T.C. SAYIŞTAY BAŞKANLIĞI
ETİ MADEN İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
2019 YILI
SAYIŞTAY DENETİM RAPORU
(Türkiye Büyük Millet Meclisine Sunulan Rapor)
Ekim 2020
Bu rapor, 6085 sayılı Sayıştay Kanunu ile 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname uyarınca düzenlenmiş; Rapor Değerlendirme Kurulu'nun 25.09.2020 tarih ve 2020/40 sayılı kararıyla kabul edilmiştir.
İÇİNDEKİLER
1. KAMU İDARESİ HAKKINDA BİLGİ... 1
1.1 Sermaye Durumu ve Karar Organı ... 1
1.2 Kuruluşun Mevzuatı, Amacı ve Teşkilatı ... 1
1.3 Cari Yıl Bilgileri ... 3
1.3.1 İşletme Bütçesi ... 3
1.3.2 İnsan Kaynakları ... 5
1.3.3 Tedarik ... 6
1.3.4 Giderler ... 11
1.3.5 Üretim ve Maliyetler ... 12
1.3.6 Pazarlama ... 14
1.3.7 Bağlı Şirket/Ortaklık ve İştirakler ... 18
1.3.8 Yatırımlar ... 21
1.4 Finansal Tablolar ... 28
1.4.1 Bilanço (Finansal Durum Tablosu) ... 28
1.4.2 Gelir Tablosu ... 35
1.5 Mali Oran Analizi... 37
1.6 Denetime Esas Defter, Kayıt ve Belgeler ... 40
2. DENETLENEN KAMU İDARESİ YÖNETİMİNİN SORUMLULUĞU ... 40
3. SAYIŞTAYIN SORUMLULUĞU ... 41
4. DENETİMİN DAYANAĞI, AMACI, YÖNTEMİ VE KAPSAMI ... 41
5. KURUMSAL YÖNETİM UYGULAMALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ ... 42
6. İÇ KONTROL SİSTEMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ ... 44
7. DENETİM GÖRÜŞÜNÜN DAYANAKLARI ... 45
8. DENETİM GÖRÜŞÜ ... 45
9. BULGU VE ÖNERİLER... 45
10. GENEL DEĞERLENDİRME ... 89
11. SONUÇ ... 92
12. EKLER ... 94
TABLOLAR LİSTESİ
Tablo 1 : Karar Organı Tablosu ...1
Tablo 2: Bütçeye İlişkin Başlıca Bilgiler Tablosu ...4
Tablo 3: Personel Sayısı ve Harcamalar Tablosu...6
Tablo 4: Mal ve Hizmet Alımları Tablosu...8
Tablo 5: İlk Madde ve Malzeme Stokları Tablosu ... 10
Tablo 6: Gider Grupları Tablosu ... 11
Tablo 7: Üretim Türü Tablosu ... 12
Tablo 8: Üretimi Belirleyen Etkenler Tablosu ... 13
Tablo 9: Üretim Maliyetleri Tablosu ... 14
Tablo 10: Satışlar Tablosu ... 15
Tablo 11: Mamul, Yan-Ara ürün ve Ticari Mal Stokları Tablosu ... 17
Tablo 12: Satış Sonuçları Tablosu... 17
Tablo 13: Bağlı Şirket/Ortaklık ve İştirakler Tablosu ... 20
Tablo 14: Yatırımlar Tablosu ... 24
Tablo 15: Aktif Tablosu... 29
Tablo 16: Pasif Tablosu ... 33
Tablo 17: Gelir tablosu ... 36
Tablo 18: Mali Oranlar Tablosu ... 37
Tablo 19: Birim Bazında Hatalı Duran Varlık Kayıt Sayıları İcmali ... 54
Tablo 20: Birim Bazında Hatalı Stok Kayıt Sayıları İcmali ... 55
Tablo 21: Proje İhalesi İle Temin Edilen İş Malzemeleri Ve Miktarları... 58
Tablo 22: İhalede Teklif Alınan Paçal İş Kalemleri Ve Miktarları... 60
Tablo 23: 30 No’lu Hakediş Yapılan İşler Ödeme Listesi (TL) ... 62
Tablo 24: İşe Ait Mukayeseli Keşif Tablosu ... 63
Tablo 25: Toplu Bilgiler Tablosu ... 90
KISALTMALAR
AB : Avrupa Birliği
BDH : Boraks Dekahidrat
BKK : Bakanlar Kurulu Kararı
BOREN : Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü BPH : Boraks Pentahidrat
CFR : Mal Bedeli ve Navlunu Ödenmiş Teslim
CIF :Mal Bedeli, Sigorta ve Navlunu Ödenmiş Teslim ÇABAT : Çok Amaçlı Borik Asit Tesisi
ÇED : Çevresel Etki Değerlendirmesi DSİ : Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü
EBA : European Borates Association (Avrupa Bor Birliği) FCA : Belirlenen Yerde Taşıyıcıya Teslim
FOB : Free On Board (Gemi Bordasında Teslim) GSYH : Gayrisafi Yurtiçi Hasılat
İR : İşletme Ruhsatı
İSGK : İş Sağlığı Güvenlik Kurulu
KDV : Katma Değer Vergisi
KHK : Kanun Hükmünde Kararname
KİT : Kamu İktisadi Teşebbüsü
KWH : Kilowatt Saat
LNG : Liquified Natural Gas (Sıvılaştırılmış Doğal Gaz) MİGEM : Maden İşleri Genel Müdürlüğü
MSDS : Material Safety Data Sheet (Malzeme Güvenlik Bilgi Formu)
NKB : Nano Kompozit Bor
NTE : Nadir toprak elementleri ODTÜ : Orta Doğu Teknik Üniversitesi PMUM : Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi PPM : Parts Per Million (Milyonda Bir Birim) SKKY : Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği
SP : Sodyum Perborat
TCDD : Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları TEİAŞ : Türkiye Elektrik İletim A.Ş.
TKİ : Türkiye Kömür İşletmeleri
TMB : Trimetil Borat
TMSF : Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu
TÜBİTAK : Türkiye Bilimsel ve Teknoloji Araştırma Kurumu TÜBİTAK-MAM : TÜBİTAK-Marmara Araştırma Merkezi
UNAM : Ulusal Nanoteknoloji Araştırma Merkezi
YEP : Yeni Ekonomik Program
1. KAMU İDARESİ HAKKINDA BİLGİ
1.1 Sermaye Durumu ve Karar Organı
Denetlenen kuruluşun;
Unvanı : Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü Merkezi : Ankara
İlgili Bakanlık : Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Esas Sermaye : 1.500.000.000,00 TL.
