler, köyler, işçi şantiye alanları, okullar, hastaneler, acil yerleşim bölgeleri, sosyal tesisler gibi bir çok alanda kullanılabildiğini belirten Yüceer, yapıların hızla üretilebildiğini ve kısa sürede kurulumunun yapılabildiğini anlattı.Ağrı’nın Doğubayazıt ilçesinde bulunan Osmanlı mimaris- inin seçkin örneklerinden İshak Paşa Sarayı, Kültür ve Turizm Bakanlığının çevre düzenlemesi projesiyle yeni bir ihtişama kavuşarak turizme önemli bir katkı sağlaya- cak. Osmanlı’nın Anadolu’daki en önemli eserlerinden ve Doğu Anadolu Bölgesi’nin en görkemli yapılarından biri olan İshak Paşa Sarayı, kartal yuvası görünümü, mimarisi ve tarihi özelliğiyle yılın her mevsimi ziyaretçilerin ilgisini çekiyor.
İSHAK PAŞA
büyüleyecek
derintarih www.derintarih.com
Gündem
26 NİSAN 2018 PERŞEMBE3
Depremden 16 saat sonra enkaz altından kurtarılan ve “Samsatlı Umut” ismi verilen köpeğin yaşatılması için seferberlik ilan edildi.
Adıyaman Belediyesi Sokak Hayvanları Bakım ve Tedavi Merkezi’nde köpeğin tedavisini üs- tlenen Veteriner Hekim Yusuf Işık, “Köpeği bulunduğu yerden çıkardığımızda durumu çok kötüydü. Beslenme zorluğu çekiyordu. Gerekli tedavilerini yaptık. Halen sonda ile besliyoruz.
Savunma sisteminde sıkıntılar var. Şu anda du- rumu stabil. İnşallah onu kurtaracağız” dedi.
K
araman’da 23 Nisan günü İbrahim Bey İlkokulundaki 23 Nisan programları sırasında bazı öğrenciler okulun depo olarak kullanılan kısmından civaları alarak oynamaya başladı.Okul içerisinde ve bahçesinde civalar ile oynayan çocuklar daha sonra civaları okulun karşısında bulunan çöp konteynerine atarken bir çocuk ise civayı yanına alarak evine götürdü.
Öğrenci velileri civayı fark edip çocuklarını hemen hastaneye götürdü. Burada civaya temas eden çocuklar tespit edilip karantinaya alındı.
Çocuklar burada yapılan müdahalenin ardından özel bir araç ile Ankara Mesleki ve Çevresel Hastalıklar Hastanesine sevk edildi. Burada yapılan tetkiklerde çocukların kan değerlerinin yüksek olduğu tespit edildi.
Olayın ardından Adana’da bulunan AFAD’a bağlı Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik ve
Nükleer (KBRN) müdahale ekibi Karaman’a geldi.
Özel kıyafetler giyen ekip Kimyasal, Bi- yolojik detektörler ile okulda ve çocukların evlerinde çalışma yaptı. Ekipler civaların bu- lunduğu eve girişi yasaklarken, civaya temas eden eşyaları da imha edilmesi için özel pa- ketlere koydu.
A
dıyaman’ın Samsat ilçesi ile bazı köy- lerde etkili olan 5,1 büyüklüğündeki depremin ardından, AFAD ve Türk Kızılayı yaralarını sarmak için çalışmalarını sürdürüyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Er- doğan’ın talimatıyla bölgeyi ziyaret eden Baş- bakan Yardımcısı Recep Akdağ, bir konferans için gittiği Belçika’nın başkenti Brüksel’de yaptığı açıklamada, Samsat’taki yapıların yüzde 80’inin çeşitli derecelerde hasarlı hale geldiğini aktardı.Bakan Akdağ
BORÇLAR ERTELENECEK
“Vatandaşlarımızın her türlü yaralarını sara- cağımızı açıkça ifade ettik” diyen Akdağ, bölge esnafının dükkanlarında da hasarlar olduğunu, bu zararların giderilmesi için teşebbüste bulu- nacaklarını kaydetti. Bölge çiftçisi ve esnafının borçları ile ilgili ertelemeler yapacaklarını vur- gulayan Akdağ, “Deprem sonrasındaki acil ihti- yaçlar karşılanmış durumda. 5,1 büyüklüğünde bir depremin koskoca bir kasabayı, birkaç köyü büyük ölçüde harap hale getirmesi oradaki binalarımızın ne kadar kötü bir durumda old- uğunu gösteriyor” şeklinde konuştu.
Bu arada, Adıyaman Valisi Nurullah Naci Kalkancı, “Köylerde 87’si ağır, 15 de orta hasarlı ev tespit ettik. İlçe merkezinde 145’i ağır, 20 de orta hasarlı ev var” bilgisini verdi.
Muhtemel felaketi konteynerler önledi Samsat’ta geçen yıl mart ayında yaşanan
5,5 şiddetindeki deprem sonrası vatandaşların büyük kısmının konteynerlere alınması, 5,1 büyüklüğünde depremde muhtemel bir fela- keti önledi. Depremzedelerden Gölpınar köyü muhtarı Hasan Berk, geçen yılki depremde ev- lerinin görmesi yüzünden kendilerine konteyner verildiğini söyledi. Depremde zarar görme- diklerini belirten Berk, “Geçen yıl da bu sefer de kötü şeyler yaşadık ve çok korktuk. Allah devletimizden razı olsun. Geçen yıl konteyner verildiği için özellikle geceleri orada kalıyoruz.
Dün de Allah’tan oradaydık. Yoksa yıkılan evin altında kalırdık. Ya ölür, ya da yaralanabilirdik.
Evimiz yıkıldı ama canımız sağ çok şükür”
dedi. Konteynerde kalan Musa Atça da depremi çok şiddetli hissettiklerini söyledi.
Afetzedelere Türk Kızılayı’ndan sıcak çorba Geceyi AFAD tarafından kurulan çadırlarda geçiren vatandaşlara ve ilçede görevli kamu per-
soneline, Türk Kızılayı tarafından sıcak çorba, su ve çay ikram edildi. Türk Kızılayı Samsat Ekip Başkanı İsmail Yağcı, “Mobil mutfağımız geldi. Günde ortalama 5 bin kişiye sıcak yemek dağıtacağız” dedi.
Umut için seferberlik
Depremden 16 saat sonra enkaz altından kurtarılan ve “Samsatlı Umut” ismi verilen köpeğin yaşatılması için seferberlik ilan edildi.
Adıyaman Belediyesi Sokak Hayvanları Bakım ve Tedavi Merkezi’nde köpeğin tedavisini üs- tlenen Veteriner Hekim Yusuf Işık, “Köpeği bulunduğu yerden çıkardığımızda durumu çok kötüydü. Beslenme zorluğu çekiyordu. Gerekli tedavilerini yaptık. Halen sonda ile besliyoruz.
Savunma sisteminde sıkıntılar var. Şu anda du- rumu stabil. İnşallah onu kurtaracağız” dedi.
İran’da düşen 11 kişinin hayatını kaybettiği Başaran Holding’e ait uçakla ilgili kaza kırım incelemesinin ar- dından hazırlanan raporda, jetin hızını artıramadığı için havada tutunamayıp düştüğü ortaya çıktı. Raporda, Başaran Holding’in sahibi Hüseyin Başaran’ın kızı Mina Başaran ve arkadaşlarını taşıyan uçağın pilotu Beril Gebeş, 36 bin feetten 38 bin feete
(11 bin 600 metre) tırmanmak için izin aldı.
Ancak Gebeş ile ikinci Pilot Melike Kuv- vet’in önündeki hız göstergeleri farklı değer- ler gösterdi. Gebeş, süratin artmasını önlemek
için defalarca lövyeyi kendisine doğru çekerek uçağın burnunu kaldırmaya çalıştı. Ancak başarılı olamadı. Bu esnada kokpitte ciddi panik yaşandığı kayıtlara geçti.
