Bilanço (Finansal Durum Tablosu)

Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü’nün 2019 yılı füzyon bilançosu ve gelir tablosu, Yönetim Kurulu’nun 26.03.2020 tarih ve 806/9 sayılı kararı ile kabul edilmiştir.

Kuruluşun 2019 yılı füzyon bilançosu, Teşekkül Merkez, Bandırma Bor ve Asit Fabrikaları İşletme Müdürlüğü, Kırka Bor İşletme Müdürlüğü, Bigadiç Bor İşletme Müdürlüğü ile Emet Bor İşletme Müdürlüğü hesaplarının muhasebe içi yöntemlerle birleştirilmesi ve Maliye Bakanlığı’nca yayımlanan (1) sıra nolu” Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği” ekinde yer alan “Tek Düzen Hesap Çerçevesi ve Hesap Planı” ile bununla ilgili tebliğlere göre hazırlanmış olup; incelemeler füzyon bilanço üzerinden yapılmıştır.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu, sermaye şirketlerinin 2013 yılı başından itibaren muhasebe kayıtlarını Uluslararası Muhasebe Standartlarına (UMS) ve finansal tablolarını Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına (UFRS/TFRS) uygun olarak hazırlanması gerekliliğini düzenlemiştir.

İlgili Kanunla şirketlere bağımsız denetim uygulaması getirilmiş olup denetime tabi şirketlerin ve şirketler topluluğunun finansal tablolarının bağımsız denetçi tarafından, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan uluslararası denetim standartlarıyla uyumlu ‘’Türkiye Denetim Standartlarına’’ göre denetlenmesi öngörülmüştür.

Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) 397’nci maddesine dayanılarak çıkarılan 2012/4213 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile bağımsız denetime tabi olacak şirket ve kuruluşlar belirlenmiştir. Bu çerçevede kararnamede belirli şartları haiz Eti Maden İşletmeleri Genel

Müdürlüğü’de 2015 yılından itibaren bağımsız denetim kapsamına alınmıştır.

Kuruluşun 2019 yılına ait bağımsız denetimi ile ilgili olarak, PwC Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik A.Ş. ile sözleşme imzalanarak 6102 sayılı Ticaret Kanunun 1. Fıkrası gereğince bağımsız denetçi Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ve Kuruluş internet sitesinde ilan edilmiştir.

Kuruluşun 2019 yılı değerlendirmeleri füzyon bilanço üzerinden yapılmıştır.

1.4.1.1 Aktif (Varlıklar)

Tablo 15: Aktif Tablosu

Aktif (Varlıklar) ^{2018 2019}

Fark

F-Yıllara yaygın inşaat ve onarım maliyetleri

G-Gelecek aylara ait giderler ve gelir

tahakkukları 53 188 135 G-Gelecek yıllara ait giderler ve gelir

tahakkukları 95.532 1,8 94.735 1,5 798

H-Diğer duran varlıklar 111.349 2,1 105.876 1,7 5.473

Toplam (2) 2.293.655 43,3 2.535.185 41 241.526 Genel toplam (1+2) 5.290.931 100 6.184.153 100 893.158

Nazım hesaplar 426.714 509.672 82.958

Kuruluş bilançosunun varlık yapısını oluşturan aktifleri, 2019 yılında geçen yıla göre

%16,8 oranında artarak 6.184.153 bin TL düzeyine yükselmiştir. Ekonomik yapının; %59’01’i dönen, % 40,9’u ise duran varlık kalemlerince oluşturulmuş olup 2018 yılına göre dönen varlıklar 2,3 puan artarken, duran varlıklar aynı değerde azalmıştır.

Dönen varlıklar içinde en ağırlıklı grubun %41oranı ve 1.496.196 bin TL ile ticari alacaklar hesabına ait olup bu kalemdeki azalışın 2018 yılına göre % 9,2 seviyesinde olduğu görülmektedir. Kuruluşun 2.535.185 bin TL tutarındaki duran varlık yapısının ağırlığını ise 2.103.976 bin TL ile maddi duran varlıklarla, 133.247 bin TL tutarındaki özel tükenmeye tabi varlıklar oluşturmuştur.

