Dereceli Puanlama
Anahtarı (scoring rubric)
Yrd. Doç. Dr. Ömer Kutlu
Dereceli puanlama anahtarı
Dereceli puanlama anahtarları, öğrencilere yaptıkları çalışmaların hangi ölçütlere göre değerlendirileceğini ve performanslarının hangi düzeydeki puana denk geleceğinin gösteren puanlama araçlarıdır.
Anderson (2003), DPA’ya neden gereksinim duyulduğunu açıklarken
DPA kullanımı ile öğrencilerin başarılarına ilişkin nesnel bir
değerlendirme imkanı sunulduğunun altını çizer.
Dereceli puanlama anahtarının özellikleri
Öğrencinin belli bir göreve ya da çalışmaya bağlı olarak gösterdiği başarı hakkındaki durumunu belirlemede kullanılacak olan bir ya da daha çok sayıdaki ölçütler.
Her bir ölçütün ne anlama geldiğini açıklayan betimsel anlatımlar;
tanımlamalar, örnekler.
Her bir ölçüt düzeyinde öğrencinin başarısını gösterecek olan dereceler.
Olanaklı ise her bir düzeyin ne anlama geldiğini tanıtan betimsel açıklamalar.
Dereceli Puanlama Anahtarı Kullanmanın Yararları
Goodrich (2005) eğitim sürecinde DPA kullanımının yararlarını aşağıdaki gibi özetlemiştir:
*Değerlendiriciler açısından ölçütlerin açık olmasını sağlar.
*Öğrencilerden beklenenleri net bir şekilde ortaya koyar.
*Durum belirleme sürecinde nesnellik sağlar.
*Eğitim paydaşlarına geribildirim verilmesini sağlar.
*Öğretim sürecinin gelişimine katkı sağlar.
Dereceli Puanlama Anahtarları Hazırlanırken Dikkat Edilmesi
Gereken Noktalar
Ölçülmek istenen davranışlarla DPA arasında uyum olması Çok sayıda göreceli anlatımların kullanılması
Puanlama anahtarında bulunan ölçütlerin binişik olmasından kaçılması
DPA’nın geçerliği ve güvenirliği nasıl sağlanmalı?
Ölçütler açık ve anlaşılır olmalıdır.
Her bir ölçütün içeriği kendi amacıyla sınırlı olmalı, başka ölçütlerle binişik olmamalıdır.
Ölçütlere ilişkin betimsel tanımlamalar, ilgili ölçütü tam olarak yansıtabilmelidir.
Derece tanımlamalarına ilişkin betimsel açıklamalar, dereceleri doğru yansıtır biçimde yazılmış olmalıdır.
Dereceler, öğrenciler arasındaki başarı farklarını yansıtacak sayıda
olmalıdır.
DPA’nın geliştirilmesiyle ilgili farklı bilim insanlarınca süreçler önerilmiştir. Haladyna (1997) tarafından önerilen adımlar;
*Dpa’nın kullanım amacının belirlenmesi
*Ölçütlerin açıkça belirtilmesi
*Bütünsel ya da analitik Dpa’ya karar verilmesi
*Dpa’nın genel görev için mi özel görev için mi kullanılacağına karar
verilmesi
*Dpa’nın taslağının oluşturulması
*Düzeltmelerin yapılması
*Deneme uygulamasının yapılması
*Sonuçların değerlendirilmesi
*Geçerlik ve güvenirlik çalışmalarının yapılması
*Gelecek kullanımlar için düzeltmelerin yapılması
Kaynakça
Anderson, L. W. (2003). Classroom assessment: Enhancing the quality of teacher decision making. London: Lawrence Erlbaum.
Goodrich, H. (2005). Teaching with rubrics: The good, the bad and the ugly. College Teaching, 53 (1), 27-31.
Haladyna, T. M. (1997). Writing test items to evaluate higher order thinking. USA:
Viacom Company