Yaralar sarılıyor
Umut için seferberlik
Adıyaman’ın Samsat ilçesinde meydana gelen 5,1 büyüklüğündeki depremin yaraları sarılıyor. Bölgedeki binaların yüzde 80’inin hasar gördüğünü ifade eden Başbakan Yardımcısı Recep Akdağ, “Acil ihtiyaçlar karşılan- mış durumda. Bölge çiftçisi ve esnafının borçları da ertelenecek” müjdesini verdi.
CIVA PANİĞİ
Uçak havada tutunamamış
Geceyi AFAD tarafından kurulan çadırlarda geçiren vatandaşlara ve ilçede görevli kamu per- soneline, Türk Kızılayı tarafından sıcak çorba, su ve çay ikram edildi. Türk Kızılayı Samsat Ekip Başkanı İsmail Yağcı, “Mobil mutfağımız geldi. Günde ortalama 5 bin kişiye sıcak yemek dağıtacağız” dedi.
6
26 NİSAN 2018 PERŞEMBEEkonomi
TL ile ticaret katla- narak büyüyor
Türk Lirasi’nin (TL) toplam ihracattaki payi 2010 yilina göre 5 kat artarak geçen yil %9,2’yi buldu. Ayni dönemde TL cinsinden ithalat da 3 kat artiş kaydetti. Bu sayede geçen yil yaklaşik 30 milyar dolarlik diş ticarette yerel para birimi tercih edilerek TL kullanimi sağlandi. TL ile ticaretin en çok yapildiği bölge ise ‘Yakin ve Ortadoğu’ oldu.
HP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, dünkü grup toplantısında 3 Kasım 2019’da yapılacak genel seçimler için erken seçim çağrısı yapmış ve erken seçim tarihi için 26 Ağustos tarihini önermişti.
Bahçeli’nin erken seçim açıklam- asının ardından Türkiye’nin gündemi bir anda değişti. Bugün de Cum- hurbaşkanı Erdoğan ve MHP lideri Bahçeli Beştepe’de bir araya geldi.
İki liderin görüşmesi 30 dakika sürdü.
ERKEN SEÇİM 24 HAZİRAN’DA Görüşmenin ardından Cumhur- başkanı Erdoğan saat: 15:30’da bir açıklama yaparak erken seçimin 24 Haziran’da yapılacağını belirtti.
DOLAR VE EURO DÜŞÜŞE GEÇTİ
Dün MHP lideri Devlet Bahçeli’nin gündeme getirdiği erken seçim çağrısı ile dolar 4,12 seviyelerine kadar tır- mandı. Dünden beri yaşanan seçim belirsizliğinden dolayı yeni günde de 4,10 seviyelerinde dolaşan dolar bugün Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklaması ile düşüşe geçerek 4,03 seviyelerine kadar geriledi. 5.07 TL se- viyelerindeki euro ise 5 TL’ye geriledi.
BORSA ÇOŞTU
Erken seçim kararının ardından BIST 100 endeksi hızla yükselişe geçerek artı bölgeye geçti. Endeks şu sıralar günlük bazda yüzde 2,7 artışla 112 bin seviyelerine yaklaşmış durumda.
K
urlarda spekülatif hareketlerin önlenmesi noktasında ciddi avantaj sağlayan yerel para birimiyle ticarette Türkiye’nin aldığı yol giderek hızlanıyor. 2010’da yüzde 2,3 olan Türk Lirası’nın (TL) toplam ihracat içindeki payı geçen yıl yüzde 9,2’yi buldu. TÜİK verilerinde yapılan in- celemeye göre, TL’nin toplam ihracat içindeki payı 2017 yılı Kasım sonu itibarıyla 2010 yılına göre 5 kat artarak13 milyar 173 milyon dolara yükseldi.
Aynı dönemde TL cinsinden yapılan ithalat ise yaklaşık 3 katına çıkarak 16 milyar 463 milyon dolara ulaştı.
En çok kullanılan döviz türlerinden Euro, 2016’dan itibaren, ihracat içinde doların üzerine çıktı. 2017 yılı 11 ayında ihracat içinde Euro’nun payı
%47.7’ye yükseldi.
İHRACATIN 13,1 MİLYAR
DOLARI TL İLE GERÇEKLEŞTİ TÜİK verilerinden yapılan der- lemeye göre, 2010’da 113.8 milyar dolar olan ihracatın 2 milyar 640 milyon dolarlık kısmı TL cinsinden gerçekleştirilirken, ihracat içinde TL’nin payı yüzde 2.3 olarak hesap- landı. 2011’de 134.9 milyar dolarlık ihracatın yüzde 2.54’üne karşılık gelen 3 milyar 433 milyon dolarlık kısmı TL ile yapıldı. 2012’de 152.4 milyar dolarlık ihracatın 4 milyar 490 milyon doları TL cinsinden olurken, bunun ihracat içindeki payı yüzde 2.94 oldu. 2013’te 5 milyar 356 milyon dolarlık TL cinsinden ihracatın 151.8 milyar dolarlık toplam ihracat içinde- ki payı yüzde 3.52’ye çıktı. 2014’te 157.6 milyar dolarlık ihracatın yüzde 4.24’ü olan 6 milyar 695 milyon dol- arlık kısmı TL ile gerçekleştirilirken, 2015’te 143.8 milyar dolarlık ihracatta TL’nin payı 6 milyar 90 milyon dolar ile yüzde 4.25’e yükseldi.
İTHALATTAKİ PAYI %8’E GELDİ 2016 yılında ise 7 milyar 877 milyon dolarlık TL cinsinden ihracat, toplam 142.5 milyar dolarlık ihracat içinde yüzde 5.52 pay aldı. Geride bırak- tığımız 2017’de ise 11 aylık dönemde 143.2 milyar dolarlık ihracatın yüzde 9.19’una karşılık gelen 13 milyar 173 milyon dolarlık kısmı TL cinsinden yapıldı.
TL’nin ithalat içindeki payı da gi- derek artış gösteriyor. 2010’da 185.5 milyar dolarlık ithalatın yüzde 3.1’i TL ile yapılırken, 2011’de 240.8 milyar dolarlık ithalatın yine yüzde 3.1’i TL ile gerçekleştirildi. TL’nin ithalat içindeki payı, 2012’de yüzde 4, 2013’te yüzde 4.5, 2014’te yüzde 5.1, 2015’de yüzde 6.5, 2016’da yüzde 7.2 oldu. 2017 yılı Ocak-Kasım döneminde 210 milyar 703 milyon dolarlık ithalatın yüzde 7.8’ine karşılık gelen 16 milyar 463 milyon dolarlık kısmı TL cinsinden gerçekleştirildi.
AB’DEN İTHALATIN %9,1’İ TL İLE YAPILDI
Avrupa Birliği’nden yapılan ithalatın
%9,1’i Türk Lirası ile ödendi. İhra- catta bu oran %2,8 olarak gerçekleşti.
İthalatta Türk Lirası ile ödeme oranı Yakın ve Ortadoğu ülkelerinde %12,3, Afrika ülkelerinde %7,1, Amerika ülkelerinde %5,9, Diğer Asya ülkel- erinde %4,9 ve Diğer Avrupa ülkel- erinde %3,1 düzeyinde oldu. İhracatta Türk Lirası payının yüksek olduğu ülke grupları %14 ile Yakın ve Ortadoğu ülkeleri ve %8,1 ile Diğer Avrupa ülkeleridir. Türk Lirası ile en çok ihra- cat yapılan ülkeler; BAE, İran, Irak ve KKTC, en çok ithalat yapılan ülkeler ise; İran, Almanya, Çin ve Fransa şek- linde sıralandı.
Erdoğan tarihi açikladi, piyasalar
çoştu
Köprüden önceki son çıkış…
2008 KÜRESEL KRİZİ İLE ÖNEMİ ARTTI
Yerel paralarla ticaret, 2008 yılında yaşanan küresel finansal krizle birlikte dünya genelinde önem kazanmaya başladı. Bu dönemde, uluslararası ticaretin finansmanında yaşanan zor- luklar ve döviz kurlarında ortaya çıkan sert dalgalanmalar özellikle gelişmekte olan ülkeleri dış ticarete ilişkin yeni arayışlara yönlendirdi. Söz konusu so- runlara çözüm amacıyla yerel paralarla ticaret alternatif bir yol olarak görüldü ve konunun hayata geçirilmesi için pek çok ülke somut adımlar atmaya başladı.