Bilançonun aktifini oluşturan bazı hesapların ayrıntısı aşağıda incelenmiştir.

-Ticari Alacaklar:

Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü esas faaliyetleri sonucunda doğmuş ticari alacakları 2019 yılında geçen yıla göre 151.576 bin TL azalarak 1.496.196 bin TL düzeyine inmiştir. Bu tutarın 1.314.384 TL’si yurt dışı iştiraklerinden, 160.401 bin TL’si yurt dışı ve 21.411 bin TL’si ise yurt içi şirketlerden olan alacağı içermektedir.

Yurt dışı iştiraklerden alacaklarda yer alan 1.314.384 bin TL, Kuruluşun yurt dışı iştirakleri kanalı ile ürün satışlarından doğan alacakları ifade etmekte olup, söz konusu alacakların; iştirakler bazında detayı şöyledir:

Bu tutarın; 899.826 bin TL’si Eti Maden Asia Pasifik’ten, 131.875 bin TL’si Etimine USA Inc’den, 150.802 bin TL’si A.B Etiproducts OY’den, 74.594 bin TL’si Etimine SA’dan ve 57.287 bin TL’si ise Etiproducts Ltd. ‘den (Rusya) olan alacakları göstermektedir.

Yurt dışından döviz bazında olan alacaklar, 24.01.2020 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 516 sıra nolu V.U.K Genel Tebliğine göre Merkez Bankası Döviz Alış kurları ile değerlemeye tabi tutulmuştur.

Yurt dışı iştiraklerden olan alacakların; 199.637 bin TL’si Bandırma, 268.270 bin TL’si Bigadiç, 161.957 bin TL’si Emet ve 684.520 bin TL’si ise Kırka İşletmesine ait ürün satışlarından kaynaklanmıştır.

Kuruluşun yurt dışı iştirakler kanalı ile gerçekleştirdiği ihracatla ilgili satış sözleşmeleri vadeli ve peşin esasına göre yapılmaktadır. Vadeli satışlar; kuruluşun kendi iştirakleri, dağıtıcıları ve diğer firmalarca yapılmakta olup, ödeme süreleri iştiraklerde ve onun dışındaki kanalları oluşturan şirketler de ve de pazarlarda farklılıklar göstermektedir. Vade gün sayısı bölgeye göre 20 ile 150 gün arasında değişmektedir. Satış sözleşmeleri kapsamındaki vadeli satışlarda genel olarak ödemelerin vade tarihlerinde yapılmasına özen gösterilmekte, makul bir süre dışında bir gecikme olması halinde ise, satış sözleşmelerindeki ilgili hükümler

doğrultusunda geç ödemeye ilişkin ceza maddesi uygulanmaktadır. Bu kapsamda, 2019 yılı içerisinde 886 bin TL gecikme cezası tahsil edilmiştir.

Yurt dışı müşterilerden alacaklarda kayıtlı 160.466 bin TL’nin tamamı yurt dışı firmalara yapılan ürün satış bedellerinden doğan döviz bazındaki alacakların TL karşılığını göstermektedir.

Firma bazında en büyük alacak 71.558 bin TL ile Borochemie International, 64.014 bin TL ile American Borate Company, 6.670 bin TL ile Sumitomo Corporation ve 5.257 bin TL ile de Intersac izlemektedir. Bu alacakların büyük bir bölümü vade süreleri sonunda tahsil edilmekle birlikte, süresinde tahsil edilemeyenler için sözleşme hükümleri doğrultusunda gecikme cezası uygulanmaktadır.

-Şüpheli Ticari Alacaklar ve Karşılığı:

Bu hesapta görülen 2.862 bin TL tutarındaki şüpheli alacağın tamamı Bandırma İşletmesi kayıtlarında yer alan ve hukuki süreci devam eden alacakları göstermektedir.

