Temmuz’un ilk günleri, akflam gökyüzünde, bat› ufku üzerinde Merkür, Satürn ve Mars bir di-zi oluflturuyor. Ne var ki gezegenler, ufka çok ya-k›n. Bu nedenle onlar› gözleyebilmek için süre çok k›s›tl›. Ayr›ca, hava tam olarak kararmad›¤›n-dan, bu gezegenleri gökyüzünde seçmek pek de kolay de¤il.
Merkür, bu gezegenlerden görülmesi en zor olan›. Çünkü gezegen, ay›n ilk günlerinde bile Günefl’ten yaklafl›k bir saat sonra bat›yor ve par-lakl›¤› 1,7 kadir, yani oldukça düflük. Bu s›rada Merkür’ü görmek için Günefl batt›ktan yaklafl›k yar›m saat sonra bir dürbünle bat› ufkuna baka-bilirsiniz. Elbette, gökyüzü ufukta temiz ve aç›k-sa. Merkür, ilerleyen günlerde h›zla gökyüzünde alçalacak ve birkaç gün içinde gözden kaybola-cak. Gezegeni yeniden görebilmek için Tem-muz’un son günlerini beklemek gerekiyor. Bu s›-rada sabah gökyüzünde bulunan gezegen, ufuk-tan yeterince yükselmemifl olaca¤›ndan görülme-si gene kolay olmayacak. Buna karfl›n, A¤ustos ortalar›nda, Sabahlar› erken kalkabilenler için Merkür y›l›n en iyi konumlar›ndan birinde olacak.
Uzun süredir akflam gökyüzünde bulunan Sa-türn, Temmuz’dan sonra sabah gökyüzüne geçe-cek. Bu nedenle, gezegen bir süreli¤ine göz-lerden uzak kalacak. Ay›n ilk günlerinde gezegen, Günefl’ten yaklafl›k 1,5 saat sonra bat›yor. Ancak, bunun önem-li bir bölümü alacakaranl›kta ge-çece¤i için, gezegeni gözleyebi-lece¤imiz zaman fazla de¤il. Temmuz’un ortalar›ndan bafllayarak, gezegeni ç›plak gözle gökyüzünde seçmek zorlaflacak.
Mars, üçlünün en yük-sekte bulunan gezegeni. Mars, Satürn ve Mer-kür’ün tersine gökyüzün-de yavaflça alçal›yor. Buna karfl›l›k parlakl›¤› düflük, 1,8 kadir kadar. Bu neden-le, gezegeni gökyüzünde seç-mek Satürn’ü seçseç-mek kadar bile kolay olmayacak. Gezegen, ay›n ilk günleri, Aslan’›n parlak y›ld›z› Regulus’la Satürn’ün aras›n-da yer alacak. 5 Temmuz’aras›n-da gezegen, Satürn ve Regulus’un tam ortas›nda bulu-nacak. Bu sayede gökyüzünde bulunmas› da-ha kolay olacak. Mars ve Regulus, günler ilerle-dikçe birbirlerine yak›nlaflacaklar ve 22 Tem-muz’da çok yak›n görünür konuma gelecekler. Her ikisi de bu s›rada ufkun üzerinde iyice
alçal-m›fl olacaklar›ndan, gökyüzünde bulunmalar› pek kolay olmayabilir.
Temmuz akflamlar›n›n en parlak gezegeni
Jü-piter, hava karar›rken güney ufku üzerinde beli-riyor. Jüpiter, bu s›rada, Ay’dan sonra gökyüzün-deki en parlak gökcismi. Gezegenin yer ald›¤› Te-razi Tak›my›ld›z›, parlak y›ld›zlardan yoksun. Bu nedenle, herhangi bir baflka gökcismiyle kar›flt›-r›lmas› olas› de¤il. Gezegen, geceyar›s› civar› ba-t›-güneybat› ufkundan bat›yor.
Venüs, y›l bafl›ndan bu yana oldu¤u gibi sa-bah gökyüzünde. Gezegen, aylard›r gökyü-zündeki konumunu koruyor. Ne var ki, Temmuz’un sonlar›ndan bafllayarak, art›k yavafl yavafl gökyüzünde alçal-maya bafllayacak. Bu durum Ekim ay›na kadar sürecek ve gezegen akflam gökyüzüne geçecek. Ge-zegenin akflam gökyüzünde görünür konuma gelmesi için y›l sonunu beklemek gereke-cek.
Venüs, bu s›ralar teleskoplu gözlemciler için pek çekici de¤il. Gezegen, hem uzak konumda, hem de yüzeyinin ço¤u ayd›nlanm›fl durumda. (Venüs’ün en çok ilgi çeken zamanlar›, ince bir hilal biçi-minde oldu¤u zamanlar. Bu du-rumda gezegen, bize yak›n ko-numda oldu¤undan, bir dürbünle bile hilal biçimi seçilebiliyor.) Ay, 3 Temmuz’da ilkdördün, 11 Tem-muz’da dolunay, 17 temTem-muz’da sondör-dün, 25 temmuz’da yeniay hallerinde olacak. Gezegenimiz, 3 Temmuz’da Günefl’e en uzak konumunda. Bu s›rada, Günefl’e uzakl›¤›m›z 152.095.745 km olacak. Bu, en yak›n oldu¤u-muz konuma göre %3,4 daha uzak.
1 Temmuz saat 23:00, 15 Temmuz saat 22:00, 31 Temmuz saat 21:00’de gökyüzünün genel görünümü.
Satürn Ve Mars ‹çin Son Günler
Gökyüzü
A l p A k o ¤ l u
109 Temmuz 2006 B‹L‹MveTEKN‹K Kraliçe O¤lak Andromeda Kanatl› At Kral Büyük Ay› Çoban Berenices’in Saç› Kuzeytac› Y›lan Yay Kalkan Kartal Yunus Herkül Ku¤u Lir Akrep Erbo¤a Terazi Küçük Ay› KUZEY GÜNEY BATI DO⁄U Ejderha Zürafa Vaflak Aslan Baflak Karga Kutupy›ld›z› Spika Arkturus Antares Altair Deneb Vega Jüpiter Regulus Regulus Merkür Satürn Mars Satürn Mars2 Temmuz akflam› bat› ufku 22 Temmuz akflam› bat› ufku