Uluslararası ticarette, gün geçtikçe daha fazla ülke, ABD doları veya Euro yerine kendi para birimlerini kullanmayı tercih ediyor. Özellikle, firmalar kesimi için dönem dönem belirsizlik oluşturan kur riskinden korunma amacıyla yerel paralarla ticaret ön plana çıkıyor.
B Ö L G E S E L İ Ş B İ R L İ K L E R İ GÜÇLENİYOR
Merkez bankalarının karşılıklı olarak imzaladıkları para takası anlaşmalarının (swap) ileriki dönemlerde yerel para ile dış ticaret hacminin artmasında önemli bir rol oynayacağına dikkat çeken ekonomistler, hâlihazırda birkaç ülke arasında gerçekleştirilen söz konusu anlaşmaların gelecekte bu alanda bölge- sel işbirliklerine zemin hazırlama fırsatı sunacağını belirtiyor.
D
ünkü Yeni Şafak’ta İbra- him Karagül’ün yazısının başlığı şöyle: “Afrin’de Türkiye’yi kuşatanlara, içeride ‘entelektüel terör’e karşı Millî Mücadele”…Karagül bu kavramı daha önce de kullanmış. 24 Ağustos 2015 tarihli Yeni Şafak’ta. O yazının da başlığı şu: “Entelektüel terör, acımasız direniş…”
MAKALEYİ SESLİ DİNLE- MEKİÇİN TIKLA- YINO yazıdan bir paragraf alalım.
Karagül diyor ki:
“Cumhurbaşkan- lığı seçimleri öncesinde si- y a s i p a r t i l e r için oluşturulan
çatı bu kez terör örgütleri için oluşturuldu. Etnik ve dinî/mezhep kimliği üzerinden biçimlendirilen örgütler ortak hareket eder oldu.
Terör örgütleriyle medya kam- panyaları, entelektüel terör ortak hareket etmeye başladı. Öyle ki, entelektüel terör, eskinin iktidar kurucu oligarkları tarafından sefer- ber edildi ve terörden çok daha vahim zararlar vermeye başladı”
O yazıda kullanılmış olan ara başlıklar şöyle: ‘Hiç bitmeyen ihanet geleneğiniz’, ‘Tehlike çok yakındı, PKK’dan çok büyüktü’,
‘Tarihin en uzun istilasına diren- mek’, ‘Türkiye’yi durdurmak için bu millete kurşun sıktınız’, ‘En- telektüel terör PKK’dan tehlikeli’,
‘Türkiye saldırı altında’, ‘Böyle bir çirkinlik görülmedi’, ‘Acımasız bir direniş dönemi başlayacak…’
3 yıla yakın bir süre arayla yazılmış bu iki yazıyı peş peşe okumakta yarar var. Belki ucuna bizim Perşembe günü yayınlanmış olan “Kurultay da kurtarmayacak sanki…” başlıklı yazımızı da kat- abilirsiniz.
Durum vahimdir aslında… İşgal altındaki Osmanlı İmparator-
luğu’nda da ben- zer bir terör yaşan- mıştı… Anadolu ihtilâli sırasında da… Ne zaman Millî Mücadele için bir savaş başlasa ‘Entelek- tüel Terör’ hemen tarafını seçmiştir ve genellikle Millî M ü c a d e l e ’ n i n y a n ı n d a d e ğ i l karşısında pozisyon almıştır.
Peki ne zamana kadar? Millî Mücadele zaferle sonuçlanana kadar…
Sonra ne olmuştur. Millî cephenin karşısındaki her türlü güçle işbirliği yapmış olan o sahte aydınlar, birden 180 derece dönüp bir numaralı millî ve yerli unsur oluvermişlerdir…
CHP’nin bugünkü Kurultayını işte bu bağlamda izlemekte yarar vardır. Kimse partinin liderliğinde herhangi bir değişiklik bekle- memektedir. Ancak Millî Mü- cadele konusunda CHP’nin alacağı pozisyonu gözden geçirebilmek ve kamu vicdanında, o vicdanın ortak ruhî şekillenmesine uygun pozisyon alabilmek için köprüden önceki son çıkıştır…
HP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, dünkü grup toplantısında 3 Kasım 2019’da yapılacak genel seçimler için erken seçim çağrısı yapmış ve erken seçim tarihi için 26 Ağustos tarihini önermişti.
Bahçeli’nin erken seçim açıklamasının ardından Türkiye’nin gündemi bir anda değişti. Bugün de Cumhurbaşkanı Er- doğan ve MHP lideri Bahçeli Beştepe’de bir araya geldi. İki liderin görüşmesi 30 dakika sürdü.
ERKEN SEÇİM 24 HAZİRAN’DA Görüşmenin ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan saat: 15:30’da bir açıklama yaparak erken seçimin 24 Haziran’da yapılacağını belirtti.
DOLAR VE EURO DÜŞÜŞE GEÇTİ Dün MHP lideri Devlet Bahçeli’nin gündeme getirdiği erken seçim çağrısı ile dolar 4,12 seviyelerine kadar tır- mandı. Dünden beri yaşanan seçim belirsizliğinden dolayı yeni günde de 4,10 seviyelerinde dolaşan dolar bugün Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklaması ile düşüşe geçerek 4,03 seviyelerine kadar geriledi. 5.07 TL seviyelerindeki euro ise 5 TL’ye geriledi.
BORSA ÇOŞTU
Erken seçim kararının ardından BIST 100 endeksi hızla yükselişe geçerek artı bölgeye geçti. Endeks şu sıralar günlük bazda yüzde 2,7 artışla 112 bin seviyel- erine yaklaşmış durumda.
Ali Saydam
Ekonomi
26 NİSAN 2018 PERŞEMBE7
Gezi Olayları ve 17-25 Aralık sürecinin ülke- mize toplam maliyetinin 200 milyar doların üzerinde olduğu tahmin ediliyor. Yani kabaca Türkiye gayri safi yurtiçi hasılasının dörtte biri iki olay ile çalınmış. O gün sokak olayları, yargı ve polis içindeki FETÖ’cülerin darbe girişimi ve ardından 15 Temmuz askeri darbe girişimi ile başarılamayan bu kez piyasa manipülasyon- ları üzerinden oluşturulan kur hareketi kaynaklı
piyasa bozucu faaliyetlerle yeniden deneniyor.
Yüzde 7,4 büyüdüğümüz yıl ardı ardına gelen yabancı kurum raporları, hiç yapılmayan to- plantıların yabancı bankalar tarafından yapılmış gibi anlatılması, düzenleyici ve denetleyici me- kanizmaların göz ardı ettiği bazı gelişmeler ile toplumun faiz hassasiyeti üzerinde oluşturul- maya çalışılan baskının tamamen algıyı boz- maya yönelik olduğu aşikar.
Dolayısıyla son dönemde ekonomideki gelişmeler her ne kadar teknikmiş gibi göster- ilmeye çalışılsa da konu tamamen “algıyı boz-
maya” yönelik. Bu bakımdan bize “bilimselmiş gibi anlatılan” bazı piyasa ezberlerini savunmak her ne kadar teknik bir yaklaşım gibi görünse de bu iş tamamen “algıya teslim olup olma- mak” ile ilgili. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu durumu çok iyi analiz ettiğini biliyoruz. İspatı da geçtiğimiz haftalarda Erdoğan’ın yaptığını konuşmada görülüyor: “Aramızdaki bazı ark- adaşların ülkemizdeki ekonomik durumun sıkıntılı olduğuna dair açıklamalar yapacak kadar yanlışın içine düştüklerini görmek bizi üzdü. Ortada büyümede büyük bir başarı var, biz yüzde 7.5 büyümeyi konuşurken, bunları söylüyorlar; insan kendi ayağına kurşun sıkar mı? Ülkenin bu “psikolojik üstünlüğünü”, uluslararası camiaya vermesi gereken ark- adaşlar bu tür yanlışı yaparlarsa affedilir yanı olamaz.”