Söz konusu alacağın 2.706 bin TL’si, ………Dış Ticaret AŞ ile imzalanan kalsine pirit satış sözleşmesinin firma tarafından çeşitli gerekçelerle fesih edilmesi sonucunda Bandırma İşletme Müdürlüğünce sözleşme hükümlerinden doğan haklarını kullanarak zararın tazmini amacıyla satışa konu 41.050,8 ton kalsine pirit için firma nam ve hesabına ihaleye çıkılması ile oluşan fiyat farkından şirket alacağının düşülmesiyle bulunan tutarı içermektedir.

Tahakkuk ettirilen yan ürün satış fiyat farkı ve cezası ile ilgili olarak ilgili firmanın 2012 yılı içinde Kuruluş ile yapılan sözleşmenin feshi talebiyle Bandırma 2.Asliye Hukuk Mahkemesi’nde 2012/356 esas sayısı ile dava açtığı ve davanın 30.01.2014 tarihinde, 2014/39 sayılı karar ile reddedildiği, diğer yandan Kuruluşça da sözleşmeyi tek taraflı olarak fesheden firma aleyhine Bandırma 2.Asliye Hukuk Mahkemesi’nde 2013/143 esas sayısı ile “sözleşmede yer alan yükümlülüklerini hiç veya gereği gibi yerine getirmemesi nedeniyle ceza uygulandığı ve kalan bölümün yeniden ihale edilmesinden doğan fiyat farkı” alacağı için açılan dava olduğu tespit edilmiştir.

126 bin TL ise kalsine pirit satışı nedeniyle …….. Madencilik AŞ. ’den olan alacağı temsil etmekte olup bakiye 30 bin TL ise personele dayalı hizmet alımı yapılan bir şirketten personel alacağına ilişkin tutarı içermektedir.

-Diğer Alacaklar:

Diğer alacaklar hesabında kayıtlı 540.880 bin TL tutarının; 325.221 bin TL’si Kuruluşun %26 oranında iştirak ettiği Eti Soda AŞ’den, Beypazarı’ndaki maden sahasının 2018 yılı kira bedeli (132.658bin TL) ve 2018 yılı 2. Temettü payından (192.563 bin TL), 126.235bin TL’si ihracat istisnasından doğan KDV iadesine ilişkin olarak ilgili vergi dairesinden, 22.660 bin TL’si Çayeli Bakır İşletmelerinden, 48.862 bin TL’si Öztaş İnşaat ve Madencilik AŞ’den ve 40.764 bin TL’si ise diğer alacak kalemlerinden oluşmaktadır.

-Diğer Dönen Varlıklar:

Diğer dönen varlıklar hesabında kayıtlı 294.087 bin TL’nin, 292.406 bin TL’si yapılmakta olan yatırımlara, ilk madde malzeme alımlarına ve diğer alımlara ilişkin ödenen ve gelecek yıla devreden katma değer vergisi tutarına ve 1.681 bin TL’si ise diğer dönen varlık kalemlerine aittir.

-Maddi Duran Varlıklar:

Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğünün 2019 yılı sonu itibariyle edinme değeri 1.931.177 bin TL olan maddi duran varlıklarından 1.029.670 bin TL tutarındaki birikmiş amortismanların düşülmesi neticesinde 901.507 bin TL net değerli varlık gurubu kalmış ve yapılmakta olan yatırımların 1.127.341 bin TL etkisine, MDV alımı için verilen avanslardan 75.129 bin TL’nin eklenmesi sonucunda 2020 yılına devreden MDV tutarı 2.103.976 bin TL olmuştur. Şirketin maddi duran varlıklarının %53,3’ü amortismana tabi tutulmuştur.