Ödenmiş Sermaye : 600.000.000,00 TL.
Tablo 1 : Karar Organı Tablosu Karar
organındaki unvanı
Adı Soyadı Temsil ettiği Bakanlık veya
Kuruluş
Görevli bulunduğu süre
Başlama Tarihi
Ayrılma Tarihi 1-Başkan
2-Üye 3-Üye 4-Üye 5-Üye 6-Üye
Serkan Keleşer Dr. Özgür Saç Dr. Tabip Gülbay Mithat Cansız
Prof. Dr. Şeref Kalaycı Boş
Eti Mad.İşl.G.M.
Eti Mad.İşl.G.M.
Eti Mad.İşl.G.M.
ETK Bakanlığı ETK Bakanlığı Hazine ve Maliye Bakanlığı
13.12.2017 04.11.2017 04.11.2017 05.07.2017 15.09.2018
-
Devam ediyor Devam ediyor Devam ediyor Devam ediyor Devam Ediyor
-
1.2 Kuruluşun Mevzuatı, Amacı ve Teşkilatı
Şirket, Etibank adıyla 14.06.1935 tarih ve 2805 sayılı Kanunla bir İktisadi Devlet Teşekkülü olarak kurulmuştur. 11.04.1983 tarih ve 60 sayılı İktisadi Devlet Teşekkülleri ve Kamu İktisadi Kuruluşları Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine tabi olarak faaliyette bulunmak üzere 10.10.1983 tarih ve 99 sayılı KHK ile yeniden teşkilatlandırılmış ve 2805 sayılı Etibank Kanunu yürürlükten kaldırılmıştır.
Etibank Genel Müdürlüğü 26.01.1998 tarih ve 98/10552 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla Eti Holding AŞ unvanı ile yeniden yapılandırılmış,09.01.2004 tarih ve 2004/6731 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile de “Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü” adıyla yeniden teşkilatlandırılarak bu değişiklikler paralelinde hazırlanan yeni Ana Statü 27.05.2004 tarihli ve 2004/T-16 sayılı Yüksek Planlama Kurulu kararıyla kabul edilmiş, 09.06.2004 tarihli ve 6067 sayılı Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinde yayımlanmıştır.
Sonraki gelişmeler ile Şirketin Ana Statüsü YPK’nın 16.09.2009 tarihli ve 2009/T-22 sayılı kararı ile kabul edilmiş yeni Ana Statü 09.11.2009 tarihli ve 27401 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 2013 yılında Ana Statüde yeniden bir değişiklik yapılmış, YPK’nın 31.12.2013 tarih ve 2013/T-18 sayılı kararıyla kabul edilmiştir. Bu değişiklik;
26.02.2014 tarih ve 28925 sayılı Resmi Gazete ile 03.03.2014 tarih ve 8519 sayılı Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinde yayımlanmıştır.
Şirket, yönetim ve denetim bakımından; Ana Statüsü ile 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında KHK; 02.04.1987 tarihli 3346 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri ile Fonların Türkiye Büyük Millet Meclisince Denetlenmesinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun, ve 6085 sayılı Sayıştay Kanunu hükümlerine tabidir.
6741 sayılı Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketinin Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 26.08.2016 tarih ve 29813 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmış olup 23.01.2017 tarih ve 29957 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 684 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 9’uncu maddesindeki yetkiye istinaden Şirket, Türkiye Varlık Fonuna aktarılmıştır.
233 sayılı KHK’nin 6’ncı maddesi gereği, Teşekkülün en yüksek seviyede yetkili ve sorumlu karar organı Yönetim Kuruludur. Yönetim Kurulu, Genel Müdürün başkanlığında bir başkan ve beş üyeden oluşmaktadır.
Yürütme organı işlevini yürüten Teşekkül Genel Müdürlüğü; Genel müdür, dört adet genel müdür yardımcısı ve bunlara bağlı daire başkanlıkları ile diğer birimlerden oluşmaktadır.
Şirketin taşrada Bandırma Bor ve Asit Fabrikaları İşletme Müdürlüğü, Bigadiç Bor İşletme Müdürlüğü, Emet Bor İşletme Müdürlüğü ve Kırka Bor İşletme Müdürlüğü olmak üzere dört bağlı İşletme Müdürlüğü bulunmaktadır.
1.3 Cari Yıl Bilgileri
1.3.1 İşletme Bütçesi
233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 29’uncu maddesine göre; Teşebbüsler, yıllık yatırım ve finansman programlarını stratejik planlarında yer alan amaç ve hedeflere uygun olarak hazırlamak zorundadır. Kamu iktisadi teşebbüslerinin bu kararda belirtilen ilkeler çerçevesinde faaliyet göstermesinden kuruluşların yönetim kurulları sorumlu tutulmuştur.
Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğünün 2019-2023 Dönemi Stratejik Planı’nda stratejik planlama ile bütçeleme kavramlarının birbirine olan bağlılıkları göz önünde bulundurularak, stratejiler ve faaliyetler belirlenirken maliyetlendirme yapılabilir olmasına ve ilgili yıl bütçe hazırlıklarında gerekli uyumun sağlanmasına dikkat edildiği görülmüştür. Yine Orta Vadeli Program (YEP) ve aynı döneme ilişkin Yatırım Programı Hazırlanmasına ilişkin esaslar (yatırım tavanı, dolar kuru vb.) göz önünde bulundurularak bütçe ile uyumlu bir performans programı hazırlanmasına çalışılmıştır. Bütçe hedefleri Genel Yatırım ve Finansman Programı Hakkındaki kararname ile belirlendiği için program hedeflerine uygun olarak hazırlanmıştır.
Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve Bağlı Ortaklıklarının 2019 Yılına ait Genel Yatırım ve Finansman Programı Hakkındaki 16.10.2018 tarih ve 2018/186 sayılı Karar, 17.10.2018 tarih ve 30568 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olup Kararname ekinin 15’inci maddesi doğrultusunda, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 2019 yılına ait program için tespit edilen mali büyüklükler ve temel varsayımlar belirlenmiştir.
Mali büyüklükler ve temel varsayımlar doğrultusunda hazırlanan 2019 yılı Kuruluş Bütçesi 27.12.2018 tarihli ve 748/14 sayılı Yönetim Kurulu Kararı ile kabul edilmiştir.