“Konferans e-ihracatın Türkiye’deki yol har- itasının belirlenmesi noktasında iyi bir temel olacak” dedi. E-İhracat Platformu İş Geliştirme Direktörü Ömer Nart da, “10 dolara tişört satıp, 15 dolara kargo öderseniz bu işi yapamazsınız.
Devletin bu işi e-ihracatçıların lojistiğini süblanse etmesi gerektiğini düşünüyoruz” dedi.
erakla beklenen Merkez Bankası Para Politikası Kurulu kararı dün olağan Nisan ayı toplantısı neticesinde açıklandı. Para Politikası Kurulu, görünürde enflasyon beklentilerini ancak arka planda ise döviz kurundaki artışın etkileri old- uğunu tahmin ettiğimiz değişke baz puan artış gerçekleştirdi.
E
-ticaret son dört yılda çok hızlı bir şekilde yükselerek 630 milyar dolardan 1.6 tri- lyon dolara çıktı. Dünyada küresel anlamda toplam perakende içerisindeki payı ise yüzde 4’ten yüzde 8.5’e çıkmış durumda. Türkiye’de ise e-ticaret hacminin özellikle perakendede yüzde 3.5 seviyelerinde olduğu görülüyor.Anadolu Aslanları İş Adamları Derneği (ASKON) ve E-ihracat Platformu işbirliği ile düzenlenen “E-İhracat Konferansı” bugün başlıyor. Zirvenin ilk gününde özel sunumlar ve paneller olacak. İkinci günde ise ikili görüşm- eler gerçekleşecek. Bu konferansın önemli bir özelliği de Orta Doğu’ya hitap ediyor olması.
Önümüzdeki süreçte e-ticaretin önünü açması bekleniyor.
TÜRKİYE ÜRETİM KONUSUNDA ÇOK İYİZirveden önce düzenlenen basın toplantısında sorularımızı yanıtlayan Ortadoğu’da en büyük
mobil ticaret uygulamalarından Çinli e- ticaret platformu Jollychic’in Başkan Yardımcısı Jem Zhou, geleneksel uluslararası ticaret yöntem- leriyle daha çok prosedür ve aracılara ihtiyaç duyulduğunu belirterek, internetin ve e-ticaretin gelişmesi uluslararası ticaretin tarzını değiştird- iğini söyledi. Uluslararası e-ticaret konusunda şu an en hızlı gelişen ülkelerin Çin, Japonya, Kore, Güney Doğu Asya ve Vietnam olduğunu dile getiren Zhou, şöyle devam etti:
TÜRKLERLE ÇALIŞMAK İSTİYORUZ
“Asya’dan sonra gelişme hızında Ortadoğu var. Çin’de 10 binden fazla üretici ile beraber uluslararası ticarette çalışıyoruz. Aynı çalışmayı Türkiye’de kurmak istiyoruz. Türkiye’deki iş adamlarıyla berebar çalışmak istiyoruz. Orta Doğu piyasasında birçok Türk malı ve markası görüyorum. Türkiye üretim konusunda çok iyi.
Yüksek kategoride gelişmiş üretme gücü var.
Neden piyasamızı sınır ötesine taşıyıp, daha
çok müşteriyle buluşmuyoruz. Türk mallarının önemli bir özelliği var. Türkiye Ortadoğu kültürüyle birçok yönden benzerlik taşıyor.
Bu avantajları kullanarak Türk markalarını Or- tadoğu’ya taşıyacağız. Hem de Türkiye’deki ortaklarımızla beraber kazanacağımızı umuyo- rum.”
E-ihracatın yol haritası belirlenecek
ASKON Başkan Vekili Semih Tuncel ise, e-ihracatın kendi içinde aşması gereken bazı problemleri ve geliştirilmesi gereken alanları olduğunu belirterek, “Konferans e-ihracatın Türkiye’deki yol haritasının belirlenmesi nok- tasında iyi bir temel olacak” dedi. E-İhracat Platformu İş Geliştirme Direktörü Ömer Nart da, “10 dolara tişört satıp, 15 dolara kargo öderseniz bu işi yapamazsınız. Devletin bu işi e-ihracatçıların lojistiğini süblanse etmesi ge- rektiğini düşünüyoruz” dedi. erakla beklenen Merkez Bankası Para Politikası Kurulu kararı
dün olağan Nisan ayı toplantısı neticesinde
açıklandı. Para Politikası Kurulu, görünürde enflasyon beklentilerini ancak arka planda ise döviz kurundaki artışın etkileri olduğunu tahmin ettiğimiz değişkenleri göz önünde bulundur- arak; piyasayı fonladığı GLP’de 75 baz puan artış gerçekleştirdi. Böylelikle 12,75 olan GLP 13,50’ye artırılmış oldu. Aslına bakarsanız bu artışa ihtiyaç olup olmadığı başka bir tartışma konusu. Size artışa gerek olmadığına dair pek çok neden sayabilirim.
MAKALEYİ SESLİ DİNLEMEK İÇİN TIKLAYIN
Bir başkası da neden artırılması gerektiğine dair birkaç şey sıralayabilir. Bizim analizlerimiz ile diğerlerinin “ezberledikleri” arasında elbette fark olacaktır. Ancak konumuz bu değil. Biz tek bir faiz kararı yerine büyük resme odaklanalım.
ALGI VE EKONOMİK SALDIRI
Sokak hareketlerinin özellikle yabancı isti- hbarat servisleri destekli olanların iki amacı vardır. İlki sokak hareketlerini ülke gene- line yayıp seçimlerle başarılamayan iktidar değişikliğini sandık yerine sokakta yapmak, ikincisi de bu karışıklığın ekonomiye olumsuz etki yapmasına neden olarak seçmen tercihlerini negatif etkilemek.
Esasen ekonomi bir sosyal bilimdir ve son dönemde yaşadığı sorunların önemli bir kısmı bu gerçeğin göz ardı edilerek her şeyin raka- mlara ve korelasyonlara indirilip algoritmalar ile analiz edilmeye çalışılmasından kaynak- lanmaktadır. Örneğin, 2008 Küresel Finansal Krizi öncesi hatırladığım kadarıyla Kriz Kahini Roubini’nin hisleri hariç, krizi tahmin eden tek bir algoritma yoktu. Devam edelim. Ekonomi güvenliği, ekonomi dediğimiz kavramın doğru- dan insan davranışlarının bir sonucu olmasın-
Türk markalarının Ortadoğu piyasasında büyük ilgi gördüğünü söyleyen Çinli e- ticaret platformu Jollychic’in Başkan Yardımcısı Jem Zhou, Türkiye’nin üretim konusunda çok iyi olduğunu belirtti. Türk kültürünün Ortadoğu ile birçok yön- den benzerlik taşıdığına dikkat çeken Zhou, “Bu avantajları kullanarak Türk markalarını Ortadoğu’ya taşıyalım” mesajını verdi.
Türk markalarına e-ticaret daveti
GEZİ ve 17-25 ARALIK DARBE GİRİŞİMİ
ÖNCE SOKAKTA ŞİMDİ PİYASADA
Levent Yılmaz
dan dolayı “algılarla” ilgilidir. Bu bakımdan
“algının bozulması” konusu bu alanda en çok dikkat edilmesi gereken konulardan birisidir.
Zira makro ekonomik göstergelerinde hiçbir sorun yokken, algının bozulması neticesinde ekonomik krizin çıktığı oldukça fazla ülke örneği mevcut. O yüzden sokak hareketleri üze- rinden bozulmaya çalışılan şey sadece siyasi istikrar değil aynı zamanda ekonomik istik- rardır. Bu bakış açısıyla şunu söylemek hatalı olmaz: Türkiye, yoğunluğu değişmekle beraber uzunca bir süredir ekonomik saldırı altındadır.
Amaç, ekonomik istikrarsızlığa neden olup si- yasette yeni bir dizayndır. Daha açığı, hedef Er- doğan’dır, Erdoğan’sız bir Türkiye’dir. Bakalım yakın tarihimizde bu savımızı destekleyen neler olmuş.