MDV asli hesapları geçen yıl devri 1.825.616 bin TL iken yıl içinde 57.044 bin TL’si yapılmakta olan yatırımlar hesabından tamamlanarak asli varlık gruplarına intikal eden tutarı, 1.087 bin TL’si yatırım ve asli hesapların üniteler arası devirlerini, 17.439 bin TL’si satın alma yoluyla yapılan ve 32.660 bin TL’si ise mahsup işlemi ile olan girişleri içermektedir. Buna karşılık MDV gurubundan çıkışların, 1.554 bin TL’si ihraçlar, 1.087 bin TL’si asli hesapların üniteler arası devirleri, 622 bin TL’si ise mahsup işlemi ile olan tenzilleri göstermektedir.

2019 yılında birikmiş amortismanlara 90.964 bin TL giriş yapılmış olup aynı yıl içindeki çıkış 1.895 bin TL düzeyinde kalmıştır. Yıl içinde ayrılan amortismanların 89.531 bin TL’si üretim maliyetlerine yansıtılmış olup zarar kaydedilen tutar 1.071 bin TL olarak gerçekleşmiştir. Bunun dışındakiler üniteler arası devir veya mahsup yoluyla tüketilmiştir.

MDV’den ihraç edilen varlıkların birikmiş amortisman tutarı ise 1.537 bin TL olmuştur.

-Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar:

Özel tükenmeye tabi varlıkların; 6.104 bin TL’si Emet ve Bigadiç işletmelerinde yapılan arama (sondaj) giderleri ve 1.152.758 bin TL’si de Emet, Bigadiç ve Kırka İşletmelerine ait hazırlık ve geliştirme (dekapaj) giderleri toplamı olup, 1.025.614 bin TL tutarındaki birikmiş tükenme paylarının tenzil edilmesi neticesinde bu hesabın bakiyesi 133.247 bin TL. olarak 2020 yılına devreden özel tükenmeye tabi varlık tutarını içermektedir.

1.4.1.2 Pasif (Kaynaklar)

Tablo 16: Pasif Tablosu

Pasif (Kaynaklar) ^{2018 2019}

Fark

H-Gelecek aylara ait gelir ve gider

tahakkukları 52.382 1,0 12.228 0,2 40.154

I-Diğer kısa vadeli yabancı kaynaklar

Toplam (I) 393.626 7,4 1.410.229 22,8 1.016.602 F-Gelecek yıllara ait gelirler ve gider

tahakkukları

Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü bilançosunun mali yapısını oluşturan pasif bölümü 2018 yılına göre 893.22 2bin TL artarak 6.184.153 bin TL düzeyine yükselmiştir. Bu tutarın 1.556.238 bin TL’si yabancı kaynaklar, 4.627.915 bin TL’si ise öz kaynaklardan oluşmaktadır.

-Mali Borçlar

Kurum 2019 yılında herhangi bir şekilde kredi kullanmamış olup hesabın bakiyesi bu nedenle sıfır olarak yer almaktadır.

-Ticari Borçlar:

2019 yılı sonu itibariyle Kuruluşun mal, hizmet alımlarından kaynaklanan nedenlerle gerçek ve tüzel kişilere 332.753 bin TL borcu bulunmaktadır. Bu tutarın 85.514 bin TL’si Genel Müdürlük, 228.055 bin TL’si ise işletmelerin borcunu içermekte olup bu tutarın 19.184 bin TL’si, alınan teminat ve depozitoları içermektedir.

-Ödenecek Vergi ve Diğer Yükümlülükler:

Kuruluşun gerek yükümlü, gerekse sorumlu olarak ödemek zorunda olduğu vergi ve diğer yükümlülüklerin yılsonu bakiyesi 200.272 bin TL olup tutarın; 193.262 bin TL’si ödenecek vergi ve fonlara, 6.993 bin TL’si Sosyal Güvenlik Kurumu kesintilerine, 17 bin TL’si ise personelden yapılan kesintilere aittir. Ödenecek vergi ve fonların, 173.322 bin TL’si Kuruluşun 2019 yılı 4. Dönemine ait geçici vergi tutarını, 19.940 bin TL’si personel ve 3.

kişilere ait gelir ve damga vergisini içermektedir.