Şirketin 2019 yılı bütçesine ilişkin başlıca bilgileri, geçen yıl gerçekleşmeleri ile birlikte aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
Tablo 2: Bütçeye İlişkin Başlıca Bilgiler Tablosu
Bütçeye İlişkin
Başlıca Bilgiler Ölçü
2018 2019
Gerçekleşen
Bütçeye Göre Sapma
(İlk Durum)
(%)
Bütçe
Gerçekleşen
Bütçeye Göre Sapma İlk Durum Son
Durum
İlk Durum
(%)
Son Durum
(%) 1-Personel sayısı Kişi 3.966 -9,7 4.506 4.506 4.095 -9,1 -9,1 2-Personel giderleri Bin TL 340.277 -2,5 472.712 459.931 411.150 -13,0 -10,6 3-Tüm alım tutarı Bin TL 382.601 -13,9 848.209 848.209 566.803 -33,2 -33,2 4-Başlıca Alımlar Bin TL 206.121 367.524 332.634 217.445 -31,3 -31,6 5-Tüm üretim
maliyeti Bin TL 1.390.288 -0,01 2.118.405 2.118.405 1.931.748 -8,8 -8,8 6-Başlıca Üretimler Bin TL 1.294.956 1.615.792 1.615.792 1.582.160 -2,1 2,1 7-Net satış tutarı Bin TL 4.726.437 38,3 5.727.240 5.727.240 4.599.448 -19,7 -19,7 8-Başlıca Satışlar Bin TL 4.161.270 5.052.194 5.052.194 4.049.780 -19.8 -19.8 9-Yatırımlar Bin TL 386.772 -7,2 318.554 573.554 507.661 159,4 -11,5 10-Dönem net karı
veya zararı Bin TL 3.325.778 157,2 3.421.634 3.421.634 2.772.791 -19,0 -19,0
Yukarıdaki tabloda yer alan Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğünün başlıca alımları; üretimde kullanılan sülfürik asit, pirit, flokülant ve ambalaj malzemelerinden oluşmaktadır. Başlıca üretim ve satışlar ise toplam üretim ve satışlar içerisinde en çok pay alan üç ürünü (Etibor-48, borik asit ve öğütülmüş kolemanit) içermektedir.
Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğünde; 2019 yılında 4.506 personel istihdam edilmesi, 472.712 bin TL personel gideri yapılması, 848.209 bin TL tutarında alım gerçekleştirilmesi, üretilecek muhtelif miktar ve cinslerde mamul maddeler için 2.118.405 bin TL üretim maliyeti yapılması, satışa sunulacak muhtelif miktar ve cinste mamul karşılığında 5.727.240 bin TL satış geliri elde edilmesi, 318.554 bin TL nakdi yatırım harcaması yapılarak, 2019 yılı faaliyetlerine ilişkin dönem sonucunun 3.421.634 bin TL kâr ile elde edilmesi planlanmıştır.
Şirkette, 2019 yılı faaliyetleri sonucunda yılsonu itibariyle; istihdam edilen 4.095 personel için 411.150 bin TL personel gideri yapılmış, 566.803 bin TL alım gerçekleştirilmiş, üretimi gerçekleştirilen muhtelif cins ve miktarda mamul madde karşılığında 1.931.748 bin TL üretim maliyeti yapılmış, satışı gerçekleştirilen muhtelif cins ve miktarda mamul madde karşılığında da 4.599.448 bin TL satış hasılatı elde edilmiş ve 507.661 bin TL tutarında nakdi yatırım harcaması gerçekleştirilerek 2019 yılı üretim ve satış faaliyetleri çerçevesinde toplam 2.772.791 bin TL dönem karı elde edilmiştir.
İşletme Bütçesine göre 2019 yılı fiili değerleri genel olarak düşüş eğilimindedir. Bunun sebebi 2019 yılında bor piyasasındaki daralma nedeniyle kurumun öngördüğü ölçüdeki ürün satışını gerçekleştirememesi ve dolayısıyla üretimin ve harcamaların düşük çıkması olduğu değerlendirilmiştir. Personel giderlerindeki düşüşün sebebi ise, 2019 yılı bütçesinde öngörülen personel alımının gerçekleştirilememesinden kaynaklanmıştır.
2019 yılı yatırım programında yer alan sözleşmeleri imzalanan projelerin hakediş ödemeleri ile yatırım programına ilave edilmesi planlanan öncelikli yeni projeler için 07.08.2019 tarih ve 24776198-903.02-65 sayılı Cumhurbaşkanı Olur’u ile 255.000 bin TL ek temin edilerek Kuruluşun ödenek tavanı 573.554 bin TL’ye yükselmiştir.
1.3.2 İnsan Kaynakları
Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğünde üç ayrı statüde personel istihdam edilmektedir.
Birinci grup, memur statüsündeki personeldir. Bunlar hakkında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümleri uygulanmaktadır. I sayılı cetvele tabi olan bu grup personelin kadroları Cumhurbaşkanlığı tarafından belirlenmektedir.
İkinci grup, KİT’lerin personel rejimini düzenleyen 399 sayılı KHK’ye göre, sözleşmeli statüde istihdam edilen II sayılı cetvele tabi personeldir. Sözleşmeli personelin kadroları Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle ihdas edilmektedir. Kamu görevlilerinin 01.01.2018- 31.12.2019 dönemini kapsayan toplu sözleşme görüşmeleri, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununun 28-32 inci maddelerine dayanılarak karara bağlanmıştır.
Üçüncü grup ise 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine tabi olarak istihdam edilen işçilerdir. Ayrıca niteliği itibarıyla gerek görülen bazı işler, hizmet alımı yolu ile yüklenici işçilere yaptırılmaktadır.
Şirketin 2019 yılı personel sayı ve harcamaları geçen yıl gerçekleşmeleri ile birlikte aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
Tablo 3: Personel Sayısı ve Harcamalar Tablosu
Personel Sayı ve Harcamaları
Personel Sayısı Personel Harcamaları
2018 2019 2018 2019
Personel Sayısı
Program Kadro Sayısı
Personel Sayısı
Toplam Harcama (Bin TL)
Ödenek (Bin TL)
Toplam Harcama (Bin TL) I-Yönetim kurulu üyeleri ve
denetçiler (kuruluş dışı)
283 322 283
II-Memurlar 231 359 224 21.114 27.111 25.778
III-Sözleşmeliler A-399 sy.KHK’ya göre çalışanlar
B-657 sy. Kanuna göre çalışanlar
C-Diğer sözleşmeliler IV-İşçiler
Toplam
1.309 1.309
1.950 1.950
1.305 1.305
111.498 111.498
132.483 132.483
127.244 127.244
2.426 2.953 2.566 207.382 300.014 257.845 3.966 5.262 4.095 340.277 459.919 411.150 Yüklenici işçileri
Diğer giderler
2.115 2.404 3.049 315.374 370.693 357.252 96.488 157.962 103.127
2019 yılında personele yapılan harcama toplamı, bir önceki yıla göre yaklaşık olarak
%20,8 oranında 70.872 bin TL artarak 411.150 bin TL’ye yükselmiştir. Bu tutarın 283 bin TL’si yönetim kurulu üyelerine, 257.845 bin TL’si işçilere, 127.244 bin TL’si sözleşmeli personele ve 25.778 bin TL’si de memurlara aittir.