29 Nisan 2014’te Merkez Bankası’nı pan- ikletip(!) 550 baz puan faiz artışını yaptıran olaylara bir göz atalım. Gezi Olayları başlama- dan önce Merkez Bankası’nın gösterge faiz olarak nitelendirdiği 1 Haftalık Repo faizinin düşüş trendi devam ediyordu. 2010 Mayıs’ından itibaren gösterge faiz kademeli olarak indirilmiş ve IMF’ye olan borcumuzun son taksidinin ödendiği 2013 Mayıs ayında yüzde 4,5’e kadar düşmüştü. Hemen aşağıdaki grafiğe göz atalım.
Gezi olayları başlamadan önce Dolar/TL’nin 1,79 olduğunu görüyoruz. Sokak olaylarının başlamasının ardından kur sürekli yukarı gitmiş.
Ardından polis ve yargının içine sızan FETÖ üyelerinin 17-25 Aralık Darbe girişimi ile kurun 2,04’ten 2,35’e kadar çıktığını görüyoruz.
Dolayısıyla 7 ay gibi kısa bir sürede TL’deki değer kaybı yüzde 31’lere çıkmış. Tü
8
26 NİSAN 2018 PERŞEMBEEkonomi
Tüpraş’tan 990 milyon liralık net kâr
T
ürkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK), Geç Likidite Penceresi (GLP) borç verme faiz oranı yüzde 12,75’ten yüzde 13,50’ye yükseltti. Merkez Bankası, piyasayla yaptığı alış verişinin yüzde 100’ünü Geç Lik- idite Penceresi üzerinden yapıyor.GLP’den borç verme faizini 75 baz puan arttıran kurul; bankalararası Para Piyasası’nda saat 16.00-17.00 arası gecelik vadede uygulanan
Merkez Bankası borçlanma faiz oranının yüzde 0’da sabit bıraktı.
Kurul; bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını yüzde 8, Merkez Bankası borçlanma faiz oranını yüzde 7,25 ve marjinal fonlama oranını ise yüzde 9,25’de sabit tuttu.
SIKI DURUŞ VURGUSU Merkez Bankası’ndan yapılan açıklamada, son dönemde açıklanan verilerin iktisadi faaliyetin gücünü koruduğuna işaret ettiği belirtildi.
Açıklamada “İç talep büyümeye devam ederken dış talepteki artışın ihracat üzerindeki olumlu etkisi sürmektedir. İthalat fiyatlarında- ki yükseliş söz konusu riskleri artırmıştır. Bu çerçevede Kurul, fiyat istikrarını desteklemek amacıy- la ölçülü bir parasal sıkılaştır- ma yapılmasına karar vermiştir.
Merkez Bankası fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda elindeki bütün araçları kullanmaya devam edecektir.”
Merkez Bankasi’ndan yeni hamle
Türkiye Petrol Rafinerileri AŞ’nin (Tüpraş), ocak-eylül döne- mindeki toplam satiş miktari geçen yilin ayni dönemine göre yüzde
8 oraninda artarak, 22 milyon 630 bin tona yükseldi. Şirketin bu dönemdeki net kari ise 990 milyon lira olarak gerçekleşti.
Tüpraş Kurumsal İletişim Müdürlüğünden yapılan yazılı açıklamada, 2016’nın ilk yarısını 48 dolar seviyelerinde kapatan ham pet- rol fiyatının yaz aylarında aşağı yönlü hareket etmesine rağmen, eylül ayının son haftasında OPEC üreticilerinin arz kesintisi konusunda anlaşmasıyla yükselerek, dönemi aynı seviyelerde kapattığı belirtildi.
“Yılın 9 aylık döneminde düşük ham petrol fiyat ortamının yanı sıra araç satışlarındaki artışın etkisiyle desteklenen küresel benzin talebi gücünü düşük sezona girilmesine rağmen korumuştur.” ifadesine yer verilen açıklamada, şu bilgiler pay- laşıldı:
“Motorin ve jet yakıtı talepleri ise endüstriyel kullanımdaki zayıflık ve turizmde yaşanan durağanlık nedeniyle geçtiğimiz yılın altında gerçekleşmiştir. Sonuç olarak Ak- deniz rafineri karlılıkları geçen yılın 9 aylık dönemine göre yaklaşık yüzde 30 azalmıştır.”
Açıklamada, şu ifadeler kullanıldı:
“Benzin taleplerini karşılamak için yüksek rafineri kapasite kullanım- larının diğer ürünlerde yol açtığı stok fazlası, 3. çeyrek genelinde de özel- likle motorin ve jet yakıtında marjları baskılamaya devam etmiştir. Ancak eylül ayı sonlarında başlayan rafineri
duruşlarının geçmiş yıllara oranla daha yüksek seyretmesi ve tarımsal kullanımın artmasıyla dizel başta ol- mak üzere, bu ürünlerin karlılıkların- da toparlanma gözlenmiştir.”
“Tüpraş’ın 2016’nın 9 aylık döne- minde de rafinerilerini tam kapasite kullanarak, satışlarını geçen yıla göre yüzde 8 (1 milyon 752 bin ton) artışla 22,6 milyon ton olarak gerçekleştirmiştir. Süregelen güçlü iç talep ile yurtiçi satışlarını ise yüzde 15 oranında (2 milyon 351 bin ton) artırmıştır. Satış miktarı ve dolar kurundaki artışa rağmen, petrol fiyatlarının geçen yılın yüzde 25 aşağısında olmasının etkisiyle satış hasılatı 2015 yılının yüzde 14 altında gerçekleşmiştir. 9 aylık dönemde uluslararası rafineri marjlarındaki zayıf performansa karşın, tam kap- asite üreten ve satış hacmini arttıran Tüpraş, 1 milyar 501 milyon TL faaliyet karı elde etmiştir. Konsolide vergi öncesi kar 1 milyar 48 milyon TL, net dönem karı ise 990 milyon TL düzeyinde gerçekleşmiştir. 2016 yılı 9 aylık dönemde toplam 202,7 milyon dolar yatırım harcaması gerçekleştiren Tüpraş, son 10 yılda 5,5 milyar dolara ulaşan projeleriyle değişimini ve gelişimini istikrarla sürdürmektedir.”
Sivas süper yatırıma hazır
Süper teşvik kapsamında belge alan firmaların yatırım yapması beklenen kentlerden biri de Sivas. Şehre yönelik yatırımların giderek güçleneceği- ni belirten Sivas Valisi Davut Gül, özellikle süper teşviklerden faydal- anan firmalarında şehirlerine yatırım yapması için gereken kolaylıkları yatırımcılara sağlamaya hazır olduklarını ifade etti.
Sivas İŞGEM, 1 milyon 150 bin avrosu ulusal olmak üzere toplam 7 milyon 191 bin avro fonla hayata geçirildi
Türkiye’nin ekonomik olarak gelişmekte olan bölgelerinde yer alan işletmelerin rekabet gücünü arttırmaya yönelik olarak çalışmalar sürüyor.
Bu kapsamda Rekabetçi Sektörler Programı dahilinde faaliyete geçirilen 10 İş Geliştirme Merkezi Projesi (İŞ- GEM) şubesinden yedincisi Sivas’ta hizmete girdi. Açılışta konuşan Sivas Valisi Davut Gül, yatırım çağrısında bulundu. İŞGEM faaliyetlerinin şehre katkıları hakkında açıklamalarda bulu- nan Gül, “İŞGEM yeni kurulan veya işini geliştirmek isteyen işletmelerin hayatta kalmalarını ve işlerini büyüt- melerini destekleyen hizmetler sunan bir merkez olması bakımından büyük önem taşıyor. Sivas‘taki işletmeleri her alanda desteklemek zorundayız.
KOBİ’ler ve girişimciler, ülkemiz için olduğu gibi Sivas’ın geleceği açısın-
dan da çok önemli” dedi.
