Tedarik

Kuruluşta mal ve hizmet alımlarına ilişkin satın alma faaliyetleri 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu kapsamında yürütülmektedir.

Teşekkül 4734 sayılı Kanun’da düzenlenen amaç, ilke ve belirlenen sınırlar doğrultusunda alımlarını ise Yönetim Kurulu’nca kabul edilen “Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü’nün 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun 3’üncü Maddesinin (g) Bendi Kapsamında Yapacağı 201 sayılı Mal ve Hizmet Alımlarında Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik”

hükümlerine göre yürütmektedir.

Mal ve hizmet alımlarına ait yetki limitleri, ihtiyaca göre Yönetim Kurulu’nca belirlenmekte olup, Yönetim Kurulu’nun 27.09.2018 tarih ve 735/6 sayılı kararı ile kabul edilen (KDV hariç) satın alma yetki limitleri güncellenmiştir. Mal ve hizmet alımları şeklinde sınıflanan satın alma iş ve işlemleri, Yönetim Kurulu’nca belirlenen yetki limitleri çerçevesinde, işin konusuna göre başta Satın Alma Dairesi Başkanlığı olmak üzere, ilgili daire başkanlıkları ve işletme müdürlükleri tarafından yürütülmektedir. Ayrıca, Kuruluşun yapım işlerine ilişkin ihaleleri merkez teşkilatında Tesis-Mühendislik, Üretim ve Koordinasyon Dairesi Başkanlığınca yapılmaktadır.

Teşekkülde görev tanımları her birim ve pozisyon için belirlenerek, üretim birimlerinin, üretim; satın alma birimlerinin, satın alma; yatırım biriminin, yatırım; lojistik birimlerinin ise lojistik faaliyetleri ile uğraşmasının prensip olarak belirlendiği gerekçesi ile bütçenin önemli bir bölümünü teşkil eden satın alma işlemleri ile ilgili olarak Satın alma Daire Başkanlığı dışında mal ve hizmet alımları, belirlenen yetkiler çerçevesinde çeşitli daire başkanlıkları tarafından yapılmaktadır.

Tablo 4: Mal ve Hizmet Alımları Tablosu

a)Yurtiçi hizmet alımları 315.374 370.693 357.252 (4)

-Üretim

* Diğer hizmet alımı kalemi gruplandırılmaya dahil edilemeyen hizmet alımlarını kapsamaktadır.

Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğünce, 2019 yılında, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun temel satın alma maddeleri çerçevesinde, 732.785 bin TL’si iç, 115.424 bin TL’si de dış piyasadan olmak üzere toplam 848.209 bin TL tutarında alım yapılması bütçe ile programlanmıştır. Ancak, 2019 yılında 475.151 bin TL’si iç, 91.652 bin TL’si de dış alım olmak üzere (201 sayılı Yönetmelik ve doğrudan temin dışında) toplam 566.803 bin TL

tutarında alım gerçekleşmiştir.

Toplam alımın, 208.505 bin TL’si ilk madde ve yardımcı madde, 358.298 bin TL’si ise işletme malzemesi, yedek, sosyal yardım ve sivil savunma malzeme alımlarına ilişkin harcamalara aittir. Tabloda görülen mal alımlarına ilişkin gerçekleşmeler, ihale süreci geçen yıl sonu ve 2019 yılı içinde tamamlanarak İlk madde ve malzeme hesabına yapılan girişleri içermektedir.

Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğünde 2019 yılında toplamda 324 adet mal alımı, hizmet alımı ve yapım ihalesi (4734 sayılı Kamu ihale Kanununun 22/d ve 201 sayılı yönetmeliğin 24/1-d maddesine göre yapılan doğrudan temin alımlar hariç) yapılmıştır. Bu kapsamda imzalanan sözleşme tutarının 1.519.976 bin TL olarak gerçekleştiği görülmüştür.

2019 yılında sözleşmeye bağlanan 1.519.976 bin TL tutarındaki ihalenin, mevzuat ve türüne göre detayı aşağıda gösterilmiştir;

- 4734 sayılı Kanun ve 201 sayılı Satın alma Yönetmeliği (3g istisna) çerçevesinde yapılan mal alımları 315.446 bin TL, hizmet alımları 233.691 bin TL, 4734 sayılı Kanun çerçevesinde yapılan yapım işleri ise 271.244 bin TL’dir.

- 4734 sayılı Kanun’un 3. maddesi (e) ve (o) bentlerine göre DMO ile ETK Bakanlığının ilgili kuruluşlarından yapılan doğalgaz- kömür alımları ile 201 sayılı Yönetmeliğin 24. Maddesi (doğrudan temin) çerçevesinde yapılan alımların sözleşme tutarı ise 699.595 bin TL olduğu görülmüştür.