Tablodaki “diğer giderler” kısmı kurum tarafından personeli için yapılan sosyal harcamalar, önceki dönemden kaynaklanan ve 681 nolu hesapta zarar kaydedilen Memur ikramiyeleri ve Kıdem ihbar tazminatlarından oluşmaktadır.
1.3.3 Tedarik
Kuruluşta mal ve hizmet alımlarına ilişkin satın alma faaliyetleri 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu kapsamında yürütülmektedir.
Teşekkül 4734 sayılı Kanun’da düzenlenen amaç, ilke ve belirlenen sınırlar doğrultusunda alımlarını ise Yönetim Kurulu’nca kabul edilen “Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü’nün 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun 3’üncü Maddesinin (g) Bendi Kapsamında Yapacağı 201 sayılı Mal ve Hizmet Alımlarında Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik”
hükümlerine göre yürütmektedir.
Mal ve hizmet alımlarına ait yetki limitleri, ihtiyaca göre Yönetim Kurulu’nca belirlenmekte olup, Yönetim Kurulu’nun 27.09.2018 tarih ve 735/6 sayılı kararı ile kabul edilen (KDV hariç) satın alma yetki limitleri güncellenmiştir. Mal ve hizmet alımları şeklinde sınıflanan satın alma iş ve işlemleri, Yönetim Kurulu’nca belirlenen yetki limitleri çerçevesinde, işin konusuna göre başta Satın Alma Dairesi Başkanlığı olmak üzere, ilgili daire başkanlıkları ve işletme müdürlükleri tarafından yürütülmektedir. Ayrıca, Kuruluşun yapım işlerine ilişkin ihaleleri merkez teşkilatında Tesis-Mühendislik, Üretim ve Koordinasyon Dairesi Başkanlığınca yapılmaktadır.
Teşekkülde görev tanımları her birim ve pozisyon için belirlenerek, üretim birimlerinin, üretim; satın alma birimlerinin, satın alma; yatırım biriminin, yatırım; lojistik birimlerinin ise lojistik faaliyetleri ile uğraşmasının prensip olarak belirlendiği gerekçesi ile bütçenin önemli bir bölümünü teşkil eden satın alma işlemleri ile ilgili olarak Satın alma Daire Başkanlığı dışında mal ve hizmet alımları, belirlenen yetkiler çerçevesinde çeşitli daire başkanlıkları tarafından yapılmaktadır.
Tablo 4: Mal ve Hizmet Alımları Tablosu
Alımlar
2018 2019
Gerçekleşen Bin TL
Program Son Durum
Bin TL
Gerçekleşen
Bin TL
Programa Göre Sapma
(%)
1- Mal Alımları 382.601 848.209 566.803 (33)
a) Yurtiçi mal alımları 365.255 732.785 475.151 (35)
-İlk madde
-İşletme malzemesi -Ticari mal
102.890 262.365
-
172.922 559.863
-
135.811 339.340
-
(21) (39) -
b) Yurtdışı mal alımları 17.346 115.424 91.652 (21)
2- Hizmet Alımları 315.374 370.693 357.252 (4)
a)Yurtiçi hizmet alımları 315.374 370.693 357.252 (4)
-Üretim -Temizlik
-Koruma ve güvenlik -Taşıma ve araç kiralama -Yemek
-Bakım Onarım -Bilgi İşlem -İtfaiye -Sağlık
-Tahmil Tahliye -Nakliye -Diğer *
57.262 24.354 17.099 14.397 16.075 7.374
439 4.219 1.102 67.220 93.229 12.603
56.720 29.963 20.269 13.020 19.843 8.865
199 4.804 1.223 76.530 103.362
35.895
55.081 30.634 21.130 13.625 20.446 9.135
142 4.957 1.251 76.971 93.051 30.828
(3) 2 4 5 3 3 (29)
3 2 1 (10) (14)
b)Yurtdışı hizmet alımları - - - -
Genel Toplam (1+2) 697.975 1.218.902 924.055 (24)
* Diğer hizmet alımı kalemi gruplandırılmaya dahil edilemeyen hizmet alımlarını kapsamaktadır.
Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğünce, 2019 yılında, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun temel satın alma maddeleri çerçevesinde, 732.785 bin TL’si iç, 115.424 bin TL’si de dış piyasadan olmak üzere toplam 848.209 bin TL tutarında alım yapılması bütçe ile programlanmıştır. Ancak, 2019 yılında 475.151 bin TL’si iç, 91.652 bin TL’si de dış alım olmak üzere (201 sayılı Yönetmelik ve doğrudan temin dışında) toplam 566.803 bin TL
tutarında alım gerçekleşmiştir.
Toplam alımın, 208.505 bin TL’si ilk madde ve yardımcı madde, 358.298 bin TL’si ise işletme malzemesi, yedek, sosyal yardım ve sivil savunma malzeme alımlarına ilişkin harcamalara aittir. Tabloda görülen mal alımlarına ilişkin gerçekleşmeler, ihale süreci geçen yıl sonu ve 2019 yılı içinde tamamlanarak İlk madde ve malzeme hesabına yapılan girişleri içermektedir.
Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğünde 2019 yılında toplamda 324 adet mal alımı, hizmet alımı ve yapım ihalesi (4734 sayılı Kamu ihale Kanununun 22/d ve 201 sayılı yönetmeliğin 24/1-d maddesine göre yapılan doğrudan temin alımlar hariç) yapılmıştır. Bu kapsamda imzalanan sözleşme tutarının 1.519.976 bin TL olarak gerçekleştiği görülmüştür.
2019 yılında sözleşmeye bağlanan 1.519.976 bin TL tutarındaki ihalenin, mevzuat ve türüne göre detayı aşağıda gösterilmiştir;
- 4734 sayılı Kanun ve 201 sayılı Satın alma Yönetmeliği (3g istisna) çerçevesinde yapılan mal alımları 315.446 bin TL, hizmet alımları 233.691 bin TL, 4734 sayılı Kanun çerçevesinde yapılan yapım işleri ise 271.244 bin TL’dir.