Davut Gül
SİVAS İÇİN ÇOK ÖNEMLİ KOBİ’lerin başarıları arttıkça Türki- ye’nin kalkınmasının da hızlanacağını söyleyen Gül, ”Biz de ilimizdeki işletmeleri her alanda desteklemeyi, onların finansal kaynaklara erişi- mini sağlamayı, işlerini geliştir- melerini, yeni iş ve pazar alanları oluşturmalarını, sağlıklı büyümelerini, bölgede istihdamı artırmayı, girişim- cilik ruhunu artırmayı, yeni sektörler oluşturmayı, işgücünün bölgede kal- masını amaçlamaktayız. Süper teşvik kapsamında şehrimize yatırım yapmak isteyen yatırımcılar için her türlü yardımı da yapmaya hazırız” dedi.
Sivas Belediye Başkanı Sami Aydın ise Sivas’ın ciddi yatırımlar alan bir
şehir olduğuna değinerek, şunları kaydetti: “2000’li yıllarda Sivas‘ta yeni bir dönem başladı ve 2004 yılında şehirde 41 fabrikanın temelleri atıldı.
Tekstil, mobilya, plastik, mermer, döküm gibi farklı sektörlerde önemli gelişmeler kaydedildi. 6-7 kat dolayın- da istihdam artışı sağlandı. 2003 yılında 8 milyon dolar olan ihracat ise 2018 yılında 200 milyon doların üstüne çıkacak.
Yeni istihdamlar göçü azalttı Sivas Sanayi ve Ticaret Odası Başkanı Osman Yıldırım ise Siv- as’ta iki Organize Sanayi Bölgesi olmasının bölgenin önemini ortaya koyduğunu belirterek, “Göç veren bir şehir olan Sivas‘ta yeni istihdam alanları sayesinde göç oranı çok
Rant pencereden akıyor
Merkez Bankasi Para Politikasi Kurulu; piyasayla aliş verişinin yüzde 100’ünü yaptiği Geç Likidite Penceresi’nden borç verme faizini yüzde 12,75’ten yüzde 13,50’ye çikardi. Kurul; bir hafta vadeli repo ihale faiz orani yüzde 8, Merkez Bankasi borçlanma faiz orani yüzde 7,25 ve marjinal fonlama orani yüzde 9,25’te sabit tuttu
azaldı. Sivas artık yol haritası olan, 2023 yılına yönelik hedefleri olan bir şehir ve yatırımcı açısından cazip bir şehir. Sivas İŞGEM gibi AB desteği de alan bir yatırım bunun kanıtıdır”
dedi. ORAN Genel Sekreteri Ahmet Kilci, “Merkezimizde şu anda metal, gıda ve makine gibi daha önce stratejik olarak belirlenen sektörlerde faaliyete başlayan 16 firma var. Bu işletmel- erde 150 civarında çalışan var” diye konuştu.
7 milyon Avro’luk katkı
2007 yılından bu yana toplam
551 milyon avro bütçe ile yürütülen Rekabetçi Sektörler Programı, şu anda 43 ilde imalat sektöründe faaliyet gösteren KOBİ’lerin ihtiyaçlarının karşılanması için mali destek sağlıyor.
Sivas İŞGEM, 1 milyon 150 bin avro- su ulusal olmak üzere toplam 7 milyon 191 bin avro fonla hayata geçirildi.
Ekonomi
26 NİSAN 2018 PERŞEMBE9
Merkez Bankası’nda faiz kararı
400 FİRMA BOY GÖSTERİYOR Dev organizasyonda ülkeler adına yapıla- cak milli katılımların yanı sıra dünyanın önde gelen sivil ve askeri havacılık şir- ketleri global markalarıyla katılıyor. Dubai, Singapur, Farnborough ve Paris Airshow gibi köklü havacılık organizasyonlarının ardından sektörün Avrasya’daki yeni sahnesi olan Eurasia Airshow’da İngiltere, Rusya, İtalya, Fransa ve İran gibi pek çok ülkeden sivil ve askeri katılımlarla birlikte yerli ve yabancı yaklaşık 400 firma var.
Bakan Yardımcısı Coşkunyürek, açılış töreninde, etkinliğin, havacılık sektörünün geldiği noktayı gösterme açısından önemli olduğunu söyledi. Bu tür fuarların, küresel gelişimin tanıtılması ve pazarlama im- kanlarının elde edilmesi bakımından da önemli olduğunu vurgulayan Coşkunyürek, dünyanın önde gelen havacılık sektörü temsilcileriyle Türkiye’nin havacılık sek- törü temsilcilerinin bir araya gelme imkanı bulacağını dile getirdi.
200 MİLYON YOLCUYA ULAŞTIK Havacılığın stratejik açıdan büyük önem taşıyan, en son teknolojinin kullanıldığı sektörlerin başında geldiğini ifade eden Coşkunyürek, “Havacılık ve uzay sek- törünün lider markalarını bir araya getiren fuarın, sektörümüzün küresel ölçekte
tanıtımına da büyük katkı sağlayacağını be- lirtmek isterim. Türkiye, bulunduğu coğrafi mekan itibarıyla Asya, Ortadoğu, Avrupa ve Afrika’nın kesim noktasında doğal bir hat olarak bulunmaktadır. 2017 yılında İstanbul Atatürk Havalimanı Avrupa’nın 4’üncü büyük bağlantı merkezi konumuna ulaşmıştır” diye konuştu. Coşkunyürek, Türkiye’de 2003 yılında yaklaşık 35 mily- on olan yolcu sayısının bugün 200 milyonu aştığını kaydetti.
RUS BAKANDAN ÖVGÜ
Açılışta konuşan Rusya Sanayi ve Ticaret Bakan Yardımcısı Oleg Bocharov da fuarda Rusya’nın çok sayıda firmayla yer aldığını belirterek, “Önümüzdeki beş günde hem birlikte çalışmak açısından hem de iş birliği açısından büyük bir yol kat edeceğimizi düşünüyorum.” dedi. Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Menderes Türel de G20 Liderler Zirvesi ve botanik EXPO başta olmak üzere Antalya’nın son yıllarda önemli uluslararası organizasyonlara ev sahipliği yaptığını, Eurasia Airshow’un da kentin marka değerine katkı sağlay- acağını düşündüğünü söyledi. Savunma Sanayii Müsteşarı (SSM) İsmail Demir, Türkiye’nin savunma ve havacılıkta önemli mesafe kat ettiğini belirterek, “Türkiye’nin havacılıkta önemli bir oyuncu olmayacağı algısı değişmeye başladı” dedi.
Dünyanın en büyüğü burada
Fuarda sergilenen uçaklar ziyarete açıldı.
THY’nin Boeing 777F tipi kargo uçağı büyüklüğü, Katar Hava Yolları’nın A 350- 1000 yolcu uçağı da konforuyla öne çıktı.
Uçakta, 46 business class, 281 ekonomi sınıfı koltuk bulunduğu, bu koltukların masaj özelliği olduğu ayrıca 180 derece yatırılarak iki metre uzunluğunda yatak haline gelebildiği belirtildi. Uçakta aileler için 6 adet 4’lü aile bölümü bulunduğu ve bunların ayrı kapıyla kapatılabildiği ifade edildi. Doha-Londra arasında hizmet veren uçağın business class bölümünde seyahat etmek için tek yön gidiş biletinin 12 bin-15 bin Katar riyali arasında değiştiği bildirildi.
İ
stanbul Kayaşehir bölgesinde şimdiye kadar binlerce konutu tamamla-yarak hak sahiplerine teslim eden Başbakanlık Toplu Konut İdaresi (TOKİ), yeni bir kampa-
nya ile 605 konutu daha satışa çıkardı. Geçtiğimiz yıl Kayabaşı’nda 2 bin civarındaki konutu satışını yapan TOKİ, aynı bölgede yapımı tamamlanmak üzere olan 605 konut için satışı için satış tavkimini açıkladı.
YATAY MİMARİ İLE İNŞA EDİLDİ Kayaşehir’de inşası süren projeyi yerinde inceleyen TOKİ Başkanı Mehmet Ergün Tur-
an, ardından da örnek dairede basına açıklamalarda bulun- du. Kayaşehir bölge- sinde yeni bir sosyal konut satışına çık- tıklarını anlatan Tur- an, “Kayaşehir’de yapımı süren 605 konut için 2 Nisan ile 11 Nisan arasında talep toplayacağız.