Ayrıca, 2019 yılında 4734 sayılı Kanunun 22/d ve 201 sayılı Yönetmeliğin 24/1-d maddesine göre 130.544 bin TL doğrudan temin ile alım yapılmıştır.

Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğünün hizmet alımları kamu ihale mevzuatına tabi olup, KİT Genel Yatırım ve Finansman Programı dâhilinde Hazine Müsteşarlığı’nca belirlenen harcama tavanı doğrultusunda gerçekleştirilmektedir. Kuruluşun hizmet alımları harcama tavanı, 2018 yılı Genel Yatırım ve Finansman Kararnamesi ile 296.554 bin TL olarak belirlenmiş iken Yönetim Kurulu Karar’ı ile 370.693 bin TL olmuştur.

2019 yılında yapılan 357.252 bin TL harcamanın; 55.081 bin TL’si işletmelerde cevher taşıma, konsantratör besleme ve zenginleştirme gibi üretim konusu işlerde, 30.634 bin TL’si temizlik, 20.446 bin TL’si yemek, 13.625 bin TL’si taşıma-araç kiralama, 9.135 bin TL’si bakım onarım, 142 bin TL’si bilgi işlem, 4.957 bin TL’si itfaiye, 1.251 bin TL’si sağlık, 76.971

bin TL’si tahmil tahliye, 93.051 bin TL’si nakliye ve 30.828 bin TL’si ise çeşitli diğer hizmet alımlarına aitir.

Kuruluşta hizmet alımları yoluyla istihdam edilen yüklenici işçi sayısı yukarıda belirtilen ölçütler çerçevesinde personel çalıştırmasına dayalı ve/veya bunun dışında ki hizmet sözleşmesine dayalı istihdam olmak üzere değişiklik göstermektedir.

Bir hizmet alımının “Personel Çalıştırılmasına Dayalı” olarak kabul edilebilmesi için Kamu İhale Genel Tebliği Madde 78.1 inci maddesinde belirtilen 4 kriteri bir arada sağlaması gerekmektedir. Buna göre, ihale konusu işte çalıştırılacak personel sayısının ihale dokümanında belirlendiği işler, personelin çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı işler, yaklaşık maliyetinin en az % 70’lik kısmının asgari işçilik maliyeti ile varsa ayni yemek ve yol giderleri dâhil işçilik giderinden oluştuğu işler ve niteliği gereği süreklilik arz eden işler personel çalıştırılmasına dayalı işlerdir. Tebliğ düzenlemesine göre bu 4 ölçütü bir arada sağlamayan hizmet alımları, personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alımı olarak kabul edilmemektedir.

Dünya bor pazarında 2019 yılında yaşanan düşüşlerin etkisiyle Kuruluş bütçesindeki üretim ve satış miktarındaki azalmalar çerçevesinde, bütçe programına göre mal ve hizmet alımlarında da buna paralel olarak azalma gerçekleşmiştir.

Tablo 5: İlk Madde ve Malzeme Stokları Tablosu

İlk Madde ve Malzemeler 2018

Yılından 1-İlk madde ve yardımcı maddeler

2- İşletme malzemesi, yedekler ve diğer Toplam 185.676 566.803 492.479 260.000 Şirketin geçen yıldan devreden 32.734 bin TL tutarındaki ilk madde ve malzeme stoklarına yıl içinde 208.505 bin TL giriş, 197.486 bin TL ise çıkış olmuştur. Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü’nün 2019 yılı stok hareketleri sonucunda ise 43.753 bin TL’si ilk ve yardımcı madde, 216.247 bin TL’si ise işletme malzemesi ve yedekler olmak üzere 2020 yılına 260.000 bin TL ilk madde malzeme stoku devredilmiştir.

2019 yılı İşletme malzemesi kapsamındaki ambalaj malzemesi alımlarının programa göre gerçekleştirilmesine rağmen, üretim ve satış miktarlarındaki azalışlar nedeniyle stok artışı

oluşmuştur. Ayrıca, İşletmelerdeki üretimin sürdürülebilir olması için; özellikle bakım faaliyetleri sırasında ihtiyaç duyulan ve önceki yıllarda temin edilmiş ambarda mevcut malzemelerin tüketildiği görülmüştür. Bu malzemelerin yerine satın alınan ve çoğunlukla yurtdışından temini uzun süre alan refrakter tuğla, bazı diğer işletme malzemeleri ve yedek malzeme miktarlarında ve fiyatlarında kura bağlı artışlar gerçekleşmesi nedenleriyle stok devri artmıştır.