- 4734 sayılı Kanun’un 3. maddesi (e) ve (o) bentlerine göre DMO ile ETK Bakanlığının ilgili kuruluşlarından yapılan doğalgaz- kömür alımları ile 201 sayılı Yönetmeliğin 24. Maddesi (doğrudan temin) çerçevesinde yapılan alımların sözleşme tutarı ise 699.595 bin TL olduğu görülmüştür.
Ayrıca, 2019 yılında 4734 sayılı Kanunun 22/d ve 201 sayılı Yönetmeliğin 24/1-d maddesine göre 130.544 bin TL doğrudan temin ile alım yapılmıştır.
Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğünün hizmet alımları kamu ihale mevzuatına tabi olup, KİT Genel Yatırım ve Finansman Programı dâhilinde Hazine Müsteşarlığı’nca belirlenen harcama tavanı doğrultusunda gerçekleştirilmektedir. Kuruluşun hizmet alımları harcama tavanı, 2018 yılı Genel Yatırım ve Finansman Kararnamesi ile 296.554 bin TL olarak belirlenmiş iken Yönetim Kurulu Karar’ı ile 370.693 bin TL olmuştur.
2019 yılında yapılan 357.252 bin TL harcamanın; 55.081 bin TL’si işletmelerde cevher taşıma, konsantratör besleme ve zenginleştirme gibi üretim konusu işlerde, 30.634 bin TL’si temizlik, 20.446 bin TL’si yemek, 13.625 bin TL’si taşıma-araç kiralama, 9.135 bin TL’si bakım onarım, 142 bin TL’si bilgi işlem, 4.957 bin TL’si itfaiye, 1.251 bin TL’si sağlık, 76.971
bin TL’si tahmil tahliye, 93.051 bin TL’si nakliye ve 30.828 bin TL’si ise çeşitli diğer hizmet alımlarına aitir.
Kuruluşta hizmet alımları yoluyla istihdam edilen yüklenici işçi sayısı yukarıda belirtilen ölçütler çerçevesinde personel çalıştırmasına dayalı ve/veya bunun dışında ki hizmet sözleşmesine dayalı istihdam olmak üzere değişiklik göstermektedir.
Bir hizmet alımının “Personel Çalıştırılmasına Dayalı” olarak kabul edilebilmesi için Kamu İhale Genel Tebliği Madde 78.1 inci maddesinde belirtilen 4 kriteri bir arada sağlaması gerekmektedir. Buna göre, ihale konusu işte çalıştırılacak personel sayısının ihale dokümanında belirlendiği işler, personelin çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı işler, yaklaşık maliyetinin en az % 70’lik kısmının asgari işçilik maliyeti ile varsa ayni yemek ve yol giderleri dâhil işçilik giderinden oluştuğu işler ve niteliği gereği süreklilik arz eden işler personel çalıştırılmasına dayalı işlerdir. Tebliğ düzenlemesine göre bu 4 ölçütü bir arada sağlamayan hizmet alımları, personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alımı olarak kabul edilmemektedir.
Dünya bor pazarında 2019 yılında yaşanan düşüşlerin etkisiyle Kuruluş bütçesindeki üretim ve satış miktarındaki azalmalar çerçevesinde, bütçe programına göre mal ve hizmet alımlarında da buna paralel olarak azalma gerçekleşmiştir.
Tablo 5: İlk Madde ve Malzeme Stokları Tablosu
İlk Madde ve Malzemeler 2018
Yılından Devreden
Stok Bin TL
2019 Yılında 2020 Yılına Devreden
Stok
Bin TL Giren
Bin TL
Çıkan Bin TL 1-İlk madde ve yardımcı maddeler
2- İşletme malzemesi, yedekler ve diğer Toplam
32.734 152.942
208.505 358.298
197.486 294.993
43.753 216.247 185.676 566.803 492.479 260.000 Şirketin geçen yıldan devreden 32.734 bin TL tutarındaki ilk madde ve malzeme stoklarına yıl içinde 208.505 bin TL giriş, 197.486 bin TL ise çıkış olmuştur. Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü’nün 2019 yılı stok hareketleri sonucunda ise 43.753 bin TL’si ilk ve yardımcı madde, 216.247 bin TL’si ise işletme malzemesi ve yedekler olmak üzere 2020 yılına 260.000 bin TL ilk madde malzeme stoku devredilmiştir.
2019 yılı İşletme malzemesi kapsamındaki ambalaj malzemesi alımlarının programa göre gerçekleştirilmesine rağmen, üretim ve satış miktarlarındaki azalışlar nedeniyle stok artışı
oluşmuştur. Ayrıca, İşletmelerdeki üretimin sürdürülebilir olması için; özellikle bakım faaliyetleri sırasında ihtiyaç duyulan ve önceki yıllarda temin edilmiş ambarda mevcut malzemelerin tüketildiği görülmüştür. Bu malzemelerin yerine satın alınan ve çoğunlukla yurtdışından temini uzun süre alan refrakter tuğla, bazı diğer işletme malzemeleri ve yedek malzeme miktarlarında ve fiyatlarında kura bağlı artışlar gerçekleşmesi nedenleriyle stok devri artmıştır.
1.3.4 Giderler
Şirketin 2019 yılına ilişkin giderleri, ödenek ve geçen yıl gerçekleşmeleri ile birlikte aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
Tablo 6: Gider Grupları Tablosu
Giderler
2018 2019
Gerçekleşen
Bin TL
Ödenek
Bin TL
Gerçekleşen
Bin TL
Ödeneğin son durumuna
göre fark Bin TL
Ödeneğe göre sapma
(%)
0- İlk madde ve malzeme giderleri 361.715 726.670 505.565 (221.105) (30) 1-lşçi ücret ve giderleri 207.382 300.014 257.844 (42.170) (14) 2-Memur ve sözleşmeli personel ücret
ve giderleri
132.895 159.916 153.305 (6.611) (4)
3-Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler 1.141.165 1.774.040 1.431.605 (342.435) (19)
4-Çeşitli giderler 82.480 119.783 97.311 (22.472) (19)
5-Vergi resim ve harçlar 29.005 49.045 39.349 (9.696) (20)
6-Amortismanlar ve tükenme payları 287.405 574.133 534.793 (39.340) (7) 7-Finansman giderleri
Toplam 2.242.047 3.703.601 3.019.772 (683.829) (18)
Kuruluşun satışa esas ürünleri, üretim, satış ve lojistik faaliyetlerindeki düşüşlere paralel olarak gider gruplarında bütçe programına göre azalma gerçekleşmiştir. Bu çerçevede gider grupları için ek ödenek ihtiyacı da oluşmamıştır.