Vatandaşlarımız ilg- ili bankalara müra- caat ederek istediği daire tipine 5 bin lira
peşinat bedeli yatırarak kuraya katılacaklar. İn- şallah 25 Nisan’da da kurasını çekip hak sahibi vatandaşları belirleyeceğiz” dedi. Sosyal satışı yapılan konutların orta gelir grubuna hitap ettiğini belirten Turan, konutların yatay mimari ile inşa edildiğini söyledi.
TOKİ Başkanı Ergün Turan
EVLER 160 BİN TL’DEN BAŞLAYAN FİYATLARLA
Projede yer alan 400’ün üzerinde konutun bir mahalle konseptiyle tasarlandığını ifade eden Turan;
projede çarşı, spor alanları, mescit ve okul gibi yapıların da yer aldığını kaydetti. Turan, şunları söyledi:
“Umudumuz yıl sonuna kadar bu konutları teslim etme, hatta dokuzu- ncu onuncu aylarda teslim etmek.
Şimdiden vatandaşlarımıza hayırlı olsun. Burada konutlar 160 bin lira- dan başlıyor, 4+1 daireler de 600 bin lira civarında. Yüzde 25 ve yüzde 40 peşinatla alınıyor konutlar. 120 Aya
kadar da
vadelendirmiş oluyoruz. Dediğim gibi vatan- daşlarımız için ulaşılabilir konutlardır. 1+1 daire için 667 liradan başlıyor taksitler, 2+1 daireler için 1000-1.200 lira olan yerler var. Vatandaşlarımız gelip numune daireleri de gezerek bizden bilgi alabilecekler.”
DAR GELİRLİ İÇİN DE KURALAR YOLDA TOKİ’nin sosyal konut üretmeye devam ettiğini
belirten Turan, İstanbul Tuzla için de sosyal konut müjdesi verdi. Turan şöyle devam etti: “Bundan 4-5 ay önce bin 800 daire civarı sosyal konut inşa ettik. Dediğim gibi Kayabaşı bölgesi artık orta gelir grubuna hitap eden bir yer. Tabii İstanbul’da vatandaşlarımız en çok alt gelir grubuna ait daire beklentisi var. Şimdi Silivri’de bin 400’e yakın konutumuzun 28 Mart itibarıyla ihalesini yapmış olacağız. Sekiz ve dokuzuncu aylarda inşallah Tabii İstanbul’da vatandaşlarımız en çok alt gelir grubuna ait daire beklentisi var. Şimdi Silivri’de bin 400’e yakın konutumuzun 28 Mart itibarıyla ihalesini yapmış olacağız. Sekiz ve dokuzuncu aylarda inşallah Sekiz ve dokuzuncu inşallah Merkez Bankasi, Para Politikasi Kurulu yakin dö- nem gelişmelerini değerlendirmek üzere toplandiğini açikladi. Merkez Bankasi toplantisinda aldiği karar geç likidite penceresi borç verme faiz oranini yüzde
13,5’ten 16,5’e yükseltti.
T
ürkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Poli- tikası Kurulu (PPK), Geç Likidite Penceresi (GLP) borç verme faiz oranını yüzde 13,50’den 16,50’ye yükseltirken, bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını (politika faizi) yüzde 8’de sabit tuttu.TCMB’den faiz oranlarına ilişkin yapılan duyuruda, PPK’nın, Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya başkanlığında top- landığı bildirildi.
Kurul’un, bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını (politika faizi) yüzde 8, Merkez Bankası borçlanma faiz oranını (faiz koridorunun alt bandı) yüzde 7,25 ve marjinal fonlama oranını (faiz koridorunun üst bandı) yüzde 9,25 seviyesinde sabit tuttuğu belirtilen duyuruda, GLP uygulaması çerçevesinde, Bankalararası Para Piyasası’nda saat 16.00–17.00 arası gecelik vadede uygula- nan Merkez Bankası borçlanma faiz oranının yüzde 0 düzeyinde bırakıldığı, borç verme faiz oranının yüzde 13,50’den yüzde 16,50’e yükseltildiği ifade edildi.
Merkez Bankası’ndan yapılan açıklama şu şekilde:
Para Politikası Kurulu (Kurul), Merkez Bankası bünyesindeki Bankalararası Para Piyasası ve Borsa İstanbul Repo–Ters Repo Pazarlarında uygulanmakta olan faiz oranları ile bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının aşağıdaki gibi belirlenmesine karar vermiştir:
a) Gecelik faiz oranları: Marjinal fonlama oranı yüzde 9,25, Merkez Bankası borçlanma faiz oranı yüzde 7,25 düzeyinde sabit tutulmuştur.
b) Bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı yüzde 8 düzeyinde sabit tutulmuştur.
c) Geç Likidite Penceresi faiz oranları: Geç Likidite Penceresi uygulaması çerçevesinde, Bankalararası Para Piyasası’nda saat 16.00–17.00 arası gecelik vadede uygulanan Merkez Bankası borçlanma faiz oranı yüzde 0 düzeyinde sabit tutulurken, borç verme faiz oranı yüzde 13,5’ten yüzde 16,5’e yükseltilmiştir.
Yakın dönemde piyasalarda gözlenen sağlıksız fiyat oluşumları ve enflasyon beklentilerinde süregelen yükseliş genel fiyatlama davranışlarına dair riskleri artırmıştır. Bu çerçevede Kurul, fiyat istikrarını desteklemek amacıyla güçlü bir parasal sıkılaştırma yapılmasına karar vermiştir.
Merkez Bankası fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda elindeki bütün araçları kullanmaya devam edecektir. Enflasyon görünümünde belirgin bir iyileşme sağlanana kadar para politi- kasındaki sıkı duruş kararlılıkla sürdürülecektir.
Açıklanacak her türlü yeni verinin ve haberin Kurul’un ge- leceğe yönelik politika duruşunu değiştirmesine neden olabileceği önemle vurgulanmalıdır. Piyasalarda gözlenen sağlıksız fiyat oluşumları ve enflasyon beklentilerinde süregelen yükseliş genel fiyatlama davranışlarına dair riskleri artırmıştır. Bu çerçevede Kurul, fiyat istikrarını desteklemek amacıyla arrtı.
İstanbul’da sosyal konuta devam
10
26 NİSAN 2018 PERŞEMBEDünya
BD Başkanı Donald Trump, ülkesinin İran’la nükleer anlaşmadan ayrılacağını ve 2015’te askıya alınan İran ekonomik yaptırımlarının en güçlü şekilde yeniden hayata geçirileceğini açıkladı.
ABD Başkanı Trump, uzun zamandır dünya kamuoyunda merakla beklenen İran kararını Beyaz Saray’da düzenlediği basın açıklamasıyla duyurdu.
Trump, 2015’te yapılan nükleer anlaşmanın İran tarafından kendi amaçları için kullanıldığını savunarak, “Öyleyse bugün ABD’nin İran’la nükleer anlaşmadan ayrılacağını ilan ediyorum.
Tahran’a en üst düzey ekonomik yaptırımları yeniden getireceğiz.” ifadelerini kullandı.
ABD Başkanı Donald Trump İran ile nükleer anlaşmanın geleceğine dair ilişkin açıklama yaptı. Trump, ABD’nin nükleer anlaşmadan çekildiğini belirterek, İran’a yaptırım uygulaya- cağını dile getirdi.
Yaptırımlar geri dönüyor
Basın açıklamasında “İran’ın nükleer silaha sahip olma çabasına yardım eden herhangi bir
ülke güçlü bir şekilde yaptırıma uğrayacak.
Amerika nükleer şantajın rehinesi olmayacak”
değerlendirmesinde bulunan Trump, yaptırım- ların yeniden devreye girmesinin ardından İran’la iş yapacak ülkelere de bir mesaj gön- derdi.
İran’ın nükleer anlaşmadan faydalanarak
nükleer çabalarına ve silah yapımına devam et- tiğini savunan Trump, somut anlamda detaylara girmeden İran’ın “yalan söylediğini” iddia etti.