-Dönem net karı:

2019 yılıdönem kârı 2.772.791 bin TL üzerinden hesaplanan kurumlar vergisi tutarı 559.617 bin TL’nin tenzili sonucu dönem net kârı 2.213.175 bin TL olarak gerçekleşmiştir.

Kuruluşun ticari bilanço karı 2.772.791 bin TL’nin; 442.079 bin TL’si Genel Müdürlük, 420.378 bin TL’si Bandırma, 234.712 bin TL’si Emet, 1.040.891 bin TL’si Kırka ve 634.731 bin TL’si de Bigadiç İşletmesine aittir. 2019 yılı karından vergi ve yasal yükümlülüklerin düşülmesi ve 875.064 bin TL yedek akçeler ayrıldıktan sonra dağıtılabilir temettü tutarı 1.338.110 bin TL olmuştur. Dağıtılabilir temettü tutarı üzerinden hesaplanan stopaj tutarı 200.716 bin TL düşüldükten sonra %15 oranında stopaj sonrası dağıtılacak temettü miktarı 1.137.394 bin TL olmuştur.

-2018 yılı temettü ödemesi:

2018 yılı ödenecek temettü tutarı olan 2.013 milyon TL., Hazine ve Maliye Bakanlığının 08.05.2019 tarih 70038310-151.03.01/88612 sayılı Bakanlık Makamı Onayı ile ödeme planına bağlanmış ve 09.05.2019 tarih sayılı 70038310-151.03.01-E.91978 yazısı ile kuruluşa bildirilmiştir. Bu ödeme planına göre 2019 yılı sonuna kadar temettünün tamamının ödeneceği öngörülmüş iken meydana gelen olumsuzluklar sonucu temettünün tamamının ödenemeyeceği hesaplanarak temettü ödemesinde revize talebi gerekçeleri ile birlikte 25.06.2019 tarih 14262 sayılı ve 22.07.2019 tarih 21073 sayılı yazıları ile Bakanlığa bildirilmiştir. Bakanlığın 70038310-151.03.01-E.266008 sayılı yazısı ile talebi olan ödeme planı revize edilmiş, aylık asgari 50 milyon olmak kaydıyla yıl sonuna kadar tamamının ödenmesi şeklinde değiştirildiği taraflarına bildirilmiştir. Ancak mevcut negatif durumun değişmemesi nedeniyle 04.11.2019 tarih 47678 sayılı yazı ile ödeme planında değişiklik yapılma talebi Bakanlık makamına iletilmiştir. Söz konusu talepte 2019 yıl sonuna kadar toplam 1.001 milyon TL, kalan 900 milyon TL’nin ise 2020 yılı içerisinde ödenmesi hususu belirtilmiştir. Bakanlık 29.11.2019 tarih 61152730-158.04.03-E.527602 sayılı yazısında temettü ödeme planının Bakanlık Makamının 28.11.2019 tarih 527109 sayılı Onayı ile revize edildiği ve 900 milyon TL’nin 2020 yılında ödenebileceği kuruluşa bildirilmiştir. Bu kez erken yapılan tahsilatlar nedeniyle yıl sonunda banka hesaplarında bulunan fazla tutardan 2020 yılında ödenecek 900 milyon TL bakiye ödeme tutarına mahsuben 50 milyon TL, Genel Müdürlük Makamının 31.12.2019 tarih 65410 sayılı Oluru ile tasvip edilerek ödenmiştir. Yukarıda bahsedilen açıklamalar ışığında 2019 yılında; 2018 yılında ödenen 111 milyon TL’lik avans temettü ödemesi ile birlikte toplam 1.162.933.340,35 TL (stopaj dâhil 1.518.156.871TL) temettü ödemesi yapılmıştır.