2019 yılında toplam 3.703.601 bin TL gider yapılması öngörülmüş olup yıl sonu itibariyle, öngörülen tutardan yaklaşık olarak %18,4 eksik olmak üzere toplam 3.019.772 bin TL tutarında gider gerçekleşmiştir. 2019 yılı toplam giderleri, 2018 yılına göre %34,7 oranında
artış göstermiş olup toplam giderler içerisinde en yüksek payı %47,4 oranla dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler gideri oluşturmuştur.
1.3.5 Üretim ve Maliyetler
Tablo 7: Üretim Türü Tablosu
Üretim Türü Ölçü
2018 2019 Gerçekleşme (%)
Gerçekleşen Program Gerçekleşen Programa Göre
Geçen Yıla Göre
Tüvenan: Ton 7.937.461 6.300.000 10.594.605 168 133
Kolemanit Ton 3.862.684 2.800.000 6.054.542 216 157
Tinkal Ton 3.826.777 3.300.000 2.970.162 90 78
Üleksit Ton 248.000 200.000 1.569.901 785 633
Konsantre: Ton 4.761.810 3.988.776 3.743.193 94 79
Kolemanit Ton 1.773.619 1.546.000 1.420.643 92 80
Üleksit Ton 196.109 109.000 218.000 200 111
Kırılmış: Ton 1.396.041 1.166.888 1.052.275 90 75
Kolemanit Ton 1.354.972 1.108.038 1.027.513 93 76
Üleksit Ton 41.069 58.850 24.762 42 60
Öğütülmüş Ton 1.387.409 1.292.590 1.211.886 94 87
Kolemanit Ton 1.349.841 1.233.740 1.187.124 96 88
Üleksit Ton 37.568 58.850 24.762 42 66
Granül(2-4mm): Ton 8.974 7.500 11.130 148 124
Kolemanit Ton 550 500 1.570 314 285
Üleksit Ton 8.424 7.000 9.560 137 113
Eticol Ceramic: Ton 633 2.500 9.982 399 1577
Kalsine Tinkal Ton 500
Rafine ürünler: Ton 1.737.938 1.815.770 1.507.336 83 87
Boraks dekahidrat Ton 102.709 88.000 75.657 86 74
Etibor-48 (BP-Bandırma) Ton 101.860 120.000 118.433 99 116
Boraks pentahidrat (BP-
Kırka) Ton 1.106.004 1.150.000 905.586 79 82
Borikasit Ton 387.378 400.000 365.369 91 94
Boroksit(Amorf) Ton 3.274 3.270 3.711 113 113
Camsı Boroksit Ton 224 500 632 126 282
Susuz Boraks(Etibor-68) Ton 26.611 36.000 27.919 78 105
Çinko Borat Ton 3.000 419 14
Etidot-67(Ziraibor) Ton 9.878 15.000 9.610 64 97
BORON Ton 9.402 20.000 34.770 174 370
Yan ve ara ürünler: Ton
Kalsine pirit Ton 91.947 127.500 99.014 78 108
Sülfürikasit Ton 198.107 236.564 181.262 77 91
Konsantre ara ürün Ton 373.835 281.000 242.906 86 65
Kuruluşun 2019 yılı üretimlerine bakıldığında; üretimin fiili satışlar ve kritik stok seviyeleri esas alınarak dinamik bir yapıda yürütüldüğü görülmektedir. Kuruluşun satışları içerisinde miktar ve satış geliri olarak en büyük paya sahip üç üründe (Etibor-48, borik asit ve öğütülmüş kolemanit) üretim programının bu esaslar çerçevesinde uygulandığı anlaşılmıştır.
2019 yılı üretim programına göre; Etibor-48’de ortalama %80’i, borik asitte %91’i ve öğütülmüş kolemanitte ise %96’sı gerçekleştirilmiştir.
Önceki yıllarda ürün çeşitlendirmesi çerçevesinde ürün portföyüne yeni eklenen ürünlerde 2019 yılında müşteri talepleri çerçevesinde programın üzerinde üretimin gerçekleştirildiği görülmektedir. Bu kapsamda, başta BORON olmak üzere, Eticol Ceramic ve Granül (2-4 mm) ürünleri sayılabilir.
Ayrıca, özellikle orta vadede satış projeksiyonları çerçevesinde üretim için gerekli olan tüvenan cevherin üretimi programın üzerinde gerçekleşmiştir. Bu konuda, bor cevherleşmelerinin jeolojik yapısı, bazı açık ocaklarda mevsimsel çalışma zorunluluğu, dekapaj faaliyetlerinin süreçleri gibi etkenler nedeniyle, tüvenan kolemanit ve tüvenan üleksit üretimleri program değerlerinin üzerinde gerçekleştirilerek gelecek aylar ihtiyacı olarak ayrıca stoklama da yapıldığı anlaşılmaktadır.
Tablo 8: Üretimi Belirleyen Etkenler Tablosu
Üretimi Belirleyen
Başlıca Etkenler Ölçü Kapasite
2018 2019 Gerçekleşme (%)
Gerçekleşen Program Gerçekleşen Programa Göre
Geçen Yıla Göre Rafine Ürün Üretim
Miktarı Ton 2.733.000 2.433.437 2.499.448 2.043.735 81,77 83,99 Verimlilik
-Teknolojik
verimlilik (%) 71,66 77,44 73,23 94,57 102,19
-İşçilik Verimliliği ton /
yevmiye 7,48 7,90 6,59 83,47 88,18
Kapasiteden
Yararlanma (%) 89,04 91,45 74,78 81,77 83,99
Tablo 9: Üretim Maliyetleri Tablosu
Üretim Maliyetleri
2018 yılı 2019 yılı
Gerçekleşen Program Gerçekleşen Gerçekleşme Oranı Bin TL % Bin TL % Bin TL % (%)
1-Üretimle doğrudan ilgili giderler:
-İlk madde ve malzeme 233.777 16,82 463.306 22 358.900 19 77
-İşçilik 117.570 8,46 173.475 8 135.981 7 78
-Dış.sağlanan fayda ve
hizmetler 248.964 17,91 387.649 18 303.025 16 78
-Çeşitli giderler 42.773 3,08 64.876 3 43.114 2 66
-Vergi, 1.298 0,09 2.472 0 1.636 0 66
-Amortisman 318.122 22,88 338.695 16 578.575 30 171
Toplam (1) 962.504 69,23 1.430.473 68 1.421.231 74 99
2-Üretimle dolaylı ilgili giderler 427.784 30,77 687.932 32 510.517 26 74
Toplam (2) 427.784 30,77 687.932 32 510.517 26 74
Toplam (1+2) 1.390.288 100 2.118.405 100 1.931.748 100 91
2019 yılı üretim maliyetlerine bakıldığında; programa göre düşük gerçekleşmeler görülmekle birlikte, özellikle orta vadede satış projeksiyonları çerçevesinde üretim için gerekli olan tüvenan cevher üretimi programın üzerinde gerçekleşmiştir. Buna bağlı olarak dekapaj itfa payındaki artış amortisman kalemininde artışa neden olmuştur.
