Dosha Pitta
• Ateş ve sudan oluşur, enerji ile ilgilidir. Kavram olarak ateş ve su eğilimlerine bağlı olarak, hormon, enzimler ve tüm metabolik reaksiyonları düzenler. Sıcak, keskin, hafif yağlı, sıvı, asitli, acı, ekşi, kokulu ve bağırsakların boşaltılması en önemli özellikleridir. Vücutta, incebağırsaklar, midenin alt bölümü, karaciğer, dalak, kan ve kanın hemoglobin kısmı, ter, kalp, gözler ve safra yerleşim bölgeleridir. Sindirimi kontrol eder, metabolizmayı yönetir, iştah, susuzluk, ısı dengesi, görme, cildin yapısı ve rengi, akli denge, yaşamdan alına keyif ve neş’e Dosha Pittanın kontrolündedir.
• Dengesizliğinde, aşırı sıcaklık, yanma hissi, ciltte enflamasyonlar, midede asitlik, görme sorunları, ciltte sararma, vücutta kötü koku, direnç kaybı, kolay kızma hali, asabiyet ve öfke meydana gelir.
Dosha Kapha
• Sudan ve topraktan oluşur, statik ve pasif yapıyı ifade eder. Toprak ve su olarak bilinen iki temel eğilim çerçevesinde vücudun hareketli kısımlarını yağlayarak kolay işlemesinin yanı sıra, beyin, göz ve derinin nemlenmesini sağlar. Ayrıca cinsel enerji sağlar, sindirim ve mental faaliyetlere yardım eder.
Yağlı, soğuk, ağır, yumuşak, parlak, kaygan, sağlam, sabit, yapışkan ve tatlı olma özelliğine sahiptir. Ayrıca vücuda kuvvet, destek, cesaret, bağışlama duygusu ve iyileşme gücü verir. Vücutta, göğüs, baş, burun, dil, eklemler, vücut salgıları, yağ dokusu ve kalpte yerleşmiştir. Vücuda, sağlamlık, ağırlık, direnme gücü, sabitlik ve canlılık verir. Nemlenmeyi ve yağlanmayı, tüm fizyolojinin ve eklemlerin bütünlüğünü, sağlamlığını sağlar. İyileşme gücü, bağışlama duygusu, cesaret, asalet ve şefkat bu doshanın dengedeyken kişiye verdiği özelliklerdir.
• Dengesizliğinde, kilo alma, şişmanlama, aşırı
yavaşlama, durağanlık, depresyon, aşırı
mukus salgılama, allerji, kaşıntı ve sürekli
uyku hali görülür.
• Her hastalık, vata, pitta ve kapha yapılarında kişilerde farklı semptomlarla ortaya çıkmaktadır.
Bu nedenle, uygulanan tedavi de farklılık
göstermekte, kullanılan ilaçların vücut tiplerine
uygun olarak seçilmesi gerekmektedir. Mesela,
ilacın vata tipinde sıvı yağ , pitta tipinde
kaynatılmış ve berraklaştırılmış tereyağ
ve kapha tipinde de bal içinde çözülmüş
olması tercih edilir.
GELENEKSEL ÇİN TIBBI
• Geleneksel Çin Tıbbı (GÇT) doğanın modeli ve kanunlarının uzlaştığı ve onları insan vücuduna uygulayan medikal (Tıp) sistemdir. GÇTnın kökenleri 5000 yıldan fazlasına dayanmaktadır ve günümüzde de uygulanmaktadır. Örneğin Fu Xi’nin MÖ 4000’de dokuz tip iğne ile akupunktur yaptığını;
tarım, tıp ve eczacılığın babası olarak kabul edilen
efsanevi Çin İmparatoru Shen Nong’un günümüzden
2800 yıl önce yüzlerce tıbbi bitkiyi tattığını ifade
eden kayıtlar vardır. Geçmişten günümüze ulaşan
6000’den fazla yazılı kayıt Çinli doktorların tıp
alanındaki klinik deneyimlerinin ve teorik
çalışmalarının uzun tarihini göstermektedir. (Çin ‘de
yazı M.Ö. 1050 yılında bulunmuştur)
• MÖ 206 – MS 220 yılları arasında ikinci büyük eser olan hastalıklardan korunma ve tedavi ile ilgili Çinli doktorların tecrübelerini özetleyen “Soğukla Uyarılan Hastalıkların Tartışılması” yazılmıştır. Bu eser GÇT’nda hastalıkların teşhisinin temellerini atmış, infeksiyon hastalıklarıyla ilgili 397 ve diğer hastalıklarla ilgili 265 tedaviyi listelemiştir.
Aynı dönemde ilk materia medika olan “Shen Nong’un Herbali” yazılmıştır. Bu eser o döneme kadar tedavide kullanılan bitkisel ve hayvansal ürünlerin ve minerallerin bir toplamıdır. Ming Hanedanlığı döneminde (MS 1368-1644) doktor ve farmakolog olan Li Shizhen tarafından yenilenmiş ve “Materia Medika’nın Compendium’u” adıyla yazılmıştır.
1892 tıbbi madde, 10000’in üzerinde reçete ve 1000’den fazla tıbbi örnek çizimi içermektedir. Ayrıca tıbbi maddelerin sınıflandırmasını gözden geçirerek sistematik botaniğin temellerini atmıştır