Trump ayrıca Tahran rejiminin bölgede terör unsurlarına yardım ettiğini ve anlaşmadan elde ettiği kazanımları nükleer ve askeri programlara yatırdığını savundu.
arlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ani bir kararla erkene alınması sonrası, seçim öncesi stratejisini zamana yaymış olan mu- halefet partileri cephesinde hareketli günler yaşanıyor.
MAKALEYİ SESLİ DİNLEMEK İÇİN TIKLAYIN Parlamento seçimler- ine yönelik ittifak sen- aryoları gibi muhalefet partilerinin cumhur- başkanı adayları da henüz kesinleşmiş değil.
Medyaya yansıyan görüşme trafikleriyle dikkatleri üzerlerine çeken CHP, İyi Parti ve Saadet Partisi’nin ortak bir adayla çıkıp çıkmay- acakları konusu da aynı şekilde hala netleşmedi.
Ancak ilk defa 11. Cumhurbaşkanı Abdul- lah Gül’ün adının ortak aday olarak bu kadar sık zikredilmeye başlandı. Önceden böyle bir olasılığa ihtimal vermeyenler bile bu yeni gelişmeyi değerlendirmeye başladı. Doğruya doğru, eski Cumhurbaşkanı ve Ak Parti kuru- cusu Gül’ün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Er- doğan’a rakip olması durumunda, çok farklı bir yarış izleyeceğiz iki ay sonra.
Medyaya yansıyan görüşme trafiğine ve özenle seçilen kelimelerle kurulan cümlelerin satır aralarına bakıldığında, CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun, Saadet Partisi’nin Cum- hurbaşkanı adayı olarak göstereceği Abdullah Gül’ü destekleme fikrine hiç de uzak olmadığı fark ediliyor. En azından birinci turda Merak Akşener’in kendi cumhurbaşkanı adayları ol- masını İyi Parti’ninse, CHP’den 15 vekil trans- feri sonrasında dahi, bu konuda direttiği ve henüz ikna edilemediği anlaşılıyor. Muhteme- len Abdullah Gül, muhalefetin tek adayı olarak yarışa girmek istiyor; Akşener ise buna karşılık, Gül’ün seçilmesi durumunda bakanlık, cumhur- başkanı yardımcılığı ve benzeri bir takım ka- zanımlar için pazarlık yapıyor. Öte yandan, her ne kadar Akşener kamuoyu önünde İyi Parti’nin oy oranının, parlamento seçimlerindeki %10 barajını geçmeye “yeter de artar” oranlarda old- uğunu iddia etse de, ilk defa girecekleri seçim- lerde meclis dışı kalmamak ve işi garantiye almak adına, en azından parlamento seçimler- ine girerken bir ittifak yapmak zorunda. Bunu, Kılıçdaroğlu’nun “15 vekil” kıyağından sonra
CHP’yle yapması muhtemel. Kılıçdaroğlu’nun ise, her ne kadar parti içinden kamuoyuna yansıyan farklı sesler yükseliyor olsa da, Saa- det Partisi’yle parlamento seçimlerinde ittifak ederek meclis çoğunluğunu Cumhur ittifakının elinden almaya da, Cumhurbaşkanı adayı olarak
Abdullah Gül’ü desteklemeye de fazlasıyla ni- yetli olduğu anlaşılıyor. Ama bazı CHP’lilerin Kılıçdaroğlu’nun aksine bu seçimi Ak Parti’ye karşı bir ‘ölüm kalım’ mücadelesi gibi gör- mediği de fark ediliyor.
“Kemal Kılıçdaroğlu CHP Genel Başkanı olarak çıksın, kendi aday olsun,” ya da “Gül aday olursa Erdoğan’a oy veririm,” türü çıkışlar yapan Muharrem İnce gibi CHP’li vekillerin tavrının, Genel Başkan’a karşı parti içinde muhalefet etmeleriyle alakalı olduğu çok açık.
Kılıçdaroğlu’nun Cumhurbaşkanı adayı olursa kazanamayacağının farkında olarak bu baskıyı yapanlar, Genel Başkan’ın Cumhurbaşkanı adayı olması durumunda, milletvekili adayı olamayacak olmasından faydalanıp kendisini meclis dışı bırakma, böylelikle Kemal Bey’e seçim sonrası partinin genel başkanlığını da kaybettirme peşinde. Yani İnce gibi düşünen CHP’lilerin 16 Nisan referandumu sonrası ilk seçimdeki öncelikli kaygısı, Ak Parti-MHP itti- fakına karşı kazanmak değil, parti içinde Kemal
Kılıçdaroğlu’nu alt etmek gibi görünüyor.
Partinin Saadet Partisi’yle ittifak yaparak ya da Abdullah Gül’ün adaylığını destekleyerek solcu, Kemalist, ulusalcı, laik çizgisinden tama- men kopacağını düşünen bazı CHP’lilerin de
sosyal medya üzerinden isyan ettiklerine şahit oluyoruz bir süredir. Örneğin CHP Bursa Mil- letvekili Ceyhun İrgil, Gül’ün ortak adaylığı için
“Tartışmaya gerek yok. Bizim ve tabanımız için yok hükmündedir,” diyerek dikkatleri üstüne çekti bir kaç gün önce.
Aslında şöyle özetleyebiliriz: CHP 16 Nisan 2017 Anayasa referandumunun Türkiye’de si- yaset yapma biçimini önemli ölçüde değiştire- ceği, değişime direnenin ayakta kalamayacağı öngörülerinin hızla gerçekleşmeye başlaması ve köhnemiş ideolojik temellere dayandırdığı varlığını tehdit etmesi durumuyla karşı karşıya.
Eski kodlarına bağlı kalır ve “Sandık sadece İzmir’de kuruluyor” gibi Türkiye gerçeklerin- den uzak bir anlayışla seçimlere girerse, yeni sistemde hiçbir iddiası kalmayacak. Değişirse ve 2014 genel seçimlerinde MHP’yle ortaklaşa çatı aday olarak gösterdikleri Ekmeleddin İh- sanoğlu profilinin çıtasını Milli Görüş kökenli ve Ak Parti’nin kurucularından Abdullah Gül’e kadar çıkarırsa da, artık bildiğimiz CHP olmay-
acak. Partinin genel başkanı Cumhurbaşkanı adayı olarak çıkıp yönetime talip olursa kazana- mayıp meclis dışı kalacak; aday olmaz ve yerine Gül gibi muhafazakar kimlikte, vakti zamanında Cumhurbaşkanlığına karşı çıktığı birini aday gösterirse eski CHP’den geriye eser Aslında 11.
Cumhurbaşkanı Gül’ün cumhurbaşkanı adayı olma ihtimali gerçekleşmese dahi, muhalefetin mevcut durumda Erdoğan’a en güçlü alternatif olarak Gül’ü görüyor olması bile Türkiye’de siyasetin çoktan değiştiğini gösteriyor. Bu da aşağı yukarı 10 yıldır yapılan “Türkiye’de mu- halefet bu kafayla giderse Ak Parti en sonunda kendi muhalefetini kendi doğuracak,” analizler- ini doğruluyor. Abdullah Gül’ün muhalefetin ortak adayı olması durumunda “Kimler kimlerle beraber” yorumları yapılabilir. Özellikle, yıllar önce televizyon ekranlarında yaptığı program- larda namaz kılan öğrencileri terörist gibi gös- termekten çekinmeyen Uğur Dündar’ın bu hafta Gül’ün de katıldığı Erbakan’ı anma gecesinde arz-ı endam etmesinden sonra bu oldukça doğaldır.
Ancak çok değil iki yıl öncesine kadar iktidar partisine edilmedik söz bırakmayan MHP’nin de bir gün gelip AK Parti’yle ittifak edebi- leceğini düşünmezdik. Daha da ötesi, 15 Tem- muz sonrası MHP’den AK Parti’ye yaklaştığı için ayrılan İyi Partililer bile, tabanları daha ziyade ulusalcı-milliyetçi çizgide olsa bile,