1.3.6 Pazarlama
1.3.6.1 Satışlar
2840 sayılı Maden Kanunu ile bor madenlerinin üretilmesi, işletilmesi ve pazarlanması faaliyetlerini gerçekleştirme görevi Eti Maden İşleri Genel Müdürlüğüne verilmiştir.
Şirketin pazarlama faaliyetleri, Pazarlama ve Satış Dairesi Başkanlığı tarafından, 08.07.2010 tarih ve 360/1 sayılı Yönetim Kurulu kararı ile Teşekkülün tüm birimlerini kapsayan ‘’Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü Görev, Yetki ve Sorumluluk Yönergesi’’
ve “Satış Fiyatları ve Esasları” kararına göre yürütülmektedir. Şirket tarafından pazarlama ve satış faaliyetleri dünyanın birçok ülkesine doğrudan ve diğer dağıtım kanalları aracılığı ile yapılmakta olup son tüketici durumunda olan ve uzun yıllardan beri iş yapılan müşterilere genellikle doğrudan satış yapılmaktadır.
Acentelik yetkisine sahip dağıtım ağının ağırlığını şirketin hissedarı olduğu yurtdışında
kurulu şirketler ve onların alt şirketleri oluşturmaktadır. Bunlar Etimine SA (Lüksemburg) ve AB Etiproducts OY (Finlandiya) ile bunların alt şirketleri olarak faaliyet gösteren Etimine USA (ABD), Shanghai Etimaden (Shanghai), Etimaden Asia Pasific (Hong Kong), EtiProducts Ltd.
(Rusya)’dır.
Şirketin 2019 yılına ilişkin satışları, program ve geçen yıl gerçekleşmeleri ile birlikte aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
Tablo 10: Satışlar Tablosu
Satışlar Ölçü
2018 2019
Gerçekleşen Program Gerçekleşen
Miktar Tutar
Bin TL Miktar Tutar
Bin TL Miktar Tutar Bin TL 1-Esas Ürün: Bin Ton 2.447 4.975.631 2.400 5.722.885 2.052 4.830.159
a)Yurtiçi Bin Ton 77 125.388 90 193.710 103 258.304
-İhraç kaydıyla Bin Ton 2 14.928 12 34.051
-Doğrudan Bin Ton 75 110.460 91 224.253
b)Yurtdışı: Bin Ton 2.370 4.850.243 2.310 5.529.175 1.949 4.571.855
-Eti Bor-48 Bin Ton
1.063 2.183.434
1.100 2.593.360
955 2.182.812 -Öğütülmüş Kolemanit Bin Ton
634 1.195.696
580 1.256.976
460 1.031.785
-Borik Asit Bin Ton
355
935.981
350 1.083.880
267
836.631
-Diğer Bin Ton
318
535.132
280
594.959
266
520.627
2-Yan ve ara ürün: Bin Ton
a)Yurtiçi Bin Ton 84 6.234 120 4.355 117 9.817
-İhraç kaydıyla Bin Ton - - - - - -
-Doğrudan Bin Ton 84 6.234 120 4.355 117 9.817
b)Yurtdışı: Bin Ton
3-Ticari Mal: Bin Ton
a)Yurtiçi Bin Ton
-İhraç kaydıyla Bin Ton
-Doğrudan Bin Ton
b)Yurtdışı: Bin Ton
Yurtiçi satış toplamı Bin Ton 161 131.622 210 198.065 220 268.121 Yurtdışı satış toplamı Bin Ton 2.370 4.850.243 2.310 5.529.175 1.949 4.571.855 Genel toplam Bin Ton 2.531 4.981.865 2.520 5.727.240 2.169 4.839.976
Arızi satışlar 5.816 3.515
Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğünün 2019 yılında 2,061 milyon ton bor ve türevi
ürünü satışı gerçekleştirmiştir. Bu satışın % 95’i ihracat olup toplam 819,8 milyon dolar hasılat elde edilmiştir. İhracatının yaklaşık %52,5’i Uzak Doğu, %32,3’ü Avrupa, %15’i de Kuzey- Güney Amerika, %1,6’sı Afrika ve %0,8’i Orta Doğu bölgesine yapılmıştır.
2019 yılında gerçekleşen 4.839.976 bin TL tutarındaki ürün satışının 4.571.855 bin TL’lik kısmı yurt dışına gerçekleşmiş olup işletmeler tarafından satışa konu olan rafine ürün sayısı ise 17’dir. Bu geniş ürün yelpazesine karşın yurt dışı satışların yaklaşık %87 oranında 4.051.228 bin TL’lik kısmı, 3 adet bor kimyasalı ve eş değer ürün grubundan oluşmaktadır.
Yurt dışına yapılan 4.571.855 bin TL tutarındaki ürün içerisinde en ağırlıklı olarak 2.182.812 bin TL ile Eti Bor 48, 1.031.785 bin TL ile öğütülmüş kolemanit ve 836.631 bin TL ile de borik asit satışı yer almaktadır.
2018 yılında yurt dışına yapılan 2.370 bin ton ürün satışına karşılık 4.850 milyon TL hasılat elde edilmiş iken 2019 yılında 1.949 bin ton ürüne karşılık 4.571 milyon TL gelir elde edilmiş, bu sebeple 2018 yılındaki bin ton başına 2,05 milyon TL gelir düzeyi, döviz kurundaki yükselmeye bağlı olarak 2019 yılında bin ton başına 2,34 milyon TL’ye yükselmiştir.
2019 yılı toplam satışları, 2018 yılına göre yaklaşık %2,8 oranında 141.889 bin TL’lik azalışla 4.839.976 bin TL olarak gerçekleşmiştir. Gerçekleşen satışların, %5,5 oranında 268.121 bin TL’sini iç, %94,5 oranında 4.571.855 bin TL’sini dış satışlar oluşturmuş olup gerçekleşen satışlar, 2019 yılı programı ile öngörülen 5.727.240 bin TL’lik tutarın 887.264 bin TL altında gerçekleşmiştir.
Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü dünya bor rezervinin %73,4 oranında 946,8 milyon tonuna, bor pazarının ise 2018 yılı itibariyle %59’una sahip bulunmaktadır. Görüleceği üzere Kuruluş, dünya bor rezervlerinin 3/4'üne sahip iken, 2019 yılında bor ve türevlerinin satışındaki pazar payı %56 seviyesindedir.
Şirketin 2019 yılına ilişkin mamul, yarı mamul ve ticari mal stokları, geçen yıl gerçekleşmeleri ile birlikte aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
Tablo 11: Mamul, Yan-Ara ürün ve Ticari Mal Stokları Tablosu
Stoklar 2018 yılından
devreden stok Bin TL
2019 yılında 2020 yılına devreden
stok Bin TL
Giren
Bin TL
Çıkan Bin TL
1-Esas ürünler 211.883 3.621.583 3.467.025 366.441
a) Eti Bor-48 47.998 944.385 935.798 56.586
b) Öğütülmüş Kolemanit 10.772 520.548 519.560 11.761
c) Borik Asit 30.761 1.249.571 1.140.746 139.586
d) Diğer 122.351 907.078 870.922 158.508
2- Yan ve ara ürün 111.348 41.501 46.972 105.877
3-Ticari mallar 940 25.268 25.087 1.121
Genel Toplam 324.171 3.688.352 3.539.084 473.439
2018 yılından devreden toplam 324.171 bin TL tutarındaki mamul, yan-ara ürün ve ticari mal stoklarına, 3.688.352 bin TL tutarında giriş yapılmış olup ilgili stoklardan yıl içinde 3.539.084 bin TL’lik çıkışın gerçekleşmesinden sonra 2020 yılına toplam 473.439 bin TL tutarında mamul, yarı mamul ve ticari mal stokları devretmiştir.
1.3.6.2 Satış Sonuçları
Şirketin 2019 yılına ilişkin satış sonuçları, aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
Tablo 12: Satış Sonuçları Tablosu
Satış Sonuçları
Net Satışlar
Satışların Maliyeti
Faaliyet Giderleri
Satış Maliyetleri
Toplamı
Faaliyet Kârı/Zararı
Net Satışlara
Göre Kâr/Zararı
Satış Maliyetleri Toplamına
Göre Kâr/Zarar
Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL % %
1-Esas ürün:
a) Yurt içi 267.845 161.837 43.305 205.142 62.704 23 31
b) Yurt dışı 4.331.603 1.344.486 670.426 2.014.912 2.316.691 53 115
2-Yan ve ara ürün:
a) Yurt içi
b) Yurt dışı
3-Ticari mal:
a) Yurt içi
b) Yurt dışı
Yurtiçi satış toplamı 267.845 161.837 43.305 205.142 62.704 23 31
Yurt dışı satış toplamı 4.331.603 1.344.486 670.426 2.014.912 2.316.691 53 115
Genel toplam 4.599.448 1.506.323 713.731 2.220.054 2.379.395 52 107
Satış programı 5.727.241 1.807.067 1.088.308 2.895.375 2.831.866 49 98
Geçen dönem satış
sonuçları 4.726.437 1.312.994 718.736 2.031.729 2.694.707 57 133
Programa göre fark -1.127.793 -300.744 -374.577 -675.321 -452.471 40 67
Teşekkül hem ürün çeşitliliğine, hem de farklı ticari değerlerdeki ürünlere sahiptir.
Bunlardan rafineri bor ürünlerinden başlıcaları; Etibor-48, Boraks Pentahidrat, Boraks Dekahidrat, Borik Asit, Etidot-67 (Zirai Bor), Etibor-68 (Susuz Boraks), Çinko Borat, Bor Oksit, Öğütülmüş Kolemanit ve Öğütülmüş Üleksittir.
2019 yılında 5.727.241 bin TL tutarında programlanan net satışlar, programa göre 1.127.793 bin TL az olup bir önceki yıla göre de 126.989 bin TL azalış göstererek 4.599.448 bin TL olarak gerçekleşmiştir. Satışların maliyeti toplamında 1.506.323 bin TL’lik, faaliyet giderleri toplamında 713.731 bin TL’lik, satış maliyetleri toplamında 2.220.054 bin TL’lik, dönem sonunda faaliyet karı toplamında da 2.379.394 bin TL’lik gerçekleşme sağlanmıştır.
1.3.7 Bağlı Şirket/Ortaklık ve İştirakler
Şirketin 2019 yılsonu itibariyle bağlı ortaklık ile iştiraklerinin sermayeleri ve sermayedeki payları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
Tablo 13: Bağlı Şirket/Ortaklık ve İştirakler Tablosu
Bağlı Bağlı Kuruluş Payı
Toplam Kamu Payı Bağlı Ortaklığın / İştirakin
Ortaklığın/ İştirakin Ortaklığın/ İştirakin 2019
Esas Sermayesi Ödenen Sermayesi
Taahhüt Edilen Sermaye
Ödenen Sermaye
Hisse
Taahhüt Edilen Sermaye
Ödenen Sermaye
Hisse Gerçekleşen Kuruluşa İsabet Temettünün Ödenmiş
Sermayeye Oranı
Oranı Oranı Dönem Kârı veya Zararı Eden Temettü
Bağlı Ortaklık ve İştirakler 2018 2019 2018 2019 2018 2019
Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL (%) Bin TL Bin TL (%) Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL (%) (%)
I - Bağlı Şirketler/Ortaklıklar
Toplam I
II - İştirakler
Etimine S.A (Lüksemburg)
19.920
19.920 14.940 14.940 75
14.940 14.940 75 45.861 10.232 34.678 10.074 232 67
EtiProducts O.Y. (Finlandiya)
9.912
9.912 4.955
4.955 50 4.955
4.955 50 15.691 20.455 4.661 11.242 94 227
Eti Soda A.Ş.
128.300
116.570 33.358 33.358 26
33.358 33.358 26 827.152 1.086.275 193.720 - 581 -
Enflasyon Düzeltmesi
13
13
13
13 -
TRBor Bor Tekn. A.Ş.
93.000
22.035 30.690 10.148 33
30.690 10.148 33 - 31 - 1.140 - -
Tasfiye Halinde Olanlar
T.H. Krom İşletmeleri
17
17 100 17
17 -
Metek A.Ş.
1
1
1
1 100 1
1 100 -
Enflasyon Düzeltmesi 1.180
1.180 100 1.180
1.180 100 -
Genel toplam (I+II) 251.133
168.438 85.154 64.612 34
85.154 64.612 34 888.673 1.115.822 233.059 21.316 361 33
